Alþýðublaðið - 17.04.1942, Blaðsíða 2

ALÞYÐUBLAÐIÐ
PÖstudagur 17. april 1942.
Iiel Kristjáns-
son látinn.
Hann er annar mað-
nrinn er látizt hefir af
vðldam flugslyssins.
Hinir tveir ern nú
taldir úr allri hættu.
AXEL KRISTJÁNSSON,
kaupmaður frá Akureyri,
einn peirra, sem voru í flugvél-
mni „Smyrill“, sem hrapaði um
daginn, lézt í gærkveldi klukk-
mn 7 af meiðslum sínum.
Eru þá tveir látnir af farþeg-
unum, sem voru í flugvélinni,
hinn brezki höfuðsmaður og
Axel. En Sigurður Jónsson
flugmaður og Þjóðverjinn Ros-
enthal munu vera taldir úr
allri hættu. Er því við brugðið,
hve vel læknar og hjúkrunar-
fólk hafi gengið fram í því að
reyna að bjarga hinum slösuðu.
Axel heitinn var kunnur Ak-
ureyringur, hafði verið kaup-
maður þar lengi og var á yngri
árum hinn mesti íþróttamaður.
Hann var sonur Kristjáns
Gíslasonar kaupmanns á Sauð-
Loksins byrjað að framkvæma
dýrtiðarlðgin frá í fyrravor!
—.■■■■..—
Tollur felldur niður á kornvöru, lækkaður á sykri um helrn-
ing og hætt að taka toll af striðsfarmgjöldum á sykri.
En iivers' vegna ®r heimildin
nm átflufningsgjaM ekki notuð?
Vfsitalao fyrir
aprfl enn 183.
KfUJPLAGSNEFND hefir nu
reiknað út vísitöluna fyrir
apríl. Hún er 183'stig, eins og í
janúar, febrúar og marz. Kaup-
gjald helzt því óbreytt í maí.
Að sjálfsögðu hefir verð-
hækkun sú á nauðsynjum, sem
nýlega var úrskurðuð af gerðax-
dóminum, ekki komið til greina j
við útreikning aprílvísitölunnar.
Það er fyrst í maí, sem hún verð-
ur tekin með í vísitölureikning-
inn.
jánssonar kaupmanns á Akur-
eyri og Björns Kristjánssonar
kaupmanns í Hamborg á Þýzka-
landi.
árkróki, en bróðir Eiríks Krist-
Aðbúnaður aðkonanna
er gjðrsamlega óviðnnandi.
Stérhætta á ferðum ef farsétt*
ir kæmu upp í hæuum.
Viðtal við Magnús Pétursson héraðsl.
INS OG KUNNUGT ER
dvelja nú hér í Reykja-
vík þúsundir innlendra
manna, sesm ekki eiga fast
heimili. Enn fremur er það
vitanlegt, að þó að hér væru
að eins þeir, sem hér eiga
heimili, þá myndi húsnæðis-
kostur bæjarins ekki duga til
þess, að allt fólk hér hefði
þolanlegt húsnæði.
Hvar eru þá aðkomumenn-
imir? Hvar hafa þeir fengið
inni? Hvernig er aðbúð
þeirra?
Alþýðublaðið snérl sér í gær-
kyeldi til Magnúsar Pétursson-
ar héraðslæknis og sþurði hann
um þessi mál.
Hann sagði að híbýli þessara
aðkomumanna og öll aðbúð
þeirra væri fyrir neðan allar
hellur.
„Ég hefi þráfaldlega rekizt
á það í læknisferðum mín-
um, að menn húa í íhúðum,
ef íbúðir skyldi kalla, sem
eru gersamlega ófærar og al-
gerlega óviðunandi, þegar
veikinöA ber að höndum.
Menn húa í geymslukjöllur-
um, útiskúrum, á geymslu-
loftum og svo frámvegis.
Landlæknir hefir nýlega
skrífað heilbrigðisnefnd bæj-
arins um þetta mál, en það
i er ákaflega erfitt viðfangs.
I Ég hefi í læknisferðum mm-
um beðið nágranna manna,
sem hafa legið veikir í þess-
um grenjum, að hjálpa þeim
um betra húsnæði, en fólk
getur það ekki, bókstaflega
allir hafa þrengt að sér sem
framast má verða.“
Þetta sagði héraðslæknirinn.
Það var vitað, að ástandið var
slæmt. Hér er að vísu næstum
eingöngu um unga menn að
ræða, en með þessari aðbúð
geta þeir algerlega eýðilagt
heilsu sína og getur það orðið
dýrt fyrir þá sjálfa og þjóðina,
en hér er atvinna og gott kaup,
og þess vegna er sótt hingað.
