Alþýðublaðið - 25.06.1942, Blaðsíða 6

6___________________________________ALÞYÐUBLAÐIÐ ..
Guðm. Kr. Ólafsson:
Kommúnistarógur um verka
lýðssamtökinfá Akranesi.
KDMMÚNISTAR boöuðu til
stjórnmálafundar á Akra-
nesi þann 14. þ. mán. Voru
þar mættir auk frambjóðenda
þeirra, Steinþórs Guðmunds-
sonar, þeir Einar Olgeirsson og
Sigfús Sigurhjartarson. Þeim
átta sálum, sem kusu frambjóð-
anda kommúnista við alþingis-
kosningarnar 1937, mun ekki
hafa þótt þessi Steinþór líkleg-
ur til að afla flokknum fylgis
hér á Akranesi og þess vegna
þótt ráðlegra að fá Sigfús og
Einar til að krydda svolítið þá
pólitísku eyrnastöppu, sem fram
bjóðandinn hafði fram að færa,
þessum áður umtöluðu átta sál-
um til andlegrar næringar.
Þessir góðu herrar telja, að fylgi
kommúnista sé vaxand'i hér í
bæ, og það má að vísu kallast
vaxandi fylgi, ef þessir tólf, sem
gerðust meðmælendur að fram
boði Steinþórsf' kæmu allir til
skila á kjördag, en stór væri
sigurinn ekki.
Það vakti nokkra athygli á
sunnudaginn, þegar þeir stigu á
land, þremenningarnir, hvaða
foringi hafði verið valinn til að
sjá um móttöku herranna. Þessi
foringi kommúnista hér á Akra-
nesi mun hafa séð um borðhald-
ið, sem sagt er að hafi verið
margréttað, og sem eins konar
ábætir var ritstjórunum og
frambjóðendanum gefin rógtert
an um verkalýðssamtökin á
Akranesi, og er það haft úr hófi
þessu, að þetta góðgæti hafi
runnið með hvað beztri lyst of-
an í þessa vesalinga, sem telja
sig fædda til þess að sameina
verkalýðinn, en virðast hafa það
að aðalmarkmiði, að vekja
sundrung innan stéttarfélag-
anna, samanber skrif þessara
manna í Þjóðviljann 16. s.l. —
Blaðið segir frá kauphækkun,
sem átt hafi sér stað á Akranesi
nú nýlega hjá verkamönnum,
og að þeir hafi fengið hækkun-
ina í gegn um stöðvasamtök.
Hins vegar hafi leiðtogar verka-
lýðsfélagsins, sem séu jafnframt
leiðtogar Alþýðuflokksins, tek-
ið afstöðu gegn slíkri kauphækk
un eða réttarbót, eins og það er
orðað.
Mér er spurn: Hverjum hefir
verið tilkynt slík afstaða félags
stjórnarinnar? Og hvar hefir
komið fram mótstaða stjórnar
Verkalýðsfélags Akraness
gegn því að verkamenn á Akra-
nesi gætu fengið launabætur?
Mér sem starfsmanni Verka-
lýðsfélags Akraness er ekki
kunnugt um slíkt. Nei, það sem
skeð hefir er þetta: Þegar fyrir
nokkru er byrjað hér á Akra-
nesi á allmiklum byggingafram-
kvæmd., verið er að leggja hér
vatnsveitu, verð á bræðslusíld
hefir verið ákveðið kr. 18,00 pr.
jnál. Hér var því um mikla eftir-
spurn eftir vinnukrafti að ræða.
Því var það, að vatnsveitumenn
fóru að tala um það sín á milli,
hvort ekki mundi takast að fá
kaupið hækkað upp í Dagsbrún
artaxta. Þessir menn, sumir að
minnsta kosti, gátu farið á síld-
veiðar, og þeim var ljóst, að
ekkert landvinnukaup gæti
jafnast á við það, ef sæmilega
gengi.
Þeir verkamenn, sem töluðu
um þetta við mig, sögðu, að sér
væri það ljóst, að Verkalýðs-
félagið gæti ekki komið fram
sem samningsaðili fyrir þeirra
hönd, þar sem lög landsins væru
þannig úr garði gerð, að samn-
ingsréttur Verklýðsfélags Akra-
ness væri ekki frekar fyrir
hendi hjá því en öðrum-verka-
lýðsfélögum. Verkamenn töluðu
síðan við verkstjóra sinn, sem
studdi mál' þéirra drengilega.
