Alþýðublaðið - 22.03.1942, Blaðsíða 5

\
Sunnudagur 22. marz 1942.
flnðjón flnðjónsson skola-
stjóri i Hafnarfirði 50 ára.
Byrðí betri
berrat maðr brautu at,
an sé mannvit mikit.
TÉTT BAKNAKBNNARA
faér á landi hefir átt því
Jáni að fagna, þótt ung sé, að í
hana hafa valizt margir vel
gefnir og áhugasamir dugnaðar-
menn. Margir þeirra hafa verið
efnalausir alþýðumenn, sem
ekki 'hafa getað byrjað skóla-
nám fyn en um eða yf ir tvítugs-
aldur, og hafa þá ýmist þótzt of
gamlir til þess að byrja á
menntaskólanámi, þótt hugur
sumra þeirra kunni að hafa stað-
ið til þess, eða að þeir hafa ekki
séð sér þess nokkurn kost vegna
féleysis, nema hvort tveggja
hafi valdið. iÞeir hafa þá snúið
sér að kennaraskólanum, sem
tók styttri tíma og var ódýrari,
en hefir hins vegar jafnan haft
á sér gott orð sem ágætur skóli.
Og margir þessara manna hafa
síðar reynzt brautryðjendur í
uppeldismálum þjóðarinnar og
traustustu stoðir stéttar sinnar.
Einn þessara manna er Guð-
jón Guðjónsson, skólastjóri í
Hafnarfirði.
Guðjón Guðjónsson er fædd-
ur á Akranesi 23. marz 1892, og
verður því fimmtugur á morg-
un. Faðir hans, Guðjón Jónsson,
hafði drukknað í fiskiróðri þá
um veturinn áður. Guðjón ólst
upp á ýmsum bæjum í Miðfirði
norður, en þaðan er hann ætt-
aður í móðurkyn. HaUstið 1914
kom hann í Kennaraskóla ís-
lands, 22 ára gamall, ogfsettist
í 2. bekk, en áður hafði hann
stundað nám í Flensborgarskól-
anum í Hafnarfirði. Síðar dvaldi
hann um skeið við framhalds-
nám erlendis. Hann hefir starfað
við barnakennslu é ýmsum stöð-
um, meðal annars var hann
skóiastjóri á Stokkseyri og um
skeið kenndi hann smíðar við
Barnaskóla Reykjavíkur og
einnig starfaði hann um nokk-
urn tíma við kennaraskólann í
forföllum Steingríms Arasonar,
kenndi þar að kenna. Haustið
1930 varð hann skólastjóri við
Barnaskóla Hafnarfjarðar og
hefir verið það síðan.
Hann er kvæntur Ragnheiði
Jónsdóttur fré Stokkseyri. Hún
er kennari að menntun, hin
merkasta kona, sem er vel kunn
í Hafnarfirði og víðar fyrir á-
huga sinn á uppeldismálum og
þekkt um allt land fyrir rithöf-
undarstörf sín. Þau eiga tvö
börn.
Þó að þeim, sem þekkja til
starfa Guðjóns, sýnist hann
vera á réttri faillu við kennslu-
og skólastjórn, þá dylst þeim þó
ekki, að hann hefði vel getað
starfað á ýmsum öðrum sviðum
þjóðlífsins og orðið þar með
fremstu mönnum. Fjölhæfni
hans er óvenju mikil. Hann
hefði t. d. vel getað orðið natinn
jarðræktarhmaður. Ekki hefði
síður legið vel fyrir honum að
gerast trésmiður eða vélfræð-
ingur. Vísindamaður hefði hann
getað orðið, ekki sízt í málvfs-
indum. Líklegt þykir mér, að
Guðjón Guðjónsson.
hann liefði getað orðið listmálari
eða skáld, ef hann hefði iðkað
þá hluti meir en hann hefir gert.
Og víðsýni hans, mildi og mann-
kærleikur hefði hlotið að gera
hann vel fallinn til kirkjulegrar
kennimennsku.
Eins og að líkindum lætur
hefir Guðjón látið uppeldismál
barna og stéttarmál kennara
mjög til sín taka. Hann hefir
setið í stjórn Sambands ís-
lenzkra bamakennara í 20 ár,
eða þvi nær allan tímann frá
stofnun þess og verið formaður
þess nokkurt skeið. Hann hefir
starfað þar í fjölda mörgum
nefndum að ólíkustu málum,
eins og nærri má geta, og jafnan
reynzt tillögugóður og oft orðið
vel égengt að koma málum fram
því að hann er hverjum manni
lagnari og liprari í þeim sökum,
og iþótt sumum þyki stundum
skorta á harðfylgi hjá honum,
þá er hann þó þolgóður og ýtinn
við þau efni, sem hann hefir
upp tekið, og þykir meiru varða,
að málið rsáist fram en að hann
fái frægðarorð fyrir harðmann-
lega framgöngu. Það er því ekki
ófyrirsynju, að Guðjón hefir
náð vinsældum og trausti kenn-
ara.
