Alþýðublaðið - 20.03.1942, Blaðsíða 6

Hallbjörg Bjaraadóttir
Hljómleikar
■>« aðstoB
15 manna hljómsveitar
madir stjórn EDWIN BRADON
Sunnudaginn 22 mars kl. 3
i Gamla Bió.
Aðgðngumiðar í Hljóðfærahúsinu.
STÚLKA
vö® vélritun og enskum bréfaskriftmn óskast.
Gísli Halldórsson h.f.
.. /
Austurstræti 14.
Auglýsing
frá ríkisstjóminní.
Þar sem óiriðarhættan hér er nú að áliti hern-
aðaryfirvaldanna síst minni en síðastliðið sum-
ar, þykir nauðsynlegt að sem flestum bömum
verði komið ur bænum, svipað og þá var gert,
jafnskjótt og fært þykir. Er því brýnt fyrir öllum
foreldrum, er hug hafa á þessu, að leitast við
að útvega börnum sínum hið fyrsta dvalarstað
í sveit. Þeir, sem eigi hafa tök á slíku, en vilja
hinsvegar koma börnum sínum úr bænum, ættu
að leita fyrirgreiðslu sumardvalarnefndar.
Enn er eigi ákveðið hvnær brottflutningur bama
hefst, en foreldrum er eindregið ráðlagt, að búa
börn sfn nú þegar til brottfararinnar, svo að tafir
þurfi eigi að verða af þeim sökum.
ALÞYDUBLAÐIÐ
Föstudagur 20. ntarz 1912.
HelgaSeU, nýtt
taefnr göngu sfna i
Fjallar nm taékmenntlr og meniiingarmál.
; ■ \ • 0 • V - ■ ;
RitstJ.: Magoós ísgeirssoo, Tómas finömondsson.
HELGAFELL, nýtt tímarit um bókmenntir og menning-
armál hefur göngu sína í dag. Þetta er stærsta tímarit
landsins, kemur út mánaðarlega, 48 blaðsíður í stóru broti,
en það samsvarar 96 venjulegum bókasíðinn. Það kemur út
10 sinnum á ári, því að sumarheftið fyrir mánuðina júní,
júlí og ágúst kemur út í einu lagi. Ritstjórar tímaritsins eru
Magnús Ásgeirsson og Tómas Guðnumdsson skáld. Útgef-
✓
andi er Helgafellsútgáfan.
ig mjög athyglisverð grein
um hagnýt efni. Það er ætlun-
HVAÐ SEGJA HIN BLÖÐIN?
Framhald af 4. síðu.
Framsóknarflokksins í þessu
máli, ef aðalmótbárumar gegn
því eiga að vera þær, að með
frumvarpi Alþýðuflokksins, sé
„siglt í kjölfar kommúnismans“
og borin fram sú „alútlendasta
breytingartillaga, sem enn
hafi verið sýnd á alþingi.“ —
Nema formaður Franisóknar-
flokksins ætli að fara að telja
mönnum trú um, að óréttlætið
í kjördæmaskipuninni og kosn-
ingafyrirkomulaginu hér á
landi, sem Framsóknarflokkur-
inn byggir ofurvald sitt á, sé
eitthvað sérstaklega íslenzkt i
eðli sínu!
Otvarpsráð hlntdrægtr
Frh. af 4. síðu.
ráð að taka málið til nýrrar yf-
irvegunar.“
Svar útvarpsráðs var svo-
hljóðandi, dags. 10. febr.:
Framhald á morgun.
Yfirajósnari
Hitlers.
(Frh. af 5. síðu.)
gert heyrinkunnugt. Það er
kunnugt, að hann hafði upphaf-
lega verið andvígur rússneska
ævintýrinu — ef til vill vegna
þess, að honum hefir verið það
ljóst, að njósnarar hans gætu
engu áorkað í Rússlandi og
hann skorti gersamlega skýrsl-
ur um hernaðarundirbúning
Rússa. Þetta iþýðir ekki það, að
Canaris hafi ekki verið nógu á-
kveðinn andstæðingur bolse-
víka. En hann var einn af þeim
Þjóðverjum, sem glltaf hafa
viljað samvirmu við Rússa og
haldið iþví fram, að öll vandamál
yrðu bezt leyst á þann hátt.
Septímunfunður
í kvöid kl. 8%. Fyrrverandi
hæstaréttardómari Péll Einarsson
flytur erindi. Utanfélagsmenn vel-
komnir
Alþýðublaðið hafði í gær
samtal við ritstjórana báða og
fekk að sjá fyrsta heftið. Er
það bráðmyndarlegt og stór-
fróðlegt að efni. Það er prent-
að á úrvalspappír, sama papp-
ír og Landnámuútgáfan.
