Alþýðublaðið - 23.05.1942, Blaðsíða 5

Laugardagur 23. maí 1942.
ALÞYÐUBLAQ8Ð
3
Ekki nógu gamall, 40 ára?
PURjNINGIN : Á hvaða
aldri er maðurinn hæfast-
ur til 'andlegra afreka? hefir
vakið athygli margra gáfaðra
heimspekinga. Sir William
Osler, frægur enskur sálfræð-
ingur, vísindamaður og menn-
ingarfrömuður, hélt því fram,
að þó menn, sem komnir voru
yfir fertugt, hefðu fært menn-
ingu brezku þjóðarinnar dýr-
mæta fjársjóði, ætti hún þó
meira að þakka, í því tilliti,
mönnum, sem voru innan við
fertugt. Þó var það, svo, að Sir
William sjálfur vaim þýðingar-
mesta verk sitt milli fertugs og.
sjötugs aldurs, eða á þrjátíu
seinustu árum ævi sinnar. Með-
al þeirra mörgu, sem studdu
skoðun hans, var Oliver Wendel
Holmes, hinn frægi ameríkski
rithöfundur. — Ef þú hefir ekki,
sagði hann, — gert nafn þitt
kunnugt fyrir fertugsaldur,
þarftu ekki að búast við að það
verði eftir það.
En. ekki eru allir heimspek-
ingar sömu skoðunar. Sumir á-
líta, að fertugsaldurinn sé ein-
mitt þau vegamót, þar sem skil-
ur milli feigs og ófeigs, þar sem
úr þvi er skorið, hvort maður-
inn kemst upp á Olympstind
frægðarinnar, eða hvort hann
verður gleymdur áður en hann
er grafinn. Hinn frægi og ágæti
ameríkski tilraunasálfræðingur,
Edward L. Thorndike prófessor,
segir, „að venjulega séu hæfi-
leikar manna að þróast fram að
fertugu haldi sér fram að fimm-
tíu og fjögurra ára aldri og
fari síðan að hrörna, 'þó ekki
hraðfara, fram að sjötugs aldri.
Til þess að geta skoðana lækn-
isfræðinga á þessu máli er bezt
að vitna í ummæli Dr. H. Kigers,
fyrrum forseta læknafélagsins í
Kaliforníu. I>egar hann ávarp-
aði skurðlæknadeild háskóla
eins lýsti hann því yfir, að mað-
urinn næði hámarki sköpunar-
....................
máttar síns þegar hann væri !
kominn yfir fimmtugt. W. A.
Newman Dorland læknir —
frægur skurðlæknir í Chicago
— rannsakað 400 mikilmenni
sögunnar, sem uppi höfðu verið
á ýmsum tímum, og allir höfðu
varið frægir í ýmsum greinum.
Hann komst að þeirri niður-
stöðu, að meðalaldur mestu af-
u-eka væri fimmtíu ár. Ei að síð-
ur sýndu rannsóknir hans á
hverri grein fyrir sig. að afreks-
menn, sem tilfinning og hrifni
hvetur einkum til afreka, svo
sem Ijóðskáld. skáldsagnahöf-
undar, leikritaskáld, uppfinn-
ingamenn tónlistarmenn, leik-
arar og myndargerðarm., unnu
" mestu afrek sín á aldrinum frá
fjörutíu og fjögurra ára til
fimmtíu ára. Hins yegar voru
þeir, sem þurftu einkum á að
halda skýrri og þroskaðri hugs-
un, ekki fullþroskaðir til afreka
fyrr en eftir fimmtugt. Dorland
læknir segir, að ef við ætlum að
vera án afreka manna, sem
komnir eru yfir fertugt, mynd-
um við missa málverk Leonardo
da Vinci’s, Kvöldmáltíðin, loga-
rithmakerfi Napier’s, Ferðir
Gulliver’s o. s. frv.
*
Skrá yfir mikilmenni heims-
ins sýnir, að mörg þeirra hafa
unnið afrek sín eftir sextugsald-
ur, og átta hundruð af hverju
þúsundi þeirra unnu mestu af-
rek sín á aldrinum milli sextíu
og níutíu ára. Til dæmis var
Göthe að fullgera Faust um átt-
rætt. Þegar Voltaire var átta-
tíu og þriggja ára var hann enn
þá að rita í hinum beiska ádeilu
tón sínum. Bezta málverk
Michelangelos, Dómsdagur, var
málað, þegar listamaðurinn var
sextugur. Indverska skáldið
Tagore fékk ókmenntaverð-
laun No'bels, þegar hann var
fimmtíu og tveggja ára. Hann
hóf skapandi staf í málaralist
sextíu og átta ára gamall, og
þegar hann var áttræður og
líkami hans orðinn hrörlegur,
hélt hann enn þá fullkominni,
andlegri sköpunargáfu. Mahax-
ma- Gandhi varð heimsfrægur
máður eftir að hann varð fimm-
tíu og fimm ára og varð viður-
kenndur sem einn af mestu
mönnum heimsins um sextugt.
