Alþýðublaðið - 10.04.1942, Side 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Föstudagur 10. apríl 1942.
fUjnj&nblaðtb
Útgefaaði: Alþýðuflokkurinn
Bitstjóri: Stefán Pjetursson
Ritstjóm og afgreiðsla í Al-
j þýðuhúsinu við Hverfisgötu
Símar ritstjómar: 4901 og
4902
Simar afgreiðslu: 4900 og
4906
Verð i lausasölu 25 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h. f.
TUkjDBiigar ríkis-
stjórnariDnar.
RíiOSSTJÓRNlN hefir gefið
ut þrjár tilkynningar til
almennings hér í höfuðstaðnum
og birtust þær í blöðunum í
gær. Hafa þessar tilkynningar
inni að halda leiðarvísi og fyr-
irmæli um það, hvernig mönn-
um beri að haga sér, ef til hern-
aðarlegra átaka skyldi kbma
hér, svo og boðskap um það,
hvaða ráðstafanir séu fyrirhug-
aðar af hinu opinbera í slíku
tilfelli.
í sambandi við þessar- til
kynningar ríkisstjórnarinnar
lét annað aðalstuðningsblað
hennar, Morgunblaðið, svo um
mælt í gær, að hættan á því, að
til hernaðarlegra átaba kæmi
hér á landi, hefði „ávallt vofað
yfir, síðan annar hernaðaraðil-
inn tók sér hér bólfestu, og er
því ekki um neina nýja hættu
að ræða.“
Alþýðublaðinu þykir rétt að
undirstrika þessi ummæli
Morgunblaðsins, því að ævin-
lega, þegar slíkar tilkynningar
eru gefnar út, er nokkur hætta
á því, að þær verði af almenn-
ingi teknar sem vísbending um
einhverja nýja og alvarlegri
hættu, en áður hafi verið vitað
um.
En þó að það sé ekki tilfellið,
ber almenningi hér í Reykjavík
engu að síður að kyrma sér til-
kynningar ríkisstjórnarinnar
vel og gæta allrar þeirrar var-
úðar, sem þar er ráðið til. Því
að hvað, sem öllum líkum um
hernaðarleg átök hér á landi líð-
ur, er eins og tekið var fram í
blaðinu í gær, aldrei hægt að
fortaka það, eins og nú er á-
statt í heiminum umhverfis
okkur, að ekki geti komið til á-
taka eða árása einnig hér. Það
er rétt og nauðsynlegt, að horf-
ast í augu við þann möguleika
og búa sig undir að geta mætt
honum, ef úr honum skyldi
verða veruleiki. En tilkynning-
ar ríkisstjórnarinnar fjalla ein-
mitt um það, á hvern hátt al-
mennihgi beri að búa sig undir
það. •
Það er augljóst, að það væri
mjög takmarkað, sem hið opin-
bera gæti gert almenningi til
hjálpar, ef slíka hættu bæri að
höndum, þó að sjálfsögðu yrði
reynt að aðstoða fólk við brott-
flutning, fyrst og fremst bama,
úr bænum og boðað sé meðal
annars, að allir bílar myndu
verða teknir leigunámi í því
skyni. En því meira veltur á
varúð og fyrirhyggju einstak-
Jinganna sjólfra; og um undir-
Framtíðarmál atvinnuveg-
anna til sjávar og sveita.
Samþyiktir áttunda þlngs Alpýðu* *
samb. Vestfjarða, sem nú er nýloklð
A TTUNDA þing ‘Alþýðu-
sambands Vestfjarða
hófst á ísafirði þann 1. apríl
s. 1., og sátu það um 20 full-
trúar frá verkalýðsfélögun-
um á Vestfjörðum. Þinginu
sleit laugardaginn 4. apríl.
Þetta voru helztu samþykktir
þingsins:
A-Sjávarútvegsmál.
