Alþýðublaðið - 07.08.1942, Blaðsíða 4
4
MJÞÝiHJBlAfHÐ
Föstudagur 7, ágústF 1942*
* rnmnmn m,m.mmmrnm..... .. I
Ctp(v.ð; AlþýCvftokksrioB
Kltstjóri: SteC&a rjetamea
Bitstjóru og eígr«í!Selo i Al-
þýCuhúainu rI8 jtlrerfisgStu
Bfmar ritstjórnar: 4901 og
4909
Sixnar afcreiSslu: 4808 og
4M8
VerC i lausasSlti 2S aura.
AlþýgBprentBiBÍgian h. L
Efnileg bFfjno.
KOMMÚNISTAR eru nú
farnir að sýna verka-
lýðnum, hvaða afrek er hægt að
vinna fyrir hann með sex kom-
múnista á alþingi. Þar geta
menn nú séð byltingarsinnaða
pólitík! Þeir byrjuðu á því í
fyrrakvöld, að reyna að afhenda
Framsókn — flokki Jónasar
frá Hriflu — allt forsetavald á
sumarþinginu og þar með að-
stöðu til þess að tefja fulln-
aðarsamþykkt kj ördæmaör eyt-
ingarinnar, sem kommúnistar
hafa þó lýst yfir, að þeir séu
fylgjandi, um óákveðinn tíma!
Þetta furðulega og óvænta
tiltæki kommúnistaþingmann-
anna sex bar að með þeim
hætti, að þeir gerðu það að
skilyrði fyrir samvinnu um
forsetakjör við hina stuðnings-
flokka kjördæmabreytingarinn-
ar, Alþýðuflokkinn og Sjálf-
ítæðisflokkinn, að Framsókn
yrði með í henni. Og þegar
Framsókn neitaði, neituðu
kommúnistar líka! Ef engin
samvinna hefði heldur tekizt
um forsetakjörið milli hinna
'*;veggía stuðningsflokka kjör-
dæmabreytingarinnar, hefði
Framsókn sem stærsti flokkur
þingsins iengiS allt fundar-
stjóravald bæðí í sameinuðu
jþingi og báðum deildum í sín-
ar hendur og kjördæmamálinu
þar með á síðustu stundu verið
vteflt í fullkomna tvísýnu fyrir
ábyrgðarleysi kommúnista. En
'þá komu kratarnir með „kák-
ið“ og afstýrðu slíkum afleið-
ingum af ákvörðun hinna „bylt-
ingarsinnuðu“ með því að gera
í þetta sinn bandalag við Sjálf-
stæðisflokkinn um forsetakjör-
:ið.
Menn voru „áð velta því fyr-
ir sér“ í fyrrakvöld, hvaða hag
kommúnistar hefðu séð sér í
því, að afhenda flokki Jónasar
frá Hriflu allt forsetavald á al-
þingi, eins og greinilega var að
stefnt með ábyrgðarleysi þeirra.
Af gamalli reynslu af þessum
loddurun lá mjög nærri að á-
lykta, að hér væri ekki um
nema um venjulegt lýðskrums-
bragð að ræða af þeirra hálfu:
Þeir vildu láta líta svo út, að
þeir væru of heilagir til þess
að hafa augnablikssamvinnu
við íhaldið, jafnvel þótt kjör-
dæmabreytingunni, sem þeir
þykjast þó vera með, væri með
slíkum loddaraskap stefnt í
voða.
