Alþýðublaðið - 26.06.1942, Síða 5
ZFöstudagur 26. júní 1942.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
B
IMARGRA þúsunda mílna j
fjarlægð var brezkur her '
að berjast af miklu hugrekki
á veginum frá Mandalay. í
meira en tvo mánuði var líf
þeirra eins og dvöl í víti. Og
þegar herflutningaskip óvin-
anna náðu Rangoon á sitt vald,
urðu erfiðleikarnir enn þá
meiri. Englendingar hafa her
og þeir hafa nægileg vopn, en
aðal erfiðleikarnir verða fólgn-
ir í flutningunum.
Fyrir um fimm mánuðum
hafði brezkur her brotið mót-
stöðu Rommels á bak aftur við
Halfaya, Gazala og hjá Tobruk.
Hann hafði þotið áfram yfir
eyðimörkina um 4 hundruð
mílna vegarlengd. Þar nam her-
inn staðar, til að bíða eftir lið-
styrk, skotfærum og olíu, en
birgðirnar varð að flytja fjög-
ur hundruð mílna vegarlengd
yfir eyðimörk, þar sem vegir
voru svo vondir, að ekki var
hægt að komast nema í mesta
lagi fimm mílur á klukkutíma,
og sandurinnj, stormi<rinn og
regnið voru til mikils trafala,
þannig, að vagnhjólinn sukku
upp að möndli í. leðjuna. Það
varð löng töf á því, að birgðirn-
ar kæmu, og á meðan komst
Rommel með skip í þoku frá
Sikiley hlaðin hermönnum,
vopnum og vistum. Birgðaskort
urinn hindraði, að Bretar gætu
unnið fullkominn sigur.
Fyrir ári síðan réðust nazist-
ar á Grikkland. Allan veturinn
höfðu Grikkir verið að reka
Jhjarðir ítalskra hermanna á und
an sér yfir fjöll Albaníu í átt-
ina til sjávar. Grikkir voru ekki
búnir nútíma vopnum, og þeir
urðu að flytja birgðir sínar á
Iburðardýrum yfir fjöllin. Byss-
urnar voru dregnar eftir eina
veginum, sem til var, og þegar
Þjóðverjar náðu þessum vegi á
aitt vald., var úti um Grikki.
Þegar Hitler sigraði Frakka,
hrauzt hann gegnum skóga Ar-
dennafjalla, sem hernaðarsér-
iræðingar Bandamanna höfðu
álitið, að engir skriðdrekar
gætu komizt í gegnum. Þegar
hann réðst inn í Rússland,
bjuggust allir við, að hann yrði
í vandræðum með flutninga, ef
Rússar eyðilegðu járnbrautir
sínar. En á eftir hermönnum
Hitlers komu þúsundir verka-
manna, sem byggðu járnbrautir
jafnóðum og þeirra var þörf.
Hitler hefir tryggt sigra sína
með því að sjá fyrir öllum að-
ílutningum sem bezt varð á
kosið.
Það var hertoginn af Well-
ington, sem sagði, að flutning-
arnir væru aðalþátturinn í
styrjöldum. Cæsar lagði Evópu
undir sig, af því að Rómverjarn
;ir kunnu að byggja vegi. ,Sá hers
höfðingi er sigursælastur, sem
getur flutt að her sínum allt,
sem hann þarfnast.
Nútíma her þarfnast mikils
og margbrotins útbúnaðar og
hann þarf á miklum birgðum að
halda. Þegar núverandi styrj-
•öld hófst, höfðu sex hundruð
menn jafnmikinn hemaðarmátt
<og tuttuguþúsundir manna í
heimsstyrjöldinni. Nú þarf
fimmtán menn í verksmiðjum
,og á flutningaleiðum til þess að
birgja að vistum og tækjum
•einn mann á víglínu. Og fimm-
íán meirn á jörðu nðri, til
Olíuskipi sökkt.
Mynd þessi var tekin af ameríksku olíuskipi, sem var sökkt úti af ströndum Georgiuríkis á
austurströnd Bandaríkjanna.
mannanna. En við vitum minna
um hetjudáðir flutningastarfs-
mannanna á landi. Vagnstjórar
taka fimmtán toim á átta hjóla
vagnana sína og flytja tvö
hundruð mílna vegarlengd um
myrkvað land. Menn aka vögn-
um, hlöðnum sprengjum, þó að
sprengjuregnið dynji umhverfis
vagnana. Þetta eru hinir ó-
þekktu hermenn flutningarstarf
seminnr, sem öll tilvera Breta
byggist á.
