Alþýðublaðið - 14.05.1942, Blaðsíða 2

ALÞYÐUBLA&IÐ
Fimmtudagiu' 14. maí 1942.
• F
orna
nu
snmar.
ÖLUBÚÐUM matvörukaup-
manna, kjötkaupmanna og
Kron verður lokað kl. 1 e. h. á
iaugardaginn.
Er það í fyrsta skipti í vor, en
annars verður það fyrirkomulag
haft í sumar, að loka kl. 1 á
laugardögum, en hafa opið til kl.
8 e. h. föstudaga.
Ætti fólk því að hugsa um að
hafa heimsendingarpantanir
sínar tilbúnar á föstudögum
framvegis.
uiiiræðn um kjilr--
dæmamáltð loklð i gær.
..........
En atkvæðagreiðslu um frumvarpið og
frávísunartillöguna frestað til föstudags
ANNARI UMRÆÐU kjördæmamálsins í neðri deild var
lokið seint í gærkveldi, en atkvæðagreiðslu var frestað
til föstudags.
Kemur þá til atkvæða, auk kjördæmaskipunarfrum-
varpsins sjálfs, frávjsunartillaga Framsóknai’flokksins, en
verði hún felid, ætla ráðherrar hans að segja af sér þegar
í stað.
Þar sem hins vegar nú er gengið út frá því, að frá-
vísunartillagan verði felld og frumvarpið samþykkt, búast
menn almennt við stjórnarskiptum á morgun.
Umræðnrmir
Verkamoonnm i setuliðsvinnnnni
sKipað að 1 ta skrá síq að n|p.
Afleiðing af samningunum við stjórnir
setuliðanna, sem ríkisstjórnln neitar að
gefa upplýsingar um.
Allir verkamenn,
sem vinna í setuliðs-
vinnunni, hafa fengið fyrir-
skipun um að láta skrá sig að
nýju í Vinnumiðlunarskrif-
stofunni. Tilkynningin um
þetta barst þeim frá erlend-
um yfirmönnum við vinnuna.
Skráning þessara verka-
manna byrjaði í fyrrakvöld í
Vinnumiðlunarskrifstofunni og
hélt áfram í gærkveldi. Mættu
allmargir verkamenn þegar
fyrstu kvöldin. Eins og eðlilegt
er, kom þessi tilkynning verka-
mönnum algerlega á óvart, því
að ekkert hafði heyrzt um þetta
áður. Þeir spurðust fyrir um
þetta og fengu þau svör, að
þessi nýja skráning væri látin
fara fram vegna samninga, sem
ríkisstjórnin hefði gert við
stjómir setuliðanna.
Eins og kunnugt er hefir Al-
þýðublaðið krafizt þess að
samningar þeir, sem ríkisstjórn-
in hefir opinberlega skýrt. frá,
að hún hefði gert við stjórnir
setuliðanna, yrðu birtir. En
blaðið hefir ekkert svar fengið
við þeirri kröfu frá ríkisstiórn-
inni. Þá bar Sigurjón Á. Ólafs-
son fram á alþingi fyrir nokkr-
um dögum fyrirspurn til ríkis-
stjórnarinnar um samningana,
en forsætisráðherra, sem var
viðstaddur, er fyrirspurnin kom
fram, færðist undan að svara,
og kvað það vera hlutverk Ól-
afs Thors atvinnumálaráðherra.
Ólafur Thors hefir hiris vegar
engar skýringar gefið,
Þessi leynd um samningana
er ákaflega undarleg og gefur
tilefni til alls konar ágizkana,
sem hljóta að gera illt verra.
Verkamenn eiga ákaflega erfitt
með a.ð . sætta .*sig við það, !að
samið sé um þá eins og hvem
annan fénað, og þeir óttast líka,
að ríkisstjórnin, sem hefir sýnt
áþreifanlega að hún metur
hagsmuni þeirra einskis, hafi í
þessum samningum alveg geng-
ið fram hjá öllu, sem má vera
þeim til hagræ^is.
