Alþýðublaðið - 31.07.1942, Page 6

e ALiÞÝÐUBLAÐfÐ ____________ Föstudagur 31. júlí 1942.
Kairo.
EGYPTAR ERU EKKI í stríði,
þótt hersveitir Rommels séu
komnar langt inn í land
þeirra. Þeir, sem í borgunum
við Níl búa, sýna enn engan
ótta eða kvíða fyrir framtíð-
inni, þeir láta sem ekkert sé
þótt hættan sé nú komin inn
í forsalinn.
KAIRO ER ÖNNUM kafin
. borg...... Þar þjóta
• brezkir og ameríkskir her-
foringjar um og þar búa
mörg hundruð erindreka úr
öllum hornum heims. En þótt
hersveitir óvinanna, sem all-
ur þessi skari er að berjast
við, séu aðeins 100 km. frá
hafnarborginni Alexandríu,
hefir ekki borið minnstu vit-
und á örvinglan eða flótta-
hug. Fólkið hefir alla tíð ver-
ið svo sannfært um að Auch-
inleck takist að stöðva
Rommel — eða það hefir ver
ið og er svona 'óvenjulega
kærulaust.
ÞÓTT HERSVEITIRNAR berj-
ist á hæðunum við el Ala-
mein, hafa Egyptar nógan
tíma til hvers kyns hátíða-
halda og viðhafnar. Fyrir
nokkru, þegar enn var ekki
séð, hvort Rommel yrði
stöðvaður, héldu íbúamir í
þorpinu Mena stórhátíð í
skuggum pyramidanna í til-
efni af því, að einn ungur og
efnilegur maður úr þorpinu
var að kvænast. Það var ber-
sýnilegt, að þeim var Romm-
el ekki ríkari í huga en Na-
poleon.
HINAR STÓRU verzlanir í
Kairo starfa, rétt eins og á
friðartímum. Bak við af-
greiðsluborðin standa snotrar
stúlkur, — og bjóða við-
skiptavinunum allt mögulegt,
ilmvötn, silkisokka og hvað
eina, óþekkt í öárum stríðs-
löndum. Á Saint James hó-
telinu má sjá Breta og Ame-
ríkumenn í hópum koma inn,
setjast við borðin og taka
ríkulega til matar. Þeir borða
kryddaðar steikur, sem ekki
hafa sézt í Englandi síðan á
tímum Chamberlains. Þeir
vita varla hvað skömmtun er.
KAIRO ER FJÖRUG borg, þar
sem hermenn og herstúlkur
skemmta sér að kvöldinu til
og þjónar með rauðar kollur.
á höfðinu ganga irm beina
En það er ekki erfitt að sjá
merki stríðsins. Á nætumar
aka langar raðir af sjúkra-
vögnum gegnum borgina.
Þeir eru með særða hermenn
frá vígstöðvunum, sem flutt-
ir verða á sjúkrahúsin í borg
inni. Öðru hverju koma her-
menn, skítugir, þreyttir og
svangir úr vesturátt. Þeir
hafa verið í bardögunum í
eyðimörkinni og segjast með
réttu eiga hvíld í borginni
skilda. Svo hverfa þeir eftir
nokkra daga aftur til víg-
vallanna.
Trúlofun.
Nýlega hafa opinberað trúlofun
BÍna ungfrú Jóna Ásmundsdóttir,
Hverfisgötu 58 og Jóhannes Siff-
urðsson frá ísafirði.
Skipasmíðar dag og nótt.
skipasmíðastöðvum Bandaríkjanna er unnið dag og nót . Hér sést ein þeirra upplýst um S
miðnætti. $
S

Dýrt ðarmðlin
Framh. af 4. síðu.
En allar þessar tilraunir til
þess að skammta launastéttun-
um annan rétt en framleiðend-
um hlutu að stranda; ekki að-
eins af því að þær væm rang-
látar, heldur vegna þess, að
undir þær vantaði allan grund-
völl, þar sem stríðsgróðinn var
látinn flæða yfir landið, at-
vinnurekendurnir græddu svo
óskaplega, að saihkeppni þeirra
um vinnuaflið (sem líka að
nokkru leyti var í þjónustu setu-
•liðsin) 'hlaut smám saman að
hækka allt kaup, svo að því
héldu engin bönd, eins og einnig
orðið raun á. Þetta sögðum við
Alþýðuflokksménn strax; þegar
gerðardómslögin voru sett, —
lögin voru ekki aðeins ranglát,
heldur einnig Leimskuleg —
reynslan hefir staðfest það, að
við höfðum á réttu að standa.
í næstu grein mun ég ræða
um það, bivernig farið hefði, ef
leið sú í dýrtíðamálunum, sem
Alþýðuflokkurinn beitti sér fyr-
ir, hefði verið farin.
