Alþýðublaðið - 22.05.1942, Blaðsíða 4

4
Útgetanði: AIJ»ý«uflokkiurinn
Rttstióri: Stefáa Pjeturssoo
Bitstjórn og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverflsgötu
Símar ritsijómar: 4901 og
4902
Simar aígreiðslu: 4900 og
4906
VerB i lausasölu 25 aura.
Alþýðuprentamiajar h, t.
„Tei fiv, þér
hræsnarar!i(.
FRAMSÓKJNTAPvMENN eru í
aðra röndina háif-aumk-
unarverðir þessa daga. Þeir
eru að basla við að verja mál-
stað, sem engin sanngirni og
ekkert réttlæti mælir með. Þeir
geta því ekki rökrætt um málið,
heldur leggja alla orku sína í
það, að hleypa upp æsingum og
blekkingum til að hylja kjarn-
ann, sem er þó öllum Ijós. Rang-
læti kjördæmaskipunarinnar
verður aldrei dulið, þótt Fram-
sókn segi að svart sé hvítt eða
beiti öðrum svipuðum röksemd-
um.
Framsóknarhöfðingjunum er
það ljóst, að nú verður svo að
þeim kreppt, að þeir verða að
ganga fyrir hvers manns dyr tii
að beiðast hjálpar og liðveizlu.
í ofrembingi sínum og einræðis-
brölti hafa þeir talið sig þess
umkomna undanfarin missiri að
heita launastéttir og verkalýð
þessa lands þrælatökum. Þeir
þóttust svo öruggir um valda-
aðstöðu sína, að þeir töldu sér
fært að virða hag og vilja al-
þýðustéttanna að vettugi. En
þeir gleymdu því þá stundina, að
þeirra mikla makt og veldi
byggðist á sandi ranglætisins í
kjördæmaskipim þjóðarinnar.
En þegar þeir sáu, að hrófla
átti við þessari spilaborg þeirra
með réttlátri lagfæringu kosn-
ngarréttarins, sló á þá svo mikl-
um felmtri, að nálgast ærsl. Eitt
lítilsigldasta bragðið í öllum
þeim bægslagangi er viðleitni
Framsóknarherranna til að telja
alþýðustéttunum trú um að þeir
béri í rauninni enga ábyrgð
á fantabrögðum þeim, sem átti
að beita þær, heldur einhverjir
allt aðrir. Þeir reyna að hlaupa
frá ábyrgðinni á skálkabrögðum
sjálfs sín óðara og eitthvað á
bjátar. Þrekmiklir einræðis-
herrar, Ilermann og Eysteinn!
í útvarpsumræðunum und-
anfarið hafa þeir bitizt um það,
Franísóknarmenn og Sjálfstæð-
ismenn, hvorir valdið hafi sam-
vinnuslitum samstjórnarinnar
og kosningum, og er þar ekki
allt prútt, sem bvor ber á hinn.
Einkum hafa Framsóknariáð-
herrarnir fyrrverandi streit.zt
við að kenna samstarfsmönnum
sínum, Ólafi og Jakobi, um
fjörráðin við hagsmuni verka-
lýðsins. Hermann gerði jafnvel
mikið úr því, hve harkalega
Sjálfstæðisménn hefðu viljað
láta kné fylgja kviði í einræð-
isbröltinu í kring um kosninga-
frestunina og .kúgunarlögin í
vetur, og hve ódrengilega þeir
ALÞYPUBLAOiP
Föetudagrnr 22. maí 1942»
SIGURJÓN Á. ÓLAFSSON:
Gerðardémslögin ög fram-
kvæmd þeirra.