Flutningamir eru nauðsyn-
legur þáttur í því að vinna stríð-
ið. Það var því nauðsynlegt að
bæta og auka samgöngutækin.
Nýir vegir og járnbrautir eru
byggðar bak við víglínurnar.
Bandaríkin hafa í smíðum kaup
skipastól, samtals 23 milljónir
smálesta að burðarmagni. Ekk-
ert er flutt, sem ekki er fullkom
in nauðsyn á að flytja. Ekkert
er svo lítilfjörlegt, að því sé
ekki gaumur gefandi. Allt er
flutt skemmstu leið, sem hægt
er að komast. Öllu verður sam-
göngiímálaráðuneytið að gefa
gætur. Það hefir verið hlutverk
þess að semja dagskrá flutning-
anna, ef svo má að orði komast.
Það hefir orðið að skipuleggja
flutningana á þann hátt að sem
auðveldast yrði að buga Hitler.
Og allir verða að leggja sig fram
til þess að svo verði.
Hernaðarleg pýðing flutn^
inganna í styrjöldinni.
þess að halda einni flugvél á
flugi.
í flutningunum hafa legið yf-
irburðir Hitlers yfir Banda-
menn. Hann getur flutt herlið
sitt, vopn og vstir með járn-
brautarlestum um Evrópu
þvera og endilanga. Hinsvegar
þurfa Bandamenn að flytja allt
sitt, vopn og vistir með járn-
ar siglingaleiðir, þar sem her-
skip, kafbátar og sprengjuflug-
vélar geta hafið árásir hvenær
sem vera skal. Og eins og vega
lengdirnar eru orðnar, frá Nor-
egi og Póllandi til Indlands og
Ástralíu, er flutningavandamál-
ið orðið erfitt úrlausnarefni.
Þetta vandamál verður ekki
auðveldara úrlausnar, þó að her
styrkur bandamanna aukist.
Bandamenn hafa nú þegar
meiri liðstyrk en möndulveld-
in og vopnaframleiðsla þeirra
er þegar orðin miklu meiri. Og
er það þá ekki auðséð, að höf-
uð erfiðleikarnir eru fólgnir í
því að færa þessum fjölda vopn
og vistir, þegar allar vígstöðv-
arnar eru svo langt í burtu?
Fjarst er Ástralía. Þegar skipa-
lest hefir farið þangað og heim
aftur er hún búinn að fara jafn
langa vegalengd og umhverfis
hnöttinn. Jafnvel siglingaleiðin
til Rússlands er löng, erfið og á-
hættumikil.
Og það er ekki nóg að flytja
vopn og hermenn frá Bretlandi
til hinna fjarlægu vígstöðva.
Bretar vérða líka að lifa heima
fyrir. Þeir verða að flytja heim
til sín olíu frá Mexikó, mjöl
frá Argentínu, jám frá Brazilíu
og ull frá Ástralíu og Nýja Sjá-
landi og matvæli, hráefni og
unnar vörur frá Kanada og
Bandaríkjunum. Vegna þessara
aðflutninga geta Bretar lifað og
barizt. Bretar eiga því alla sína
afkomu imdir því að flutning-
ar teppist ekki.
Þá eru ekki síður nauðsynleg 1
ar samgöngur innan Bretlands .
sjálfs. Skipin koma til hafna,
þar sem stórar bryggjur eru.
Þar verða að vera vagnar, stórir
og smáir, til þess að taka við
förmunum um leið og þeim er
skipað á land. Nægilegir verka-
menn þurfa að vera í verksmiðj
unum, þegar hráefnið er komið
og svo verður að flytja vopnin,
þegar búið er að framleiða þau,
til hermaixnanna. Öllu verður
að vera haganlega fyrir komið,
því að ef einhversstaðar verður
lát á, seinkar það allri fram-
leiðslunni og flutningunum.
StyrjölÖin hefir dregið úr
flutningagetu Bandamanna.