Hann er núna sjötíu og tveggja
ára gamall.
Nú skulum við athuga, hvað
hagfræðin segir okkur um það,
hver sé bezti aldur manna. Har-
vey C. Lehman, prófessor við
háskóla Ohio-ríkis í Ameríku,
hefir undanfarin tíu ár starfað
ao því að búa til f jöldamörg'
„aldurslínurit“, sem á að sýna
meðalaldur manna í ýmsum
greinum andlegrar starfsemi,
þegar þeir afreka mestu. Rann-
sóknir hans og niðurstöður eru
að scmru mjög fróðlegar og at-
hyglisverðar. Ljóðskáld voru
mjög afkastamikil milli tuttugu
og sex ára og þrjátíu, efnafræð-
ingar frá tuttugu og átta ára
tíl þrjáííu og tveggja, eðlis-
fræðingar og hljómkviðuhöf-
undar frá þrjátíu tíl þrjátíu og
fjögurra, uppfinningamenn voru
sk3rrastir í hugsun milli þrjátíu
og eins og þrjátíu og fimm, smá-
sagnahöfundar voru afkasta-
mestir milli þrjátíu og þriggja
og þrjátíu og sjö og stærðfræð-
ingar frumlegastir og skarp-
skyggnastir milli þrjátíu og
fjögurra og þrjátíu og átta. Vin-
sælustu óperurnar voru samdar
af mönnum milli þrjátíu og
fimm og þrjátíu og níu ára, en
vinsælustu óperettumar af tón-
skáldum á áldrinum frá fjörutíu
ára til fjörutíu og fjögurra ára.
Stjörnufræðingar voru starf-
hæfastir milli fjörutíu og
þriggja og fjörutíu og sjö ára.
Auðvitað eru .þessar tölur al-
menns eðlis og ná ekki til allra
einstakllnga. Niðurstaða Leh-
mans er sú, að bezti afreksaldur
starfsgæðanna sé lægri en af-
kastanna.
Þrátt fyrir línurit þessi eru
auðvitað til margar undantekn-
ingar. Vel kunnug eru dæmin
um unga snillinga, og er Mozart
meðal þeirra, en hann samdi
fjórar sónötur og eina hljóm-
kviðu átta ára gamall.Winifred
Sackville Stoner yngri frá
Pittsburg var læs sextán mán-
aða gamall og gat haldið dagbók
á átta tungumálmn tveggja ára
gamall. Sjö ára gamall byrjaði
Macanlay að skrifa „Ágrip af
veraldarsögu" sinni, og átta ára
gamall skrifaði hann „Ritgerð
um kristnu íbúana á Malabar“.
Einstein kom fyrst fram með af-
stæðiskenningu sína tuttugu og
sex ára gamall, og Mendelsohn
hóf tónsmíðar ellefu ára gamall.
Horace Greeley hafði lesið
Biblíuna alla áður en hann varð
sex ára.
Þá má nefna andstæðurnar.
Verdi samdi stærsíu óperur sín-
ar, Othello og Falstaff, milli sjö
tíu og fjögurra og áttatíuvára,
Titian málaði sum fegurstu mál-
vérk sín níutíu og átta ára, og
Milton, Locke, Beethovén, Ba-
, con, Haydn, Descartes og Kant
1. S. L
K. R. R.
Afmælismót í. S. I.
Á annan Hvítasunnudag fer fram fyrsta knattspyrnu-
keppni ársins í meistaraflokki. Keppt verður um vand-
aðan grip gefinn af dagblaðinu ,,.Vísi“.
Kl. 8 keppa K. R. og Valur
Kl. 9,15 keppa Fram og Víkingur
Hvaða félag hlýtur þennan fagra grip?
Reykvíkingar! Allir út á vöíl á 2. Hvítasunnudag!
Blóm oo ávextir.
