Alþýðublaðið - 18.03.1942, Qupperneq 5

Hfóðvikudagw 18. marz 1942.
P LÞYS>UBf JIÐIÐ
5
Smásteinn og Blásteinn: Haraldur Á. Sigurðsson og Brynjólfur
Jóhannesson.
Reykjavfkurannáll h. f.
Halló Amerika.
Frumsýning í fyrrakvöld.
ASTANDSREVÝAN 1942,
Halló, Ameríka! hefði
raunar átt að heita Hristingur,
$>ví að hún er eins konai* kokk-
teill úr revýunni frá í fyrra,
Hver maður sinn skammt, að
við bættum nokkrum nýjum
bröndurum og gamanvísum,
sem stungið er inn í á víð og
dreif.
■Höfundar eru hinir sömu og
í fyrra, Morten Ottesen og Har-
aldur Á. Sigurðsson, sem einnig
lék eitt aðalhlutverkið.
Óneitanlega hefði verið
skemmtilegra að fá alveg nýja
revýu, og skortir ekkert á að
höfundarnir geti búið til nógu
hnittna brandara, en hitt virð-
ist iþeim ekki eins sýnt um, að
búa til skemmtilegar flækjur,
en í því eru ýmsir erlendir re-
výu- og farsahöfundar oft hinir
mestu snillingar.
Sumir kunna ef til vill að líta
svo á, að slíkar sýningar sem
þessar hafi ekkert uppeldis- eða
menningargildi, þær séu að eins
til þess að hlæja að þeim eina
kvöldstund. En það er síður en
svo, ef vel er á haldið bæði af
hendi höfundar og leikenda.
Þær stinga oft á kýltmum og yf-
irleitt hafa menn gott af því að
-sjá sjálfa sig í spéspegli, að
xninnsta kosti við íslendingar,
<en okkur hefir jafnan hætt við
því að taka sjálfa okkur full há-
tíðlega, en við slíkum kvilla
.geta revýur verið gott læknis-
3yí.
Revýan er í fjórum dráttum
<og tveimur hernámum. Gerist
sá fyrsti í „Night park“ of
Reykjavík, annar heima hjá
Steinríki, riddara af Petsamo-
•orðunni, þriðji er skíðamót við
Flengingabrekku og fjórði við
Bessastaði. í fyrra hernámi kem-
'ur Lárus Ingólfsson fram í gervi
Halldórs Kiljans og les upp úr
Laxdælu á reykvíksku götumáli.
Vakti þessi aukaþáttur lang-
mesta kátínu, enda er Lárus á-
gæt eftirherma og gerviförull,
en Iþað sannast hér sem oftar,
að sjaldan lætur sá betur, sem
eftir hermir.
Haraldur Á. Sigurðsson lék
Smástein f allhlífarhermann með
meiru. En að þessu sinni hafði
hann ekki hinn venjulega mót-
leikanda sinn, Tryggva Magn-
ússon, en í hans stað kom ekki
síðri leikari en Brynjólfur Jó-
hannesson. l>eir, ásamt Alfreð
Andréssyni, héldu uppi mestu
af skrípaskopi leiksins. AHreð
er vafalaust snjallasti gaman-
vísnasöngvari á landinu og þótt
víðar væri leitað. Væri það vel
þess vert að ná honum á söng-
mynd, meðan hann er upp á sitt
hið bezta, því að ekki er að vita
nær við fáum annan slíkan. Lár
us Ingólfsson og Brynjólfur Jó-
hannesson eru líka góðir gam-
anvísnasöngvarar, þó að ekki
séu þeir jafnsnjallir Alfreð á
því sviði.
Friðfinnur Guðjónsson leikur
enn eitt af aðalhlutverkunum,
og er ekki að sjá, að Elli kerling
hafi bugað hann til muna, Hann
er enn kvikur eins og tvítugur
piltur á leiksviði.
Annað hernám, sem kemur á
eftir þriðja drætti, er kallað
Takið undir með Páli ísólfs-
syni, og koma þar fram Brynjólf
ur, Lárus, Alfreð og Haraldur.
Þetta atriði fer gersamlega yfir
markið, þar eð skrípalætin eru
yfirgengilega heimskuleg, og þó
að fólk fengist til að hlæja að
þeim, ættu að vera einhver tak-
mörk fyrir því, hvað má bjóða.
Annars má gjarnan gera gys að
Þjóðkómum eins og öðru, en
þar verður að vera eitthvert hóf
á, svo að maður hafi gaman af.
Aðalkvenhlutverkin léku
Auróra Halldórsdóttir og Drífa
Viðar. Hin síðar nefnda er orðin
töluvert leiksviðsvön og í Aur-
oru virðast vera gott leikaraefni.
Helga Gunnars fór mjög smekk-
lega með hlutverk sitt og verð-
ur áreiðanlega gott lið að henni
með meiri æfingu, en þún er til-
tölulega nýlega byrjuð að leika.
Vísurnar eru ekki eins góðar
og óbundni textinn, en í góðri
meðferð leikaranna má hlæia að
þeim.
Karl ísfeld.