TJ' RIJMVARP þetta er stað-
* festing Abráðabirgðalögm,
er ríkisstjórnin setti 8. janúar
síðastliðinn og varð númer 2 í
röðinni af þeim málum, er lögð
hafa verið fram á yfirstandandi
alþingi. Til allshn. efri deildar
kom það 5. maí s, 1. Hafði það
tekið smávægilegum breyting-
um í neðri deild, þó ekki efnis-
breytingum, meðal annars er.
nafni gerðardóms breytt í dóm-
nefnd. Um xriál þetta mun hafa
veriö samningur milli aðalþing-
flokkanna, Framsóknarflokksins
og Sjálfstæðisflokksins, um
framgang þess. Öll rök, sem
lögð hafa verið fram bæði í
ræðu og riti gegn því, eru að
vettugi virt. Einstakir þingmenn
þeirra flokka munu bunanir af
þeim samningi, er þá verandi
ríkisstjórn hafði bundið fastmæl
um að framkvæma, þótt þeir
hins vegar sjái, út í hvaða ófæru
stjóm þeirra hafði gengið með
setningu laganna. Út frá þessu
sjónarmiði var nefndirini Ijóst,
að rökræður um málið innan
nefndarinnar voru þýðingar-
lausar, og þótt um tilhneigingar
gæti verið að ræða um skynsam-
legar breytingar á frv., þá var
neíndinni allri ljóst, að þær
mundu þýðingarlausar, því mái-
ið ætti að ganga fram í þeirri
mynd, sem það er nú.
Með bráðabirgðalögunuxn,
sem þingið svo á að leggja bless-
un sína á og samþykkja, var
stofnað til innanlandsófriðar
milli stéttanna í þjóðfélaginu.
Lögunum er fyrst og fremst
stefnt gegn verkalýðssamtökun-
um, svo og gegn öðrum launþeg-
m landsins, hvort heldur þeir
eru í þjónustu ríkis, bæja eða
einstaklinga. Höfuðmarkmiðið
er að banna alla grunnkaups-
SIGURJÓN Á. ÓLAFSSON lagði í fyrradag, áður en ömuir
umræða um gerðardómslögin hófst í efri deild, fram
eftirfarandi álit um þau lög og þá reynslu, sem þegar hefir
af þeim fengizt. Klofnaði allsherjamefnd efri deildar, sem
hafði bráðabirgðalögin til athugunar, eins og að líkum Iæt-
ur í þessu máli, og Ieggur meirihlutinn, Ingvar Pálmason
og Magnús Gíslason til, að bráðabirgðalögin verði staðfest,
en minnihlutinn, Sigurjón Á. Ólafsson, að þau verði felld.
hækkim hjá öHu launafólki, án
tillits til þess, hvernig grunn-
lanin voru hjá einstökum stétt-
arfélögum og launafloklium á
þeirri stund, er lögin voru sett.
Sj álfsá kvörðunarrétt: verklýðs-
félaganna og einstaklinga um að
setja verð á vinnuafl sitt, samn-
ingsréttinum, verkfallsréttinum,
er burtu kip.pt með einu penna-
striki. Hinum lögboðna rétti
verkalýðsfólaganna, er þeim var
veittur með lögum um stéttar-
félög og vinnudeilur, er vikið tili
hliðar og að engu hafður. Lög-
gjöf, sem átti að tryggja og
tryggði þjóðfélaginu friðsam-
lega lausn hinna viðkvæmustu
deilumála, sem uppi hafa verið
með þjóð vorri um tugi ára, —
baráttan um kaup og kjör launa
stéttanna. — Atvinnurekendan-
um, > .sem jafnvel vill greiða
verkamanni sínum hærra kaup
og að öðru leyti veita honum
betri lífskjör en hann bjó við,
honum. er bannað að semja við
síéttarfélag verkamannsins, þó
hann telji atvinnurekstri sínum
það kleiít og til meiri ávinnings
fyrirtæki sínu. Ef út af þessu er
brugðið af félögum eða félags-
samböndum, má dæma þau og
auk þess stjórnendur þeirra í
sektir allt að kr. 100000.00 —
héfðu vegíð að Alþýðuflokkn-
um.
Alþýðublaðinu er ósárt um,
þótt Sjálfstæðismenn fái mak-
Iegt tiltal og málagjöld fyrir
allan sinn hneykslanlega feril
í þessum málum. En hitt er
alveg ástæðulaust„ að Framsókn
arflokkurinn fari að skrýða sig
einhverri dýrðargloríu vegna
framkomu sinnar í þeim. Enda
er það reginmisskilningur, að
almermingur fáist til að hlusta
á slík.t markleysu kjaftæði. —
Framsóknarkempur'riar hljóta
því bara aðhlát.ur og fyrirlitn-
ingu að launum. Framkoma
þeirra í garð launastéttanna og
Alþýðuflokksins hefir erigu
betri verið í þessuro. málum en
framkoma Sjálfstæðismanna,
þótt svívirðileg sé.
