Alþýðublaðið - 23.07.1942, Blaðsíða 6

•..
MacArthur og frú
MacArthur hershöfðingi og kona hans, sem sjást á mynd þessari,
■ eru nú í Astralíu, þar sem hann er hershöfðingi. Þau voru bæði
■ á Filipseyjum, þegar Japanar réðust á þær, og var hún þá eina
hermannskonan, sem eftir var á eyjunum, því að allar hinar
höfðu verið fluttar á brott. Þau hjónin og sonur þeirra, Arthur,
voru fyrst í Manila, s'íðan á Bataanskaga og loks á Corregidor,
■ þar til McArthur var kallaður til Ástralíu til þess að taka við her-
stjórn þar.
Indverjar og éfrlðurlnn
Framh. af 5 s.íðu.
Dehli, heldur kom sér fyrir í
óbrotnu húsi.
Áætlun Cripps var í stuttu
ináli þessi: Á meðan stríðið
stendur yfir skulu Bretar
stjórna vörnulm Indlands, en
Indland átti að tilnefna full-
trúa í stríðsstjórn. En þau fríð-
indi höfðu samveldislöndin
ekki hlotið þá. í stríðslok skulu
fara fram kosningar til fylkis-
þinga, og neðri deildir þeirra
skulu, eftir hlutfalli, kjósa full-
trúa til sameiginlegs þings,
Þjóðhöfðingjaríkjunum verður
boðin þátttaka í þessu þingi.
Til þess að taka tillit til Mú-
hamedstrúarmanna lögðu Bret-
ar til, að þau ríki eðá fylki, sem
ekki geta sætt sig þessa stjórn-
skrá, megi hafa sérstakar stjórn
arskrár, sem Bretar geri jafnt
undir höfði.
Jawsaharlal Nehru^ hinn
snjalli foringi Congressflokks-
ins, tók þessum stjórnmálafyr-
irætlunum Breta með þegjandi
samþykki. Hinsvegar krafðist
hann þess eindregið, að settur
yrði indverskur hervarnarráð-
herra, sem stjórnaði vígbúnaði
og hervörnum Indlands. Bretar
voru tregir til að ganga að þessu
skilyrði, og var það af tveim-
ur ástæðum. Fyrst og fremst
þótti enginn af , stjórnmála-
mönnum Indlands hæfur til að
takast þetta ábyrgðarmikla
starf á hendur. I öðru lagi neit-
aði Mahatma Gandhi, einn
hinn áhrifámesti maður í Ind~.
landi, að hætta því að boða hina
svokölluðu óvirku andstöðu.
Gandhi hefir viðurkennt, að
Indland verði að snúast til varn-
ar gegn árás, en aðferðir hans
munu varla stöðva japanska
Skriðdreka og steypiflugvélar.
Samt lagði Cripps til, að
stjórn Churchills gæfi honum
heimild til að samþykkja .kröfu
Nehrus um indverskan hervarna
ráðherra, en þó átti Wavell að
vera herfræðilegur ráðunautur.
En Nehru og Congressflokk-
ur hans vísuðu þá öllum tillög-
um Cripps á bug, vegna þess,
að óánægðir minni hlutar máttu
standá utan við allsherjarsam-
bandið. Og Múhameð Ali
Jinnah, leiðtogi Múhameðs-
trúarmanna lagðist líka gegn
tillögum Breta, vegna þess að
ALÞWJBUtW
það var hvergi gert ráð fyrir
því, að Múhameðstrúarmenn í
Indlandi hefði með sér sérstakt
ríki.
Cripps mistókst. En samninga
umleitanir hans gerðu þó að
minnsta kosti svo mikið gagn,
að þær sannfærðu heiminn um
það, hversu gífurlegir örðug-
leikar eru á því, að Indland
verði sjálfstætt.
