Alþýðublaðið - 12.06.1942, Blaðsíða 4

4
AlÞfPUBlAPMg
Ftástudaswu’ 11 jáxá 1912.
Klðrdæmabreytingln tfmamót
I íslenzknm sijférnmálum.
■
Valdatimabíli Framsóknarfiokksins er nú lokið.
frtgœfi&ssffi:; ATþýfnflakkarinn
Kltstj&dr. Ste£ám Pje&arsssa
Bttstjóm og afgreiðsla £ Al-
þýðuhiMmi við HverfísgSta
Simar ritstjóroar; 4901 og
4802
Simar afgreiðslm:: 4900 og
4906
Verð £ lausasölia 25 aura.
Alþýðapifeatsmiiðjaiffi 6u t.
lm noíkun 09 ■!§-
Mtkin kommnnista.
ÞAÐ vakti töluverða kátínu
meðal manna, þegar WöS
Framsóknarflokksins og Sjálf-
stæðisflokksins fóru að karpa
mu það á dögunum, hvor- flokk-
urinn hefði 'meiri rétt til þess
að „nota“ eða „misnota“ komm-
.únista. Kom þar að vísu fram,
að það væri Sjálfstæðisflokkur-
inn, sem í dag hefði kommúnista
í þjónustu isinni, en það taldi
Jónas frá Hriflu „misnotkim“ á
þeim; en hinsvegar væri það
ekki nema réttmæt „notkun“
þeirra, ef Framsóknarflokkur-
inn tæki þá í þjónustu sína.
Menn hlógu dátt að þessum
deilum og röksemdafærslum.
En engu að síður urðu þær ýms-
um töluvert umhugsunarefni.
í»ví að aldrei hefir það verið
viðurkennt eins hispurslaust og
opinskátt, hvernig íhaldsflokk-
.arnir líta á hlutverk kommún-
ista hér á landi. 1 þeirra augum
eru kommúnistar ekkert annað
en þægilegt verkfæri í valda-
baráttunni og þá fyrst og
fremst til þess að ala á sundrang
í verkalýðshreifingunni og
vinna Alþýðuflokknum tjón.
Undir venjulegum kringumstæð
um eru íhaldsflokkarnir að eins
of heilagir til þess að kannast
við slíka „notkun“ eða „mis-
notkun“ Moskvasafnaðarins. En
í hita hinnar Tbyrjandi kosninga-
baráttu glopraðist sannleikur-
ínn út úr þeim báðum.
Kommúnisfar voru sjálfir
heldur framlágir meðan þessu
fór frarn. Þeir vöruðust að
mirmast á þessa deilu einu orði
í blaðinu sínu. Og sannast að
segja vei(ður þeim vanla láð
það; því að aldrei hefir nokkur
flokkur hér á landi verið af-
hjúpaður á eins óþægilegan hátt
í þjónsaðstöðu sinni og vesal-
dómi. Þarna rifust báðir íhalds-
flokkar landsins um réttinn til
þess að brúka þá. Sjálfur var
þjónninn alls ekki spurður hvor-
um hann heldur kysi að þjóna.
En það er ekki svo að skilja,
að það skifti heldur neinu veru-
legu máli, hvort kommúnistar
eru „notaðir“ eða „misnotaðir“
af Framsóknarflokknum eða
Sjálfsíæðisflokknum, Hermanni
Jónassyni og Jónasi frá Hriflu
eða Ólafi Thors. Því það verk,
sem þeir eru látnir vinna, er
í báðum tilfellum það sama:
þeim er alltaf sigað á Alþýðu-
flokkinn í von um að með sundr
ungarstarfsemi þeirra sé hægt
að tefja framsókn hinna vinn-
andi stétta í landinu og tryggja
völd ihaldsins, Hrifluvaldsins
ISLENZK STJÓRNMÁL eru;
í dag á merkilegum tíma-
mótu. Rúman aldarfjórðung
hafa íslendingar skifst í póli-
tíska flokka eftir afstöðunni til
innanlandsmála, í stað þess að
áður gréindi menn aðalléga á
um afstöðuna til Dana.