Bæjarstjóri lagði síðan kröfur
verkamanna fyrir bæjarstjórn,
og mér er ekki kunnugt um
annað, en að allir hafi verið
sammála um þá afgreiðslu, sem
málið fékk þar. Síðan þetta
gerðist hafa aðrir atvinnurek-
endur á Akranesi tekið að greiða
Dagsbrúnartaxta. Þá segir Þjóð-
viljinn, að verkalýðsfélagið sé
sem næst dautt (ekki samt al-
veg), fundir náist vart sanian,
og þá sjaldan þeir séu, þá sé
dregið úr baráttukjarki verk.a-
fólksins. Já, þau eru svo sem
eitthvað líflegri þessi félög, sem
kommarnir standa fyrir, t. d.
Sósíalistafélagið, sem hann Fúsi
stofnaði hér á árunum, eða
Verkalýðssamband Norðurlands
Þar vantaði víst ekki að reynt
væri að glæða baráttukjart og
vilja verkalýðsins. En hvað
hefir skeð? Eru ekki þessi félags
samtök bæði dauð? Jú vissulega.
Um Verkalýðsfélag Akraness
er þetta að segja: Verkalýðsfé-
lag Akraness er heildarsamband
margra deilda. Eru nú starfandi
innan þess sjómannadeild, vél-
stjóradeild, verkamannadeild,
verkakvennadeild og bifreiða-
stjóradeild. Formaður hverrar
deildar á sæti í stjórn Verka-
lýðsfélagsins, ásamt þremur
mönnum, sem kosnir eru í aðal-
stjórn félagsins. Allar þessar
deildir hafa gert samninga fyrir
meðlimi sína um kaup og kjör.
Þar sem Akranes er sjó-
mannabær og langfjölmennasta
stéttin er sjómenn, lætur það að
líkum, að þeir hafi sett svip
á verkalýðssamtökin á Akra-
nesi, enda er það svo, að samn-
ingar um hlutaskiptakjör sjó-
mönnum til handa munu vera
mun betri en víða annars stað-
ar, enda var það svo, þegar fé-
lögin við Faxaflóa og Vest-
mannaeyjar gáfu út taxta varð-
andi sjómannakjör á skipum,
sem stunda togveiðar og drag-
nótaveiðar, var tekinn til fyrir-
myndar samningur, sem gilt
hafði hér á Akranesi á sams
konar veiðum.
Um kaup verkakvenna er það
að segja, að verkakonur hafa
síðan 1937 haft sama dagkaup
og verkakonur í Reykjavík og
Hafnarfirði. Hins vegar hefir
kaup verkamanna verið all-
miklu lægra en í Reykjavík,
enda hefir andstaða atvinnu-
rekenda gegn launabótum til
þessara manna verið hvað hörð-
ust, og er þá skemmst að minn-
ast, hvaða átök það kostaði árið
1937 að fá kaupið hækkað upp í
kr. 1,27 í dagvinnu. Um áramót-
in 1941 fékk félagið litla grunn-
kaupshækkun verkamönnum til
handa, aðeins 3 aura á klst. í
dagvinnu og 5' aura á klst. í
næturvinnu. Það má þó til sam-
anburðar geta þess, að verka-
lýðsfélög, sem eru talin sterkari
en Verkalýðsfélag Akraness, fé-'
lagslega séð, fengu enga grunn-
kaupshækkun, eins og t. d.
Dagsbrún.
Verkalýðsfélag Akraness hef-
ir reynt af fremsta megni að
gera sem mest fyrir félaga sína.