Þeir hófu styrjöldina með skip-
akosti, sem var 43 milljónir
smálesta að burðarmagni. Fyrir
tíu mánuðum, þegar síðustu töl
ur voru birtar, hafði skipastól
samtals 7 milljónir smálesta
verið sökkt. Síðan hefir mörg-
um skipum verið sökkt. Og á
járnbrautunum eru færri vagn-
ar nú en í upphafi styrjaldar-
innar, því að margar lestir hafa
verið sendar til Persíu og fleiri
landa. Fjöldamargir iðnlærðir
járnbrautarmenn hafa gengið í
herinn. Þó ér nú þyngra lagt
á samgöngustarfsemina en áður.
Ökumenn og starfsmenn við
samgöngumar hafa þúsundum
saman gengið í herinn.
Afleiðingin af þessu er sú,
að meira þarf að leggja á menn
en áður. Það er ekki hægt að
nefna öll þau dæmi um hetju-
dáðir, sem drýgðar hafa verið
af mönnum í flutningastarfsem-
inni. Allir þekkja hetjudáðir sjó-
Og þegar stríðið er imnið
munu Bandamenn naumast
gleyma þeirri lexíu, 'sem þeir
hafa lært. Þeir hafa skiplagt
samgöngukerfi sitt í því augna-
miði að mola hina stríðsóðu ein-
ræðisherra í Berlín, Rómaborg
og Tokio. Þegar stormurinn er
liðinn hjá og ófriðarskýjunum
léttir munu Bandamenn reyna
að tryggja friðinn og leggja sig
þar alla fram. Nútímaflutning-
ar eru í eðli sínu hagsmunamál
Frh. á 6. síðu.
Tveir kosningabrandarar af fundum í Gullbringu- og
Kjósarsýslu. Hávaðinn, sem Keflvíkingar þekktu. Þegar
Ólafur Thors var beðinn að kveikja á Álftanesfundin-
um í fyrradag.
SKEMMTILEGAR sögur berast
nú af kosning'afujndum,
enda má gera ráð fyrir því, að
ýmislegt broslegt beri við, þó að
allir frambjóðendur þykist tala af
mikilli alvöru. Er ekki ótrúlegt,
fundum: í Keflavík, Grindavík, á
Vatnsleysuströnd og í Sandgerði.
HEFIR HONUM ÞVÍ ÞÓTT
nauðsynlegra að leita í hugskoti
sínu, eftir einhverju, sem hann
að síðar, þegar .fundunum er lokið Sseti flaggað með. Og á fundinum
— og frambjóðendur héðan úr
Reykjavík koma heim, verði hægt
að segja marga kosningabrandara.
Á FUNDINUM f KEFLAVÍK
gerðist það, að fremstu bekkirnir
voru auöir, eftir að frambjóðend-
ur höfðu tekið sér sæti á leiksvið-
inu, bak við ræðupallinn. Ólafur
Thors gekk þá fram og kallaði:
„Hér eru sæti á fremstu bekkjun-
um.“ Var þá kallað á móti utan
frá dyrum: „Byrjaðu bara að tala,
við munum renna á hljóðið. Við
þekkjum að minnsta kosti í þér
hávaðann!"
ÓLAFUR THORS hefir mjög
orðið var við það, að mönnum
þykir að hann hafi slegið slöku
við málefni kjördæmis síns. Mun
hann ekki hafa talið, að þetta
mundi valda sér erfiðleikum, en
hafa komizt á aðra skoðun, er
hann var búinn að vera á fjórum
á Álftanesi í fyrradag var hann bú-
inn að finna málið. Það var raf-
magnsmálið. Er hann tók til máls,
kvaðst hann vilja sýna og sanna
fundarmönnum hversu vakandi
hann hefði verið um hagsmuna-
mál Suðurnesjamanna.
TIL DÆMIS, sagði hann, hefi
ég lagt á það ríka áherzlu, að
Sogsstöðin yrði stækkuð, beinlín-
is með það fyrir augum, að þið
— Suðurnesjamenn — gætuð
komizt í samband við stöðina og
fengið hið langþráða rafmagn. —
Eg kom því til leiðar, að Stein-
grímur rafmagnsstjóri var sendur
til að kaupa vélasamstæður og
jafnframt að semja um kaup á
leiðslum og öðru efni handa ykk-
ur, Suðurnesjamönnum.
ÞAÐ VILL NÚ SVO VEL til, að
ég hefi fyrir fáum dögum fengið
Frh. á 6. síðiL