Alþýðublaðið - 06.08.1942, Blaðsíða 6

Fixnmtudagur 6. ágúst 1942.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Vantar verkamenn
nú þegar.

Jón Gantl
Sími 1792.
Hugheilar hjartans þakkir, fœrum við öllum okkar mörgu
vinum og l andamönnum fjœr og nœr, fyrir kveðju, skeyti, blóm,
gjafir og heimsóknir á fimmtiu ára hjúskaparafmœli okkar 30.
júli s. I. Sérstaklega pökkum við okkar góðu sveitungum, Kolhrepp-
ingum fyrir sína höfðinglegu gjöf.
Þetta ásamt einlœgri vináttu og trygð á liðnu árunum þökk-
um við ykkur af heilum hug.
Pálína M. Sigurðardóttir.
N
S
HVAÐ SEGJA HIN BLÖÐEN
Framh. af 4. síðu.
aðra írambærilega menn innan
Framsóknarflokksins er ekki að
ræða en Jónas Jónsson og Her-
mann, þótt flestir munu telja það
með ólíkindum, að þessir menn séu
kallaðir til forgöngu í sjálfstæöis-
málum þjóðarinnar.“
í lok greinarinnar kemst
blaðið þó að þeirri frumlegu
niðurstöðu, að líklega muni Al-
þýðuflokkurinn styðja Jónas til
valda, ef Hermann velti honum
ekki!! Framsýnir stió-nmála-
spekingar þar.
HANNES Á HORNINU
(Frh. af 3. síðu.)
klókur, að þú finnir út þýðingu
hennar.“
VITANLEGA viðuþkenni ég
ekki gagnrýnina. Menn gera það
aldrei. En ég býð þennan „X 12“
velkominn í starfshópinn. Við sjá-
um hvað hann getur. Eklú let ég
hann til afreksverkanna, þennan
unga, framgjarna — og að því er
virðist velskrifandi kollega minn
á öllum götuhornum.
Hannes á horninu.
Hnsoæðis*
vandræðin.
Framh. af 4. síðu.
okkur 854 börn saman komin á
einn stað. Tilvonandi borgara
þessa þjóðfélags, sem það treyst y
ir til að halda uppi menningu
og þróun komandi mannsaldur.
Hvernig er þá að þessari æsku
búið? Hún lifir við þau kjör,
margt af henni, að skólaganga
sumra er mjög erfið sökum
fjlarlægða (foreld'rarnir búa í
lélegum sumarbústöðum utan
bæjarins) eða ef til vill ómögu-
leg. Á sumum heimilum, sem
kúldrast verða í ótrúlega þröng
um húsakynnum, er ekki hægt
koma við almennstu hreinlætis-
ráðstöfunum, svo Börnin geta
vart'!sótt skóla af þeim sökum.
Auk þess er hægt að ímynda
sér þaii áhrif, sem stöðugjur
flækingur milli húsa og milli
fjölskyldna, sem skjóta skjóls-
Ihúsi yfir þá vegalausu í það og
það skiptið, hefir á böm. Sífellt
vonleysi foreldranna og örvænt
ing um að úr rætist gerir þessa
litlu þegna án efa ekkert sér-
lega hrifna af því þjóðfélagi,
sem þau eru fædd til þess að
lifa og starfa í.
Guðmundur T. Eggertsson.
Freuiuaötu 10 A.
Rousseau.
(Frh. af 5. síðu.)
hans dögum. Hann sagði það
sama og Wistantley grafari
sagði á dögum Cromwells.
Enginn mátti eiga meira land
en það sem hann þyrfti til að
lifa af. og ekki meira en hann
gæti pæktað. Ekki stoðar að:
halda því fram að byltingin,
sem kom í fótspor Rousseaus,
viðurkenndi þessa jafnaðarhug-
sjón hans. Fjarri því. í kjölfar
hennar komu stríðsgróðamenn
og fjárglæframenn. En hún
fékk bændum jarðeignirnar og
þeim halda þeir enn. Bók hans
setti því sín mörk á akra og
víngarða Frakklands. Og þau
mörk hefir jafnvel ekki Vichy-
stjórnarfarið afmáð.
Bílslysið
(Frh. af 2. síBu.)
upp Frakkastíg. Hljóp hann þá
út úr bifreiðinni og inn í hina
bifreiðina og náði strax valdi
á henni. Um leið sá hann, að
ofurlítið neðar hafði orðið slys,
sem sá, er stolið hafði bifreið-
inni, hafði ekki látið hindra sig.
Hafði bifreiðarþjófurinn ek-
ið þar á húsið TFrakkastígur 6A
og brotið þar glugga. Hafði
gamli maðurinn orðið milli húss
ins og bifreíðarinnar og lá hann
inni í glugganum og var þegar
örendur.
Þegar í stað var farið með
bifreiðarþjófinn til lögreglunn-
ar, en hann var svo drukkinn í
gærkveldi, að ekki var hægt að
yfirheyra hann. Lögreglan hefir
óskað eftir því, að nafn hans
verði ekki birt meðan ekki er
hægt að taka skýrslu af hon-
um.