Það hefir verið látið í veðri
vaka, að samningarnír við setu-
liðin hafi verið gerðir til þess
að reyna að tryggja innlendum
atvinnuvegum nauðsynlegan
yinnukraft. Meðan ríkisstjórn-
in heldur samningunum leynd-
um skal ekkert um það sagt. En
heyrzt hefir að það sé eitt á-
kvæði í Samningunum, að ekki
megi ráða pilta undir 18 ára
aldri í vinnu hjá setuliðunum.
En ótrúlegt er að samningarnir
hafi verið gerðir til þess eins,
að tryggja íslenzkum atvinnu-
vegum vinnukraft þessara ung-
lingá.
Tveir dímar í
gærmoronn.
ÍGÆBMORGUN felldi saka-
dómari tvo döma, annan yf-
ir manninum, sem hafði í
frammi svívirðilegt athæfi við
stúlkubarn um dagirin, en hinn
fyrir smygl.
Sá fyrr nefndi fékk fjögurra
mánaða fangelsi og var sviptur
kosningarétti og kjörgengi.
Hefir áður verið sagt frá til-
drögum þess máls'hér í blaðinu.
Hinn síðar nefndi, sem var
stýrimaður á erlendu skipi, fékk
2500 króna sekt fyrir smygl.
Hjónaband.
í dag verða gefiri sarnan í hjóna-
band af síra Gísla Skúlasyni, Eyr-
arbakka fröken k>órunn Kjartans-
ciótti.r og Lárus Blöndal Guðmunds
son, verzlunarstjóri. Heimili þeirra
verður að Vífilsgötu 13 hér í bæn-
um.'
fgSBI*.
Umræðurnar um kjördæma-
hófust; um klukkan hálf
þrjú og stóðu fram undir mið-
nætti. þó með kai'fi- og matar-
hléi.
ðseeir Ásgeirsspn hafði fram
sögu fyrir meirihluta stjórnár-
skrárnefndar. Skýrði hann frá
því. að tillögur hans — hlut-
fallskosningar í tvímennings-
kjördæmunum, fjölgun um tvo
þingmenn í Reykjavík og sér-
stakt kjördæmi með einum
þingmanni á Siglufirði — væru
samkomulagstillögur allra
flokka, sem fulltrúa hefðu átt
í nefndinni, annarra en Fram-
sóknaAlokksins. En með þeim:
tillögum væri aðeins haldið á-
fram þeirri stefnu sem upp
hefði verið tekin, þegar land-
kiör var í lög leitt 1915, og hlut-
fallskosningar teknar upp í
Reykjavík 1920 og uppbótar-
sætin stofnuð 1933. Það hefði
síðan sýnt sig, að .fjöldi uppbót-
arsætanna hefði ekki nægt til
að fullnægja jafnrétti kjósend-
anna og flokkanna; þess vegna
væri nú lagt til að taka upp
hlutfallskosningar í tvímenn-
ingskjördæmunum. Á þann hátt,
yrði það óþarft að fjölga uppÚ
bótarsætunum til að ná jöfnuði
milli flokkanna og þar með
kjósendanna, sem að baki þeim
stæðu.
Ásgeir sýndi fram á það, að
hér væri ekki um neina deilu
milli „dreifbýlis“ og „þéttbýl-
is“ að ræða, eins og haldið væri
fram af Framsóknarflokknum;
það þýddi ekki að ætla að telja
neinum trú um það, að sveita-
menn og Frarilsóknarmenn
værn yfirleitt eitt og hið sama.
Þá. minntist Ásgeir einnig á
þá mótbáru Framsóknarflokks-
ins, að kj ördæmabreytingin
hefði í för með sér tvennar
kosningar. Hann benti í því
sambandi á, að ef tillaga Fram-
sóknar um skipun milliþinga-
nefndar bæði í kjördæmamáiið
og sjálfstæðismálið næði fram
að ganga, þá myndi það hafa í
för með sér ekki aðeins tv'enn-
ar, heldur þrennar kosningar,
þ. e. a. s. tvennar kosningar auk
kosninganna í.vor. En ef fárin
yrði sú leið, sem meirihluti
' Frh. á 7. sfðu.
Jón Aðils sem Háiþór og Alfred Andrésson sem
Kvíðbogi Kvalar.
