Alþýðublaðið - 06.06.1942, Blaðsíða 4

«IWBUBUBW
laiigaTdagw’ 6. Júoi 1942,
(UlrijðnbUttft
ÚtcefandQU AÍþýtMQtkkariBa
KttstjértJ Stetán PjetnrssoB
aítstjóru og aígreiðala í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu
Slmar rítstjömar; 4901 og
4902
Simar afgredöslu; 4900 og
4906
VerS i iausasðhi 25 aura.
Aiþýðapr«E»»miðjaiB h, L
Ésvðrin i BeykJavík.
ÞAÐ er nú komið alllangt
fram yfir þann tíma, sem
venjulegt er að birta útsvars-
skrá Reykjavíkur á ári hverju.
Enn er hún þó ekki komin út
að þessu sinni, en upplýst var
í fundargerð bæjarráðs, sem lá
fyrir á bæjarstjórnarfundi í
fyrradag, að niðurjöfnun væri
nú lokið, og næmi heildarupp-
hæð úfsvaranna í Reykjavík í
ár 11,7 milljónum lcróna. Er það
hér um bil 4 milljónum meira
en í fyrravor, og hér um bil 6
milljónum meira en árið þar
áður.
Hver greiðír nú þessa gífur-
legu hækkun útsvaranna í
Reykjavík í ár? Þar er skemmst
frá að segja, að henni er allri
dembt á bak abnennings. Út-
svörin stórhækka á verkafólki
•og millistéttarmönnum. En
stríðsgróðamennimir og fyrir-
tæki þeirra sleppa að rniklu
leyti við útsvör. Þetta stafar af
því, að í hinum nýju skattalög-
um, sem samþykkt voru á al-
þingi, er svo ákveðið, að bæj-
arfélög megi ekki leggja útsvar
á tekjur, sem eru yfir 200 þús-
und krónur. Hins vegar er lagð-
ur sérstakur stríðsgróðaskattur
á þær, en af bonurn renna ekki
aema 45% í bæjarsjóð; hitt fer
f ríkissjóð.
Með skírskotun til þessara
aýju skattalaga reyndi Bjami
Benediktsson borgarstjóri á
bæjarstjórnarfundinum í fyrra -
dag að þvo hendur sínar og
Sjálfstæðisflokksmeirihlutans í
bæjarstjórn af hinni stórkost-
legu hækkun utsvaranna á al-
menningi í Reykjavík í ár. „Hér
er um lagafyrirmæli að ræða,
sem bæjarstjórn hefir ekki á-
hrif á,“ sagði hann.
En hver er bæjarstjórn?
Sjálfstæðisflokkurinn er þar í
hreinum meirihluta og öllu ráð-
andi enn, þó að hann sé að vísu
búinn að missa meirihlutann
meðal kjósenda í bænum. Og
hver réði því, að Reykjavík var
svift réttinum til þess að leggja
útsvar á tekjur, sem eru yfir
200 þúsund krónur, þannig að
nú verður að velta allri hækk-
iiti útsvaranna yfir á bök al-
mennings? Hver nema Sjálf-
stæðisilokkurinn og þá fyrst og
fremst formaður hans, Ólafur
Thors, sew gerði hrossaicaup
iim það viíí Fc ncróku x vetur,
að þetta ákv«,£i W- ^ sett ion
i hin nýju skattalög, og gerði
það beinlínis að skilyrðí fyrir
því, að Sjálfstæðisflokkurinn
féllist á stríðsgróðaskattinn?!
Vikum saman voru þeir Ólaf-
ur og Eysteinn búnir að básúna
þaö út í útvarpi og blöðum, að
ERLENPUR ÞORSTEINSSON %
fterAardémorlDD: BráðabirgðalSoin.
Hermann jónasson,
fyrrverandi forsætisráð-
herra hafði lýst því yfir, að
hann myndi beiðast lausnar fyr-
ir ráðuneyti sitt haustið 1941,
ef alþingi féllist ekki á að banna
alla kauphækkun launamanna í
landinu. Hann gerði það, og sett
ist síðan í stjórn aftur, með þeim
tilgangi, að því er bezt verður
séð, að hækka en ekki lækka
dýrtíðina í landinu. Þegar því
um s. L áramót, að séð var, að
ekkert gerðist í þessum málum,
og nokkur hluti launamanna,
en þó aðeins örlítill, og beinlín-
is vegna aðgerða ríkisstjómar-
innar, vildi fá að nokkru bætt-
ar þær fórnir, sem hún færði
1939, notaði Hermann Jónasson
tækifærið til þess með sviksemi
Sjálfstæðisflokksins, að koma
þessum hugðarefnum Framsókn
ar í framkvæmd.