í inngangi segja ritstjórarn-
ir meðal annars:
„Tímaritinu Helgafelli er
fyrst og fremst ætlað að flytja
innlendan og erlendan skáld-
skap og fjalla um bókmenntir,
listir og almenn menningar-
mál. Það verður engum stjórn-
málaflokki háð né venzlað, en
mun sýna frjálslyndi í efnis-
vali sínu og télja sér skylt að
taka öllu, sem því kann að
berast af listrænu og athyglis-
verðu efni, og eigi sízt hverju
vænlegu nýmæli, með fullri
gestrisni, samkvæmt þeirri
skoðun okkar, að andlega starf-
semi beri að meta eftir lista-
og menningargildi hennar og
engu öðru. Jafnframt mun það
gera sér far um að hlúa á all-
an hátt að þeim^ verðmætum,
sem fyrir eru í tungu vorri,
sögu og þjóðmenningu.“
Efni þessa fyrsta heftis er
fjölbreytt: Jón Magnússon fil.
kand. skrifar yfirlit um heims-
viðburði. Þá er stórmerk grein
eftir Barða Guðmundsson
þjóðskjalavörð um Uppruna
íslenzkrar skáldmenntar. Er
þetta fyrsta greinin af fjórum
eða fleirum um sama efni eftir
þjóðskjalavörðinn. Segja þeir.
sem kunnugir eru kenningum
höfundarins um þetta efni, að
greinar þessar séu hvort
tveggja stórmerkilegar og lík-
legar til að valda straum-
hvörfum í skoðunum manna
um mikilvæg atriði í norrænni
og jafnvel germanskri 'forn-
sögu. Greinar Barða Guð-
mundssonar munu allar birtast
í þessum árgangi Helgafells.
Annað efni þessa fyrsta heft-
is er á þessa leið: Stefan Zwéig.
látinn. Bréf til látins manns,
snjallt og fagurt kvæði eftir
Tómgs Guðmundsson. Eld-
fjallið, eftir Gunnar Gunnars-
son. Ef . . . ljóð eftir Kipling,
þýtt af Magnúsi Ásgeirs-
syni. Aldarminning Georgs
Brandes, eftir Sverri Kristj-
ánsson, sagnfræðing. Farand-
riddari, ljóð eftir Brandes, þýtt,
af M. Á. og loks kemur sérstök
deild, er ritstjórarnir kalla
„Léttara hjal“ og að síðustu
ritdómar með inngangsgrein
undir, fyrirsögninni Bókmenpt-
ir. Um deildina „Léttara hjal“
segja ritstjórarnir: „Léttara
hjal“ verður, eins og nafnið
bendir til, dægurskraf í
skemmtitón um ýmislegt, sem
efst er á baugi þá stundina, —
ekki síður um alvörumál en
annað. Ennfremur verða þar
birt þýdd og frumsamin kvæði.
skopmyndir og fleira, og heitir
tímaritið á lesendur sína að
taka þátt í umræðum í þessari
deild.
v'; 0 i
Sú nýbreytni hefir verið
tekin upp, að hafa sérstakar
fyrirsagnir á bókmenntadóm-
unum aðrar en heiti þeirra
bóka, sem skrifað er um. Þess-
ar fyrirsagnir eru í þessu
hefti: Maðurinn og máttar-
völdin. Sambúð Ijóðs og listar.
