Alþýðublaðið - 19.03.1942, Blaðsíða 5

T'anmtudag'ur 19. marz 1942.
^iÞYeusrjsiD
Weygand, hershðiðinginn, sem ber
ábyrgð á ippgjðf i Frahklands.
AAFSTAÐA Weygands hers-
höfðingia til bandamanna
hlýtur að haía komið mörgum á
óvart. Það hafði svo oft verið'
fullyrt, áð hinn fyrrverandi
landssstjóri í Afríku væri í
hjarta sínu hlynntur Bretum, og
margir þóttust einnig sannfærð-
ir um vináttu hans í garð Ame-
rikumanna. Og enginn vafi leik-
ur á því, ef ráða má af samtöl-
um hans við ameríkska blaða-
menn. En þegar Vichystjórnin
sendi hann burtu samkvæmt
ósk yfirvaldanna í Berlín, fer
því fjarri, að hann hafi gert
nokkurn hvaða. Hann hagaði sér
iíkt og hlýðinn og auðsveipur
skóladrengur, lét niður föggur
sínar og fór til Suður-Frakk-
lands til þess að halda áfram að
skrifa endurminningar sínar, að
því er sagan hermir. Og áður en
hann leggur af stað hvetur hann
samstarfsmenn sína til iþess að
vera Pétain trúir.
En raunar hefir þetta ekki
•þurft að koma á óvart öðrum en
þeim, sem voru málunum lítt
kunnir. Það mátti alltaf búast
við því að Weygand sýndi Vichy
stjórninni enga-mótspyrnu. Það
hefði mátt minnast þess, að þeg-
ar yfirmaður Norður-Afríku
hersveitanna var gerður að und-
itrtyllu Darlans, gerði hann enga
athugasemd við þá ákvörðun.
Eaunar þarf ekki annað en lita
á æviferil mannsins til þess að
fullvissa sig um, að hann myndi
aldrei kæra sig um að fóma
neinu fyrir málstað lýðræðisins.
Um uppruna Weygands er allt
leyndardómum hulið. Sagan
•Etegir, að hann sé af konungsætt-
um, enda þótt aldrei hafi verið
gert uppslcátt, hvaða konungs-
ætt geti talið sér þann heiður að
eiga þennan fræga mann í ætt
sinni. Um þetta atriðþ svo þyð-
ingarmikið sem það er í augum
raargra manna, eru uppi, að því
er framast verður vitað, að
minnsta kosti tvær kenningar.
En vissa er fyrir því, að þótt
hann væri fæddur í Belgíu, var
hann sendur í franska herskól-
ann í Saint Cyr undir gervi-
nafni. Frægð hans stafar frá
síðustu mánuðum heimsstyrj-
aldarinnar 1914—18. Foch hafði
gert hann að yfirmanni herfor-
ingjaráðs síns, og hann reyndist
honum dugandi aðstoðarmaður.
Foch var hinn mesti shillingur
i herstj órn, en starfsaðferðir
hans voru dalítið skrítnar. Hon-
um duttu skyndilega ráðin í
hug, og hann lét þau í ljós í fá-
um setningum, sem voru flest-
um mönnum óskiljanlegar. En
Weygand skildi taut yfirmánns
síns og var snillingur í því að
gera grein fyrir því og útskyra
hugmyndir hans. Þannig mynd-
aðist goðsögnin um hermensku
Weigands og hersnilld. Og þar
eð hann var steinrunnið aftur-
haldströll, komu vinir hans, fas-
istarnir því síðast á loft, að
snillingurinn hefði ekki verið
Fcch, heldur Wcygand.
Clemenceau hafði ekki eins
mikið álit á yfirmanni herfor-
ingjaráðsins og lét stundum
fremur kuldaleg orð falla í hans
garð.
Öllum var kunnugt um aftur-
haldssemi Weygands. Þegar
hann var árið 1931 gerður að yf
irhershöfðingja, urðu lýðræðis-
sinnar óttaslegnir. Það var
kunnugt, að hann hafði daðrað
við fasista og menn litu á hann
sem landráðamann, sem væri
tilbúinn að taka þátt í pólitísku
ofbeldisverki. En sannleikurinn
er sá, að honum var margt betur
gefið en hugrekki, og hann þorði
aldrei að fara lengra en svo, að
honum væri greið undanförin.
Og enda þótt hann talaði um
uppreisn við auðvaldssinna í
heimahúsum, hélt hann fram-
hliðinni hreinni gagnvart ráð-
herrum lýðveldisins.
Ei að síður létti lýðræðissinn-
um stórum, þegar hann lét af
störfum fyrir aldurs sakir. Mað-
urinn, sem hafði látið sig
dreyma um að verða einræðis-
herra, fékk vel launað starf í
sárabætur, joegar hann lét af
embætti. Hánn varð aðalfram-
kvæmdastjóri Suezskurðarfé-
lagsins. Þess má geta, að meðan
hann var yfirmaður herforingja-
ráðsins, lagði hann þau ráð á,
sem Camelin fylgdi fram seinna.