Það getur varla hjá því farið
að flestum lýðræðiselskandi
mömium í þessu landi hafi brugð
ið, er þeir hlustuðu á áramóta-
boðskap 'Hermanns Jónassonar
til þjóðar sinnar. Hann lýsti því
yfir, að griðum væri slitið milli
atvinnurekenda og launastétt-
anna í landinu, og tilkynnti at-
vinnurekendum, að þeir þyrftu
ekki að semja við verklýðsfé-
lögin um aukið kaup, því að
hann myndi í krafti valdaðstöðu
sinnar sem forsætisráðberra sjá
svo um, að þeir þyrftu engar
launabætur að greiða. Það hefðu
vitanlega verið einkennilegir at
vinnurekendur, sem ekki hefði
tekið slíku tilboði fegíns 'hendi.
Þeir vöruðu sig ekki á því að
forsætisráðherrann hafði vilja
en ekki vald til þess að gera
slíka hluti. Þið skuluð vita það,
góðir atvinnurekendur, sagði
‘hann, að þið þurfið ekki að hafa
neinar áhyggjur út af samn-
ingum við verkalýðsfélögin, ég
mun létta slíkri samningagerð
af ykkur, og þið skuluð ekki
vera hræddir um að þið þurfið
að borga meira í framtíðinni en
þið gerið nú.
Arthur Greenwood foringi
verkamanna í Englandi hefxr lát
ið svo ummælt, að allstaðar þar
sem fasisminn sé að ryðja sér
braut, ráðist hann fyrst að verka
lýðnuin og samtökum hans.
Sjálfsagt hefir það hvarflað að
mörgum, sem heyrðu þennan
nýjársboðskap Hermanns Jónas
sonar, að hér væri maður á ferð
inni, sem gjarna vildi fá að ráða
og fyrirskipa, verða einræðis-
herra, en viljinn er ekki nægur.
Það þarf meira til. Hermanni
Jónassyni skjátlaðist eins og
reyndar oft áður, vegna þess að
hann þekkir ekki lundemi ís-
lenzkrar alþýðu. Honum gleymd
ist að hún er afkomandi þeirra
landnámsmanna, sem í fomöld
flúðu land sitt og eignir, flúðu
undan áþján og kúgun, aftur-
haldi og einræði þeirra tíma og
komu hingað og settust hér að
við erfið skilyrði til þess að
halda fullu frjálsræði og at-
hafnafrelsi. Frelsisþrá og rétt-
lætiskennd islenzkrar alþýðu er
sterk. Hún hefir á umliðnum öld
um þuxft að þola margskonar
hörmungar, hungur og eldgos,
áþján erlends valds, er hún
hafði glatað sjálfstæði sínu, en
þrátt fyrir allt haldið þessum
eiginleikum sínum óskertum og
aldrei látið kúgast. Til þessa hef
ir ekkert afl megnað það. Eng-
inn maður hefir til þessa get-
að brenglað réttlætiskennd ís-
lenzkrar alþýðu eða bugað frels
isþrá hennar. Engixm getað kom
ið á þrælahaldi hér á landi, sama
hvort hann hefir heitið Hjörleif
ur Hróðmarsson, Henrik Bjelke
eða Hermami Jónasson. Allar
slíkar tilraunir hafa strandað á
meðvitund fólksins um samtaka
mátt sinn og trúnni á rétt þess
til frjálsræðis.
Fyrir þessa afstöðu sína til
verkafólksins og launastéttanna
í landinu hefir nú Framsóknar-
flokkurnin orðið að hröklast úr
ríkisstjóm og fær nú væntan-
lega brátt þann sess í stjómmál
um landsins, sem honum hæfir.