Nú er tækifaerið að fá ódýr blóm fyrir Hvíta-
sunnuna, t\ d. blómvendi fyrir kr. 1.75. —
LÁTIÐ BLÓMIN TALA.
Ungir hnefaleikamenn.
Þetta eru óvenjulega ungir hnefaleikarar. Benny Deans, til
vinstri, 18 ára gamall, en Boh Burns er 20 ára, iþeir börðust
fyrir nokkru í innanhorgarkeppni í New York og
sigraði Bob Burns.
tilhevra þessum hópi snillinga.
Við skulum láta sálarfræð-
ingana hafa síðasta orðið. Sam-
kvæmt kenningum þeirra er
námshæfileiki manna á aldrin-
um frá fimm til fjörutíu og
fimm ára mestur um tuttugu og
fimm ára aldur og smáminkar
fram að fjörutíu og fimm ára
aldri og jafngildir þá því, sem
hann var um átján ára aldur.
En það að menn glata námshæfi-
leikanum eftir fjörutíu og fimm
ára aldur stafar ekki af andlegri
hrörnun, heldur af æfingar-
skorti.
ViS þingslitin. Á skammri stund skipast veður í lofti.
Nokkur orð til kollega minna við blað kommúnista.
INGINU verður líkast til slit-
ið í dag, 23. maí 1942. —
Þeíta hefir verið sögulegt þing.
Það hófst með því að Framsúknar-
og Sjálfstæðisflokkurinn lögðu
fyrir það svo að segja með einni
hendi, gerðardómslög sín gegn al-
þýðunni í landinu og því lýkur
með því, að ráðherrar þessara
fiokka deiia einna helzt um það,
hvor flokkurinn hafi átt mestan
þáttinn í því að setja þessi lög,
hvor hafi mest svikið í dýrtíðar-
málunum, hvor þeirra eigi helzt
skilið að njóta atkvæða þeirra
manna, sem þeir skömmtuðu skit
úr hnefa í vetur.
ÞAÐ ER ÞVÍ engin furða, þó að
karla eins og mig reki í roga stanz.
Það má segja að á skammri stund
hafi skipazt veður í lofti. Áður var
blí.ða og sólskin allt í kringum
forystumen-n þessara flokka, en nú
er þar rosi og ruddi versti bölv-
aður hraglandi og stundum alls
ekki stætt nálægt þeim. — Við
skulum ekki skipta okkuf af
þessu. Látum þá bítast og berjast.
Það er nóg að vita það, að gerða:
dómsstjórnin hefir fallið á ei'gi
verkum.
KOLLEGAR MÍNIR við blað
kommúnista kalla mig „undir-
tyllu“ í blaði sínu. Mikil er sú sví-
virðing, sem mér er gerð, og er ég
reiður ákaflega! Ættu þessir menai
þó að skilja, að það geta ekki allir
verið húsbændur, eins og þeir. eða
burgeisar ems og þeir, eða mekt-
arbokkar eins og þeir. Það er
spekingurinn Bryinjólfur, sem
hefir gefið mér þetta nafn, enda
stóð hann sig bezt við það, svo hátt
ber hann að viti, mannkostum og
mannaforráðum um 'þessar mund-
ir.
EN HVERNIG Skyldi öllum
„undirtyllunum", sem vinna fyrir
sér í þjónustu annarra, líka svona
nafngiftir í blaði kommúnista?
Ætli þeim finnist ekki að moldin
sé farin að rjúka?
EN SVONA ÁKAFLEGA reidd-
ust þessir menn út af orðum mín-
um um tilraun kommúnista til að
koma í veg fyrir góðan árangur af
Noregssöfnuninni. Þeir heimtuðu,
að við færum að safna fé handa
Rússum. En ég vil endurtaka það,
sem ég sagði. Þeir mega skammast
sín niður fyrir allar hellur. Til-
raun þeirra er fyrirlitleg og óþol-
andi. Hún er gerð til að spilla fyr-
ir söfnuninni af því þeir hatast við
norræna samvinnu.Hins vegar eru
þeir ekki meiri bógar en svo, að
>eir þora ekki að koma til dyr-
ínna eins og þeir eru klæddir. Þeir
:ru þeir hugleysingjar að klæða
lálraun sína í hjúp hræsni og flátt-
skapar. Það sýnir líka að þetta eru
lélegir byltingamenn og brautryðj-
endur, anda er ekkert rúra fyrir
hugleysingja í þeim hóp.
ÞAÐ ER VfÐAR sóðaskapur
á götum bæjarins.
Hannes á homlnn.