Lengst af þennan tíma hefir
baráttan staðið á milli íhaldsins
(undir ýmsum nöfnum) annars-
vegar og Alþýðuflokksins og
Framsóknarflokksins eða vinstri
flokkanna, eins og þeir voru
nefndir, hins vegar.
íhaldið tapaðí meirihlutanum
í* * landinu endanlega 1927, og
síðan hefir það aldrei fullkom-
lega náð tökum á stjóm lands-
ins. _ ’' ; : :
Á þessu tímabili hafa vinstri
flokkarnir komið fram margvís-
legri umbótalöggjöf með sam-
vínnu sinni. Framsóknarflokk-
urinn hefir beitt sér fyrir bygg-
ingar- og rsektunarmálum sveit_
anna. Alþýðuflokkurinn hefir
hrundið fram margskonar um-
bótalöggjöf fyrir sjávarsíðuna
og tekist að fá gerbreytt allri
félagmálalöggjöf landsins —
bæði til sjávar og sveita — í
frjálslyndari og mannúðlegri átt
Hér skai aðeins nefní: tog-
aravökulögin, alþýðutrygging-
amar, verkamannabústaðirnir,
breytingar á framfærslulögun-
um, ríkisframfærslu sjúkra
manna og örkumla, réttlátari
skattalöggjöf, almennur kosn-
ingarréttur allra sem náð hafa
21 ára aldri, bætt kjördæma-
skipun og fjölda margt annað.
Samtímis hafa verkalýðsfé-
lögin undir forystþ Alþýðusam-
bandsins, sem starfaði í órofa
sambandi við Alþýðuflokkmn
fært verkamönnum ómetanleg-
ar kjarabætur, hærra kaup,
betri aðbunað og styttri vinnu-
tíma. ^
Þrátt fyrir allt hefir félags-
legú réttlæti á íslandi fleygt
ótrúlega mikið fram þennan ald-
arfjórðung, sem Alþýðuflokkur-
inn hefir starfað, og það er ólíkt
meira honum að þakka, en
nokkrum öðrum flokki. íslenzk
alþýða á nú miklu meira í landi
sínu en nokkru sinni áður og
nýtur þar meiri mannréttinda
eða Kveldúlfsvaldsins, enn um
skeið. Þeir geta því alltaf hald-
ið áfram iðju sinni, þó að um
afnotaréttinn á þeim sé deilt.
Enda hafa þeir ekkert verið að
bíða eftir því að þeim yrði end-
anlega ráðstafað milli Fram-
sóknarflokksins og Sjálfstæðis-
flokksins, heldur snúið sér að
sínu ætlunarverki í þeirri kosn-
ingabaráttu, sem nú er að byrja.
Um helgina kvartaði blað þeirra
undan því, að ekkert hefði verið
um illdeilur milli Alþýðuflokks-
ins og Kommúnistaflokksins
undanfarið. Það kunna þeir ekki
við til lengdar. Og nú kemur
ekkert blað svo út af Þjóðvilj-
anum, að það sé ekki fullt af
——------■■■» -----—-
á öllum sviðum.
En samtímis þessari þróun í
lýðræðis. og umbótaátt hefir
það gerzt, að Framsóknarflokk-
urinn, sem upphaflega var frjáls
lyndur vinstriflokkur, hefir ver-
ið að færast lengra og lengra
í íhalds- og afturhaldsáttina,
þangað til hann er nú í dag orð-
inn aðal-afturhaidsflokkur lands
ins. Það er táknrænt fyrir þessa
þróun, að Framsókn vill nú
ekki lengur láta kalla sig vinstri
flokk, heldur kallar hún sig
milliflokk, sem hafi það hlut-
verk að vinna ýmist til hægri
eða vinstri, þ. e. eftir því hvað
er nauðsynlegt í það og það
sinnið til þess að halda völd-
unum.
