Alþýðublaðið - 20.05.1942, Blaðsíða 2

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Miðvikudagur 20. maí 1942«.
SÍÐASTA AFREK HERMANNS JÓNASSONAR;
Seldl eltt stærsta ríkistyrirtæk-
Ið A leigu án vitund ir alplngls!
...-■»—
Leigði ríkisprentsmiðjuna Gutenberg til 10 ára.
,Gere með samþykbi hinna ráðherrannaS
segir Hermann, ,Nei% segir Jakob Mðller
Vilhjðlmur Þór
segir sig úr
gerðardóminum.
SÚ FREGN barst út um
bæmn í gær, að Vil-
hjálmur Þór, bankastjóri,
hefi sagt sig úr gerðardómn-
mn- Enn Vilhjálmur var ann-
ar fulltrúi Framsóknarflokks
ins í honum.
Alþýðublaðið fékk í gær-
kveldi hjá hankastjóranum
staðfestingu á því, að þessi
frétt væri rétt. Hinsvegar
vildi bankastjórinn ekki
skýra frá ástæðum fyrir úr
sögn sinni úr dómnum fyr en
síðar.
Það ætlar ekki að ganga
björgulega með þetta íóstur
Framsóknar og Sjálfstæðis-
flokksins!
Stórhættulegt fordæmi skapað um framtíðar-
meðferð á eignum ríkisins.
Kj ðrdæmamálið fór um-
ræðulaust til annarrar um-
ræðu í efri deild.
5 manna nefnd var kosln þai* f málið.
.........♦........ ■
AFGREIÐSLA stjórnarskrármálsins var stutt og laggóð
við 1. umræðu í efri deild í gær. Afbrigði þurfti til
til þess, að málið mætti koma fyrir og voru þau leyfð með
9 samhljóða atkv. 7 þingmenn (Framsókn) greiddu ekki atkv.
Þ. AÐ er nú upplýst að Hermann Jónasson hefir látið það
verða eina af síðustu stjómarathöfnum sínum að selja
eitt af stærstu fyrirtækjum ríkisins, ríkisprentsmiðjuna
Gutenberg, á Ieigu til hvorki meira né minna en 10 ára,
frá 1. júlí í sumar að telja.
Hefir þessi lcigumáli verið gerður, án hinnar minnstu
vitundar alþingis, enda þótt það sé hér nú saman komið, og
með svo mikilli leynd, að svo virðist helzt sem ekki einu
sinni samverkamenn Hermanns Jónassonar í ráðuneytinu
hafi vitað um þessa ráðstöfun.
Það eru prentarar í ríkisprentsmiðjunni Gutenberg,
sem prentsmiðjan hefir þannig verið seld á leigu, og eru
leiguskilmálarnir í aðalatriðum þannig, að þeir skuli greiða
fyrir afnot prentsmiðjunnar 5Y2% af bókfærðu verði henn-
ar og 10% af nettóágóða fyrirtækisins.
^ Alþýðublaðinu tókst í gær
að afla sér samnings þess, sem
Hermann Jónasson gerði við
við nokkra prentara í Guten-
bérg um þetta, og er hann dag-
settur 10. maí eða tæpri viku
áður en Hermann baðst lausn-
ar og því eftir að honum hlaut
að vera það ljóst, að hann vrði
að fara frá.
Samningurinn er svohljóð-
andi:
Að svo búnu var málið til 1.
umræðu. Ólafur Thors, forsætis
ráðherra, sagði nokkur orð,
kvað stuðningsmenn frv. líta
svo á, að óþarft væri að hafa
um það aaálalengingar á þessu
stigi, þar sem miklar umræður
hefðu þegar orðið um það í
neðri deild og auk þess stæðu
nú fyrir dyrum ýtarlegar út-
varpsumræður um það í sam-
einuðu þingi. Lagði hann til, að
málinu yrði vísað til sérstakr-
ar stjórnarskrárnefndar, eins og
í nd. og skipuðu hana 5 menn.
Jónas Jónsson kvað Fram-
sóknarmenn líta svo á, að óþarft
væri að vísa málinu til sérstakr-
ar nefndar, þar sem vitað væri,
að þegar væri fullsamið um það
af meiri hluta deildarmanna. -s—
Urðu umræður ekki lengri.
