Alþýðublaðið - 12.05.1942, Page 2

2
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Þriðjudagur 12. maí 1942.
,Gyllir’ bjargar 10 skipbrots
mönmim af fisktökuskipi.
Þýzk flugvél sökkti skipi peirra með
fjörum sprengjum
Eu skipsmönnum tókst að skjóta hana niður.
TOGARINN „GYLLIR ', sem kom hingað í gær, bjarg-
aði 10 skipbrotsmönnum siðast liðið laugardagskvöld
um 250 sjómíliun undan Vestmannaeyjum. Voru þeir af
skipi, sem nýlega fór frá.ísafirði með fisk. Hafði þýzk flug-
vél ráðizt á skipið rétt fyrir hádegi á laugardag og sökkt
því. Fórust 8 menn við árásina, 12 komust lífs af úr árás-
inni, en 10 þeirra fann „Gyllir“.
------------—----------♦
Signrgeir Friðriksson
bókavðrður iðtinn.
SIGURGEIR FRIÐRIKSSON
bókavörður við Bæjar-
bókasafnið í Reykjavík lézt að
heimili sínu hér í bænum í
fyrradag.
Sigurgeir heitinn var Suður-
Þingeyingur að ætt. Hann var
kennari við Samvinnuskólann
um skeið, en síðan fór hann til
Ameríku. Vann hann þar ýmis
störf, en kynnti sér einkum
rekstur bókasafna. Forstöðu-
maður Bæjarbókasafnsins var
hann frá stofnun þess.
Ole Hertervig ráðinn
bæjarstjðri á Sigin-
Með atkvæðuin Sfálf-
stæðismanna og Fram
sóknar.
SIGLUFIRÐI í gærkveldi.
ÆJARSTJÓRN SIGLU-
FJARÐAR ákvað á
fundi í kvöld, að ráða Ole
Hertervig til þess að gegna
bæjarstjórastarfi á Siglufirði
þetta kjörtímabil, með 6000
króna árslaunum, að við-
bættri dýrtíðaruppbót.
Tillaga um þetta var borin
fram af fjórum bæjarfulltrúum,
Sjálfstæðismönnunum Agli
Stefánssyni og Jóni Jónssyni,
Famsólcnarmanninum. Þormóði
Eyjólfssyni, og Axel Jóhanns-
syni-, sem telur sig utan flokka
og var kosinn í bæjarstjórn af
skipstjóralistanum. ‘
Reis Þóroddur Guðmundsson
upp eftir að tillagan kom fram
og mótmælti því, að Ole Herter-
vig, sem var mættur á fundin-
um, greiddi atkvæði um ráðn-
inguna. Vék Hertervig þá af
fundi, en sæti hans tók Frið-
björn Níelsson varabæjarfull-
trúi og greiddi ásamt tillögu-
mönnunum fjórupi atkvæði
með ráðningu Hertervigs.
Bæjarfulltrúar AÍþýðuflokks
ins og kpmmúnista greiddu aljir
atkvæði gegn henni.
Áður en atkvæðagreiðslan
fór fram skýrði forseti bæjar-
stjórnar frá því, að Jón Sigurðs-
son hefði tekið aftur umsókn
sína: um starf bæjarstjóra, 'en
las jafnframt upp bréf frá Al-
fons Jónssyni, Lambanesreykj-
um, sem bauðst þar til þess að
taka að sér bæjarstjóraembætt-
ið. Því tilboði hans var þó engu
sinnt. Viss
Viðtal vlð skipstjóí-
ann á Gylli.
Alþýðublaðið hafði í gær
samtal við skipstjórann á Gylli
í þessari férð, Karl Jónsson,
Bræðraborgarstíg 20, en hann
er annars stýrimaður á skipinu.
Hann skýrði svo frá:
Klukkan rúmlega 8 á laug-
ardagskvöld sáum við hvar flug-
vél kom til okkar. Þegar hún
nálgaðist sáum við að hún var
hrezk'. Flaug hún meðfram skip-
inu á bakborða, en beygði síðan
og flaug aftur til okkar og með-
fram skipinu á stjórnborða. Að
þessu búnu flaug hún frá okkur,
en kom svo aftur og fór að alveg
eins og áður. Fannst okkur þetta
háttalag harla einkennilegt í
fyrstu. Nú flaug hún yfir skip-
ið endilangt í sömu átt og við
stýrðum, flaug síðan enn frá
okkur, en sveimaði allt í einu
nokkra hringi nokkuð frá okkur
og kastaði þar niður reyk-
sprengju og lækkaði um leið
flugið mjög. Skildum við strax,
að flugvélin var að vísa okkur á
eitthvað þarna.
