Alþýðublaðið - 12.05.1942, Blaðsíða 5

Þríðjudagu* 12. maí 1942.
ALÞYÐUBLAðlÐ
Sm ÚTLENDINGUR í
iÞýzkalandi — svo sem í
Blnglandi og öðrum stríðslönd-
um —• verður maður að vera
varkár í spumingum. Ég hefi
talað við marga þýzka hermenn,
fláeina flugmenn og nokkra sjó-
wipnn Ég hefi átt viðtöl við
emhættismenn og minniháttar
-stjómmálamenn. Allir voru
þeir vel á verði um það, að segja
ekkert, sem gæti komið sér ver
að fleipra um.
Ef þið vilauð vita, hvort Þjóð-
verjar Hta döprum augum á
framtíðina og ala kvíða í brjósti
þá er ekki hægt að svara því
©ðruvísi en játandi. En ef spurt
væri, hvort bylting gegn stjórn-
arfarinu sé yfirvofandi, þá verð-
m- svarið neitandi — ekki enn
þá. Venjulegur Þjóðverji ber
enga ást í brjósti til „flokks-
ins“ sem slíks. En hann trúir á
„foringjann“.
Þegar ég var í Þýzkalandi var
Þjóðverjum farið að ganga illa
á austurvígstöðvunum. Mann-
fall þeirra var mikið og tilfinn-
anlegt. En þegar Htler tók við
yfirherstjórninni af von Brauch-
itsch varð Þjóðverjum ekki eins
mikið um það og menn hafa
haldið. Þeir trúa á Hitler. Þegar
hann tók við herstjóminni voru
herir hans eins og sauðahjörð
án forustu í stórhrið. Þá vantaði
hirði sinn. Þegar hann kom með
öryggi sitt og sigurvissu og
sagði: — Ég er maðurinn, — þá
trúðu þeir honum.
*
En í dag er framtíð Þjóðverja
jafnvel enn þá dapurlegri en þá.
í dag verða þeir að horfast í
augu við hina mestu erfiðleika:
hernaðarlegan ósigur, fjárhags-
legt hrun og þá hættu, sem fylg-
ir því, að Rússar, Pólverjar og
Tékkar ráðist yfir Þýzkaland
sjálft í ægilegum hefndarhug,
rænandi, brennandi og myrð-
andi. Vera má, að þetta komi
aldrei fyrir, en þýzk alþýða
býst við, að það geti skeð. Þess
vegna þarf hún að geta trúað á
hinn ofurmannlega Hitler, hinn
eina, sem getur leitt þá gegn um
þrengingarnar til fyrirheitna
landsins. Þessari óbifanlegu trú
verða bandamenn aðó hnekkja.
Þjóðverjar hugsa sem svo, að
meðan Hitler sé við völd sé öllu
óhætt.
'Hrunið kemur ekki fyrr en
jafnvel hinn blindasti sér, að
allt er glatað. Þung áföll ein
saman valda ekki hruni. Það
er máttug drápgirni í þýzku
eðli. Þjóðverjar hafa ömurlega
unun af blóðsúthellingum og
skelfingum.
Ég minnist samtals, sem ég
átti nýlega við hóp hermanna í
járnbrautarvagni. Þegar þeir
vissu, að ég var útlendingur,
urðu þeir fátalaðir í fyrstu. En
smám saman fór að losna um
málbeinið á þeim.
Þeim fannst það eðlilegt, að
Brauchitsch varð að víkja. Hann
var að vísu bezti náungi og mik-
111 hershöfðingi. En Hitler var
annað og meira. Hann var hinn
æðsti leiðtogi. Við ræddum um
margt, meðal annars um Eng~
land. Þeir fyrirlitu Englend-
inga og voru mjög beiskir í
þeirra garð. Mér heyrðist á
þeim, að þeir væru til aíls búnir
gagnvart Énglendihgum, ef færi
gæfist. En þeir myndu gera það
Tveimur dögum fyrir aftökuna

Nítján ára piltur, Bernard Sawicki, sem myrti lögregluþjón í Chicago kveður fóstru sína í
fangelsi þar í borginni, tveimur dögum áður en hann á að fara í rafmagnsstólinn, Maðurinn
á bak við hann er Czyl, fangelsispresturinn,
lvaí liisa Ijéðverjar im striðið?
