Alþýðublaðið - 03.06.1942, Blaðsíða 5
S4i&«ik»<iagrai' 3-. jiuí 1-9-42..
MJÞY- iKJf&LAÐtfl
" 5
Stúlkurnar og blómin.
Þessar fallegu stúlkur, sem hafa skreytt si.g með allskonar blómum, heita Gwen Crawiord
Betty Cochran, Mary Feddersban og Barbata Forbush.
Eftir
GIMSTEINAR eru auðæfi,
sem auðvelt er að verzla
með, sem bera verðmæti sitt í
gliti sínu. Alls staðar er hægt
að koma þeim í verð og það er
auðveldara að gera sér fé úr
þeim en úr nokkurri annarri
verðmætri .eign.
Núverandi verðhækkun gim-
steina er ekki eingöngu sök er-
msteinar,
Lystugur snáðj,
Þessi snáði er japai.. ur, en
i héima í Eandaríkjunum.
dann var ásamt foreldrum sín-
im fluttur á ,,öruggan stað“ af
lögreglunni, en hann tók 'þó
natarlystina með sér, eins og
myndin sýnir.
lendra flóttamanna, sem komið
Iiafa með gimsteina og reyna að
hækka gengi þeirra, né þeirra,
sem muna eftir gengi þeirra
eftir heimsstvrjöldina. Verð-
lagseftirlitið, sem vill koma í
veg fyrir að/ þjóðinni blæði út
fjárhagsiega, hefir skipað svo
fyrir, að um'75 prósent af gim-
steinabirgðum gimsteinakaup-
manna verði flutt út sem ti-ygg-
ing fyrir eriendum skuldum.
Þar sexn eftirlit er, myndast
óhj. kvæmilega laumuverzlun,
og ghnsteinaverzlunin er engin
undantekning. Hvernig má það
vera, að auðugur gimsteina-
safnari hýður nú 1000 sterlings-
pund fyrir karat í bláhvítum
gimsteini, sem er 15—20 kar-
öt? Fyrir stríð hefði slíkur
steinn ekki kostað meira en 250
sterlingspund lcaratið og eins
karats steinn hefði þá ekki
kostað meira en 35—40 sterl-
ingspund, en nú myndi hann
1 ; sta 160 sterlingspund.
En sjaldgæfasth- og jafn-
framt dýrastir eru litlir stein-
ar. sem eru frá sex steinum upp
' 10 í karatinu, og þess ber að
• p.ast, að karat er aðeins
5000, hluti úr kílógrammi.
Ásueðan fyrir því, að þeir
eru svo sjaldgæfir nú orðið, er
sú, að flestir demantaslíparar í
Belgíu, HoLLandi og Þýzkalandi
liafa verið kvaddir frá þessu
vandasama starfi síu. Og hinir
fáu, sem eftir eru, geta ekki
fengið steinana óslípaða, þar
e-ð námurnar eru svo að segja
allar í löndum, sem Bretar ráða
yfir.
En jafnvel á friðartímum
hafa þessi skrautlegu tákn auð-
æfanna meiri þýðingu en þá að
vera til skrauts og sýnis. Safn-
endur safna þeim. Ríkisstjóm-
ir og stór fyrirtæki nota þá sem
tryggingu stórlána. Konungar,
. páfar og keisarar bera eftirlílr-
ingar þeirra í kórónti sinni, en
hinir raunverulegu steinár eru
geymdir í harðlæstum kjallara-
hvelfingum, svo að þeim verði
ekki stolið.
Að minnsta kosti þrír fjórðu
af öllum gimsteinum í heimin-
um er óhæft til skrauts. Slíkir
steinar eru ekki þess virði, að
þeir séu slípaðir. Þar fyrir er
ekki sagt, að þeir .jéu einskis-
virði. Þeir. eru einmitt notaðir
til iðnaðar. Sakir hörku sinnar,
en þeir eru harðari en allt ann-
að í heimihum, em þeir ómet-
anlegir í þarfir iðnaðarins. Það
er naumast til nokkur fullkom-
in vélaverksmiðja, þar sem ekki
eru harðir gimtseinar í ein-
hverju af tækjunum.
Bretum ætti að vera það
mikið ánægjuefrd, að flest
hinna þekktu gimsit■ inasvæða
skuli vera innan brezka heims-
•veldisins og námumai- reknar
með ensku fé. Gimstemar eru
mjög þýðingarxniklir við alla
vopnaframleiðslu.
Leikmanni gætí vafalaust
leikið forvitni á að vita, hver
not hægt væri að hafa af gim-
steinum til verkfæragerðar. í
stuttu máli, og án þess að fara
inn á tæknileg svið, er óhætt að
segja, að smnir gimsteinar eru
ágætlega hæfir til þess að bora
með, þar eð þeir hafa svo harð-
an odd, en aðrir vel hæfir til að
skera með þeim harða málma
og gler sakir þess, hve hörð og
hvöss brún er á þeim. Enn aðr-
ir eru, sakir eðlislögunar sinnar
eða slípunar ómissanlegir til
þess að hvessa bori með eða
tannhjól.