Eða heldur Eysteinn Jóns-
son að alþýða manna hafi. þeg-
ar gleymt því, hverjir stóðu að
lauriaskattinum illræmda, sem
gleypa átti vænan skerf af
verkalaunum þeirra lægst
launuðu, þ^gar stríðsbraskar-
arnir jusu milljónum í sjóði
sína? Heldur Hermann Jónas-
son, að útvarpshiustendur hafi
gleýmt ‘því, hver gerði sér leik
að því á fyrsta degi ársins að
spilla samkomulagi verkalýðs-
ins og atvinnurekenda og spilla
virmufriði í landinu? Stóðu
máske Framscknarráðherrarnir
nokkru síður ao setningu gerð-
ardornsins og kúgunarlagsnna
en íhaldsráðherrarnir, misnot-
uou þeir ekki útvarpið á of-
beldislegan hátt gegn Alþýðu-
flokknum og stóðu þeir ekki að
tilefnislausri kosningafrestun
í Reykjavík til að bjarga í-
haldinu? Og halda Framsókn-
arbfoddarnir í raun og veru,
að íslenzk alþýða gleymi nokk-
urn tíma þjónkun þeirra við
auðvaldið og braskaralýðinn
síðustu misserin?
Nei, herrar mínir, fyrir dómi
alþjóðar stoðar ekki að blaupa
frá verkum sínurn eins og ó-
kjnyttastrákar frá strákapörun-
um. Það stoðar ekki aö
Ijósta launastéttir landsins
f’yrst hnefahögg í andlitið en
rieita því svo strax á eftir, og
grátbiðja um fylgi þeirra til að
viðhalda misréttinu og ofbeld-
inu. Þær munu snúa baki við
yður með hinum fornfrægu
orðum: „Vei' yð.ur þér riræsn-
eitt hundrað þúsund krónur. —
Með ‘þessum sektarákvæðum
skyldi taka fyrir kverkarnar á
öllum hreyfingum, sem miðuðu
gegn lögunum.
Gerðardómur er skipaður,
sem á að dæma um brot á lög-
unum með þeim þröngu tak-
mörkum, sem í þeim felast um
kauphækkanir. Dómurinn þann-
ig skipaður, að sjónarmið ríkis-
stjórnarinnar og þar með þeirra
atvinnurekenda, er þrengst
hugsa í þessum málum, er svo
vandlega tryggt, að vart gat bet-
ur. Verkalýðsstéttin eða launa-
mannastéttin á þax engan full-
trúa. Er hér vikið út frá iþeirri
meginreglu um skipun gerðar-
dóma, sem vanalegast er a®
skipaðir séu jafnmörgum frá
hverjum aðila og oddamanni
hlutlausum, eftir því sem bezt
verður fundinn.
Samkvæmt löguntun skyldi
dómnum „heimilt að ákveða
verðlag á innlendum iðnaðar-
vörum, svo og að ákveða taxta
fyrir viðgerðir, smíði, sauma-
skap, prentun og því tun líkt f
sambandi við álagningu á efni-
vörur og vinnulaun." —- Ekki
héfir þess orðið vart, að gerðar-
dómurinn hafi notað sér þessa
heimild; þó er það mál manna,
að ýmis tilefni hefðu gefizt þar
til. Hið sama má einnig segja
um breytingar á verðlagi inn-
lendra framleiðsluvara, þar sero.
ávallt er hægt.að skjóta sér und-
ir tilkostnað við framleiðslu
þeirra. Enda eru þau fá dæmin,
sem slíkar vörur hafa verið
lækkaðar í verði. Dómurinn hef-
þakkláta hlutverk, að beita sér
gegn kauphækkunum fyrst og;
fremst, enda lögin á þann veg
sniðin honinn í hendur.