Það sýnir álit kennara á Guð-
jóni, að hann var kjörinn af
þeirra hálfu í útvarpsráð þau
ár, sem sú skipun var á þeim
málum. Eins hafa iþeir kosið
hann í stjórn ríkisútgáfu náms-
bóka síðan hún var stofnuð.
Mætti margt segja um fram-
kvæmdir þeirrar nefndar, því
að hún hefir leyst mikið og gott
verk af faöndum, þótt sumt af
því, sem hún hefir gert, orki
nokkuð tvímælis. Og það er víst,
að kermarar landsins og aðrir
þeir, sem annt er um skóla og
uppeldi, mega vera Guðjóni
þakklátir fyrir þau störf, sem
hann faefir umiið í útgáfustjóm-
inni, fyrir sjónaimið faans þar
og tillögur, enda hefir hann ver-
ið eini maðurinn í útgáfustjóm-
inni, sem nokkra sérþekkingu
hefir haft á barnaskólum og
starfsemi þeirra.
Ekki hefir Guðjón haft mikil
afskipti af almennum málum
öðrum en skólamálum, þótt
hann hafi myndað sér rökstudd-
ar skoðanir á þeim mörgum og
þar gæti alls staðar víðsýni hans
og frjálslyndis. Þess má þó geta,
að hann er í stjóm Alþýðuflokks
félags Hafnarfjarðar, rítari þess.
■ __________________________ ■ 5
i'______________________. “!
Aron Gfflðbraadsson t
Minni árnespings.
Sungið ó Árnesingamóti 18. þ. m. Páll íslólfssom
hefir samið lagið við ljóðið.
Við þig blessaða byggð
hef ég bundið þá tryggð
sem er heitari en Hekíunnar glóð.
Jafnt í helkaldri hríð
og um hásumartíð
ert þú fóstra mín fögur og góð.
Öllum undraverð sýn
eru leikföngin þín
bæði Gullfoss og Geysir í senn.
Yst við útvarðasker
aldan hróður þinn ber
kveður Ijóð sitt og lag urn þig enn.
Fögur mynd þín, sem mér
mikil gersemi er
var í fyrstu af guðunum gjörð.
Héx á bóndinn sitt bú
þai: sem börnin þín trú
breyta grjótmel í gróandi jörð.
Hér var hámarkið sett
hér fann Geitskór þann blett
þar sem Alþing um aldir var háð.
Þú átt Þingvelli enn
þar sem göfugir menn
hafa framtíðar frækomum sáð.
Hátt um heiðloftin tær
fljúga himninum nær
bæði valur og vígdjarfur örn.
En í blómgaðri byggð
sem er blágresi skyggð
drekka lífsveig þinn dalanna böm.
Auglýsing frá ríkisstjórnmni vekur ótta hjá almenn-
ingi. Sumardvalarnefnd tekur á móti foreldrum í dag í
barnaskólunum. Undirbúið bömin svo að þau geti far-
ið með stuttum fyrirvara.
AU»ÝÐOBLAPtO
Og hann hefir staðið framar-
lega í Káron (Kaupfélagi Reykja-
víkur og nágrennis) síðan það
var stofnað, verið 1. varamaður
í stjórn þess og jafnan setið á
stjómarfundum og reynzt þar
athugull og tillögugóður eins
og annars staðar.
Töluvert hefir Guðjón feng-
izt við ritstörf. Hér mó nefna
það, að hann hefir skrifað marg-
ar greinar í „Menntamál“. Hann
hefir samið landafræði handa
bamaskólum. Hann hefir þýtt
„Þúsundóraríki“ Sinclairs og
margar bamabækur, t. d. „Karl-
inn í tunglinu“, „Örkina hans
Nóa“, ,Kísu;börnin kátu“, „Gusa
grísakóng“, „Óla snarfara“ og
„Evu“. Hefír honum komið það
vel við þessi störf, að hann er
glöggur íslenzkumaður. Hann
mó teljast með lærðari mönnum
í málfræði, þeirra sem ekki em
sérfræðingar í þeirrí grein. En
hitt ber þó af, fave næma tilfinn-
ingu hann hafir fyrir stíl máls-
ins. Þess vegna leika ritstörf x
höndum honum, auk þess sem
hann er laglega hagmæltur.
Það er ekki ofmælt’ sem
Kristinn Stefé.nsson stórtempl-
ar segir um Guðjón, þegar hann
tók við ritstjórn „Æskunnarí1,
barnablaðs stórstúkunnar, um
síðustu áramót, en honum far-
ast svo orð:
„Guðjón er margreyndur
skólamaður og prýðilega ritfær.