1. Áttunda þing Alþýðusam-
bands Vestfirðingafjórðungs
lýsir mjög eindregið óánægju
sinni yfir brezku samningunum,
þar sem það telur hagsmuni
bátasjómanna og vélbátaútgerð-
arinnar hafa verið fyrir borð
borna við þá samninga, til hags-
bóta fyrir stórútgerðarmenn.
Telur þingið nauðsynlegt, að þá
er samið verður við Breta á nýj-
an leik, hækki allt fiskverð um
75 % — eins á hraðfrystum fiski
og öðrum — og felur það þing-
mönnum Alþýðuflokksins að
vera á verði um hagsmuni báta-
sjómanna, fiskiðnaðarins og
smáútgerðarinnar í sambandi
við væntanlega samninga.
2. Áttunda þing Alþýðusam-
bands Vestfiröingalij órðungs lít-
ur svo á, að starfsemi fiskimála-
nefndar beri að efla, og að nauð-
synlegt sé að veita áfram hag-
kvæm lán til hraðfrystihúsa.
Telur þingið, að samvinnufélög
hinna vinnandi stétta um út-
gerð, verkun sjávarafurða eða
verzlun eigi að ganga fyrir öðr-
um, á hverjum stað, um hag-
kvæm lán til hraðfrystihúsa, en
næst slíkum fyrirtækjum gangi
félög, sem séu eign sem flestra
útgerðarfélaga og einstakra út-
gerðarmanna á staðnum. Þingið
telur ehn fremur, að nauðsyn-
legt sé að koma.sem fyrst upp
kæliskipum til útflutnings á ís-
lénzkum afurðum. Þá telur
þingið, að halda beri áfram með
tilraunir til framleiðslu á niður
soðnum sjávarafurðum, en læt-
ur í ljós óánægju yfir hinum
stórfelldu mistökum, sem orðið
hafa á framleiðslu niðursuðu-
verksmiðju S. í. F. í Reykjavík
og þeirri leynd, sem verið hefir
yfir rekstri þess hálfopinbera
fyrirtækis.
2. Áttunda þing Alþýðusam-
bands Vestfirðingafjórðungs
vill beina þ.ví til útgerðarfyrir-
íækjanna á ísafirði og í ná-
grenninu, að nauðsynlegt er, að
kömið verði sém fyrst upp verk-
smiðju á ísafirði, er vinni úr
síld og blautum fiskúrgangi og
sé um leið nýtízku lifrarbræðsla.
4. Áttunda þing Alþýðusam-
bands Vestfirðingafjórðungs
skorar á stjórn síldarverksmiðja
ríkisins að láta fullkomna lönd-
unartæki verksmiðjanna og enn
fremur koma því svo fyrir í
framtíðinni, að , öll síld, sem
verksmiðjurnar veita móttöku,
verði vegin, en ekki mæld.
5. Áttunda þing Alþýðusam-
bands Vestfirðingafjórðungs
leggur áherzlu á, að nú, þegar
tekjumöguleikar ríkissjóðs af
stríðsgróða á braski og fiskút-
flutningi eru svo miklir, að ná
má milljónatekjum í skatt af
slíkum gróða, án þess að gengið
sé nærri skattgreiðendum, verði
Fiskveiðasjóður íslands stórum
efldur, svo að hann reynist fær
um að inna af hendi það hlut-
verk sitt, að endurnýja og auka
fiskiflotann. Þingið lítur svo á,
að útflutningur á hraðfrystum
fiski, niðursoðnum sjávarafurð-
um og ísuðum fiski í stórum
skipsförmum hljóti að verða
framtíðarmál, og því beri alveg
sérstaklega að leggja áherzlu á
að þæta og auka vélbátaflota
landsmanna, þar sem sú aukn-
ing hans, sem mundi fullnægja
eðlilegri atvinnuþörf lands-
manna eftir styrjöldina, mundi
kosta margfalt minna fé en
hliðstæð aukning togaraflotans.