En í gærmorgun kom í ljós í
Þjóðviljanum, að það er að
minnsta kosti eitthvað fleira,
sem fyrir kommúnistum hefir
vakað, því að í frásögn sinni af
kosningunni til efri deildar
tekur blað þeirra alveg afdrátt-
arlaust aístöðu méð Framsókn
í deilunni, sem út af þeirri
feosningu spannst í sameinuðu
þingi í fyrrakvöld! Segir Þjóð
viljinn, alveg eins og Fram-
sóknarmennirnir sögðu á þingi,
að Framsókn hafi verið beitt
rangindum með þeim forseta-
úrskurði, að hún skyldi ekki
fá nema 6 sæti í efri deild, —
éins og SjáKstæðisflokkurinn,
í stað 7 á móti 5, eins og Fram
sckn gerði kröfu til að fá. Og
þó að það væri sannað við um-
ræðumar í sameinuðu þingi
um þetta, með rökum, sem eng-
inn Framsóknarmaður treysti
sér í móti að mæla, að Sjálf-
stæðisflokkurinn ætti nákvæm-
lega sair.a rétt á 6 sætum í efri
deild eins og Framsókn á 7, og
því ekki nema eðlilegt og sjálf
sagt, að atkvæðagreiðslan, sem
fram fór væri látin ráða, káll-
ar kommúnistablaðið þetta
„hneyksli“ og segir, að það hafi
verið „íramið“ vegna þess, að
„með þessu móti“ — þannig
kemst Þjóðviljinn að orði —
„fá Alþýðuflokkurinn og Sjálf-
stæðisflokkurinn 8 menn í efri
deild og þar með stöðvun-
arvald.en annars hefðu þeir
haft 7 samtals, Framsókn 7 og
sósíalistar 2“!
Hér fara menn að sjá, hvar
hundurinn liggur grafinn.
Framsókn og kommúnistar ætl-
uðu sér að ná sameiginlegum
meirihluta í efri deild! En það
mistókst og nú kvartar komm-
únistablaðið um það, að AI-
þýðuflokkurinn og Sjálfstæðis-
flokkurinn hafi féngið „stöðv-
unarvald“ þar! Stöðvunarvald
á móti hverjú, verður mönnum
á að spyrja? Hingað til hefir
ekki verið talað um annað
síöðvunarvald á sumarþinginu
en það, sem Framsókrr hefir
verið að> reyna að ná, fýrst við
alþingiskosningarnar og nú við
kosninguna til efri deildar, á
móti kjördæmabreytingunni.
Og hafa ekki kommúnistar lýst
því yfir, að þeir séu kjörd'æma
breytingunni fylgjandi? Hvað
eru þeir þá að kvarta yfir því,.
að fá ekki sameiginlegan meiri
hluta með Framsókn • £ efri
deild?! Hafa þeir máske þegar
komið sér saman við flökk
Jónasar frá Hriflu og Her-
manns um eitthvert það hjálp-
ræði verfcalýðnum til handa,
sem tryggja átti með sameig-
inlegum meirihluta Framsókn-
ar og kommúnista í efri deild,
en nú sé fyrirsjáanlegt að
strandi á „stöðvunarvaldi“‘ AI-
þýðuflokksins og Sjálfstæðis-
flokksins? Eða var það mein-
ingin, að láta "Jónas frá Hriflu
„nota“ hina sex þingmenn
kommúnieta til þess að stöðva
fullnaðarsamþykkt kjördæma-
breytingarinnar á síðustu
stundu?
Þessi möguleiki er enn fyrir
hendi. Framsókn og kommún-
istar hafa 8 fulltrúa í efri deild
á móti 8 fulltrúum Alþýðu-
flokksins og Sjálfstæðisflokks-
ins. Ef kommúnistar eru óheilir
í kiördæmamálinu, eins og þessi
byrjun bendir ótvírætt til, þá er
fullnaðarsamþykkt þess engan
veginn tryggð. Það er rétt fyrir
kjósendur þeirra, að hafa vak-
andi auga á því, sem frekar
gerist í því máli. Eftir öllum
JÓN BLÖNDAL:
Afstaða Alþýðuflokksins
til afurðaverðs bænda.
ÁkvBrðan afnrðaverðsins og andstað*
an gegn gerðardðminnm.
Frh.
IFYRSTU grein minni minnt
ist ég á tvenn ásökunar-
efni Framsóftnar gegn Alþýðu-
flokknum auk afstöðu flo'kks-
ins til afurðaverðsins, sem þeg-
ar hefir verið gerð skil.
Annað er sú margendur-
tekna staðhæfing að Alþýðu-
flokkurinn hafi viljað láta lög-
binda afurðaverð bænda en
■láta kaupgjaldið vera frjálst.
