Alþýðublaðið - 11.08.1942, Qupperneq 2

ALÞYÐUBLAÐIÐ
Þriðjudagur 11. ágúsi 1943.
Ný þipgsályktunartillaga Al,þýðuflokksins um
Samninga við verkalýðsfélögin, alls-
herjar vinnumiðiun og 8 st. vinnudag.
Gert ráð fyrir að ríkisstjórnia
hefji strax samninga um kaup
og kjör í allri vinnu hjá rikinu.
8 stnnda vinnn-
dagur bjá ðllnm
atvinnnrekendnm
á ÍsafirOi.
Og 20-25% hækk-
un á tjranfilavmuiip.
ALLIR VERKAMENN á
ísafirði hafa nú fengið
fram 8 stunda vinnudag.
Gekk þetta í gildi frá og með
deginum í gær. Jafnframt
fengu verkamenn fram kröfu
sína um 20—25% hækkun á
grunnkaupi sínu.
Verkamenn á ýmsum vinnu-
stöðum á ísafirði rituðu atvinnu
rekendum bréf sl. laugardag,
þar sem þeir fóru fram á veru-
legar breytingar á kjörum sín-
um. Kröfðust þeir að 8 stunda
vinnudagur yrði viðurkenndur
og að kaup þeirra hækkaði um
20% hjá bænum, en að raun-
verulega yrði meiri hækkun
hjá öðrum atvinnurekendum.
Þetta liggur í því, að vinnudag
ur hjá ísafjarðarbæ fy'rir verka
mennina hefir verið 8 tímar,
en annars staðar hefir hann
verið 8 V2 tími. Kröfðust verka-
menn hjá atvinnurekendum, að
kaupið, sem þeim hefir verið
greitt fyrir þennan hálfa tíma,
bætist við kaupið fyrir 8 tím-
. ana, en 20% komi ofan á það.
Bæjarráð ísafjarðar hélt
fund strax og því hafði borizt
bréf verkamannanna og sam-
þykkti kröfur þeirra. Hið sama
gerðu atvinnurekendur. JÞannig
hafa nú allir verkamenn á ísa-
firði jafnlngan vinnudag og
sama kaup.
Dagvinnukaup karla verður
nú á ísafirði kr. 3,29 með dýr-
tíðaruppbót og dagkaup því
kr. 26,32. IV2 tími er til matar.
Og aiodlrhBii löggldf um 8 stunda
vlnnudag fyrlr næsta alplngi.
ALLIR þirigmenn Alþýðuflokksins flytja tillögu til
þingsályktunar um að leita samninga við vérkalýðs-
félögin um kaup og kjör í opinberri vinnu og allsherjar-
vinnumiðlun og um undirbúning löggjafar um átta stunda
vinnudag og vinnuvernd. *
Tillagan hljóðar svo:
„Sameinað Alþirigi ályktar að fela ríkisstjórninni:
1. Að leita eftir samningum við verkalýðssamtökin um kaup
og kjör í allri þeirri vinnu, sem framkvæmd er af ríkinu
eða stofnunum þess, með það fyrir augum að koma á al-
mennri, samræmdri grunnlaunahækkun, samtímis því, að
samið verði, þar sem því verði á nokkur hátt við komið, um
átta stundavinnudag án skerðingar á dagkaupi.
2. Að Ieita samninga við verklýðssamíökin um miðlun á vinnu
við framleiðslustörf og verklegar framkvæmdir, svo að unnt
verði að halda við nauðsynlegum framkvæmdum og fram-
leiðslu í landinu, um leið og að því sé unnið, eftir því, sem
aðstæður leyfa, að samræmd verði kjör og aðbúnaður þeirra
manna, er atvinnugreinar þessa stunda.
3. Að undirbúa og leggja fyrir næsta Alþingi frumvarp til laga
um átta stunda vinnudag í þeim atvínnugreinum, sem hægt
er koma því við; svo og frumvarp til laga um aukið öryggi
og bættan aðbúnað verkalýðsins (vinnuvernd).“
í greinargerðinni segir svo:
„Nú, þegar það virðist vera í
vændum, að afnumdir verði
hinir óheillavænlegu fjötrar á
verkalýðssamtökunum (gerðar-
dómurinn) til frjálsra samninga
um kaup og kjör, samtímis því,
sem atvinnurekstur allur er í
hinum mesta blóma og gróði
flestra atvinnurekenda ævin-
týralegur og fjárhagur ríkisins
hinn blómlegasti, virðist það
næsta sjálfsagt og eðlilegt, að
leitað verði samninga yfirleitt
um bætt og samræmd kjör
verkalýðsins. Verkalýðssamtök-
Nfr sendiherre Bandarikj-
anna hér: Mr. L. B.