Bókarf regn;
Stefu Zweig: Maria Stnart
------+..-...
FYI ’ IR nokkrum dögum kom
þessi bók .á markaðinn, og
hefir hennar ekki verið getið í
blöðunum svo að ég hafi rekizt
á. Þetta þykir mér miður farið
og miklu ver en efni standa til.
Af ýmsum og skiljanlegum á-
stæðum er oft ritað mikið mál
og ótæpt lof um bækur, sem
hverjum manni er ljóst að eru
aðeins dægurflugur og heyra til
hinni líðandi stund. En þetta
má iþó með engu móti verða til
þess að þagað sé með öllu við
gagnmerkum bókum, hvort held
ur innlendra eða útlendra höf-
unda, þá er þær koma út. Fyrir
því stenzt ég ekki mátið, en
sting niður penna um þessa bók.
Tvennt ber til þess, að þessa
bók verður að telja til hinna
merkustu, er út hafa komið hér
á landi um langt skeið. í fyrsta
lagi það, að Stefan Zweig var
sá óvenjulegi snillingur, sem
mjög fáum mönnum auðnast að
verða. Með elju, sem ekki lét
staðar numið fyrr en við yztu
mörk þeirrar þekkingar á við-
fangsefninu, sem auðið var að
ná, undirbjó hann ritverk sín.
Og síðan braut hann viðfangs-
efnið til mergjar, lét djúp-
skyggnan hug sinn uppljóma
það frá öllum hliðum, plægja
það, sælda það eins og hveiti,
þangað til það var orðið svo
samlifað hug hans og sál, að sag-
arför hans og hamarshögg erfið^
ismannsins sáust síðan ekki á
eðli þeirra og persónueinkenni
til ills og góðs langt umfram
það, er fábrotnir og sviplitlir
tímar fá gert. Þess vegna verð-
ur saga Maríu Stuart í senn svo
gimileg til fróðleiks en jafn-
framt stórbrotin og ægileg.
Zweig hefir eins og vita mátti
tekizt mætavel að láta þetta
koma í ljcs. Það er eitthvað
nærri dulúðugt við síðustu ár
Maríu, meðan hún bíður dauð-
ans og úrskurða Elísabetar
frændkonu sinnar. Og þegar
loks böðulsöxin fellur að hálsi
hinnar rauðklæddu drottningar,
þá er það ekki bara gömul kona
sem deyr, heldur hefir Maria
Stuart þá unnið sem persónu-
leiki allt það, sem hún hafði tap-
að sem drottning og kona, en
Elísabet á þaðan af hásæti, sem
ekki haggast, en skapgerð, sem
er sprungin í grunninn.
Hér á ekki við að fara að rekja
efni þessarar bókar, En það er
skylt að taka fram, að þýðingin,
sem Magnús ritstjóri Magnús-
son hefir leyst af hendi, er
ágæta vel gerð. Hefir Magnús
áður þýtt vel, en nú ágætlega,
og er þó verkið torvelt. Frá-
gangur er svo sem bezt verður
kosið og bókin skrumlaust sagt
prýði fyrir íslenzka bókagerð og
fengur fyrir íslenzkar bók-
menntir.
Rvík 4. marz 1942.
Sigurður Einarsson.
Mjön ransnarleg gjöf
til Stýrimanna-
sköians.
Fyrir nokkrum dög-
UM meðtók ég undirritað-
ur bréí frá hjónunum Ágústínu
Viggósdóttur og Þorgilsi Ingv-
arssyni, bankafulltrúa, dags. 2.
marz s. 1., ásamt kr, 3000,00
gjof frá þeim til Stýrimanna-
I skólans, í minningu um son
þeirra, Viggó, sem var nemandi
í skólanum, en fórst sem kunn-
ugt er, með e/s „Heklu“ á leið
frá íslandi til Ameríku í júlí-
mánuði s. 1.
Gjöf þessi er gefin á 23. af-
mælisdegi Viggós heitíns og á
að stofna með henni sjóð, er
heiti „Korta- og bókasafnssjóð-
ur Stýrimannaskólans". Til-
gangur sjóðsins er, eins og nafn-
ið bendir til, að skólinn eignist
sem fullkomnast sjókorta- og
bókasafn, en til þess er ætlast,
að bókasafnið eignist nokkur
eintök af hinum verðmestu
námsbókum, sem notaðar eru á
hverjum tíma, og verði þær lán-
aðar fátækum námsmönnum
meðan á náminu stendur, eftir
ákvörðun stjómarinnar.
Með þessari rausnarlegu gjöf
og tilgangi hennar hafa þau,
foreldrar Viggós heitins, sýnt
hugarþel sitt — og vafalaust
einnig sonar síns — til þeirrar
stofnunar, sem átti að búa hann.
undir lífsstarfið, og á þann hátt,
sem bæði er þeim og minningu
sonar þeirra til sæmdar, og skól-
Frh. á 6. síðxl
Kosningabrandarar. Valtýr og guðfræðiprófessorinn
öskra kosningaslagorð til kjósenda. Béfið hans Bjarna
Ben. og vanræksla mín. Bömin og mennirnir, sem
sýna þeim ósvífni.
verki hans. Saga hans rennur
fram náttúrleg, lifandi, tær eins
og bergvatnslind. í öðru lagi, að
með þessari aðferð gekk hann
að því að segja einhver þau
stórbrotnustu og háskasamleg-
ustu örlög konu, sem sagan
kann að greina frá, Maríu Stuart
Skotadrottningar. Og þannig
varð bókin um Maríu Stuart ein
mikilfenglegasta bók þessa
mikla snillings. Þar mættust hið
stóra viðfangsefni og liirrn stóri
sögusnillingur.