6. Áttunda þing Alþýðusam-
bands Vestfirðingafjórðungs
skorar á alþingi að leggja fyrir
ríkisstjórnina, að athuga, hvort
ekki sé fáanlegt norskt selveiði-
skip, svo og norskur skipstjóri
og skyttur, og ef svo reynist, þá
láti ríkið gera skipið út á sinn
kostnað á selveiðar frá Vest-
fjörðum, sem eru mjög nærri
hinum veiðisælu selveiðasvæð-
um Norðmanna í Grænlands-
ísnum. Selveiðar hafa oft verið
mjög arðvæn atvinnugrein hjá
Norðmönnum, og telur þingið
ekki vanzalaust af hendi okkar
íslendinga að láta þá bjargræð-
ismöguleika, sem í selveiðunum
felast, vera ónotaða í framtíð-
inni, svo góð sem aðstaðan er til
að stunda þær —- og þá einkum
frá Vestfjörðum.
B. Landbúnaðarmál.
Áttunda þing Alþýðusam-
bands • Vestfirðingafjórðimgs
lítur svo á, að hinum vinnandi
stéttum bæja og þorpa beri að
láta sig varða hag fólksins £
sveitunum og telur það miður
farið, að vakin verði úlfúð milli
vinnustéttanna í landinu. Þing-
ið gerir sér ljóst, að nauðsyn
beri til sem heilbrigðastrar
verkaskiptingar í þjóðfélaginu,
og eins og hagur bænda er kom-
inn undir kaupgetu vinnustétt-
anna við sjóinn, eins er velmeg-
un sveitafólksins skilyrðið fyrir
því, að nægileg framleiðsla sé á
landbúnaðarafurðum, og að
fólkið úr sveitunum þyrpist
ekki um of í þorp og bæi og or-
saki þar óeðlilegt framboð á
vinnuáfli.
Þingið lítur svo á, að stefna
beri að því með löggjöf, að
vinnuhættir og búskaparlag
bændanna breytist sem mest í
það horf, sem telja megi hlið-
stætt við þær framfarir í fram-
leiðsluháttum, sem orðið hafa í
bæjum og þorpum.
Þingið vill því beina eftirfar-
andi til þingmanna Alþýðu-
flokksins:
1. Ræktunarstyrkir hafa yfir-
leitt verið miðaðir . undanfarið
við stækkun hins ræktaða lands,
en þingið telur, að í stað þess
beri nú fyrst um sinn einkum
að leggja áherzlu á tvennt við
styrkveitingar til ræktunar-
mála:
Hvað hið ræktaða land gefur
af sér.
b. Hvort það er véltækt.
2. Styrkir til áburðarhirðing-
ar verði hækkaðir, enda verði
það gert að skilyrði fyrir styrk-
Frh. á 7. síðu.
búning þeirra fjalla tilkynning-
ar ríkisstjórnarinnar fyrst og
fremst. Eru þar fyrirmæli um
það, hvernig börn þyrftu að
vera útbúin, ef til skyndilegs
brottflutnings þeirra skyldi
koma, svo og hvernig hið full-
orðna fólk þarf að vera viðbúið,
hvort sem það nú kysi eða yrði
að vera um kyrrt í bænum, eða
óskaði að komast burt úr hon-
um.
Aðalatriðið er að sjálfsögðu
á þessu vori eins og síðustu und-
anfarin vor, að koma sem flest-
um börnum út úr bænum, og er
í því sambandi rétt að undir-
strika, að þær ráðstafanir, sem
ríkisstjórnin hefir fyrirhugað
til brottflutnings barnanna,
ættu ekki á neinn hátt að draga
úr því, að fólk sneri sér til sum-
ardvalamefndar í því skyni að
koma börnum sínum fyrir í
sveit, en starf hennar er eftir
sem áður alveg óháð fyrirætl-
unum ríkisstjórnarinnar. Um
hið fullorðna fólk er hins vegar
það að segja, að fyrirsjáanlega
gæti af atvinnuástæðum aldrei
nema takmarkaður fjöldi af því
farið úr bænum. En engu að
síður ber því 'að athuga þær
varúðarráðstafanir, sem bent er
á í tilkynningum ríkisstjórnar-
innar einnig því til öryggis,
hvort sem það yrði um kyrrt í
bænum eða ekki. iÞví að allur er
varinn beztur.