HVAÐ SEGJA HIN BLÖÐIN
Framh. af 4. síðu.
svo mikið, sem verða vill á spari-
sjóði, án þess að verða þar með
,,kapitalisti“. — Og í þjóðfélagi
sósíalis maer það vel hugsanlegt að
verkamenn og aðrir þjóðfélags-
borgarar eigi tugi þúsunda króna
á sparisjóðum, en þeir geta ekki
orðið „kapítalistar" af því enginn
möguleiki er þar á því að eignast
framleiðslutækin og láta aðra
vinna fyrir sig við þau, til þess
þannig að „ávaxta fé sitt": græða
á vinnu annarra."
Eftir þessu geta menn átt
„svo mikið sem verða vill“ í
bönkum, með öðrum orðum
verið margfaldir milljónamær-
ingar, án þess að verða kapítal-
istar, að dómi kommúnista. Það
er orðið nokkuð vítt til veggja
í kommúnistamusterinu! Er
kannske verið að sýna háttvirt-
um kommaframbjóðendum,
DðoárdalQriDD
Framh. af 5 s.íðu.
arfarslegar og fjárhagslegar
kröfur, sem erfitt er að gera á
milli, rísa upp. 1919 voru þrjá-
tíu ný landam. ákveðin í Aust-
ur-Evrópu og mikið um þau rætt
og samið, en um tuttugu og
fjögur þeirra a. m. k. var barizt.
Oft voru) landakröfuxtnar syo
miklar, að varla var hægt að
tala um landamærakröfur.
Transylvania, sem Ungverja-
land og Rúmenía deildu um
1919, var nærri því eins stór og
Rúmenía, sem krafðist hennar,
og stærri en Ungverjaland, sem
varð að sleppa henni.
Fyrir 140 árum síðan var
ekkert sjálfstætt ríki, sem
byggðist á þjóðemisástæðum, til
1 Donórdalnum, og yfirleitt ekki
í Austur-Evrópu. Öllu landi var
skipt milli stórra og víðáttumik-
illa keisaradæma. Á tímabilinu
milli 1804 til 1919 hrundu þessi
keisaradæmi að mestu leyti, og
í staðinn komu ekki færri en
fimmtán sjálfstæð ríki, byggð
á grundvallarreglu þjóðem-
anna. Á síðustu fimm áram hef-
ir helmingur þessara ríkja verið
þurrkaður burt. Sum hafa ná-
grannar þeirra, stórveldin,
hreinl. gleypt og lagt undir sig.
Öðrum hefir verið leyft að, tóra
að nafninu til sem leppríki og
undirríki. Og þótt það sé látið
heita svo, að tilvera þeirra bygg-
ist á þjóðemisrétti, er það þjóð-
erni, sem þau þykjast byggja
á, ólíkt því, sem lagt var til
grundvallar 1919.
Síra Ámi Sigurðsson
er í sumarleyfi um þessar
mundir.
sem bera álitleg útsvör, nær-
gætni? Sumir þeirra eiga víst
„tugi þúsunda á sparisjóðum“,
— en „láta þeir ekki aðra vinna
fyrir sig“ líka?
HANNES Á HORNINU
(Frh. af 5. síðu.)
framtío sinni eða þjóðarinnar. í
kosningum verðlauna þeir lygi og
róg, en snúa bakinu við alvörunni,
starfinu og rökunum. Þeir gleypa
hrá slagorðin og kjamsa á. í>eir
eru að eyðileggja sjálfa sig.“
,;OG HANA NÚ,“ sagði kerling-
in um leið og hún stakk hnífnum í
síðu hinnar kerlingarinnar. Þetta
eru meiri skammírnar. En ef mað-
ur heflar þessa ræðu svolítið, er
þá ekki einhvern kjarna að finna
innst inni í henni. Ég hefi verið að
hugsa um það síðan í gær —- og
viljið þið ekki hugsa líka um það
svolitla stund?
ÉG HEFI EKKI sagt, að Guð-
mundur Hlíðdal hefði of stranga
stjóm á starfsfólki sínu. Ég var að
finna að slæmri reglu á póstaf-
greiðslustöðum utan Reykjavíkur.
Ég bað um umbætur og gat þess
að þeirra mætti vænta, því að sagt
væri að Guðmundur Hlíðdal væri
stjórnsamur, enda væri slíkt gott
hjá forstjórum, ef stjófnsemin væri
þá ekki aðeins naglaskapur í garð
starfsmanna. — En þannig stjórna
að minnsta kosti sumir forstjórar.
„ÁRNÝ“ SKRIFAR og er voða-
lega reið: „Jæja, þá er mjólkin
hækkuð enn, og virðist hugsana-
gos Sveinbjarnar „prests“ hafa
orðið nú einna ógurlegast í sam-
anburði þó við gosin undanfarið.