LUNDÚNABLAÐIÐ „Daily Mail“ birti nýlega þessa
grein, sem skrifuð var sem sendibréf til eins af frétta-
riturum blaðsins. Höfundur greinarinnar er ekki Þjóðverji,
en hefir dvalið lengi í Þýzkalandi og er nýfarinn þaðan.
af kaldri nauðsyn að varpa öllu
því að velli, sem ógnaði föður-
landinu.
Áður en stríðið hófst voru
Þjóðverjar ekki hinir einu, sem
álitu að enska þjóðin væri á
hnignunarskeiði. Og margir
Þjóðverjar álíta það ennþá. Og
þeir hafa haft gott lag á því, að
nota allar hinar hernaðarlegu
hrakfarir þeirra frá undanhald-
inu við Dunkirk og fram eftir í-
áróðri sínum. Að eins þeir Þjóð-
verjar, sem hafa mætt Englend-
ingum í orrustu — og þeir eru
ekki margir með tilliti til hins
mikla fjölda — bera virðingu
fyrir Englendingum sem hern-
aðarþjóð. Og vera kann, að sá
dagur komi, að þeir fái að kynn-
ast því betur. Ungur Þjóðverji í
járnbrautarvagninum lét heild-
arskoðun þýzkra hermanna í
ljós með þessum orðum: „Þessir'
heimsku Englendingar vita ekki
neitt. Þeir eru þjakaðir af lang-
vinnu höfðingjavaldi. Það er að
vísu raunalegt, en þeim verður
að blæða fyrir það.“
Þegar við töluðum um austur-
vígstöðvarnar, urðu þeir fáorð-
ari. Þegar ég sagði þeim, að það
væri sagt utan Þýzkalands, að
Hitler hefði synjað hermönn-
um sínum á austurvígstöðvun-
úm um heimfararleyfi til þess
að geta dulið ástandið þar, urðu
þeir ókvæða við. Ég gat þess þá,
að ég hefÖi ekki ennþá hitt
Þjóðverja, sem hefði barizt á
austurvígstöðvunum.
Gamall maður svaraði mér
fremur óþolinmóðlega: — Það
var svona í heimsstyrjöldinni.
Auðvitað er ekki hægt að gefa
mönnum heimfararleyfi frá
austurvígstöðvunum. Þær eru
svo langt í burtu. Allar járn-
brautarlestir okkar þarf til þess
að flytja þangað birgðir og liðs-
auka. Það væri ómögulegt að
fylla þær af fólki, sem er að fara
austur úr lieimfararleyfi. Auk
þess hafa menn okkar verk að
vinna.
Þar með var það mál látið út-
kljáð.
Ég kemst að því, að hin langa
fjarvera hermannanna og hin
þungu áföll á austurvígstöðvun-
um höfðu dapurlegáhrif á þýzku
þjóðina. Eiginkpnur, unnustur
og mæður vildu fá ástvini sína
heim aftur. Konur eru hviklynd
ar í Þýzkalandi .eins og annars
staðar. Það er' sagt, að embætt-
ismenn nazista noti tækifærið
meðap hermennirnirerufjarver-
andi og sögur um þetta ganga
jafnvel meðal hermanna á víg-
stöðvunum. Þetta gæti verið
gott áróðursefni fyrir banda-
menn.
Fæðið er nægilegt ennþá, en
tilbreytingarlítið, og mikið er
reynt að hamstra og veldur það
óánægju. Þó heyrði ég þess ekki
getið, að komið hefði til neinna
upphlaupa út af slíku. Sama má
segja um vélbyssuhreiðrin, sem
sagt var að Gestapomenn hefðu
á húsþökunum í Berlín. Ég get
ekki fullyrt reyndar, að þau hafi
ekki verið þar, en ég sá þau ekki
og heyrði ekki um þau getið.
samt held ég, að ég geti útskýrt
hvernig þess saga komst á kreik.
Síðan hinar miklu loftárásir
Breta á Berlín hófust, hafa loft-
varnirnar verið styrktar að
miklum mun. Sumar flugvél-
amar stungu sér mjög djúpt
niður að borginni. Það voru því
settar litlar loftvarnabyssur á
þök ýmissa opinberra bygginga
og stórhýsa.