Síðan 1936 hefir félagið haft
opna skrifstofu, og haft sérstak-
an starfsmann, sem hægt væri
að snúa sér til, þegar félagsmenn
þyrftu á aðstoð að halda. Mjög
mikið af félagsstarfinu fer fram
í gegnum skrifstofuna, svo sem
innheimta félagsgjalda, inn-
heimta verkalauna, ýmis konar
upplýsingar varðandi kaup og
kjör verkafólks og annað þess
háttar. Til dæmis má geta þess,
að síðan 1936, að skrifstofan var
sett á stofn, hefir hún innheimt
verkalaun að upphæð tæpar 15
þúsund krónur. Þá hefir verið
unnið að ýmsum menningarmá-
um, t. d. hefir verkalýðsfélagið
haldið sjóvinnunámskeið nokkr-
um sinnum, kvennadeildin
gengist fyrir nokkrum hús-
mæðranámskeiðum, og er nú að
vinna að því ásamt öðrum fé-
lagssamtökum kvenna á Akra-
nesi, að reistur verði hús-
mæðraskóli hér á staðnum. Þá
skal þess getið, að sjómanna- og
vélamannadeildir verkalýðsfé-
lagsins fengu það ákvæði sett
inn í samninga við atvinnurek-
endur fyrir 4 árum, samkvæmt
tillögu, sem Guðmundur Svein-
björnsson flutti í sjómanna-
deildinni, að árlega yrði varið
vissri upphæð af óskiptum afla
hvers báts til styrktar sund-
laugarbyggingu á Akranesi.
Fyrstu tvö árin var framlag
þetta kr. 150,00 á bát, en var
síðan hækkað upp í kr. 200,00.
Auk þess hafa svo sjómenn var-
ið ágóða af hátíðahöldum sjó-
mannadagsins til sundlaugar-
sjóðs.
Nei, þeir þjóðviljamenn þurfa
ekki að vera að hugga sig neitt
með því, að Verkalýðsfélag
Akraness sé dautt félag, og því
síðúr þurfa þeir að gera ráð
fyrir, að í þeim átta sálum, sem
kusu frambjóðendur þeirra við
SÍðustu kosningar, sé fólginn
nokkur kraftur til að vinna f
þágu verkalýðsfélagsskaparins á
Akranesi. Hitt er svo annað mál,
að þeir kommúnistar hafa verið
sérstaklega heppnir með val á
foringja sínum hér á Akranesi,
þár sem er Magnús Norðdal, því
með tilliti til þeirra baráttuað-
Fimmtudagur 25. júní 1942.
Nunnur i pjónustu vísindanna.
Nunnur úr Svartmunkareglunni starfa í klaustri einu á suður-
strönd Bándaríkjanna að stöðugum rannsóknum á dýralífi sjáv-
arins þar, með það fyrir augum að finna upp ný ráð við hvers
konar sjúkdómum. Á meðal þess, sem þær hafa fundiö upp við
þessar rannsóknir, eru smyrsl, sem lækna brunasár án þess að
láta eftir nokkurt ör, aðferð til þess að koma vítamíni gegnum
hörundið og bættar aðferðir til berklavarna. En mestu varðar
þó, að þær hafa gert merkilegar uppgötvanir í þá átt að lækna
krabbamein. •— Þessar myndir sýna nunnurnar í sjávardýraleit
á ströndinni og eina þeirra að rannsaka frumu undir smásjánni.
ferðar, sem Magnús þessi hefir
í frammi, frambjóðanda komm-
únista til framdráttar í næstu
kosningum, má telja víst, að
Magnús telji sig allmikinn bar-
áttumann, en hitt er svo aftur
álitamál, hvort verkalýður
Akraness telur viðkomanda ekki
hæfari til einhverrar annarrar
baráttu, en vera forsvarsmaður
verkalýðssamtakanna á Akra-
nesi.
Að lokum þetta: Ef þeir Þjóð-
viljamenn halda, að það verði
frambjóðanda þeirra til fram-
dráttar við í hönd farandi kosn-
jngar, að birta í blaði sínu róg
um verkalýðssamtökin á Akra-
pesi, þá reikna þeir alveg
skakkt. Það mun bera alveg
sama árangur og að ætla sér að j
toga í eyrun á vissum persónum I
til að fá þær til hlýðni. Útkoman
yrði sú, að frambj'óðandinn yrði
afhrópaður.
Guðm Kr. Ól.
BJÖRN AÐ BAKI KÁRA
Framh. af 4. síðu.
sama markinu brend? Ég ,mun
í framhaldi þessarar greinar at-
huga svolítið það sem Ólafur
sagði í síðasta viðtalinu um
stefnumál Alþýðuflokksins.
MEXÍKÓ
Framh. af 5 s.íðu.
um. Og þar eð þessi styrjöld er
háð í því skyni, að sérhver
þjóð geti lifað á þann hátt, sem
hún telur sér bezt henta, er
engin furða þótt Mexíkóbúar
| vilji berjast með frjálsum þjóð
I um fyrir frelsinu.