Síðar var samþykkt með 9:1
atkv. að kjósa 5 manna stjórn-
arskrárnefnd. í nefndinni hlutu
sæti: Jónas Jónsson, Einar Árna
son, Magnús Gíslason, Bjarni
Snæbjörnsson og Sigurjón Á
Ólafsson.
Til 2. umræðu var málinu vís-
að með 9 atkv. gegn 1.
StjðrDarskrárnefnd
efri deildar klofn-
aði strax i gær.
HIN nýkosna stjórnar-
skrárnefnd efri deildar
klofnaði strax á fyrsta fundi
sínum, sem haldinn var kl.
4.30 í gær.
Meirihlutinn: Fulltrúar
Alþýðuflokksins og Sjálf-
stæðisflokksins samþykkti á
móti atkvæðum Framsóknar-
fulltrúanna að leggja til að
samþykkja kjördæmaskipun-
arfrumvarpið óbreytt eins og
það kom frá neðri deild.
Bæði meirihl. og minnihl.
munu skila nefndarálitum í
dag.
3. fl. knattspyrriumótinu
verður haldið áfram í kvöld og
þá keppa kl. 8, Víkingur við Fram
og kl. 9,15 K.R. við Val. Dómar-
að verða. Við fyrri leikinn: Sig-
urjón Jónsson, og síðari leikinn
Sighvatur Jónsson.
„Dóms- og kirkjumála-
ráðuneytið.
Reykjavík, 10. maí 1942.
Ráðueytið staðfestir hér með
bréflega, að það hefir ákveðið
að leigja yður, ásamt fleiri
prénturum, ríkisprentsmiðjuna
Gutenberg. Mál þetta hefir ver-
ið rætt á ráðherrafundi, og
voru allir sammála um, að ekk-
ert væri því til fyrirstöðu að
leigja prentsmiðjuna þeim
mönnum, er yfirleitt hafa við
hana unnið og ætla að vinna við
hana áfram, þar sem það er
ekki tilgangur ríkisstjórnárinn-
ar með rekstri prentsmiðjunn-
ar að græða á vinnu prentar-
anna, enda skilyrði, að það sé
alrnennt vilji þeirra, sem við
íyrirtækið vinna, að rekstrin-
um verði breytt í þetta horf og
umræddur leigumáli gerður.
RáðuneytiS gerir að skilyrði
fyrir leigunni, að prentsmiðjan
verði áfram í félagssamtökum
prentsmiðjueigenda. Vill ráðu-
neytið með engu móti fallast
á, að fyrirtækið geti, ef deilur
rísa milli vinnuveitenda og
vinnuþéga í prentiðninni,
starfað utan samtakanna, og á
þann hátt haft áhrif á úrslit
slíkra deilna.
Ráðuneytið getur fallizt á
það, að það sé hlutafélag, sem
tekur prentsmiðjuna á leigu,
en breyta verður því í sam-
vinnufélag innan fjögurra mán-
aða frá því að reksturinn er
hafinn, og skal félagið starfa
í því formi' meðan leigumálinn
gildir.
Aðrir skilmálar eru sem hér
segir:
1) Hið leigða er húseignin
nr. 6 við Þingholtsstræti með
öllu, sem henni fylgir og fylgja
ber, og leigist eignin í því á-
standi, sem nú er. Ennfremur
allar prentvélar og öll tæki,
hverju nafni sem nefnast, og
ríkisprentsmiðjan á.
2) Leigutíminn skal vera 10
ár, frá 1. júlí 1942 að telja.
Leigumálinn framlengist um
önnur tíu ár óbreyttur, ef rík-
isstjómin hefir ekki fyrir 30.
júní 1952 ákveðið að ríkissjóð-
ur taki að nýju í sínar hendur
í-ekstur prentsmiðjunnar. Þá
hafa leigutakar og forkaups-
rétt að prentsmiðjunni þetta
tímabil.
3) Gjaldið til ríkissjóðs fyrir
hið leigða sé 5V2% — fimm og
hálfur af hundraði — af bók-
færðu verði hins leigða nú, og
þar að auka fyrningargjald,
jafnhátt og skattalög ákveða af
húsum og vélum á hverjum
tíma. Greiðist gjald þetta af
hinni bókfærðu upphæð eins og
hún er nú, eða verður á ári
hverju, eftir að frá hefir verið
dregið fymingargjald síðastlið-
ins árs. Leigan greiðist hálfs-
árslega, eftir á. Auk þeirrai'
leigu, sem nefnd hefir verið,
skal greiða árlega 10% — tíu
af hundraði — af nettóágóða
prentsmiðjunnar, eins og hann
verður ákveðinn af skattstof-
unni. Leigusali annast viðhald
eignanna hvað venjulegt slit
snertir, en leigutakar skulu
bæta það, er skemmist fyrir
vanhirðu og handvömm.