❖
Bfetar hafa oft spurt mig að
því, hvort margir Þjóðverjar
hlusti á brezka útvarpið. Nei,
hlutfallslega eru þeir ekki marg-
ir. En þeir, sem hlusta, segja
öðrum hvað þeir hafi heyrt, og
þess vegna eru þeir margir, sem
vita, hvað brezka útvarpið
flytur. Flestir hlustendanna
virðast vera flugmenn og sjó-
menn, enda þótt ég viti ekki,
hvernig á því stendur. Meðal
■borgaramia voru það einkum
menntamennirnir, sem hlustuðu
og þeir voru mjög gagnrýnir á
fréttirnar. Yæii það Þjóðverji,
sem talaði, skrúfuðu þeir fyrir.
Þeir trúa þeirri fullyrðingu
Göbbels, að allir Þjóðverjar,
sem tala í brezka útvarpið, séu
Gyðingar. En þeir hlusta með
athygli, þegar Englendingur tal-
ar. Þeir trúa þó ekki öllu, sem
sagt er. Þer trúa ekki einu sinni
öllu, sem sagt er í þýzka útvarp-
inu, en þeir álíta, að Bretar séu
enn þá meiri lygarar en vika-
piltar Göbbels. En þeir þykjast
geta fundið sannleikskorn í
fréttum beggja aðila.
*
Allur almenningur í Þýzka-
landi hlustar ekki af tveimur
ástæðum. Önnur er hin líarða
refsing, sem við liggur, ef upp
kemst, en hin er hugsunar-
háttur almennings í Þýzka-
landi. Þjóðverjar vilja vinna
vel á vinnustað sínum, fara’
síðan heim og sitja þar með
bjórkollu fyrir framan sig. Þeir
vilja ekki leggja á sig það erfiði
að hugsa. Ef þeir finna leiðtoga,
sem þeir treysta, láta þeir hann
hugsa fyrir sig og lilýða honum
í blindni. Það hefir alltaf verið
sérgrein í Þýzkalandi að hugsa.
Það er þess vegna, sem Þjóð-
verjar hafa eignast menn eins
og Hegel, Nietzsche og Kant.
Verkamaðurinn vinnur, her-
maðurinn berst, plægingamað-
urinn plægir og heimspekingur-
inn hugsar. Þannig vilja Þjóð-
verjar hafa það.
Það eru engar líkur til þess,
Frh. á 6. síðu.
Erindi Rannveigar Tómasdóttur, um gönguferðir og úti-
legur á fjöllum. — Vörusvik og áhyggjur
heimilisfeðranna.
EG VIL ÞAKKA ungírú Ranu-
veigu Tómasdóttur fyrir
erindið, sem hún ílutti í útvarpið
s.I. sunnudagskvöld. Ég er sam-
mála henni um það, að við íslend-
ingar kunnum lítið að skemmta
okkur á heilbrigðan hátt. Ung-
frúin livatti unga íslendinga til
þess að breyta um skemmtanir,
fara til fjalla og öræfanna og
sækja þangað þrótt og fegurð. —
Kasta „reyfurunum,“ forsmá
dpisleikina, henda brennivíns-
flöskunni og fá sér gönguskó,
bakpoka og skíffi.
ÉG V.EIT, að smátt og smátt
eykst sá hópur sem skilur það,
hve dásamleg skemmtun það er
að sækja til fjallanna á frístund-
um — í stað þess að dvelja 1
kvikmyndahúsum og kaffistof-
um. En þetta gengur nokkuð
seint. Þó hygg ég, að hinar ágætu
lýsingar af hinni villtu og fögru
íslenzku öræfanáttúru hafi haft
mikil áhrif og opnað augu margra
fyrir því að hvergi er hægt að
fá eins góða skemmtun og uppi á
fjöllum.
ÉG GENG ALÐREI á fjöll nú
orðið, én í hvert sinn sem ég sé
af horninu mínu ungan pilt og
unga stúlku þramma með klyfjar
sínar útbúin til ferðalaga, þá fær-
ist í mig líf og mér íinnst, að
framtíðarvonir íslenzku þjóðar-
innar verði bjartari. iéskulýður-
inn á að hætta að hugsa um —
pjatt — og vitleysu. Hann á að
bindast samtökum um göngu-
ferðir og útilegur. Þ. er areið-
anleg't að hver sá æskumaður,
sem gerir þetta, verður andlega
og' líkamlega heilbrigðari.
VIÐ ÚTVARPSRÁÖ vildi ég
segja þetta: Það þarf að fá fleiri
æskumenn til að flytja erindi,
eins og það, sem Rannveig flutti.
Það þarf að segja sögur af fjall-
göngum og útilegum unga fólks-
ins, ekki einungis hér á landi,
Frh. af 2. síðu.