Valdastreitan og valdabeiting
er orðið höfuðmarkmið og höf-
uðeinkenni Framsóknar, til þess
að halda völdunum er allt leyfi-
Iegt; jafnvel blygðunarlaus
hrossakaup við hina nýju mill-
jónastétt landsins undir forustu
Ólafs Thors. Það eru meira að
segja þessi hrossakaup við Ólaf
Thors, sem hafa verið þunga-
miðjan í allri pólitík Framsókn-
ar undanfarið:
Framsókn hefir keypt völd
sín með forréttindum fyrxr
stríðsgróðamennina, forréttindi
fyrir Kveldúlfsvaldið — og
þetta hefir hún gert á kostnað
verkalýðsins og launastéttanna,
á kostnað alls almennings í
landinu.
Þannig er komið með flokk-
inn, sem áður barðist undir
vígorði Tryggva Þórhallssonar:
„Allt er betra en íhaldið". Og
um leið hefir formaður flokks-
ins Jónas Jónsson gerst forvígis-
maður andlegrar kúgunar og
beitt sér fyrir ofsóknum gegn
listamönnum og skáldum lands-
ins. Þar getur að líta hina and-
legu hlið Framsóknarvaldsins
eins og það er orðið í dag.
Á árunum 1931—34 háði Al-
þýðuflokkurinn hai’ðvítuga bar_
áttu við Framsókn til þess að
fá leiðréttingu á kjördæmaskip-
un landsins. Varð Alþýðuflokk-
itrinn að leita samvinnu við
xhaldið til þess að korna fram
þessu mannréítindamáli, sem er
ein af undirstöðum alls lýðræðis
illyrðum og rógi um Alþýðu-.
flokkinn og forystumenn hans.
Þannig er kosningabarátta Þjóð
viljans. Og nákvæmlega sama er
jnnihaldið sagt veíft í ræðum
kommúnista á kosningafundun-
um úti um land. Þar er yfirleitt
ekki að öðrum veitzt en Alþýðu-
flokkrium. Hann er ekki aðeins,
eins o;:; í gamla daga, „höfuð-
ó :?nurir»u“, heldur yfirleitt eini
ÓVÍiíUx-Al!
Það er ekki furða, þó að nokk-
ur metingur sé um það milli
Framsóknarflokksins og Sjálf-
stæðisflokksins, hvor flokkurinri
eigi að hafa réttinn til þess að
„nota“ eða „misnota" svo þarfan
þj^n!
í Iandinu. Sú leiðrétting sem
fékkst var tíl mikilla bóta, en
síðustu kosningar sýndu þó að
hún var hvergi nærri fullnægj-
andi:
Það furðar engan, þótt Fram-
sókn sýni sömu eða enn meiri
þrþngsýni nú, þegar Alþýðu-
flokkurinn leggur á ný til bar-
áttu fyrir fullkomnara lýðræði
á íslandi.
Enn á ný býst Framsókn nú
til þess að standa á móti straumi
hins nýja tíma. Eins og allur
afturhalds- og forréttindaflokk-
ar býst hún til þess að verja
sérréítindi sín til þess ýtrasta og
með öllum ráðum. Hún talar
digurbarkalega um að hindra
það að jafnrétti kjósenda í land-
inu nái fram að ganga með
kjördæmabreytingunni, sem nú
er barist um og Alþýðuflokkur-
inn átti frumkvæðið að. En hún
trúir ekki lengur á málstað sinn
né köllun. Hún veit að hún hef-
BLÖÐ SJÁLFSTÆÐIS.
FLOKKSINS eru enn í
mestu vandræðum með að skýra
það fyrir lesendum sínum, hvers
vegna miðstjórn Sjálfstæðis-
flokksins ákvað að sparka Sig.