4) Pappír og efnivörur, sem
eru í prentsmiðjunni þegar
Ieigutíminn hefst, eða þá þeg-
ar pantaðar, eiga leigutakar
rétt á að fá við kostnaðarverði.
Samskonar tilkall áskilur
leigusali sér til pappírs og efni-
vara, sem leigutakar kunna að
eiga eða hafa pantað, ef leigu-
sali tekur á ný við prentsmiðj-
unni.
5) Verkefni, sem unnið er að
í prentsmiðjunni, þegar hún er
afhent, skuluð þér yfirtaka
samkvæmt samningum þeim,
er um þau hafa verið gerð, og
skal þá metið, hve mikill hluti
fitvðrpsnmræð-
traar halda áíram
i kvðld.
UTVARPSUMRÆÐURNAR
um vantraustsyfirlýs-
ingu Framsóknarflokksins, sem
hófust í sameinuðu þingi í gær
kveldi, stóðu fram yfir mið-
nætti og voru á köflum allharð-
ar.
Töluðu eftirtaldir þingmenn?
og í þessari röð: Jcnas Jóns-
son og Hermann Jónasson fyr-
ir Framsókn, Ólafur Thors fyr-
ir Sjálfstæðisflokkinn, Stefán.
Stefánsson fyrir Bændaflokk-
inn, Haraldur Guðmundsson
fyrir Alþýðuflokkinn, Brynj-
ólfur Bjarnason fyrir Komm-
únistaflokkinn og Héðinn
Valdimarsson utan flokka.
Haraldur Guðmundsson
sagði í ræðu sinni, að þar sem
hin nýja stjóm Sjálfstæðis-
flokksins hefði lýst því yfir,.
að hún skoðaði það sem aðal-
hlutverk sitt að leiða kjör-
dæmaskipunarfmmvarp Al-
þýðuflokksins til sigurs og
myndi ekki taka upp nein ný
ágreiningsmál meðan á af-
greiðslu þess stæði, myndi Al-
þýðuflokkurinn ekki greiða at-
kvæði með vantraustsyfirlýs-
ingu Framsóknarflokksins, —
enda væri hún borin fram til
þess eins að bregða fæti fyrir
kj ör dæmaskipunarf rumvarpið.
Samskonar yfirlýsingu gaf
Brynjólfur Bjamason fyrir
Kommún istaflokkiim.
Héðinn Valdimarsson lýsti
því yfir, að hann myndi greiða
atkvæði á móti vantraustsyfir-
lýsingunni.
Útvarpsumræðurnar halda
áfram kl. 8.30 í kvöld og tala
flpkkarnir aftur í sömu röð.
Fyrir Alþýðuflokkinn talar £
kvöld Ásgeir Ásgeirsson.
Lögreglan á
mótorhjólum.
LÖGREGLAN hér í bænum
hefir nú fengið tvö mótor-
hjól til afnota.
Eru mótorhjól þessi sömu
tegundar og mótorhjólin, sem
lögreglan í New York hefir.
Mótorhjólin eru búin öllurm
beztu tækjum.
verksins er þegar unninn. Skipt-
ist greiðsla milli leigusala og
leigutaká samkvæmt því.
6) Leigusali heitir því, að
prentsmiðjan skuli hafa for-
rétt með svipuðum hætti og
verið hefir að verkum þeims
er hún hefir annast fyrir Al-
þingi, ríkisstjórn og opinberar
stofnanir, enda njóti þessir að-
ilar þá jafngóðra kjara og þeir
geta fengið hjá öðrum prent-
smiðjum.
7) Úttekt prmitsr.: ‘ ir
við áfhendingu og e..,.„..J-
hendingu skal fa- fram á
þann hátt, að leigusali og leigu-
taki tilnefna sinn manninn
hvor til þess starfa. Komi þeir
sér ekki saman um eitthvert
eða einhver atriði, skulu þeir
Framh. á 7. síðu.