Hefir Tíminn oftsinnis staglazt
á þessu og sagt að það væri
einkennileg jafnaðarmennska.
Síðast segir svo í Tímanum
31. júlí s. 1.:
, ,AIþýðuflok(kiJrinn: , hefir
barizt gegn festingu kaupgjalds
ins, en á sama tíma heimtað
tfestijnguj á vferðlagi landbún-
aðarafurða. Verkamenn áttu að
hafa frjalsar hendur, en bænd-
ur áttu að vera bundnir.
Slík er jafnaðarmennska Al-
þýðuflokksins. Ekki er von að
vel fari.“
Það exu raunar bein ósann-
indi að Alþýðtiflokkurinn hafi
krafizt þess að afurðarverð
bænda væri lögbundið, eins og
sjá má af þvi:, sem sagt hefir
verlð um tillögur flokksins um
þetta efni í fyrri greinum.
Hinsvegar ihefir Framsóknar-
flokkurlnn lagt fram tillögur
um það á Alþlngi (á haustþing-
Intt 1941) að allt kaupgjald í
landinu væri lögbundið og
mætti ekki hækka hvað sem
framfærslukostnaðinum í land-
inu li'ði. Þannig var nú sann-
girni Framsöknar í garð laun-
þeganna þá. I sjáKu sér gæti
þessi flok'kur því ekki með nein
um rétti talað um það að ósann--
gjarnt væri að lögfesta afurða-
verð bænda, án tillits til hækk>
un á framfærslukostnaði, Þaó
væri alveg hliðstætt þwí, sem-
Framsókn ætlaði launþegunum.
En Alþýðuflokknvim hefir
aldrei dottið í hug að fojóða
bændum upp á slíka ósanragirni
eins og nú skal sýní.
Afurðasöiulögin eru sett eftir
krö'fum Framsók-nar og má
ætla að meiri hluti' bænda hafi
aðhylzt og aðhylli'st ennþá þetta
skipulag, sem í ýmsu er þó
ábótavant, þótt ekki sé tældfæri
til þess að ræða um það hér.
Samkvæmt þessum lögum,,
sem Framsökn hefir aldrei far-
ið frtam á að 'væru afnumin, er
afurðaverðið ákveðið af opinber
um verlagsnefndum. Alþýðu-
flokkurinn hefir aldrei lagt
sólarmerkjum að dæma verður
fullnaðarsamþykkt kjördæma-
breytingarinnar því aðeins
tryggð, að kommúnistar verði
beinlínis kúskaðir til þess að
standa við gefnar yfirlýsingar
um fylgi sitt við hana.
frami neihar tillögur um afnám
afurðasölulaganna -— enda
myndi’ þá; sennilega hafa heyrzt
hljóð úr: (horni - Framsóknar-
manna — en hann hefir að-
eins lagt- ttl! að breytt yrði skip-
un nefndanna, þannig að Fram-
sóknarflokknum væri ekki fyrir
fram tryggður beinn meirihluti
í þessum íæfndum eins og nú er.
Þetta kallar Tíminn tillögu um
að lögfésta’afurðaverðið! Er það
ekki helduir gálausleg meðferð
sannleikans?
Samanburðurinn við kaupið
er algerlega úr lausu lofti grip-
inn. Alþý'ðuflokkurlnn hefir
aldrei krafizt þess að hið opin-
bena ákvæði kaupgjaldið, hann
álítur það þvert á mótx miður
æskilégt, en hvað myndi
Framsókn- segja um þær kröfur,
að allt kaupgjald ætti að ákveð
ast af opinberri nefnd, en síðan
ætti að tryggja Alþýðuflokkn-
um eða Alþýðusambaadinu
hreihan meirfhluta í þeirri
nefnd? En þetta væri hliðstætt
skipulági' afúrðasölúnnar, o g
má það að vísu fiarðulégt telj-
EKKI er feað með ljúfu geði,
sem Sjálfstæðismenn veita
gerðardómimm lausn. Nú er
Morgunblaðið biiið að koma
auga á þaði. að hann hafí verið
,,virðingarverður“, og þarf ó-
neitanlega mikla skarpskyggni
tilí Forystugrein Morgunblaðs-
ins; r gær hefst á þessa leið:
„Ríkisstjórnm hefir boðað af-
mám gerðardómslaganna á þessu
þingi. Hvað í staðinn kemur veit
enginn ennþá.