Reykjavíknr mótið
byrjar f kvöld kl. 8.
LelKnr milli Fram og Yikings.
EYKJAVÍKURMÓTIÐ í
knattspyrnu byrjar í kvöld.
Hejst það með leik milli Fram
og Víkings kl. 8.
Bæði félögin hafa æft af
miklu kappi undanfarið og mun
Víkingur að minnsta kosti vilja
hefna hinna greypilegu ófara
sinna á íslandsmóitinu.
Síldarverksmiðjur ríkisins.!
Frh. af 2. síðu.
flokksins, og Ingvar Pálmason,
fyrir hönd Framsóknarflokks-
ins. Það ár voru allar verksmiðj
ur einstakra manna í fullum
gangi og síldarsöltun sömuleið-
is, en samt var augljóst, að'síld-
arverksmiðjur þessar fullnægðu
hvergi nærri þörfum skipaflot-
ans. Samt komu eigi 'tillög
ur fram á alþingi um aukningu
ríkisverksmiðjanna fyr en ég
flutti tillögu í sjávarútvegs-
nefnd neðri deildar, á aukaþing
inu 1933, um að reisa 2500 mála
verksmiðju á Siglufirði. Þessi
tillaga var afgreidd þannig, til
samkomulags, að staður hinnar
nýju verksmiðju var eigi ákveð
inn á Alþingi, heldur látinn ó-
ákveðinn, en með tillögum
nefndar, sem skipuð var í mál-
ið, var Siglufjörður talinn heppi
legasti staðurinn. Verksmiðjan
var því reist á Siglufirði og tók
til starfa árið 1935.
Enn kom í ljós, að verksmiðju
afköstin voru of lítil. Ég kom í
síldarverksmiðjustjórnina árið
1936, og gerðum við, þáverandi
stjórnendur, Þórarinn Egilsson
og Þorsteinn M. Jónsson, á þeim
árum tillögur um nýbyggingar
við ríkisverksmiðjurnar og leyfi
handa einstökum mönnum til
stækkunar, sem nam samtals
10—12 þúsund mála vinnslu á
sólarhring, þ. a. m. höfðum við
undirbúið nýja stækkun síldar-
verksmiðjanna á Siglufirði og
byggingu 2500 málaverksmiðju
á Raufarhöfn, samkvæmt heim
ildarlögum frá alþingi.
Ég hefi síðan setið í verk-
smiðjustjórninni og á öllum tím
um átt þátt í því, ásamt með-
stjórnendum mínum, að afköst
síldarveksmiðja ríkisins hafa
verið aukin. Sum árin, síðan
síldarverksmiðjur ríkisins tóku
til starfa hafa verið mjög erfið
fyrir síldariðnaðinn þannig að
verksmiðjur einstakra manna
eða fyrirtækja hafa ekki verið
starfræktar. Varð þetta til þess,
að ríkið varð að skerast í leik-
inn og kaupa dr. Pauls verk-
smiðjuna á Siglufirið, Sólbakka
verksmiðjuna og síðast Húsa-
víkurverksmiðjuna. Þó að af-
köst ríkisverksmiðjanna séu enn
of lítil hefir þróun þeirra verið
örari en dæmi eru til um nokk-
urt annað fyrirtæki hér á landi.
Það eru ekki nema 13 ár síðan
fyrsta ríkisverksmiðjan tók til
starfa, og afköst hennar voru
aðeins 2400 mál á sólarhring.
Nú er afkastageta verksmiðj-
anna .orðin sem næst 20 þús.
mál á sólarhring, en notast því
miður ekki að öllu leyti á þessu
ári, þar sem Sólbakkaverksmiðj
an og gamla verksmiðjan á Rauf
arhöfn hafa ekki komizt af stað
vegna fólksleysis, og verksmiðj-
urnar á Húsavík og Norðfirði
eru heldur ekki reknar á þessu
ári af öðrum ástæðum.
Þrátt fyrir þessa öru aukn-
ingu ríkisverksmiðjanna eru
þær enn of litlar og fyrir því
hefir nú verksmiðjustjórnin
gert þessar tillögur um nýja
stóra aukningu.
Ríkisverksmiðjtumar hafa oft
átt í ýmsum vandræðum vegna
þess, að þær hafa eigi ávallt
notið skilnings og stuðnings
hinna ýmsu ríkisstjórna. Hvað
eftir annað var t. d. búið að sam
þykkja að kaupa löndunartæki
fyrir verksmiðjurnar, í fyrsta
skipti á árinu 19'37>en þá fékkst
ekki gjaldeyrir til þess. Síðar
var enn samþykkt að kaupa
löndunartæki og voru þau keypt
og allt, er til þeirra þurfti, vet-
urinn 1939—4JD, í Noregi og
Svíþjóð, en þá stöðvaðist flutn-
ingur frá þessum löndum, vegna
heríöku Noregs. Loks voru lönd
unartæki og allt er til þeirra
þurfti enn á ný keypt í vetur í
Bandaríkjunum um og fyrir ára'
mót, en af ástæðum, sem voru
verksmiðjunum óviðráanlegar,
hefir flutningur á þeim tafizt,
og það svo mjög, að enn eru tæk
in ekki öll komin til landsins.