Meistari, sem þyrfti að endur-
fæðast og Draumur og jörð. —
Eru þarna margar bækur, rit-
dæmdar af skilningi og hisp-
ursleysi, sem full þörf er fyrir
og getur þetta tímarit því orð-
ið góður leiðbeinandi manna
um bókakaup. Um bókmennta-
gagnrýni tímaritsins segja rit-
stjórarnir meðal annars:
„Helgafell væntir f>ess, að
bókaútgefundur sendi því bæk-
ur sínar til úmsagnar fram-
vegis, og mun telja það skyldu
sína að gera hverri umtals-
verðri bók nokkur skil, eftir
því sem rúm leyfir. Þó að því
sé mætá vel ljóst, að íslenzk
bókmenntagagnrýni standi skör
lægra en bókmenntirnar sjálf-
ar, og telji þar brýna þörf um-
bóta, treystir það sér ekki til
að gefa önnur fyrirheit en þau,
um væntanlega hlutdeild sína
í því efni, að það muni gera
sér far um að meta bækur eftii*
gildi þeirra, fremur en höfund-
um, þýðendum, kostnaðar-
mönnum og prentsmiðjum, svo
sem nú er orðinn mikill siður
í þessu landi.“
Bætti annar ritstjórinn við
þetta eftirfarandi orðum:
Helgafell mun ekki sízt telja
það hlutverk sitt, að gera til-
raun til að koma hér á heiðar-
legri og heilbrigðari bókagagn-
rýni en verið hefir, því að
heita má, að í þeim efnum hafi
skipzt á um skeið hér á landi
„sljóleiki og stigamennska.“
Ritstjórar Helgafells hafa
þegar tryggt sér samvinnu við
marga af hinum fremstu og
vinsælustu rithöfUndum ,þjóð-
arinnar,. í næsta hefti kemur
m. a. auk annarrar greinar
Barða Guðmundssonar, saga
eftir Guðm. G. Hagalín, og loks
langt og ágætt kvæði eftir
Stefán frá Hvítadal. Hefir það
ekki verið prentað áður og var
það síðasta kvæðið, sem hann
orti, að sögn ekkju hans. Einn-
in að Helgafell hæfi göngu
sína um áramótin, en það var
ekki Kægt vegna verkfalls
prentara, Næsta hefti, apríl-
heftið, mun koma út 20. næsta
mánaðar.
Þó að ef til vill sé hér í mik-
ið ráðizt, að gefa út svo stórt
tímarit og vandað með svo fá-
mennri þjóð, munu ritstjórarn
ir og útgefendur treysta því
að bókmennta- og menningará-
hugi þjóðarinnar sé svo mik-
ill og heilbrigður að þetta
fyrsta tímarit, sem hér er gefið
út, sambærilegt við slík rit
annarra þjóða,/ megi verða auð
ið langra og góðra lífdaga.
Eftirhreytur:
Halarófan.
II Ú eru vinnustöðvanimar um
garð geng-ar og væri ekki
óviðe'gandi að athuga li ji/isháttar
einstök atriði á því, sem gersit
hefir meðan á þessum átökum
stóð.‘
Mikils þótti nú við þurfa. Þeg-
ar þessi tvö sárafámennu félög
hættu vinnu um siðasta nýár,
[:á þurfti að lsetja alit stjórnar-
báknið af stað til þess að reyna
að stöðva þet a fargan. Meðan
vinnuveitendur voru á hausnlum
e!ns og þe'r prédikuðu sýknt og
heilagt, vo:u þeir sæmiiegiir við-
ure'gnar og jafnvel sannigjamir,
en nú, þegar þeir höfðu allir
grætt öf fjár — sem ég öfunda
þá alls ekki af — þá eru þeir
hinir verstu við að eiga, sumir
hverjir. Það er engu líkara, en
að þeir trúi svo á inátt pen-
inganna, að þeír með þeim hafi
allt í hendi sér og geti ráðið
öliu, bæði á himni og jörðu,
geti Jafnvel látið sólína ganga
öfuga ieið, ef [reixn býður svo
viö að horfa. Og orsökin var sú,
að Hermann hafði látið þá vita,
að hann ætlaði að vaka yfir og
hann skyldi ráða og kúga. Og
eftir honum löbbuðu alMr hinir
;og var það löng ha'arófa. Næstir
honum vo:u auðv.itað óláfur Jak-'
Job og Eysteinh, þá Sveinbjörn
Pétur, Gunnar; Vilhjá'.mur- Og
Hilmar, því næst kennir fiöi'di
minni liðá, en þó er sá fyrsti
og hejzti þeirra stærstur og fyr-
irferðarmesíur, sem fekfci má
gleyma, og það er hann Egg-
ert. Verður rófan því ósjélegiur
vanskapnaður og rýfur öli Seg-
urðarhlutföJ. — Aftastir verða
svo nokkrir minni háttar atviunu-
rekendur, sem dýrka mammonog
kúgun. Er það ekki óálitieg hers-
ing, sem þarna ialplar á eftir Her-
manni og fylgir honum fast. —
Allt [)ett|i var sett af stað gegn
nokkrum iðnaðarmönnum, sem
höfðu látið sér detta í hug að
gagnrýna dýrtíóarútreikning þess
opinbera og krafizt leiðréttúngar.
Á frjálsum vettvangá treystust
[>essir legátar ekki að mæta þedni
og gripu svo til þess; óyndisúr-
æðis, sem raun varð á og gáfu
út kúgUnarlög, sem eru gersarri-
lega einstakt fyrirbrigði í iandi
þar sem einstaklingsframtakiðhef
ir verið dýrkað frá alda öðli og
um það hafa þeir hæst galað,
sem hanga hvað fastast í hala-
rófu Herinanns.' y