Var Chargé d’Aífaires Bandaríkjanm
i Berlín frá 1940 pangað tii í des. 1941
ROOSEVELT fc.rscti Br.ndaríkjanna lagði um hádegi í
gær (Washington tími) fyrir þingið í Washington, að
Mr. Leland Burnetíe Mcrris yrði skipaður sendiherra
Bandaríkjanna á íslandi í stað Mr. Lincoln McCeagh, sem
hefir verið gerður sendiherra í Suður-Afríku. Samtímis, eða
klukkan 4 eftir íslenzkum tíma, var utanríkisráðherra ís-
lands tilkynnt ákvörðun forsetans.
Mr. Morris, sem hefir verið að skipa hann sendiherra hér.
32 ár | utanríkisþj ónustu Banda
ríkjanna, er góður vinur þeirra
Roosevelts forseta c g Mc-
Veagh fyrrverandi sendiherra,
©g fagna þeir, sem til hans
þekkja, ákvörðun forsetans um
Það kann að taka nokkra daga
að fá -fullnaðarstaðfestingu
ameríkska þingsins á skipun
Mr. Morris, vegna þess, að hún
verður að fara í gegnum nokkr
Framhald á 7. síðu.
in munu að sjálfsögðu, þegar
þáu hafa til þess fullt frelsi,
vera reiðubúin til samnínga,
annað hvort heildarsamninga
eða á annan veg, við einkaat-
vinnurekendur, til samræmdra
og bættra kjara, og hlýtur þar,
af eðlilegum og réttmætum á-
stæðum, stytting vinnudagsins
í átta stundir að verða ein af
kröfunum, enda hafði. það
menningarskipulag náðst víða
um lönd, áður en heimsstyrj-
öldin brauzt út, þó aðeins væri
í fáum iðngreinum hér á landi,
en samningar hins-vegar náðst
um það fyrir einstaka vinnu-
hópa á nokkrum stöðum á adra
síðustu tímum.
Ekki sýnist ástæða til bess
að leita atbeina ríkisvaldsins til
styrktar væntanlegum frjálsum
samningum verkalýðssamtaKa
cg atvinnurekenda, heldur sé
óhæft að ganga út frá, að þess-
ir samningar komist á og að
verkalýðnum takist að fá bætt
cg samræmd kjör.
Hins vegar er ríkið og stofn-
anir þess mjög stór atvinnu-
rekandi og ætti að vera þar
cðrum til fyrirmyndar. Er því
lagí til, að ríkisstjórninni sé
falið að leita samninga við
verkalýðssámtökin um kaup
og kjör í.opinberri vinnu, með
það fyrir augum, sem nánar er
tilgreint í tillögunni, og út frá
sömu sjónarmiðum, sem drep-
ið er á í upphafi greinargerð-
ar þessarar, og ber þar ekki
hvað sízt að leggja áherzlu á
átta stunda vinnudag. Er það
bæði réttlætismál og auk þess
Orlofsfrumvarpið
aftnr borið frai
á
!
ÞINGMÉNN Alþýðu-
flokksins í efri deild al-
þingis lögðu fram í gær frum
varp um orlof fyrir verka,-
menn og sjómenn.
Er þetta frumvarp sam-
hljóða frumvarpi Alþýðu-
flokksmanna sem borið var
fram á síðasta þingi, en
fekkst þá ekki afgreitt.
Er vonandi að stjórnmála-
flokkarnir sjái sér fært að
gera þetta frumvarp að lög-
um á yfirstandandi þingi.
Fylgist verkalýður landsins
mjög vel með undirtektum
undir þetta mál hans.
Yfiraienn á skipum
Eimskips fá 100 kr.
í áhættnpðknnn.
YFIRMENN á skipum
Eimskipafélagsins hafa
fengið fram kröfu sína um
100 krónur á dag í áhættu-
þóknun í millilandasigling-
um.