Maxime Weygand.
í upphafi núverandi styrjald-
ar var hann gerður að yfirmanni
Sýrlandshersins og í maímánuði
1940, eftir fráför Gamelins, var
hann gerður að yfirhershöfð-
ingja. Hann kom heim fiá Sýr-
landi og tók við yfirstjórn hers-
ins, en án þeirrar sigurvissu og
þess öryggis, sem eitt fær leitt
til sigurs. Athugasemdir nán-
ustu samstarfsmanna lians frá
þessum tíma eru mjög athyglis-
verðar. Þeir sögðu: Hershöfð-
inginn er fullur hugrekkis, og
hann hefir tekið að sér verk,
sem naumast nokkrum mennsk-
um manni er fært að inna af
hendi. En framkvæmdum hans
og herstjórn má líkja við að-
gerðir læknis, sem kallaður hef-
ir verið að sjúkrabeði manns,
sem á sér enga lífsvon lengur.
En þó var það svo, að eftir
fyrstu ferð hans til vígstööv-
anna var hann töluvert bjart-
sýnn, eins og ekki væri öllu glat-
að enniþá. Ef tif vill hefir hann
séð sjálfan sig í huganum sem
sigri hrósandi herforingja, sem
gæti að lckum látið draum sinn
rætast og orðið einræðisherra.
En gáfur og skilningur á því,
hverra bjargráða þurfi við, eru
ekki hið sama og að geta bjarg-
að. Weygand var snillingur í því,
að framkvæma skipanir, en sem
hershöfðingi var hann gallagrip-
ur. De Gaulle hershöfðingi hefir
sýnt, að Weygand hafi ekki
verið starfi sínu vaxinn Hann
hafnaði persónulega hinum vit-
urlegu ráðleggingum de Gaulles
um rétta notkun skriðdreka og
um það, að dreifa vörnunum yf-
ir allt landið.
4»
En það er önnur saga. Aðalat-
riðið er það, að frá því er Þjóð-
verjar fóru yfir Somme lét hann
reka á reiðanum með allt. Hann
vildi ekkert. annað en gefast
UPP og sagði, að París væri ó-
verjandi borg. Og á stjórnar-
ráðsfundinum, sem haldinn var
í Torus, sagði hann við þá, sem
vildu halda áfram að berjast:
Ég hefi fáeinar óþreyttar her-
deildir og hefi í hyggju að nota
þær til þess að halda uppi röð
og reglu. Weygand vildi, eins og
Pétain, hafa uppgjöfina skipu-
lega í því skyni, að komizt yrði
hjá byltingu. Hann var þeirrar
skoðunar, að háegt væri að
semja frið milli herjanna, og
undir því yfirskini ætlaði hann
sér að koraa á hernaðareinræði.
Þannig tók hann á sig ábyrgð-
ina á uppgjöfinni.
Nú mætti spyrja, hvers vegna
nazistar hafi krafizt þess, að
hann færi frá. Svarið er mjög
einfalt. Þó að hann væri sam-
þykkur ráðstöfunum Vichy-
stjórnarinnar, varð hann ei að
síður mjög slunginn. í júnímán-
uði .1941 var hann nógu skynsam
ur til þess að flekka ekki hend-
ur sínar í Sýrlandsmálinu. Hann
lét Dentz það eftlr að stjórna
andstöðunni gegn bandamönn-
um. Sennilegt er, að frá þeim
degi haf i hann ekki lengur trúað
á sigur Þjóðverja. Og eftirfar-
andi atburðir hafa sannfært
hann um, að hyggilegra myndi
vera að gerast ekki of brotlegur
gagnvart lýðræðinu. Setningar,
sem hafðar voru eftir honum í
tilefni af árás Þjóðverja á
ftússa sýna, að honum hefir
verið ljós lokaósigur Hitlers. Og
hann var aldrei mikið fyrir það
gefinn að eiga nokkuð á hættu.
Það má gera ráð fyrir því, að
hann hafi ekki kært sig um að
hafa nema takmarkaða sam-
vinnu við Hitler. Þegar maður
er aðalframkvæmdastjóri Suez
skurðarfélagsins og líklegt er,
að Englendingar vinni stríðið,
er hyggilegt að vera varkár og
koma sér vel við Englendinga.
Þetta eitt er nægilegt til þess,
að afla sér vantrausts Hitlers og
sennilega hefir hann óskað eftir
því að fá í stað Weygands mann,
sem hann gat treyst betur.
ttOOOOOOOOOC*
ÚtbrelOiO
Aipýðiiblaðlili
IQOööOOGööööZ
5
Fiðlusnillingurinn Kreisler.
Fyrir nokkrum mánuðum varð hinn frægi fiðlusnillingur frá
Vín, Fritz Kreisler, fyrir bílslysi í New York. Hann er nú á góð
um batavegi og býst við að verða alheill aftur. KLreisler
er 66 ára.
Eækilegt bréf ura nauðsyn á auknu hreinlæti á rakara-
stofum og bárgreiðsíustófilM bfiejfiríris.
