Alþýðublaðið - 25.03.1942, Blaðsíða 2

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Miðvikudagur 25. m^rz 1942»
ameriksku setu-
Englands ’41 fyrir 74 millj. kr.
—...» ....
Togararnir seldu fyrir 45,5 milljénir og
ðnnur skip fyrir riimlega 28 milljónir.
■■■■■■■■ ♦ .—
Þó voru engar ísfisksölur í 4 mánuði.
ISLENZKIR TOGARAR seldu ísfisk í Englandi á síðast
liðnu ári fyrir 1 747 908 sterlingspund, eða um 46
milljónir íslenzkra króna, miðað við að 26 íslenzkar krónur
jafngildi 1 sterlingspundi. Á sama ári hafa íslenzk línugufu-
skip og mótorskip selt ísfisk fyrir 1 081 343 sterlingspund,
eða um 28 milljónir íslenzkra króna. Þannig höfum við selt
ísfisk í Englandi á síðastliðnu ári fyrir samtals um 74 millj.
króna. ( Brúttó).
Sala togaranna 1941 varð í
krónutali nokkru minni en árið
1940. Stafar það fyrst og fremst
af því að á síðastliðnu ári varð
löng stöðvun á siglingum, eða
frá því um 20. marz og þar til
í júlí, ef miðað er við afla-
magn varð salan meiri. Um
þetta segir meðal annars í
,,Ægi“, sem birtir mikinn fróð-
leik um sjávarútveginn 1941:
„Tala ferðanna var með
hæsta móti í jan. og febr. í marz
fækkaði ferðunum síðan veru-
lega og næstu 4 mánuði allt til
júnxloka var ekki um að ræða
neinar ísfisksöluferðir togara.
í ágústmánuði voru aðeins 2
ferðir farnar, en síðan fór
þeim fjölgandi til ársloka, að
þær urðu 25 í desemb. Stöðv-
un sú, sem varð á siglingum
togaranna á tímabilinu apr.—
júlí, átti rót sína að rekja til
þess, að fyrrihluta marzmán-
aðar áttu sér stað árásir á 3 ís-
lenzk skip á siglingu til Bret-
lands, og týndust 2 þeirra. —
Þetta leiddi til þess, að ákveð-
ið var þ. 9. marz að hætta sigl-
ingum í bili, og 22. marz voru
síðustu skipin á markaðnum.
Nokkrir togaranna fóru þá á
saltfiskveiðar, en aðrir veiddu
til sölu í ísfiskflutn.skip. Loks
fengu margir þeirra gagngerð-
ar viðgerðir, sem tóku langan
tíma. Tala söluferða varð alls á
árinu 188 á móti 489 árið áður,
en verðmæti fisksins var hlut-
fallslega allmikið meira. Hæstu
meðalsölur voru í janúar £ 10-
Kjordæmamálið:
Haröar amræðar am kjör-
dæmamálið á alplngi i gær
Ásgeir Ásgeirsson sýnir fram á óheil-
indi andstæðinga frumvarpsins.
SUMIR þingmenn vilja
nota sjálfstæðis- og
sambandsmálið til þess að
tefja fyrir þessu frumvarpi,
sem hér um ræðir. Og yfir-
leitt er mikið gert að því að
blanda öðrum málum inn í
umræðurnar, sem sýnir að-
eins hve erfitt er að mæla
því í gegn, að nauðsynlegt sé
að bæta úr misréttinu, sem
á sér stað í kosningafyrir-
komulaginu“.
Þannig fórust Ásgeiri Ásgeirs
syni orð í ræðu við framhalds-
umræðu kjördæmafrumvarps-
ins í gær.
Ein aðalröksemd óvildar-
manna frumvarpsins er sú, að
-hlutfallskosningar í tvímenn-
ingskjördæmum mundu leiða til
þess, að stjórnmálaflokkum
fjölgaði, og mundi það drepa
lýðræðið, eins og í Þýzkalandi,
Frakklandi, Ítalíu og víðar.
Ásgeir sýndi fram á, að þessi
röksemd risti ærið grunnt. Það
voru ekki hlutfallskosningar,
Jsem drápu lýðræðið í umrædd-
um löndum, sagði hann, heldur
blátt áfram hitt, að þar efldust
flokkar, sem vildu lýðræðið
feigt og reru öllum árum að
tortímingu þess. Auk þess bæri
að vinna á móti offjölgun þing-
flokka með öðrum ráðum en
misrétti í Kosningarretti. Til
þess yrði að setja öruggari regl-
ur, t. d. að flokkur þyrfti visst
atkvæðamagn til að hljóta þing-
fultrúa. í sambandi við sjálf-
stæðismálið gat ræðumaður
þess, að flutningsmönnum frv.