❖
Það mundi verða ómetanlegt
gagn fyrir málstað Bandamanna
í Austurlöndum ef hægt yrði
að veita milljónum Indlands
frelsi. Það mundi sanna Asíu-
þjóðunum, að bandamenn væru
í raun og veru að berjast fyrir
málstað frelsisins, og það mundi
í sömu svipan eyðileggja áróð-
ur Japana um „Asíu fyrir
Asíumenn.“
En það er ómögulegt að verja
Indland með því einu að gefa
því frelsi. Margir Ameríku-
menn halda því fram. að sjálf-
stæði Indlands sé eitthvert töfra
orð, sem muni í skjótri svipan
skapa öflugan og fullbúinn ind-
verskan her, sem hrindi árás
Japana. En því miður er þessu
ekki þannig farið. Hinar miklu
borgir og hafnir á ströndum
Indlands eru algerlega varnar-
lausar gegn árás Japana, þegar
frá eru teknar léttar loftvarna-
byssur. Það er ómögulegt að
verja alla strandlengju Ind-
lands, og Japanar geta lent
hvar sem þeim sýnist. Hins-
vegar þyrfti gífurlegt hernað-
aðarátak til þess að leggja allt
landið undir sig, og Japanar
hafa hvorki nægilegan her né
vígbúnað til þess að svo stöddu.
Indland þarf að fá aragrúa
af bryndrekum, byssum og flug
vélum frá Ameríku og Bret-
landi, og það þarf að vera fljótt.
Þessi tæki hefðu öll verið hægt
að framleiða í Indlandi sjálfu,
ef Bretar og Indverjar hfðu
getað orðið á eitt sáttir fyrir
tíu árum síðan. En nú er komið
fram á elleftu stund og Japan-
ar eru á næstu grösum. Kúgun
sem er miklu verri en kúgun
brezka heimsveldisins, nálgast
með hverjum degi, sem líður.
Indverjar — og Bretar —
átta sig ef til vill innan skamms,
—en svo getur farið, að það
verði um seinan.
Berjabókin
eftir dr. Gunnlaug Claessen og
Kristbjörgu Þorbergsdóttur, mat-
ráðskonu á Landsspítalanum, er nú
komin út aftur endurbætt. Er hþn
um hagnýtingu berja og ágætur
leiðarvísir handa húsmæðrum.
Páll Sigurðsson.
Páll SignrOsson
læknir flintugnr.
’CJ® KKI kæmi mér á óvart þótt
ýmsum veitti erfitt að trúa
því, að Páll Sigurðsson læknir
verði fimmtugur í dag, svo
mörg einkenni æskunnar fylgja
honum enn, bæði í sjón og raún.
Páll er fæddur að Völukoti í
Flóa 23. júlí 1892, sonur hjón-
anna Sigurðar Gunnarssonar og
Ingibjargar Þórðardóttur, Páls-
sonar bónda í Brattsholti. En
ekki er það tilgangurinn með
þessum línum að segja hér ævi-
sögu Páls í líkræðustíl, heldur
aðeins minnast hins glaða og
góða manns á þessum tímamót-
um.
Engum, sem þekkir Pál, dylst
að heilsa hans hefir orðið fyrir
alvarlegu áfalli, en þó finnst
mér að sterkasta einkennið í
fari hans sé einmitt heilbrigði.
Sú hin sterka andlega heil-
brigði, sem verður til þar sem
saman kemur víðsýni þroskaðs
og hleypidómalauss manns,
vakandi og gagnrýninn hugur,
sem leitar, velur og hafnar og
vill ævinlega hafa það eitt, er
sannast reynist, drenglyndi,
sem kemur til liðs hverju góðu
máli, og glaðværð, sem lyftir
yfir alls konar erfiði og amstur
daglega lífsins og gerir léttbær-
ari hinar þyngri byrðar lífsins.
Allir þessir eiginleikar koma
fram í læknisstörfum Páls, ekki
síður en daglegri umgengni, á-
samt sérstakri alúð og yfirlætis-
leysi. Það er því ekki að undra
þó að Páll sé vinsæll meðal
sjúklinga sinna eins og annarra.
Sennilega á hann þessum eigin-
leikum sínum líka að þakka hve
vel honum hefir tekizt að sigr-
ast á þeim erfiða sjúkdómi, löm-
unarveikinni, sem um eitt skeið
ævinnar lék hann hart. En bar-
átta Páls á því sviði, viljaþrek,
kjarkur og stilling, er rómuð af
öllum, sem til þekkja.