En í þeim efnum verður vart
neitað, að sjónarmið dómend-
anna virðist hafa verið mjög á
reiki. Einu stéttarfélagi eru
veittar að mestu fuliar kröfur
*
sínar — járniðnaðarmönnum. Er
það sízt að lasta. Á sama tíma er
öðrum neitað um kj arabætur,
sem atvinnurekendur voru sum-
Framh. á 6. síðu.
TÍMINN vakti í gær athygli
á tvennum ummælum á
„dularfullu rósamáli,“ eins og
hann kemst að orði, sem féllu
í útvarpsumræðunum á alþingi
fyrsta kvöldið, önnur í ræðu
Hermanns i Jónassonar, hin í
ræðu Ólafs Thors. Tíminn segir:
,,í útvarpsræðu sinni síðastl.
briðjudagskvöld komst Hermann
Jónasson, fyrrv, forsætisráðherra,
svo að orði:
„Þegar samstarfið var treyst
milli Sjálfstæðisflokksins og
B’ramsóknarflokksins eftir áramót-
in í vetur hafði ég rökstuddar á-
stæður til að telja trvggt og treysti
því, að Sjálfstæðisflokkurinn léði
ekki máls á að afgreiða kjördæma-
málið á þessu þingi — fyrir kosn-
ingar í vor, sem allir flokkar höfðu
þá um langt skeið talið ólijá-
kvæmilegar eins og komið var.“
Ólafur Thors viðurkenndi í
naistu ræðu sinni, að þetta væri
rétt. Fórust honum orð á þessa
leio:
„Eins og iiáttvirtur þingmaður
Strandamanna tók réttilega fram,
hafðí hann rökstudda ástæðu til
að telja að st.jórnarska-árbreyting
myndi ekki ná fram aö ganga
' Nánari skýringar komu ekki
. urrn
st
fram
þessi
vei S.
En
verða ekki
bs; ,.;'i a ’
Sunum á því, hver
ída ástæða“ hefði
arar:
* *
framangreind ummæli
•in á annan veg era.
é um sérstakt mál
'ao ræöu, . isum mönnum iieí'ir
faviö a 'v inj/ en ekki þykir þó
hepþiiegt uo gera opinbert að svo
stöddu ef til viil vegna þess, að
það kynni að veikja álit á mönn-
um, sem vegna stöðu sirniar þurfa
að hafa einhvarja tiltrú útlend-
inga.“ '
Og betta kallar Tíminn .dul-
arfullt rósamál"! Alþýðublað-
inu finnst það vera alveg nægi-
lega greinilegt og ekki þurfa
neinna skýringa við.
*
Þjóðviljinn var í gær að
reyna að klóra yfir tilraunir
kommúnista, til þess að spilla
fyrir Noregssöfnuninni. Skrifar
hann nú allt í einu eins og
kornmúnistum hafi ekkert ver-
ið kærkomnara en sú söfnun-
Blaðið segir m. a.:
„íslendingumS er það óblandið
gleðiefni að fá tækifæri til að iáta
í Ijós aðdáun sína og virðingu
fyrir hirmi glæsilegu norskil'
þjóð, þjóðinni ,sem veitti villi-
mennskunni þvílíkar móttökur
sem lýsa mun af um ókomnar
aldaraðir. Norska kennarastétíin,
norsku prestarnir, norski verka-
lýðurinn, allar þessar stéttir, já8
allir Norðmenn, 'að undanskildum
nokkrum ærulausum föðurlands-
svikurum, eru leiftrandi dæmi
þess, hvermig menntaðir og hug-
prúðir merrn berjast íyrir frelsi,
og mannréttindum, eirinig þegar
við ofurefli er að etja.
Af þessum ástæðum, er það, að-
hver maður keyptí rnerki í NoregS-
söfnunarinnar á sunpudaginn."
Fallega er nú skrifað, ekki;
vai'tar það,- og töluvert öðru-
vísi en í fyrradag. En er það nú
alveg víst, að „hver maður“
hafi keypt merki Noregssöfn-
unarinnar á- sunnudaginn?
Einnig ,,félagar“ Björn Bjarna-
soii, Kristirin Andrésson, Guð-
jón Benediktsson og Jón Rafro-
son? Efcki voru þeir með merkr
Ffamb. á, 6. síðu.
i
/