Nú kem ég með þá tillögu, að al-
ménningúr sýni þann hugsana-
þroska að kaupa alls enga mjólk í
nokkra daga, nema handa börnum
og sjúklingum. Ég tel þessa leið
vel færa og sé ekki annað sjálf-
sagðara en að reyna hana.“
„TÖKUM NÚ RÖGG Á OKKUR
á þenna hátt og sýnum Sveinbirni,
að við > kærum okkur ekki um
þessi marggutluðu og súru „guð-
spjöll“ hans fyrir uppsprengt
verð. Og þannig mætti fara að með
fleiri fæðutegundir á íslenzkum
markaði, ef máttur samtakanna og
heilbrigðrar hugsunar væri fyrir
hendi.“
ÞETTA ER ÓSANNGJARNT, en
má þó koma fram. Ekki held ég
að „Árný“ mín eigi marga já-
bræður í þessu efni — og hefir
hún oft skrifað mér betri bréf og
af meiri skynsemi.
„LESANDI" SKRIFAR; „Morg- j
unblaðið er búiS áð vera að velta |
Jén á Laxamýri
sextngnr í dag.
S EXTUGUR er í dag Jón
Helgi Þorbergsson á
Laxamýri í Þingeyjarsýslu.
Jón er fæddur á Helgastöðum
í Réykjadal mislingasumarið
1882, sonur Þorbergs Hall-
grímssonar Þorgrímssonar frá
Hraunkoti, og konu háns, Þóru
Hálfdánardóttur Björnssonar
frá Öndólfsstöðum Einarsson-
ar prests að Arnarvatni Hjalta
sonar. Jón leitaði sér ungur
búfræðimennlunar í Noregi og
Skcílandi og dvaldist erlendis
þrjú ár og fór utan. þrem sinn-
um eftir það til frekari
fræðslu. Hann vann hjá Bún-
aðarfélagi íslands í 10 ár frá
1909-—1919, sem ráðunautur í
sauðfjárrækt og ferðaðist þá 5
vetur samfleytt nálega um all-
ar sveitir landsins til þess að
leiðbeina bændum og hvetja
þá til umbóta í vali og hirð-
ingu sauðfjár. Á þeim árum
kom hann á skipulagðri haust-
sýningu hrúta um allt land. —
Ennfremur kom hann því til
leiðar, að bændur komu upp
sundþróm í húsum sínum til
sauðfjárböðunar, og taldi að
eigi ynnist að fullu bugur á
fjárkláðanum með öðram
hætti. Hann varð yfirullarmats
maður á Suðurlandi er ullar-
matið hófst 1916. Átti sæti á
Búnaðarþingi um mörg ár,
stóð fyrir umbótum á Búnað-
arfélagi Garða- og Bessastaða-
hrepps, en það félag kom á
fyrstu garðávaxtasýningu hér
á landi. Hann átti frumkvæði
að stofnun félagsins Landnám
í Reykjavík 1924, sem vann að
skipulagningu nýbýlaræktar
umhverfis Reykjavík, — átti
frumkvæði að stofnun Búnað-
arsambands Suður-Þingeyjar-
sýslu 1928 og er formaður þess
enn í dag, hof 1915 baráttu fyr
ir því að farið yrði að flytja
dilkakjötið frosið á enskan
markað.
Jón Þorbergsson hóf búskap
vorið 1917. Keypti hann þá
jörðina Bessastaði og bjó þar
í 11 ár. Sléttaði hann þar 36
dagsláttur í túni. Árið 1928
keypti hann jörðina Laxamýri
og hefir búið þar síðan.
Jón hefir ritað og gefið út
nokkur rit um áhugamál sín í
búnaðarefnum og nokkur smá-
rit um stjórnmál auk fjölda
greina í blöð og tímarit. Hann
var um skeið einn af útgefend-
um búnaðarritsins Freys.
Jón er kvæntur Elínu Vig-
fúsdóttur frá Gullberastöðum í
Lundareykjadal og eiga þau
sex börn.
öllu mögulegu fyrir sér í mörg ár
— og kemst aldrei að neinni nið-
urstöðu um neitt. Nú sé ég að einn
öf rijhöfundum Þjóðólfs er líka
farinn að velta fyrir sér.“
„HVERS VEGNA komast þessir
menn aldrei að neinni niðurstöðu?
Mér líkar betur við fá orð í fullri
meiningu. Þau segir þú. Þú ert
ekki alltaf að þessum déskotans
vangaveltum.“
„MANGE TAK,“ segir danskur-
inn og íslenzkir almúgamenn, þeg
ar kemur fát á þá — og þeir vilja
sýnas tuppskafnari en þeir eru.
Hannes á horaina.