Bókín hefst með inngangi, þar
sem höf. gerir grein fyrir við-
fangsefni sínu. Því næst kafli,
þar sem gerð er grein fyrir svið-
um þessa drama, Skotlandi, frá
1542—1548, Frakklandi frá
1548—1561, Skotlandi frá 1561
—1568 og loks Englandi frá
1568—1587. Jafnframt er í þess-
um kafla gerð grein fyrir per-
sónum þeim, er helzt koma
við sögu í hverjum hinna fjögra
höfuðþátta í lífi hinnar fögru, en
ógæfusömu drottningar. Gerir
það lestur bókarinnar allan auð-
veldari fyrir þá, sem ekld eru
sögufróðir, og handhægt að slá
upp í þessari skrá, ef lesandi vill
glöggva 'hugmyndír sínar um
einhverjar af söguhetjunum.
Sú öld, er hér segir frá, var
stórbrotin öld og merkileg. í á-
tökum þeim, er þá urðu í trú-
málunum og stjórnarfari, sköp-
uðust örlög mannkynsins fram
á vora daga. Hin geysta atburða-
rás kristallaðist í kring um viss-
ar persónur, sagan hóf þær til á-
byrgðar, ákvarðana og tignar,
meiri. en rólegri öld hefði náð að
gera. Og jafnframt magnaði hún
Margir kosningabrand-
ARAR ganga nú um bæinn.
Beztnr þykir mér sá, að þeir Val-
týr Stefánsson og Magnús ,.dósent“
lágu á maganum í bíl og öskruðu
kosningaslagorð til kjóstndanna
um hátalara og spiluðu ameríkska
slagara þess á milli. Ekki mun
Magnús þó hafa minnst á „sigur-
jónsisuna“ við þetta tækifæri. Val-
týr mun hafa kunnað illa við sig I
þessu starfi og álitið það fremur
hlutverk yngri mannanna í flokkn-
um að standa fyrir- svona verkum.
BJARNI BENEDIKTSSON, sem
vann eins og kunnugt er glæsileg-
an sigur yfir formanni Fasteigna-
eigendafélagsiiis, hafði hins vegar
það hluverk „aö láta sjá sig“.
Rembdist hann við þetta allan dag-
inn og gekk fram og aftur í Von-
arstræti og Lækjargötu. Reyndi
hann að sýnast glaður og hress og
tókst það furðanlega. Var hann o-;
vel klæddur, í sparifötunum, og
upp flikkaður, og reglulega „að-
gengilegur“.
HELGI HERMANN hafði það
hlutverk „að láta ekki sjá sig“ og
tókst það að mestu. Mun íhaldið
hafa unnið á því þó nokkur at-
kvæði. Ein af konum íhaldsins
vann að því allan daginn, að fá
Sjáifstæðisíiokksfóik, sem ekki
vildi kjósa, til að gera það. Vann
hún að því 4 þann hátt, að segja
því að hefna sín á flokknum með
því að kjósa listann, en að strika
út aðalritstjóra flokksins og flokks-
formanninn, sem var í þrítugasta
sæti. Þetta var ekki svo vitlaust,
eh hún sagði líka, að þeir gætu
fært hana upp, ef þeir vildu!
BRÉFIÐ, sem Bjarni Ben. sendi
út og þóttist hafa skrifað persónu-
lega til kjósenda, mun hafa haft
nokkur áhrif. Einn „gamall þulur“
skrifar mér af þessu tilefni og seg-
ir: „Þú ert ekki duglegur að berj-
ast í kosningum, Hannes minn. Þ4
hefðir átt að skrifa að minnsta
kosti gamla fólkinu eins og Bjarni
Ben. Ég er viss urr, að ef þú hefðir
sent bréf eins og hann, þá hefði
það háft áhrif. Hannes er ekki síð-
ur áhrifamaður en borgarstjórinn“t
DROTTINN MINN DÝRI! Þetta
grunaði mig ekki. Hvort ég hefði
ekki sent bréf ef mig hefði grunað
þeíta! En hálf hjákátlegt finnsfc
mér samt að senda svona bréf.
KRISTJÁN segir í bréfi til mín:
„Mig furðar stórlega á framkomu
margra fullorðinna manna gagn-
vart börnum, sem bera út blöð og
selja blöð. Þeir stöðva börnin, taka
blöð hjá þeim, standa við að lesa
þau og tefja börnin á þennan hátt,
Þeim dettur ekki í hug a3 kaupa
blöðin. Þetta er alveg óforsvaran-
Frh. á 6. siðu.