Revyan 1942t
Mn er fmð svart maðurt
jj ^ AÐ getur verið hættulegt
að vera of mikill lista-
maður. því að slíkum manrii
hættir til. að vinna sér verkið
of létt. Þétta á einkum við ljóð-
in í nýju revyunni, sem frum-
sýnd var á mánudagskvöld. Að
vísu má segja, að þau hafi ekki
verið sérlega burðug í révyum
undanfarinna ára, en nú er það
svart, maður.
Annars eru nógu smellnir
„brandarar11 í revyunni og nær
hún þeim tilgangi jsínum að
vekja hlátur, áhoríenda, en þráð
urinri hinsvegar svo fími að
nálgast bláþráð.
Of margir daufir kaflar voru
í sýningunni, t. d. lok fyrsta
þáttar, en slíkt má „leika af“
og verður vafalaust gert, enda
er leikstjórinn þaulvanur og
góður leikhússmaður, Indriði
Waage.
Revyan er í fjórum sjatter-
ingum. Fyrsti þáttur fer fram í
fornsölunni „Kem strax“, ann~
ar þáttur fer fram á Lækjar-
torgi, þriðji á Hótel Gullna
Portinu og fjórði í Kronhúsa-
nýlendunni. Leiktjöldin, sem
voru ágæt, hefir Lárus Ingólfs-
son málað og lögin, sem voru.
eirjöld og auðlæiáð, en ekki
nógu fjörug, hefir höfundur-
revyunnar soðið upp úr ýmsum
lögum.
Aðalskopið hvíldi, eins og oft.
áður, á Alfred Andréssyni, enda.
veit ég ekki hvernig færi um.
kímnilistina í þessum bæ, ef
hans nyti ekki við. Lárus
Ingólfsson er gerfiförull og góð-
ur skopleikári. Jón Aðils og
Gunnar Bjarnason eru og lið-
tækir skopleikarar.
Af kvenleikendum vöktui
mesta athygli Emilía Jónasdóttir
Aurora Halldórsdóttir og Inga
Laxness. Emilía er vön Ieik~
j kona, enda þótt hún hafi ekki..
Frh. á 7. síðu.
láíiðahðld Norðmanna 17.
lai
Skrúðganga norskra barna frá sendi-
herrabústaðnuni til Alþingishússíns.
Þjóðhátiðardagur
NORÐMANNA er eins
ög kunxmgt er 17. maí — á
sunnudaginn kemur. Um aU-
an heim, þar sem Norðmenn
eru, munu þeir halda þennan
dag hátíðlegan. í Noregi mun
þó elckert verða af hátíða-
höldum. Þar eru Þjóðverjar
húebændur og banna þjóð-
inni að halda þjóðhátíðardag
sinn hátíðlegan og sýna
norska fánann opinberlega.
Hins vegar mun dagsins
verða minnzt á norskum
heimiium heitar og betur en
nokkru sinni áður í sögu Nor-
egs, og þennan dag munu
Norðrnenn heima fyrir herða
vilja sinn og þrek til úrslita-
baráttúnrla'r'við hina erlendu
kúgara.
Hér á íslandi verður dagur-
inn hátíðisdagur, ekki aðeins
meðal þeirra Norðmanna. sem
hér dveljast, heldur og meðal ís-
lenzku þjóðarinnar. Verður síð-
ar skýrt frá fyrirkomulagi há-
tíðahaldanna af hálfu okkar ís-
lendinga, en það er Norræna fé-
lagið, sem gengst fyrir þeim.
Hins vegar hefir blaðafulltrúi
norsku stjórnarinnar hér, Sig-
vard Andreas Friid, skýrt Al-
þýðublaðinu frá hátíðahöldum.
þeim, sem Norðmenn gangast;
fyrir hér í Reykjavík á þjóð-
hátíðardegi þeirra.
Aðalatriði hátíðahaldanna
verða eins og hér segir:
Klukkan 11 um morguniim.
verður 'sýnd norska kvikmynd-
in í enska kvikmyndahúsinu á
horni Skúlagötu og Barónsstígs.,
Kvikmyndin sýnir meðal ann-
ars þáttöku Norðmanna í styrj-
öldinni, starf sjóliðsins, her-
sveitir Norðmanna í Bretlanali
og flugæfingaskólann í Toronta-
í Kanadá'.
Klpkkan, 1.2,30 verður boð*
' *' ' 1 Frh. á 7; síðu.