EG FÉKK í GÆR all Iangt bréf
frá „Hárprúðum“. Bréf þetta
er athyglisvert fyrir margra bluta
sakir, en affalefni þess er gagnrýni
á rakarastofur bæjarins, án þess þó
aff þar sé til aff dreifa neinum óvild
arhug til þessarar atvinnugreinar,
enda tekur bréfritarinn þaff bein-
línis fram. Ég birti hér á eftir meg-
inefni þessa bréfs. Því miður get
ég ekki, aff minnsta kosti ekki aff
þessu sinni tekiff þaff allt. Hóliff
um dálkinn minn og Alþýðublaffið
þakka ég. Bréfritarinn segir:
EFNIÐ, sem mig langar að tala
um.að þessu sinni. er í sambandi
við rakara- og hárgreiðslustöðv-
arnar í bænum okkar. Svo er mál
roeð vexti, að mér er kumiugt um
allmörg dæmi þess. að metm og
konur. sem látíð hafa þvo hár sitt,
klippa og greiða, hafa eftir aðgerð-
ina hlotið slæm og Ijót útbrot í
hársvörðinn og niður á hálsinn;
eins konar sýki munu nokkrir
karlar hafa fengið í skeggsvörðinn
eftir rakstur. Byrjar þetta með
roðaflekkjum, er verða að bólum,
sem síðan hrúðra, og fylgir þessu
mikill kláði, sviði og önnur óþæg-
indi. Er nú auðvitað, að ekki ætti
þetta að stafa af „hreinlætinu“ sem
slíku, þvottalútnum, sápunni. Enda
munu bólur þessar stundum halda
áfram að breiðast út og myndast
nýtt hrúður í þó nokkurn tíma eftir
aðgerðina, ef ekkert er að gert. Er
m. a. af þessu sennilegt, að hér sé
smitberi, sýkill, sveppur eða hvað
menn nú vilja kalla það, að verki.
AF orsakasambandi því, sem sýn
ist vera á milli aðgerðarinríar og
veikinnar, virðist líklegt, að sýk-
illinn hafi getað borizt á höfuð
mannsins, sem e. t. v. er viðkvæm-
ara vegna núnings við höfuðbað,
smárispu eftir rakstur, klippingu
o. s. frv., með greiðu rakarans eða
öðrum áhöldum lians. Yil ég nú
í þessu sambandi benda á nokkur
atriði, er lúta að hreinlæti, sem ég
tel vera all ábótavant hér hjá oss.
GREIÐAN er vafalaust það verk-
færi, sem rakarinn og hárgreiðslu-
konan nota mest. í hana setjast ó-
hjákvæmilega hárstubbar, ryk og
óhreinindi ýmis konar úr hári þess
manns eða konu, sem henni var
beitt við. En hárið er sá hlutinn á
yfirborði líkama mannsins, sem ó--
varðastur er fyrir sýklum þeim og
óhreinindum. sem berast á millí
manna, ýmist með loftinu eða á
annan hátt. Þegar hársnyrtiaðgerð
er lokið, er greiðan auðvitað mor-
andi af þessu „góðgæti", sem að
ofan er nefnt, og sé ekkert að gert,
berst það að meira eða minna leytl
yfir í hársvörð næsta' manns, til
viðbótar við allt það, sem þar kann
að vera fyrir,
EN NÚ SEGER FÓLKIÐ ÁttÐ-
VITAÐ: „En sú vitleysa. Rakar-
arnir þurrka altaf greiðuna eftir
hverja notlcun og áður en hann
hefst handa við næsta mann.“ Já,
þetta er nú hverju orði sannara,
en það nægir bara ekki að þurrka
greiðuna eða tækið. Það er ekki
einu sinni nóg að dýfa henni ofan
í sterkan sótthreinsunarlög og
þurrka síðan, eins og ég hefi séð
gert stundum. Nei, eina ráðið er
að setja greiðuna í lokað ílát með
spíritus eða öðrum sótthreinsunarr
legi í, og láta hana liggja í því um
lengri tíma, nokkrar klukku-
stundir.
ÉG VILDI. því vinsamlegast
beina því til þeirra, sem hér eiga
hlut að máli. að þeir tækju upp
þessa venju: að hver rakari eða
hársnyrtarí hafi a. m. k. 7—3 greið
ur, sem hann noti daglega til skift
is, en láti þær þess á milli liggja f
'sótthreinsunarvatni. Ég hefi rekizt
á það, að sumir hársnyrtarar hafa
álitið, að nægilegt væri að bursta
greiðurnar upp úr volgu sápuvatni.
En þetta er ekki rétt; ekkert gagn
er í þvi, þótt slík hreinsun fari
fram, jafnvel eftir hverja notkun.
Að vísu hverfa grófustu óhreinind-
in, en hin skaðlegustu, smásæju,
verða eftir í greiðunni eftir sem
áður.
ÞAÐ, SEM AÐ OFAN ER SAGT
um greiðurnar, á ekki síður við
um önnur verkfæri, t. d. rakhnifa,
Frh. á 6. síðu,