Full von er þó til, að úr þessu
rætist svo snemma, að þau verði
loks komin upp fyrir næstu síld-
arvertíð og verksmiðjurnar
þannig fyllilega samkeppnis-
færar við aðrar verksmiðjur.
ÍHeístaramót t. S. t.
í fimmtarþraut.
¥ GÆRKVELDI fór fram
keppni í fimmtarþraut.
Keppendur voru fjórir, en einn
af þeim hætti þegar fjórar
greinar voru búnar. Keppnin
hófst réttstundis og gekk greið-
lega. Arangur var frekar góður
og oft skemmtileg keppni vegna
þess hve keppendur voru jafnir.
Hvers vegna eru svo fáir hér,
sem keppa í fimmtarþraut? Það
er undarlegt hvað fáir íþrótta-
menn æfa sig svo alhliða í í-
þróttum, að þeir séu færir um
að keppa í fimmtarþraut.
Þrautin í stigum:
1. Anton BjÖrnsson 2466 stig
2. Jóhann Bernhard 2463 ——
3. Rögnv. Gunnlaugs. 2167 —
Úrslit í einstökum greinum:
Langstökk:
1. Jóhann Bernhard 6,16 m.
2. Rögnv. Gunnl.son 5,80 m.
3. Anton Björnsson 5,72 m.
Spjótkast:
1. Anton Björnsson 44,64 m.
2. Jóhann Bernhard 36,38 m.
3. Rögnv Gunnl. 34,44 m.
200 m. hlaup:
1. Jóhann Bernhard 24,0 sek.
2. Rögnv. Gunnl. 26,0 sek.
3. Anton Björnsson 26,6 sek.
Kringlukast:
1. Anton Björnsson 33,06 m.
2. Rögnv. Gunnl. 32,77 m.
3. Jóhann Bernhard 26,73 m.
1500 m. hlaup:
1. Anton Björnss. 4,41,2 mín.
2. Jóh. Bernhard 4,45,6 mín.
3. Rögnv. Gunnl. 5,12,2 mín.
Keppendur voru allir úr K.R.
—IIHIWW *MH rtHm
■Sel skeijasend
Uppl. í síma 2395.
gtlHIStWS
YJ
,ÞormóðHr‘
til Vestmannaeyja í kvöld.
Vörumóttaka til hádegis.
Athugasemd.
IGREIN í Alþýðublaðinu 2.
ágúst „Frægir prófessor-
ar“, undir dulnefninu p, er
sögð saga um, að prófessor
Dungal hafi fyrir nokkrum ár-
um átt að flytja tvo fyrirlestra
við Berlínarháskóla, en að úr
síðara fyrirlestrinum hafi ekki
orðið vegna þess, hve lélegur
• sá fyrri var.
Þetta er mjög ómakleg að-
dróttun um próf. Dungal, e»
flutt hefir fyrirlestra í London,
París og Aþenuborg og hlotið
mikið lof fyrir, eins og sjá má
á því, að gríska stjórnin sæmdi
hann stórriddarakrossi sam-
kvæmt tillögum vísindamanna
þeirra, er stóðu að vísindafund-
únum í Aþenuborg.
Sagan er rétt sögð þannig:
Eftir að prófessor Dungal hafði
fliitt fyrra fyrirlestur sinn í
Berlín var honum tilkynnt að
fresta yrði seinna fyrirlestrin-
um, er var ekki haldinn. Ástæð-
an var sú, að nokkrU áður kom
upp deilumál í Reykjavík milli
þýzks stúdents og ræðismanns
Þjóðverja, dr. Timmermann,
en Dungal var þá rektor og
tók mál stúdentsins að sér. Varð
stúdentinn að hverfa af landi
burt, en ræðismaðurinn kvart-
aði undan afstöðu háskóla-
rektors í Þýzkalandi, og hafði
það þær afleiðingar, er hér er
frá greint.
Þá er og sagt á mjög vill-
andi hátt frá því, að Ólafur
Björnsson cand. polit. hefir ný-
lega verið ráðinn kennari við
Háskólann. Hinn 27. júni setti
Magnús Jónsson kennslumála-
ráðherra Ólaf Björnsson dósent
við laga- og hagfræðideild Há-
skólans frá 1. sept. næstk.
að telja samkvæmt einróma til-
lögu deildarinnar. Ól. Bj. hefir
verið stundakennari við Háskól
ann, síðan Viðskiptaháskólinn
var sameinaður honum, en við
Viðskiptaháskólann hafði hann
verið kennari í 3 ár. Setning
Ól. Bj. fór fram áður en hin
nýja reglugerð, sem um er rætt
í greininni, var staðfest, og
auk þess eiga ákvæði hennar
um embættaveitingar einungis
við um skipun í embætti, en
ekki setningu.
Alexander Jóhannesson.
rektor Háskólans.