Það er alveg bersýnilegt, að þó
að húsnæði hundraða bæjarbúa
sé mjög slæmt, þá er húsnæði
og öll aðbúð einhleypu mann-
anna, sem hingað koma vega-
lausir, og halda að þeir geti
„einhvers staðar komizt inn“,
eins og haft er að orðtaki,
margfalt verri, og til bæjarfé-
lagsins er ekki hægt að gera
kröfur um húsnæði handa
þeim.
Það er vel, að landlæknir
hefir hafizt handa og skrifað
heilbrigðisnefnd um þetta mál.
Það liggur í hlutarins eðli, að
það heyrir fyrst og fremst und-
ir heilbrigðisyfirvöldin.. Hvern-
ig halda . menn, að ástandið
myndi verða meðal þessara að-
hlynningarlausu manna, ef hér
brytizt út farsótt, og hvernig
AÐ var opinberlega tilkynnt af ríkisstjóminni í gær-
kveldi, að ákveðið hefði verið að fella niður toll af
kornvörum, lækka sykurtollinn um helming og hætta að
innheimta toll af stríðsfarmgjöldum á sykri,
A þessi ákvörðun að gilda um alla vöruflutninga,
hingað koma frá og með 16. apríl.
sem
Eins og menn sjá af þessari
tilkynhingu hefir ríkisstjórnin
nú loksins tekið á sig rögg og
notað sér þær heimildir, sem
henni voru veittar í dýrtíðar-
lögunum frá alþingi í fyrravor
— eftir að hér um bil ár er
liðið frá útgáfu þeifra.
I allt fyrrasumar og fram á
haust var þess krafizt af full-
trúa Alþýðuflokksins í þjóð-
stjórninni, að þessar heimildir
væru notaðar til þess að halda
dýrtíðinni í skefjum. En ráð-
herrar Sjálfstæðisflokksins,
sem málin heyrðu undir, svik-
ust um að nota þær. Eina heim-
ild laganna, sem notuð var, var
sú, að innheimta tekjuskattinn
með 10% álagi. Það gerði Jak-
ob Möller, þó að féð væri hins
vegar ekki notað til neinna dýr-
tíðarráðstafana.
Nú — þegar ár er liðið, er
allt í einu farið að framkvæma
dýrtíðarlögin og er sízt ástæða
til að átelja það. En hvað halda
menn að það sé búið að kosta
þjóðina, að það hefir verið van-
rækt svo lengi?
Það vekur eftirtekt, að í til-
kynningu ríkisstjórnarinnar er
ekkert minnzt á það, að notuð
verði heimild dýrtíðarlaganna
til þess að innheimta útflutn-
ingsgjald af ísfisksölum togar-
anna, og er það stórfurðulegt,
því að það getur ekki leikið á
tveimur tungum, að sú braut,
sem stjórnin er nú komin inn
á, að leggja fram fé úr ríkis-
sjóði til þess að halda niðri
verðinu á erlendum vörum —
nýlega keypti hún heilan kola-
farm til að hindra 30 króna
verðhækkun á kolatonnið —
muni kosta landið stórkostlegar
fjárupphæðir. Og því ekki að
láta stríðsgróðann standa
straum af þeim fjárframlögum
með því að innheimta útflutn-
ingsgjald af togarasölunum,
eins og lög heimila? Það er nú
upplýst, að meðalsala togaranna
í hverri ferð nam á árinu 1941
einum fjórða milljón króna,
eðá helmingi meira en árið;
1940, þegar útgerð.arfélögin
græddu þó tugi milljóna. .Og1
vitað er að tógarasöluimar eru I
hærri hú upp á síðkastið en:
nokkru sinni áður.
Hversu lengi á að hlífa slík-;
um stríðsgróða meðan ríkis-
sjóði og launastéttunum er lát-
ið blæða til þess að hægt sé að;
hafa hemil á dýrtíðinni? ;
myndi aðstaða læknanna verða
gagnvart því viðfangsefni?
lannsvæðl ðtaf
op
Loðmnndarfirði.
RÍKISSTJÓRNIN gaf í gær
út tilkynningu um nýtt
bannsvæði hér við land, út af
Seyðisfirði og Loðmundarfirði.