*
Að endingu skal það aðeins
tekið fram, að það er engin á-
stæða fyrir fólk til þess að
verða forviða yfir þessum til-
kynningum ríkisstjórnarinnar.
Slík varúð er nauðsynlég eins
og nú er ástatt, enda þótt það
sé viðurkennt, að það sé engin
ný hætta, sem því veldur, að
ríkisstjómin snýr sér nú til al-
mennings í þessu skyni. Það
eina, sem ástæða til að undrast,
er þetta og vafalaust munu
menn leggja þá spurningu fyr-
ir sig: Hvemig stendur á því,
að ríkisstjórnin hefst handa í
þessu máli eimnitt nú, og ekki
fyrr en nú, til dæmis fyrir ári
síðan eða jafnvel fyrr, úr því
að viðurkennt er, að hættan
hafi þá verið sú sama og að um
enga nýja hættu sé nú að ræða?
ÐALUMRÆÐUEFNI
BLAÐANNA í gær var að
sjálfsögðu hinar nýju tilkynn-
ingar ríkisstjórnárinnar, og
fyrirmæli um varúðarráðsl/af-
anir til þess að almenningur
hér í Reykjavík skuli vera við
búinn, ef til hernaðárlegra á-
taka skyldi koma hér.
Morgunblaðið skrifar:
„Almenningur verður loks að
gera sér Ijóst, að hér er eingöngu
um varúðarráðstafanir að ræða.
Það liggja engar nýjar upplýsing-
ar fyrir um að meiri hætta sé nú
en áður. En reynslan hefir sýnt
frá öðrum löndum, að hættuleg-
ast er að hugsa sem svo: „slíkt
getur aldrei hent hér.“ Vonandi
kemur aldrei til hernaðarátaka
hér á landi. En hins vegar væri
heimska að loka augunum fyrir
því, að hér gæti dregið til hern-
aðarátaka. Þessvegna er skylda
yfirvaldanna að benda almennirigi
á og leiðbeina eftir föngum.“
Nýtt dagblað skrifar:
„Það er í. alla staði rétt og sjálf-
sagt að gera sér grein fyrir hvern
ig almenningi sé bezt að haga sér
ef til árása kemur á land vort. í
því felst engin spásögn um að til
slíkra atburða muni draga en það
eru flón ein, sem ekki vilja gera
sér ljóst, að á hverri stimdu get-
ur komið hér til hemaðaraðgerða,
og það er með öllu ástæðulaust
að láta slíka atburði koma sér að
óvörum, vér höfum haft nægan
tíma til undirbúnings, og ættum
því að geta mætt því, sem að
höndum kann að bera, á skynsam-
iegan hátt.“
Vísir skrifar:
„Þegar þess er gætt, að ísland
liggur miðja vega að leiðinni frá
Ameríku til Murmansk, er auð-
sætt, að hvorum hernaðaraðilja
er að því mikil stoð, að hafa
hér bækistöð, og hvor þeirra^
sem það hefir, getur átt von á
því að verða sóttur hér heim, og
bitna slík átök engu síður á heima
þjóðinni. Það sakar því ekki, að
búast við hinu versta — hið góða
skaðar ekki.“ ,
, En um fyrirmæli ríkisstjórn-
arinnar segir Ýísir sjðan:
„Þótt ekki kpmi hér til átaka
er þetta sjálfsögð öryggisráðstöf-
stöfun, enda nætt við að mörgum,
sem heima sitja, fyndist þröng
fyrir dyrum, ef brottflutningur
fólks skyldi hefjast fyrirvara-
laust, og því holað niður í nær-
sveitum fyrir tilstuðlan hins op-
inbera. Ekki er ráð nema í tíma
sé tekið, og ætti fólk því að gera
ráðstafanir í þessu efni nú þeg-
ar.“
Hér hafa menn ummæli.
þriggja blaða í gær. Og segi
! menn svo, að blöðin séu aldrei
I sammála!
/