Páll er fróður maður um
marga hluti utan sinnar fræði-
greinar, sérstaklega sögu ís-
lands og önnur „forn fræði“,
og er þar eins og annars
staðar gagnrýninn og athugull.
Hann er bókamaður mikill,
skilningsglöggur og smekkvís,
og greinir þar vel í sundur
kjarnann og hismið.
Páll er kvæntur ágætri konu,
Maríu Kjartansdóttur kaup-
manns á Flateyri. Hefir hún
reynzt honum hinn tryggasti
förunautur bæði í blíðu og
stríðu, og hefir það ekki sízt
komið í ljós í baráttu Páls við
Born,
ungjlinga,
fnllorðna
Vantar til að bera blaðið til kaupenda.
Há laun í boði. Komið strax í dag.
AlÞýðublaðið.
Fimmtudagur 23. jútí 1&42.
Gétur austur og
norður mætzt?
Framh. af 4. síðu.
fylking jafnarmanna og komm-
únista geti sameinast hér á
landi. Og sporin frá 1937 hræða.
Allur grautur, eins og þá var
soðinn, myndi aðeins leiða til
tjóns og vanvirðu fyrir íslenzk
alþýðusamtök.
En enginn getur sagt hváð v
framtíðin ber í skauti sínu við
stríðslokin. Vera má að ein-
ræðiskerfinu rússneska verði
steypt af stóli og þar komist á
lýðræði til framkvæmda jafn-
aðarstefnunnar. Annað kynni
einnig að ske, eins og varð í
Noregi, að aðalhópur úr röðum
þeirrar fylkingar, er haldin var
rússneskri ofstækistrú, brytust
undan yfirráðunum og hneigð-
ust til eðlilegra norræna aðfara
í framkvæmd og kenningum.
Þá geta jafnaðarmenn gengið
til móts við þá fylkingu.
Þess vær'i óskandi, vegna
framtíðar manrfcynsins, að hið
austræna ofstæki hyrfi með
öllu úr sögunni, en í stað þess
kæmi í Rússlandi og annars-
staðar framkvæmd jafnaðar-
stefnunnar á grundvelli fulls
frelsis og lýðræðis. Þá getur
austur og norður mætzt, en
ekki á annan veg.
(Fjórða og síðasta greinin í
þessum greinaflokki Stefáns
Jóh. Stefánssonar birtist í blað-
inu á morgun.)
HVAÐ SEGJA HIN BLÖÐIN
Framh. af 4. síðu.
þeir að vera færir að sjá. Geti
þessir menn ekki séð um að út-
varpsefni sé frambærilegt eru þeir
eklti starfanum vaxnir, og éiga að
fá lausn í náð,' — víkja fyrir þeim
mönnum öðrum, sem færari munu
reynast.“
❖
í langri grein í Þjóðviljanum
í gær, dftir einn af spekingum
hans, gat að lesa eftirfarandi
Vandlætingarorð:
,,Það hefir verið svartur blettur
á verkalýðshreyfingunni síðastlið-
inn áratug, að verkamennirnir í
sumum kaupstöðum skuli hafa
verið sundraðir í tvenn félög. Samt
er þessi sundrung ennþá við líði í
bæjum eins og Akureyri, Vest-
mannaeyjum og Norðfirði.“
Það er alveg rétt. Þetta er
svartur blettur á verkalýðs-
hreyfingunni. En hver hefir sett
hann á hana, néma kommúnist-
ar, menn af tegund greinarhöf-
undarins sjálfs?
Framarar:
Meistara-, fyrsti og annar flokk-
ur. Æfing í kvöld kl. 8,30. Mætið
vel og stundvíslega.
veikindin, eins og hún hefir líka
skapað honum fagurt og næðis-
samt heimili.
í augum alþýðu manna mun
jafnan nokkur ljómi yfir lækn-
isheitinu. Það er ef svo mætti
segja endurskin af samanlögðji
starfi margra íslenzkra lækna
fyrr og síðar. Það mun og jafn-
an verða bjart í kringum Pál
Sigurðsson í hugum allra, sem
þekkja hann.
S. J.