Við breyttum nú nokkuð um
stefnu og héldum beina leið
þangað, sem flugvéljn hafði
kastað reyksprengjunni. Sáum
við brátt, að þar var eitthvert
rekald, en áður en við komum
þangað, sigldum við gegn um
mikið rekald, aðallega fiski-
kassa. Var auðséð, að þarna
hafði verið sökkt skipi mjög ný-
lega. Er við nálguðumst, sáum
við tvo fleka, og var annar lít-
ill, en hinn allstór. Á litla flek-
anum voru tveir menn, en á hin-
um stóra 8 menn. Höfðu skip-
brotsmennirnir bersýnilega
reynt að halda flekunum saman.
Við fórum þegar í stað að
bjarga mönnunum um borð, og
voru flestir þeirra ósærðir, tveir
voru þó særðir og annar mikið.
Við gerðum að sárum mannanna
og hjúkruðum þeim eftir föng-
um.
Frásögn stýpimaiins
á fisktiSkmskipmu.
Fyrsti stýrimaðurinn á skip-
inu, ,sem sökkt hafði verið,
skýrði okkur þannig frá:
Á laugardagsmorguninn kl.
llVz kom þýzk sprengjuflugvél
skyndilega yfir skipið. Réðist
hún þegar á það og kastaði yfiy
það 4 sprengjum, hittu þær all-
ar í mark fyrir aftan reykháfinn
og klufu skipið um þvert. Skip-
verjar vörðust af fr ábærri
hreysti, og tókst þeim að hæfa
flugvélina, sem steyptist í sjá
niður skammt frá þeim.
12 menn komust lífs af úr á-
rásinni. 8 korriust á stóran fleka,
2 á lítinn fleka og 2 í skipsbát
Sagði stýrimaðurinn, að bátur-
inn hefði verið mjög lekur og
aðeins flotið á loftkössunum.
20 mínútum eftir að skipinu
hafði verið sökkt, kom brezka
flugvélin, sem áður segir til
skipbrotsmannanna. Sveimaði
hún yfir þeim í rúmar fjórar
klukkustundir, en tilkynnti
þeim svo, að hún færi til að
reyna að ná í hjálp. Nokkru síð-
ar, eða 4 stundum seinna, fann
hún okkur og vísað okkur leið-
ina til sipbrotsmartnanna.
Við leituðum nú að björgunar
bátnum, sem átti að vera þarna.
Héldum við leitinni áfram fram
í myrkur, en því miður árang-
urslaust.
Við komum svo með skip-
brotsmennina hingað til Reykja-
víkur í dag.“
Hfls breuniir til
kaldra kola í Skerja-
firði.
Ekkeat slys varð á
félki.
Asunnudagskvöld
klukkan rúmlega 7
kviknaði skyndilega eldur í
húsinu Þjórsái’gata 5 í Skerja
firði.
Brann húsið upp á skömrn-
um tíma.
Sk'æringur Mai’kússon inn-
heimtumaður átti húsið og
bjó í því ásamt Andrési Jóns-
syni klæðskera. Misstu þeir
báðir innanstokksmuni sína,
en ekki varð slys á mönnum.
Tvö önnur hús skemmdust,
annað'. fremur lítið, en hitt
allmikið. Var, það Þjórsár-
gata 4, eign Einars Þorsteins-
sonar gjaldkera.
Önnur umræða um kjör-
dæmamálið á morgun.
Ákveðið hefir verið að útvarpa henni
---------------- ' ♦----------
AÐ hefir nú verið ákveðið, að önnur umræða kjör-
dæmamálsins í neðri deild fari fram á morgun, mið-
vikudag, sennilega annað kvöld.
Verður umræðxmni útvarpað, og fær hver flokkur 45
mínútna ræðutíma.
Ásgeir Ásgeirsson verður framsögumaðúi' meirihluta
stjómarskrámefndar, en talar jafnframt fyrir Alþýðu-
flokkinn.