Vaíalaust verða mörgum von-
brigði, að þannig fór um þessi lög,
því að með þeim var gerð virð-
ingarverð tilraun til þess, að hafa
hemil á vexti dýrtíðarinnar.“
Sú „virðingarverða“ tilraun
hefir ekki borið meiri árangur
en svo, að dýrtíðin, sem átfi „að
I hafa hemil á“, hefir þoíið upp
i úr öllu, svo gersamlega mátt-
vana var þessi „dýrtíðarráðstöf-
un“. Þá vann gerðardómurinn
sæli það „virðingarverða“ starf
að spilla frjálsu samkomulagi
verkamanna og atvinnurek-
enda. Og lengi vel voru ýmsir
Sjálfstæðismenn því mótfallnir,
að þessi leið yrði farin.
*
Vísir birtir hvern „leiðarann“
öðrum fáránlegri þessa dagana.
Er þar slegið fram ýmsum firr-
um, en sem betur fer etur blað-
ast að Framsókn skuli hafa
komizt upp með slíkt ofríki til
þessa tíma.
En úr því Tíminn heimtar
samskonar skipulag fyrir á-
kvörðun kaupgjalds og afurða-
verðs þá verður ekki hjá því
komizt að spyrja:
Vill Framsókn a r flokkurinn
ganga inn á það, að Alþýðu-
flokkurinn eða Alþýðusam-
bandið hafi hreinan meirihluta
í nefnd, sem ákvæði allt kaup-
gjald í landinu, eða óskar hann
eftir að afurðasölulögin verði
afnumin og afurðasöluverðið lát
ið vera „frjálst“, á sama hátt
og Tíminn segir að Alþýðu-
flokkurinn vilji hafa kaupið?
Þá á Framsókn að bera fram
tillögu um það, í stað þess að
'bölsótast yfir „ójafnaðar-
mennsku“ Alþýðuflokksins.
4)
Ég get verið fáorður um
ásakanir Framsóknarmanna í
garð Alþýðuflokksins fyrir and-
stöðu hans gegn gerðadóminum
f vetúr. Reynslan hefir skorið
Framh. á 6. síðú.
ið það ofan í sig í öðru orðinu,
sem það segir í hinu. Ritstjór-
inn virðist hafa mikið dálæti á
þeim hugarórum sínum, að Al-
þýðuflokkurinn muni ætla að
mynda stjórn með Framsóknar-
flokknum, og þá helzt undir
forystu Jónasar frá Hriflú! f
gær er eftirfarandi vísdóms-
korn að finna í Vísi:
„Framsóknarflokkurinn gin yfir
Alþýðuflokknum með opinn fáðm,
reiðubúinn að veita honum sem
flokki og þingfulltrúunum' sem ein-
staklingum alls kyns fríðindi, og
gott hefir þeim í því heygarðs-
horrd þótt gullið, jafnvel þött mál-
inn væri svikinn. Framsóknar-
flokkurimn og Alþýðuflokkurinn
eiga samtals 26 þingl'ulltrúum á
að skipa, og geta þannig staðið að
stjórnarmyndun og tryggt henni
meirihluta fylgi, en ef horfið væri
að því ráði, væri úti um kjördærna-
málið, en Aiþýðuöokkurinn hefir
þegar sýnt, að honum er full alvara
að fylgja því máli fram til sigurs.“
Þarna er nú ekki lengi verið
að fara hringinn! Til hvers er
verið að bera svona hfingavit-
leysu fram fyrir lesendur? Veit
þessi ritstjóri ekki, að milli Al-
þýðuflokksins og Framsóknar
er síður en svo um samvinnu að
ræða? Og veit hann ekki, að
kommúnistar eru þeir einu, sem
nú sleikja sig upp við Fram-
(Frh. á 6. síðu.)