Höfðu yfirmennirnir, það
er stýrimenn, vélstjórar og
lóftskeytamenn skrifað
stjórn félagsins og tilkynnt
henni þessa kröfu sína og
munu þeir jafnfrafnt hafa
neitað að sigla skipunum úr
höfn fyr en stjórnin hefði
samþykkt þessa krofu þeirra.
Stjórn félagsins hélt svo
fund á sunnudag með full-
trúum yfirmannanna og náð-
ist þá samkomulag. f strand-
siglingum verður áhættu-
þóknunin 15 krónur á dag.

Tjarnarbíó
sýnir sögulega kvikmynd, Lady
Hamilton; með Vivian Leigh og.
Laurenee Oliver í aðalhlutverk-
Haraldur Guðmundsson segir:
bað er ekki aög að af-
neraa perðardóitislSain.
Það verður samtímis að fella úr giidi
eldri kaupsamninga.
RUMVARPIÐ um af-
nám gerðardómsins var
til fyrstu umræðu í efri deild
í gær. Fylgdi Magnús Jóns-
son atvinnumálaráðherra því
úr hlaði og komst þá meðal
annars svo að orði, að gerð-
ardómslögin og framkvæmd
þeirra væru „orðin hneisa
fyrir þjóðina.“ Svo áþreifan-
lega játa nú forkólfar þess-
ara laga yfirsjón sína.
Haraldur Gu.ðmundsson . tók
til máls næst á eítir ráðherr-
anum. Hann sagði, að Alþýðu-
flokksmenn hefðu Iialdið ’ því
fram strax, þegar gerðardóms-
lögin voru sett, að þau væru
brot gegn réttarmeðvitund
þjóðarínnar, auk þess sem þau
væru heríilega vanhugsuð. —
Þau heíðu verið ranglát vegna
þess, að megin hugsunin með
setningu þeirra hsfði verið sú,
að banna tekjulægstu stéttinni
að fá hcókkað kaupgjald, þeg-
ar aðrar sátu að stríðsgróðan-
um. Þessum lögum hefði Jika
verið ómögulegt að framfvtgja
til hlítar með öðru en bví: að
t r'
beita aðferðum, sem cru osam-
bcðnar lýðræðisþjóðfélagi.
Þeir menn. sem settu gerðar-
dómslögin, tóku á sig mikla á-
byrgð, sagði Haraldur. Þau
reyndust gagnslaus, þar sem
þau áttu einmitt að hafa áhrif,
vel fallið til þess, að ríkið geti
átt völ góðra og ánægðra manna
til vinnu.“
nefnilega 1 Reykjavík og hin-
um stærri kaupstöðum, þar
sem eftirspurn eftir vinnuafl-
inu var mikil. Þau féllu því í
raun og veru fljótt úr gildi þar.
En í dreifbýlinu eru þau víða
enn í gildi. Þar var vinnueftir
spurnin minni og fólkið hafði
því síður bolmagn til að knýja..
fram kröfur sínar. Afleiðing-
arnar urðu svo þær, að mikið
misræmi skapaðist í kaupgjaldi
hinna ýmsu staða, og fólkið
streymdi til Reykj avíkur og
annarra staða, þar sem kaup-
gjaldið hækkaði.
Magnús Jónsson vildi svo
vera láta, að upptök gerðar-
dómslaganna mætti í rauninni
rekja til verkalýðsfélaga þeirra,
sem báru fram kaupkröfur sín-
ar um áramótin. Haraldur and-
mælti þessu. Hann sagði, að
upptakanna væri ekki annars
staðar að leitá en hjá ráðherr-
um Framsóknar og Sjálfstæð-
isflokksins, sem hefðu beinlín-
is blandað sér í málin og spillt
samkomulagi, sem ella hefði
náðst. Hækkanir mjólkur og
flutningsgjalda þá skömmu
áður hefðu líka orðið verka-
mönnum hvatning til að reyna
að bæta kjör sín sem fyrst.
* Haraldur benti á, að það
nægði nú ekki lengur að fella
gerðardómslögin sjálf úr
gildi, eða kaupgjaldsákvæði
þeirra, heldur þyrfti um leið
að fella úr gildi eldri kaup-
Framhald á 7. síðu.