í tilkynningu ríkisstjórnarinn-
ar segir meðal annars:
„Brezka herstjórnin hefir
talið nauðsynlegt að banna all-
ar veiðar og akkerislegur skipa
fyrir mynni Seyðisfjarðar, á
svæði, sem takmarkast á eftir-
farandi hátt:
I. (Sjókort nr. 3330.)
(a) Austurtakmörk: Bein
lína, 7,25 sjómílur í 351° stefnu
frá Dalatanga-vita, og þaðan
bein lína í 270° stefnu í skerið
við Álftanes.
(b) Vesturtakmörk Tvær
beinar línur, sem báðar eru
dregnar í land frá stað, sem er
0,95 sjómílur í 112° stefnu frá
Brimnes-vita. Önnur línan er
dregin í 0111/2° stefnu, hin í
112° stefnu.
(Sjókort nr. 2979.) Ofan-
greind austurtakmörk bann-
svæðisins skal draga á kortið,
og orðin „Anchoring and fish-
ing prohibited" skal marka á
svæðið vestan þessarar línu og
austan Brimnes-vita.
Hallgrfmar fær skýll
í skemmtigarðiDD.
Hann taefir nil beðið eftir
þri í mðrg ár.
LOKSINS á að byggja skýli
yfir varðmanninn i
skemmtigarðinum við Lækjar-
götu.
Á fundi byggingarnefndar
bæjarins 9. þessa mánaðar lá
fyrir erindi frá bæjarverkfræð-
ingi um leyfi til að byggja þetta
skýli og var það samþykkt. Á
fundi bæjarstjórnar í gær-
kveldi var þetta enn samþykkt
og má því gera ráð fyrir að
ekki dragist enn lengi að þetta
skýli komist upp.
Um þetta mál hefir nokkrum
sinnum verið rætt hér í blaðinu
og á það bent hve óforsvaran-
legt það væri, að varðmaðurinn
í skemmtigarðinum hefði ekk-
ert skýli til að skjótast inn í sér
til skjóls, þegar eitthvað væri
að veðri.
Eins og kunnugt er hefir
Hallgrímur Þorsteinsson verið
vörður í garðinum í fjöldamörg
ár, en hann hefir starfað í þjón-
ustu bæjarins í áratugi og er-
auk þess kunnur fyrir söng-
mála- og músíkstarf sitt meðal
bæjarbúa. Eitt sinn, meðan.
Knud Zimsen var borgarstjóri,
heimsótti hann Hallgrím í garð-
inn og hafði borgarstjórinn orð
á því að nauðsynlegt væri að
fá skýli fyrir vörðinn. Lauk því
samtali með því að Zimsen lof-
aði Hallgrími skýlinu, en Zim-
sen fór, Jón Þorláksson kom og
fór, Pétur Halldórsson kom og
fór og svo hófst stjórnartímabil
Bjarna Ben. Og loks nú eftir
mikil skrif og skammir á skýlið-
loksins að koma.
Það má segja í þessu tilefni:
Betra er seint en aldrei.
II. Á sjókort nr. 3330 og með-
fylgjandi sérkort af Seyðisfirði
skal fyrir norðan sæsímalínuna,
milli ofangreinds bannsvæðis
og bannsvæðisins við Vestdals-
eyri, marka orðin „Anchoring
and fishing prohibited north of
cable“.“
Kvenréttindafélagíð og Kvenstdd'
entaíélagið mótmæia útilokns
stútkna frá menntaskóiannm.
Rektor menntaskólans v aðskilja pilta
og stúlkur við nám undir stúdentspróf
STJÓRNIR Kvenréttindafé-1
lags íslands og Kvenstúd-
entafélags íslands hafa sent al-
þingi mótmælaskjal gegn fyrir-
'ætlunum þeim, sem fram koma
í frumvarpi, fluttu af rektor
Menntaskólans, um það að að-
slúlja stúdentsmenntun karla og
kvenna. Fara mótmæli þessi
hér á eftir:
„Rektor Hins almenna
menntaskóla í Reykjavík hefir
lagt fram á alþingi tillögu til
þingsályktunar viðvíkjandi
skóla sínum. Tillaga þessi er
vafalaust byggð á samþykkL
sem gerð var á aðalfundi mið-
stjórnar Framsóknarflokksins £
vetur og hljóðar svo:
„Hafinn verði skipulegur
undirbúningur að endurreisn
Skálholtsskóla, þar sem pilt-
ar stundi menntaskólanám,
og athugaðir möguleikar á
því, að gera Kvennaskólann
í Reykjavík svo úr. garði, að
hann geti orðið menntaskóli
og vönduð uppeldisstofnun
fyrir stúlkur.“
Frh. á 7. síðu.