Við megum ekki taka trúan-
legar allar sögur um stærðir
hinna fornu gimsteina, sakir
þess, að þeir sem þá voru uppi.
höfðu takmarkaða þekkingu á
dýrmætum steinum. Þó höfum
við dæmi um hinn mikla „Bra-
ganza“-gimstein. sem var eins
og gæsaregg að stærð og var
talinn 1600 karöt að þyngd.
Þessi stóri demant fannst langt
inni í Brazilíu, og það voru þrír
glæpamenn, sem voru á flótta,
sem fundu hann. Þessi gim-
steinn var fluttur til Lissabon.
Don Juan VI. konungur í
Portugal lét bora gat í gegnum
demantinn og bar hann í festi
um hálsinn við hátíðleg tæki-
færi.
Alitið er, að þessi demant sé
enn þá til í fjárhirzlu portu-
gölsku stjórnarinnar, en hún
vill ekki láta neitt uppi um það
mál. Gimsteinasérfræðingur
einn, sem þóttist hafa séð hann,
lýsir ,,Braganza“-steininum
þannig, að hann sé gulur á lit
og geti vel verið dýrmætur
tópaz, sem ekki má blanda
saman við austurlenzka tópaz-
inn, sem er miklu minna virði,
en gulur á lit, eða kvarztegund
eina, sem stundum er kölluð
tópaz. En hvað sem um það er,
þá hefir þessi portugalski tópaz
verið metinn á þrjár mill jónir
sterlingspunda.
Það er siður, þegar rætt er
um gimsteina, að mmnast á
hina sögufrægu gimsteina, svo
sem Stór-Mógúlinn, Koh-i-noor
steininn, Orloff-steininn og
Gullinansteininn. En hér skal
Litla UéauUéia
Bankastræti 14.
6skar eftir góðum sendisveini
strax.
Plðntosala!
GRÓöRARSTÖBlN SÆBÓL
í Fossvogi.
Blómstrandi stjúpur. Allskon
ar kálplöntur, Hvítkálspiönt-
ur ódýrari í heildsölu.
minnzt á stein, sem er minna
þekktur, Matan-steininn. Sá
gimsteinn er frá Bomeo, er 367
karöt að þyngd. Auðvitað
komst hann í hendur soldánin
um. Hollenzka stjórnin bauð
fyrir hann 20 000 sterlingspund
í peningum og tvö vopnuð her-
skip að auki, en soldáninn hafn-
aði kaupunum.
Fyrir mörgum árum var Ma-
tan-steinninn metinn á 350 000
sterlingspund. Nú á dögum
myndi hann ekki vera metinn
á minna en þrjár milljónir sterl-
ingspunda. En hver hefði efni á
því að kaupa slíkan stein, til
þess að bera bann til skrauts?
Sagt er, að sleinn þessi sé
gæddur miklum lækninga-
krafti. Jafnvel vatn, sem hon-
um er dýft í, er álitið óbrigðult
læknisiyf við öllum meinum.
Það er eini steinninn, sem frétzt
hefir um að væri gæddur lækn-
ingakrafti.
Gimsteinar eru sagðir óbrjót-
anlegir. Þetta er þó ekki satt,
því að þeir þurfa stundum ekki
annað en detta úr eins þuml-
ungs hæð til að brotna. Það
þarf ekki að vera vegna þess,
að steimiinn sé svikinn, heldur
hefir hann af tilviljun komið
þannig niðtir, að brotlínan hef-
ir numið við.
Hvað eru margir íbúar í Köln og Essen. — Fyrirspurn
um mjólkurkaup hrsins. — Einar Olg. og Finnar. —
Er ísland komið í stríðið? —- Strákarnir í fförunni og
nauðsyn á að byggja nýja höín.
ÁHUGASAMUR stríðsfréttales-
andi skrifar mér og spyr:
„Góffi segðu mér hvað margir ern
íbúarnir í Köln og í Essen. Ég þarf
aff vita þetta út af umræðum, sem
urðu milli mín og félaga míns um
hinar miklu loftárásir Breta á
þessar borgir afffaranótt sunnudags
og afffaranótt þriðjudags. Bretar
hafa sagt aff frá Köln hafi flúiff
þrír fimintu hlutar allra íbúa borg-
arinnar.“
SAMKVÆMT þeim upplýsmg-
um, sem ég hefi íengið frá mjög
góðum heimildum, munu íbúar
Kölnar vera nú um 750 þúsundir
og Essen um 65 þúsundir............
„f ÚTVARPSUMRÆÐUM í vet-
ur talaði Einar Olgeirsson mikið
uni „Finnagaldurinn“ og „verka-
lýðsböðulinn" Mannerheim,“ segir
„Ólafur“ í bréfi til mín. „Mér
fyndist skynsamlegast af E. O. að
mirmast sem minnst á „Finnagald-
urinn“, þar sem sjálfum „föður“
Stalin tókst ekki að leysa liann að
öllmn heiminum ásjáandi. En
hvemig E. O. getur fengið sig til
að svívkða Norðurlandaþjóðimar,
og þó sérstaklega þá finnsku, skil
ég ekki, þar sem sjálfur Lenin
viðurkenndi sjálfstæði Finnlands
og þar með baráttu Mannerheims.
Framh. á 6. síBu.