Fulltrúar Framsóknarflokksins í stjórnarskrárnefnd
hafa lagt fram minnihlutaálit um kjördæmaskipunarfrum-
varpið. Er það langt mál og flest tínt til, sem Tíminn hefir
sagt um það. En í lok álitsins kemur dagskrártillaga sú,
sem Framsóknarflokkurinn var 'búinn að boða, um að vísa
frumvarpinu frá, og ætla ráðherrar Framsóknarflokksins
eins og kunnugt er að gera það að fráfararatriði, ef hún
verður ekki samþykkt. Dagskrártillagan hljóðar þaAnig:
„Með því að með frumvarpi þessu er stofnað til van-
hugsaðrar, óundirbúinnar og ófullnægjandi breytingar á
stjórnskipun ríkisins og þjóðinni þannig hrundið út í tvenn-
ar alþingiskosningar, með stuttu millibili, um viðkvæmt
deilumál, á hinum mestu háska- og alvörutímum, þegar
brýn nauðsyn er á einingu og samstarfi, telur deildin rétt,
að hafizt verði handa um ítarlegan undirbúning vandaðrar
endurskoðunar á stjórnskipun ríkisins, sem leiða megi til
varanlegrar stjórnarskrár, er fullnægi óskum þjóðarinnar
um fullvalda lýðveldi, á traustum lýðræðis- og þingræðis-
grundvelli, og tekur því fyrir næsta mál á dagski’á.“
Hversvegna var átgáfa fé-
lagsinálaritsins stSðvnð?
---- ■ ♦---
Fyrirspurn til ríkisstjórnarinnar, lögð
fram af Haraldi Guðmundssyni í n. d.
Haraldur guð-
MUNDSSON hefir nú
lagt fram á alþingi fyrir-
spum til ríkisstjórnarinnar
um ástæður fyrir banni þöí,
sem ríkisstjórniii gaf út rétt
eftir síðustu áramót gegn út-
gáfu rits um félagsmálefmi.
Fyrirspurnin er svohljóðandi:
„Fyrrverandi félagsmálaráð-
herra hafði látið semja leið-
beiningarrit fyrir almenning
um félagsmálefni, og mun rit
þetta hafa verið því nær full-
prentað, er stjórnarskipti urðu
eftir áramótin. Núverandi ríkis-
stjórn hefir bannað útgáfu rits
þéssa. Hvað olli því banni, og
hvenær má1 vænta útgáfu rits-
ins?“
Fyriyspurninni fylgir eftir-
farandi fylgiskjal:
Formáli fyrir ritinu, eftir
Stefán Jóh. Stefánsson,
fyrrv. félagsmálaráðherra.
,,í flestum löndum hafa fé-
lagsmálefni og félagsmálalög-
gjöf orðið hvorttveggja í senn,
mikilsverður þáttur í opinber-
um aðgerðum og stjórnmálum
og um leið eins konar sérstök
fræðigrein. Félagsmál skipta
'því mjög alla þá, er við opinber
mál fást, samtímis því, sem þau
eru merkilegt rannsóknarefni
fvrir þá menn, er hafa áhuga
fyrir eða finna hjá sér köllun
til þess að rannsaka þjóðfélags-
málefni og benda á ráð til þess
að bæta úr mannfélagslegum
misfellum. Það er því ekki að-
undra, þó að um mál þessi hafi
verið mikið ritað bæði hvað
snertir þróun þeirra, réynslu
þá, er fengizt hefir af löggjöf og
opinberum framkvæmdum, og
hvað gera eigi og gera þurfi í
þessum efnum. Um þessi mál-
efni hafa viða um lönd verið
ritaðar bækur og ritgerðir og
sérstök tímarit gefin út ein-
göngu eða aðallega um.félags-
málefni. Söguleg yfirlit og
skýrslur hafa verið um þau
skráð og leiðarvísar og skýr-
ingar fyrir þá menn, er um
þessi mál þurfa séirstaklega að
fjalla.
Þær þjóðir, sem okkur eru
kunnastar og við' fáum einna
mest lært af í þessum efnum,
eru Norðurlöndin. Þar hafa fé-
lagsmálefni og félagsmálalög-
gjöf tekið einna mestum fram-
förum og þrosk, jíðastliðinn
mannsaldur. Þar hafa á síðari
árum verið skrifuð og gefin út
yfirlitsrit (handbækur) um fé-
lagsmálefni (Social Haand-
böger). Rit þessi hafa verið
næsta nauðsynleg fyrir alla þá
menn, er áhuga hafa fyrir þess-
um« málum, bæði opinbera
Frh. á 7. síðu.