Hefir hann þýtt og annast út-
gáfu fjölmargra barna- og ung-
linga-bóka af mikilli smekkvísi
og næmum skilningi.“
Enn er það ónefnt, sem Guð-
jón hefir merkast xmnið, þótt
það liggi síður í augum alþjóðar
en ritsmíðar hans og opinber
nefndarstörf, enda er maðurinn
ógjarn ó að auglýsa sjálfan sig
eða verk sín. En það eru störf
hans í þeim skólum, sem hann
hefir unnið við Nemendum hans
öllum ber saman um það, að
hann sé hinn ágætasti kennari,
ljúfur og skemmtilegur. Og í
Hafnarfirði, þar sem hann hefir
verið skólastjóri í næstum 12 ár,
hafa vinsældir hans farið vax-
andi með hverju ári, bæði hjá
starfsmönnum skólans, börnim-
um og aðstandendum þeirra. Og
áhrifa slíkra manna á lífsstefnu
fjölda fólks gætir meira og víð-
ar en rakið verður.
Til eru þeir skólastjórar, sem
nemendum stendur allmikil ógn
af. Ekki er Guðjón Guðjónsscn
einn í þeirra hópi. Harðstjórn
og þrælsótti er honum ekki að
skapi. Hann hefir þá trú, að með
lagi og lempni verði lengst kom-
azt í varanlegri uppbyggingu
þess bezta í sálum einstakling-
anna. Hann mundi vera talinn ó-
hæfur til skólastjómar í þeim
löndum, þar sem leitazt er við
að steypa öll börnin í sama mót-
inu og drepa í þeim allan vísi til
sjálfstæðrar hugsunar og ein-
staklingsþroska og allt gert til
að innræta þeim með sefasjúku
ofstæki þrönga og einhæfa lífs-
skoðun, þrungna hatri og sjálfs-
óliti
Þess virðist mér gæta mjög í
framkomu Guðjóns og viðhorfi
til undirmanna sinna, kennara
skólans, — og ég hef starfað
þar alla skólastjóratíð hans og
reyndar lengur, — að hann lítur
á þá sem hugsandi menn, sem 6-
(Frh. á 6. síðu.)
G HEFl orðfð var við það, að
fólk hefir orðið dálítið
óttasleglð ut af augriýsingu frá
ríkisstjórninui, sem birtist í dag-
blöðnnnm í fyrradag. Þar var
gefið í skjm, að nú værl hætta,
jafnvel enn meiri en s.l. snmar, og
því bæri fólki að hafa hraðan á
að útbúa böm sin, svo að hægt
væri að flytja þau í sveit með
stuttum fyrlrvara. Jafnframt
þessu var skrifað í sum blöð á þá
leið, að ríkisstjórnin og alþingis-
menn hefðn fengið vitneskju um
það hjá herstjórnunum, að nú
væri mikil hætta yfirvofandi.
ÉG TEL AÐ SVONA orð séu
óvarleg. Hins vegar vil ég minna
á það, að ég hef hvað eftir annað
sagt, að við eigum að búast við
hinu versta og haga okkur sam-
kvæmt þvf, því að það góða skað-
ar ekki. Og hvort sem hér er um
hemaðaraðgerðir að ræða og
hætta er á ferðum um hemaðar-
aðgerðir hér á landi eða ekki, þá
eigum við að vinna að því öllum
árum að koma bömunum í sveit
yfir sumarmánuðina. Að því eig-
um við öll að vinna af fullkom-
inni djörfung og einlægni, því að
Reykjavíkurbðmin þurfa að kom
ast af götunum og út í náttúruna,
ef þess er nokkur kostur.
OG NÚ ER starfið hafið. Sum-
ardvalarnefnd hefir opnað skrif-
stofur i bamaskólum bæjarins. í
dag kl. 10—12 og 2—S verða
fulltrúar nefndarinnar til viðtais
í skólunum fyrir foreldra og for-
ráðamenn barna og taka fulltrú-
arnir é móti umsóknum íyrir
böm i sveit. Eftir því sem ég hef
komizt næst, mun nefndin reyna
að haga starfsemi sinni eins og f
fyrrasumar, það er, að útvega
dválarstaði fyrir böm á sveita-
heimilum og auk þess að koma
upp dvalarheimilum í skólahúsura
út um sveitir landsins. Fulltrúar
nefndarinnar munu gera allt sem
í þeirra valdi stendur til þess að
afgreiðsla geti gengið sem bezt í
dag.
EN HVAÖA SVÖE, sem for-
eldrar fá hjá fulltrúum nefnd-
arinnar, eiga þeir að vinna að því
nú þegar, að bömin geti farlð í
sveit með stuttum fyrirvara. öll
föt þeirra verða að vera íilbúin,
hirzlur þeirra og annar aðbúnað-
ur, sem foreldramir eiga aS sjá
um. Allur dráttur á þessu er
heimskulegur og getur haft erfið-
leika í för með sér. Byrjið þvf
strax í dag að undirbúa brottför
bamanna.
HINS VEGAE er alveg óþarti
fyrir fólk að verða óttaslegið út
af auglýsingu ríkisstjómarinnar
og tiikynningum sumardvalar-
nefndar. Allur ótti er skaðlegur
og ,það reynir á mennina, þegar
hætta er á ferðum. Vinnum vel
að okkar málum. Búum okkur
undír það, sem verða vill.
Hannes á hondan.