Kristjánssyni af lista flokksins,
en lét síðan kúga sig til þess að
taka hann inn á listann aftur,
þó að það kostaði að hún yrði til
þess að taka lofað sæti af Birni
Ólafssyni heildsala, en Björn
reyndi að bjarga heiðri sínxim á
síðustu stundu með því að segja,
að hann hefði ekki gefið kost á
sér! Vísir streitist við að telja
lesendum sínum trú um, að hér
hafi ekki verið um neinn alvar-
legan ágreining að ræða; flokk-
urinn muni ganga heilsteyptari
til kosninganna en nokkru sinni
áður. Hann segir:
„Stjórn flokksins var af engum
kúguð við, framboðið í Reykjavík-
Hún átti aídrei tal við Björn Ólafs-
son og átti því engan þátt í á-
kvörðun hans. Hann taldi að hann
gæti bezt stuðlað að ósigri Fram-
sóknarflokksins ráeð því að láta
Sjálfstæðisflokkinn í Reykjavík
ganga einhuga til kosninganna, úr
því að það var á hans valdi að
gera það, eins og sakir stóðu. Það
var engin „stefna“ innan Sjálf-
stæðisflokksins, sem réði úrslitum.
Það var ákvörðun þessa eina
manns, sem mat framtíð flokksins
meira en persónulegt stundar-
gengi. Þess vegna stendur nu
flokkurinn í höfuð-vígi sínu sterk-
ur og einhuga, sammála og sundr-
uhgarlaus, samhentari og samstillt-
ari en hann hefir verið um langt
skeið. Þessi einhuga samfyrkiii.,
fiokksins í Reykjavík mun eggja
og örva kjósendur ílokksins um
allt land."
Jú, þá er ixú flest vottu:' ixm
einingu og samstillingu, ef Lam
RjQPPteMð
Sumarkjólar
Silkisokkar
Ðragtir
WiHðsor Magasín
Vesturgötu 2.
RepMpnr,
Rpkfrakkar!
Á karlmemx,
Á kvexxfólk,
,Á unglinga,
Á böm.
Verð £rá 18.50 stk.
Grettisgötu 57.
ir svikið umbjóðendui’ slna,
sjálfa sig og að hennar valda-
tímabili er nú lokið.
boð Sjálfstæðisflokksins hér í
Reykjavík við þessar kosningar
á að vera það. Því skal hins veg-
ar vel truað, að það hafi ekki
verið nein stefna innan Sjálf-
stæðisfloksins, sem réði úrslit-
* um. Það, sem þar fór fram í
sambandi við framboðið, var
augsýnilega ekkert annað en
venjuleg valdastrqita stefnu-
lausra eða stefnulítilla póli-
tískra spekúlanta innan þess
flokks.
*
Þjóðviljinn ber nú humbuna
í tilefni af kosningunum, eins
og hans er vani við hátíðleg
tækifæri. — í gær sagði hann
meðal annars:
„Baráttan milli stríðsgróðaauð-
valdsins og ísle-nzku þjóðarinnar
er hafin. Kosningarnar nú og í
haust eru einn liður í henni.“
Baráttan hafin, segir Þjóð-
viljinn. Já, hann veit ekkert af
þeirri baráttu, sem Alþýðu-
flokkurinn er búinn að heyja
við stríðsgróðaauðvaldið síðan á
fyrsta ári ófriðarins bæði innan
og utan ríkisstjórnarinnar, því
að alla þá baráttu hefir Kom-
múnistaflokkurinn sofið af sér.
Ekki hvað sízt þeirri baráttu,
er það þó að þakka, að húsa-
leigunni hefir verið haldið niðri
um land allt, skattfrelsi útgerð-
arinnar verið afnumið, skattar
lækkaðir á almenningi og full
dýrtíðaruppbót verið greidd á
kaup verkamanna og annarra
launþega, svo að ekki sé minnzt
á allar hinar mörgu árásir stríðs
gróðaauðvaldsins á launastétt-
irnar, sem hrundið hefir verið.
Frb. á 6. sxðu.