❖
Menn kynnu nú að ætla að
Sjálfstæðisflokkurinn hefði
hreinan skjöld í þessu máli. En
það er langt frá að svo sé. Þó að
margir hinna óbreyttu flokks-
manna kunni að vera á móti
gerðardómslögunum, bafa fjöl-
margir forystumenn flokksins
alltaf verið þeim fylgjandi og
einskær kjósendahræðsla or-
sakað það, að þeir hafa ekki ver-
ið jafn hatrammir eins og Fram-
sóknarmenn. Þá er það líka að
Framsókn er heilsteyptari flokk
ur en Sjálfstæðisfloklcurinn og
þar að auki þjálfaðri í foringja
dýrkun, og hefir vanist því um
áratugi að standa sarnan um all-
ar vitleysurnar sem forystu-
nú ætti, svei mér, að skattleggja 1 hún var, sem kunnugt er, felld
-i.—f'XnM.A'XnHvi /xrt1 4-nIro Irnvt « n * d 1 rt | f nt1 C*í*l lr Ir vt11 Aff
stríðsgróðann og taka hann a
þann hátt úr umferð. En þegar
hin margboðuðu skattafrum-
vörp koma, kemur bara í ljós,
að samtímis hækkuninni á
stríðsgróðaskattinum hefir ver-
ið samið um að skjóta stríðs-
gróðamönnunum og fyrirtækj-
um þeirra í staðinn undan út-
svari. Bæjarfélögunum er bann-
að að leggja útsvör á allar tekj-
ur, sem eru yfir 200 þúsund
krónur! Alþýðuflokkurirm
flutti á alþingi breytingartil-
lögu þess efnis, að þetta ákvæði
um útsvörin skyldi hverfa úr
hinum nýju skattalögum. En
af Sjálfstæðisflokknum og
Framsókn í sameiningu.
Fyrir þessi hrossakaup Ólafs
Thors og Framsóknar verður al-
menningi í Reykjavík nú að
blæða. Á hans bak er öll hækk-
un útsvaranna lögð. Af millj-
ónatekjum Kveldúlfs og ann-
arra stríðsgróðafyrirtækja má
ekki taka neitt útsvar nema af
fyrstu 200 þúsund krónunum!
Og svc þvær Bjami Bene-
diktsson, einkavinur ólafs
TLo^s hentíur sínar og segir:
„Hér -r úm lagafyrirmæli að
ræða, sem bæjarstjóm hefir
ekki áhrif 4.**
menn hennar hafa gert, þess
vegna hefir það oft verið tiltölu
lega auðvelt fyrir ráðherra þess
flokks að gefa út bráðabirgða-
lög um ýmiskonar mál, sem ó-
breyttir þingmenn hafa verið
andstæðir. Þingmannahjörðin
hefir á sínum tíma lagt blessum
sína á verknaðirm, ef ekki af
öðru, þá af einskærri hlífð við
flokksforustuna.
Sjálfstæðisfl. er hins veg-
ar samsettur af ýmsum mönn-
um með gerólík sjónarmið. Þeir,-
sem mestu ráða, er annarsvegar
stórútgerðarmennirnir og at-
vinnurekendurnir í landinu.
Þessir menn græða nú stórfé og
hafa nú eins og ávalt hag af
því að allt kaupgjald í landinu
,sé sem allra lægst. Hinsvegar
eru kaupmennirnir og heildsal-
arnir. Þeir hafa sérstakan hag af
því að almenningur hafi sæmi-
legt kaup, svo að þeir geti selt
vörur sínar, og svo auðvitað að
verzlun þeirra sé sem minnst-
um takmörkunum háð um verð
lag og annað slíkt. Þessi hluti
Sjálfstæðisflokksins hefir því
oftsinnis, a. m. k. í orði viður-
kennt kröfur launamanna um
bætt kjör. Auk þessara aðilja er
svo nokkur faépur verkamanna
og launamanna, sem lýðskrum-
urum flokksins hefir á seinustu
árum tekizt að vimxa til þess að
kjósa frambjóðendur flokksins í
bæjarstjórnir og til alþingis.
Þessi hópur manna er að vísu
algerlega áhrifalaus um stefnu
flokksins í landsmálum, og á
alls ekki heinxa innan vébanda
hans. Forj-stumenn flokksins
hafa þó ekki þorað annað en
að taka nokkurt tillit til skoð-
ana þessara manna, því annars
hefði blekkingarnar orðið of auð
sæjar og flokkurinn hlotið að
tapa þessu fylgi.
Reynslan í iþessum málum
sýnir þó að forystumenn flokks-
ins 'hafa alltaf verið tilbúnir að
talca þá stefnuna, sem verst
gengdi fyrir launastéttirnar.