þessa hefði komið til hugar að
flytja á þessu þingi frv. um að
skipa nefnd, er tæki það stór-
mál til rannsóknar og un,dir-
búnings.
Framsóknarmenn virðast eiga
erfitt með að ræða þetta mál
án þess að tilfinningar hlaupi
með þá í gönur. Bergur Jónsson
hlóð saman mörgum stóryrðum
um frumvarpið, kallaði það
bæði „hégómlegt og vitlaust".
Bergur afgreiddi réttlætiskröfu
kaupstaðanna þriggja með því,
Framhald á 7. síðu.
190, og er það hámarkið. Árið
1938, sem var síðasta ár fyrir
stríð, var hæst meðalsala í febr-
úar £ 1 574, og var þá óvenju
há. Hækkunin er því meir en
sexföld. í febrúar og marz
lækkaði meðalverð aftur held-
ur. Þegar siglingar togaranna
byrjuðu aftur, hafði hámarks-
verð verið sett á ísvarinn fisk í
Bretjandi.“
35 togarar stunduðu ísfisk-
sölur, en þar af fórust tveir, —
„Gullfoss1 og „Reykjaborg". —
Fór ,,Gullfoss“ 3 ferðir og
„Reykjaborg" 2. Af þeim, sem
stunduðu veiðar nokkurnveginn
allt árið, varð „Garðar“ hæst-
ur að meðaltölu í ferðum. En ef
miðað er við úthaldsdaga verð-
ur útkoman nokkuð önnur. 46
línugufuskip og mótorskip stund
uðu ísfisksflutninga og fóru þau
alls 201 ferð. Um aflasölur
þessara skipa segir svo í ,Ægi‘:
„Alls tóku 46 skip þátt í
þessum flutningum, og fóru
þau alls 201 ferð á árinu, en
41 á fyrra ári með 314 ferðir.
Meðalsala þeirra í ferð, yfir
allt árið, nam um 5 380 £, og
er það allveruleg hækkun frá
fyrra ári, en þá var meðalsalan
aðeins um 2 569 sterlingspund.
Hækkunin er því rúmlega
100%.
Fækkun ferðanna stafar, hér
af sömu ástæðu og hjá togur-
unum og áður var á minnzt. En
flutningaskipin hófu siglingar
fyrr eftir að stöðvunin varð í
marzmánuði. Fyrsta skipið
sigldi út aftur 4. maí, en aðeins
fá skip sigldu þó til að byrja
með.
Auk þessara skipa voru nokk
ur leiguskip hér við landið, —
sem keyptu fisk til útflutnings,
og sömuleiðis mikið af fær-
eyskum fiskkaupaskipum. Enn
fremur hafði matvælaráðuneyt
ið brezka skip í förum til flutn
ings á fiski, einkum eftir að
samningurinn var gerðui4 í
öndverðum ágústmánuði.
PÓtrúlegt tómlæti fólks:
Óskað eftir snraar-
dvðl fyrir aðeins
420 bðrn.
£n áreiðanlega mikln fleiri
vilja komast í sveit.
C ÍÐASTLIÐINN sunnu-
^ dag og mánudag fór
fram skráning á börnum,
sem foreldrar vildu koma í
sveit í sumar. Sumardvalar-
nefndar stóð fyrir þessari
skráningu og tilkynnti hana
(Frh. á 7. síöu.)
u.V ■ • , ■ ■ . •• •
liðsstjórnarinnar um bana-
skotið við Hálogaland.
ALÞÝÐUBLAÐINU hefir borizt eftirfarandi: „Ame-
ríkska herstjórnin óskar að tilkynna eftirfarandi við-
víkijandi banaskotinu í Camp Hálogaland:
Láugardaginn 14. marz um kl. 22.55 sá varðmaður við
hliðið á Camp Hálogaland, að íslenzk bifreið nálgaðist hlið-
; ið. Samkvæmt fyrirskipunum um, hversu beri að haga sér
er svo standi á, kallaði hann til yfirboðara síns, Corporals,
er var í yarðmannaskýli þar.rétt hjá, að íslenzk bifreið nálg-
aðist. Brá hann þegar við og fór til varðmannsins. Bifreið-
in var stöðvuð. Tveir karlmenn sátu í framsæti og voru þeir
'beðnir að sýna vegabréf sín, en hvorugur gerði það. Er
Corporálinn hafði komizt að þeirri niðurstöðu, að menn-
irnir hefðu ekki vegabréf, skipaði hann varðmanni þeim,
sem hlut átti að máli, að leyfa þeim eigi inngöngu. Gaf
varðmaðurinn bílstjóranum bendingu um að aka á brott, og
Corporalinn gekk nokkur skref áleiðis að varðskýlinu. Samt
sem áður ók bifreiðin af stað áleiðis inn í herbúðirnar. Varð-
maðurinn hrópaði til mannanna að nema staðar, þrisvar á
ensku og einu sinni á íslenzku. Bifreiðin stanzaði ekki.
Skaut þá varðmaðurinn einu skoti og særði farþegann, sem
síðar kom í ljós að var Gunnar Einarsson, banasári. Öku-
maður reyndist vera Magnús Einarsson.
Á stríðstímum, og yður hlýtur að vera ljóst, að Banda-
ríkin eiga í ófriði, eru skyldur varðmanna mjög harðar og
og nákvæmar, og þéir verða að gegna þeim út í yztu æsar.
Allrar mögulegrar og skynsamlegrar varúðar hefir verið
gætt, að því er tekur til skipana og fyrirskipana varðmanna,
og eftirlits. Þar eð einhverjir kunna að vera meðal íslend-
inga, sem ekki hafa gert sér ásandið ljóst, og sem ekki
kunni skil á réttri hegðun gagnvart varðmöhnum, þá hefir
ameríksku sendisveitinni í Reykjavík verið send greinar-
gerð um þetta efni, með tilmælum um, að beina henni til
utanríkismálaráðherra íslands. Hann mun án efa koma
henni á framfæri við blöðin.
Til frekari viðbótar þeim ráðstöfunum, sem gerðar
hafa verið til þess að koma í veg fyrir óhappaverk, verða
sett upp hlið eða tálmanir þar, sem því verður við komið,
við vegi, sem liggja inn á hernaðarleg bannsvæði ameríkska
hersins.
Þér megið vera þess fullviss, að vér í Bandaríkja-
hernum hörmum mjög þetta hörmulega óhappaverk, og að
við treystum því, að með réttri samvinnu milli hersins og
allra hugsandi íslenzkra föðurlandsvina, verði auðið að út-
rýma öllum misskilningi, og að orsök allra vandræða í fram-
tíðinni sé þar með fallin burtu.
Yfir 30 púsnnd Reykviking-
ar eiga að taka vegabréf.
-----...... ■■■
En 23 púsnndfir liafa gerf pað.
"' ♦ ..■■■■.—■
7 þúsundir eiga á hættu að fá sektir.
Lögreglustjóri og
allt hans lið hótar þeim
Reykvíkingum, sem enn hafa
ekki sótt vegabréf sín áminn-
ingum, sektum og öðrum
refsingum, ef þeir hafa ekki
sótt staðfestingu á því hverj-
ir þeir séu í raun og veru
fyrir 29. þessa mánaðar. Síð-
ustu forvöð eru því á laug-
ardaginn ke>nur, en þá er
28. marz.
Alþýðublaðið spurði jull-
trúa lögreglustjóra í þessum
málum að því í gær, hve marg-
ir væru búnir að taka vegabréj
sín.
Hann svaraði:
„Við erum búnir að afhenda
23 þúsund vegabréf."
— Og hvað teljið þið að
mörgum beri að taka vegabréf
hér í bænum?
„Við vitum það ekki ná-
kvæmlega, en við teljum, að
þeir séu að minnsta kosti 30
þúsund að tölu.“
— Þeir eru þá að minnsta
kosti 7 þúsund, sem eiga á
hættu að fá áminningu og
verða sektaðir?
„Já, samkvæmt nýjustu til-
kynningunni eiga þeir þetta á
hættu, sem ekki hafa sótt vega-
bréf fyrir næstkomandi sunnu-
dag.“
— Og það er alveg nauðsyn-
legt að taka vegabréf?
„Vitanlega, svo mikið er
búið að brýna það fyrir fólki.
Og það er ekki aðeins nauð-
synlegt að taka vegabréfin, —
heldur verða menn að bera
þau allt af á sér.“
— Hvers vegna?
Framhald á 7. síðu.