Vorið 1941 voru báðir ráðherrar
flokksins reiðubúnir að ganga
inn á launaskatt Eyst. Jóns-
sonar. Haustið 1941 vorú þessir
sömu ráðherrar reiðubúnir að
ganga inn á kaupfestingu sama
manns, og loks nú unx síðastlið
in áramót samþykktu þeir
bráðabirgðalögin um gerðardóm
in og eru nú að reyna að fram-
kvæma þau. Það, að þeir gugn-
uðu í hin skiftin bæði, var vegna
þess að ýmsir alþingismenn
flokksins og nokkrir ráðamenn,
utan þings vildu ekki sam-
þykkja slíkt ráðabrugg. Ein-
mitt þessvégna völdu ráðherr-
Framh. á 6. síðu.
ÞJÚÐVILJINN birti í gær
langa grein um 'hina heims
frægu bók Jan Valtins, „Úr
álögum“, en eins og öllum er í
fersku minni fengu kommúnist-
ar hér hreint og beint æðiskast,
þegar fyrra bindi hennar kom
út á íslenzku á forlagi M. F. A.,
enda hafa fáar bækur komið
eins óþægilega við kaim Moskva
kommúnismans og hún. Reyndi
„Nýtt dagblað“ þá að tortryggja
bók Valtins í augum íslenzkra
lesenda meðal annars og jafn-
vel fyrst og fremst með því, að
neita tilveru sjálfs höfundarins!
„Svoddan mann“ iþekkti „Nýtt
dagblað“ ekki. Hann var blátt
áfraxn ekki til og bókin fölsun
og svikamylla frá upphafi til
enda. — Nú segir Þjóðviljinn
hinsvegar:
„Síðastliðið haust hélt Bóka-
varðasambandið í New York ráð-
stefnu að Lake Mohonk, New
York. Á síðasta fundi ráðstefn-
unnar talaði meðal annarra Ric-
hard Hermann Krebs, sá er nefn-
ir sig dulnefninu Jan Valtin,' og
ræddi hann um bókina „Out of
the night,“ sem þýdd hefir verið
á íslenzku og gefið nafnið „Úr
álögum“ **.
Þarna er þá Jan Valtin allt í
einu komirni ljóslifandi, viður-
kenndur af sjálfum Þjóðviljan-
. um, og virðist engu síður vera
til en margir aðrir gamlir bolsé-
víkar, sem gengið hafa og ganga
undir gervinafni.
*
En það kemur ekki til a#
góðu að ÞjóðvUjinn étur þannig
ofan í sig hina frumlegu stað-
hæfingu Nýs dagblaðs frá í
fyrra. Bókin er honum enn svo
mikill þyrnir í áugum, að hann.
telur nauðsynlegt að reyna að
draga úr áhrifum hexmar með
einhverjum nýjum upplýsing-
um. Og þær hefir hann úr am-
erísku blaði, sem nefnist „P. M.“
Þjóðviljinn segir:
„Ritdómari hins víðlesna borg-
arablaðs „P. M.“, benti á, að sög-
ur Valtins væru allar sagðar án
þess að nokkur gögn værú lögð
fram þeirr. til stuðnings, og bætti
við þessari ótuktarlegu athuga-
semd: „Höfundurinn er, ef dæma
má eftix sögu hans sjálfs, sam-
vizkulaus þorpari og lygari“ “
Þá erum við nú komin svo
langt, að við vitum úr Þjóðvilj-
anum ,að Jan Valtin er að vísu
til, en að haxrn er „samvizku-
laus þorpari og lygari“ eftir
þvi, sem „P. M.“ segir. En hvað
er þetta „P. M“. Þjóðviljinn
segir, að það sé „borgarablað“.
Jú, allt má nú kalla borgara-
legt. Það skal ósagt látið, hvort
ritstjóri þess, Ralph Ingersoll,
er skráður meðlimur í am-
eríkska kommúnistaflokknum,
en allir vita, að hanai er eitt
helzta verkfæri Moskvakomm-
únismans í Bandaríkjunum,
enda fór hann til Moskva í
/
fyrra til þess a sækja „línuna"
og skrifaði margar lofgreinar
Stalin í „P. M.“ eftir að hann
kom heim.
*
En hvað hafa þá „P. M“ og
Framh. á 6. síðu.