Alþýðublaðið - 11.08.1942, Síða 4

•***
ALÞYÐUBLAÐH)
Þriðjudagur 11. ágúst 1942.
Alþýíuflokknrinn
Bitatjóii: Stefán Pjetuason
Ritetjórn og afgreiðsla i Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu
Simar ritstjómar: 4901 og
4802
Slmar affpreiðalu: 4980 og
4900
Verð i l&usasölu 25 aura.
Alþý8u@rentsmiðjan h. f.
Indland.
pe% «i
... , m — m mm ap
ÞEGAR talað er um sjálf-
stæðismál Indlands, gera
víst fœstir úti um heim sér full
(komlega ljóst, hvílíkum vand-
kvæðum lausn þeirra mála 'er
hundin. Allt of oft hættir mönn
«m til þess að Mta á þau mál,
sem einhMða togstreitu milM
Breta annars vegar og Indverja
hinsvegar. Að hinu gæta menn
sjaldnast, að Indverjar eru langt
frá því, að vera heilsteypt þjóð,
<og að máMn eru hvergi nærri
leyst; þó að Bretar yrðu á brott
aneð embættismenn sína og her
menn úr Indlandi. Þvert á móti
er ástæða til að ætla, að vand-
inn byrjaði þá fyrst að gera
vart-við sig í fullri alvöru. Því
af þeim 350—400 milljónum
manna, sem lifa á Indlandi, er
um fjórði partur Múhameðstrú-
armenn, sem ekki mega heyra
jþað nefnt að verða ofurseldir
yfirráðum Hindúa, og gæti því
vel farið svo, eins og haldið er
fram af Bretum; að sjálfstæðið
yrði Indverjum hefndargjöf, að
minnsta kosti til að byrja með,
og að fyrsta afleiðing þess, að
Bretar yrðu á brott frá Indlandi,
yrði borgarastyrjöld miMi Múha
meðstrúarmanna og Hindúa; og
væri vart hægt að hugsa sér
méiri sorgarleik þar eystra eins
og nú er ástatt í heiminum, þeg
ar Japanir og Þjóðverjar bíða
þess eins að géta notajö sér
hvern veikleika, sem fram kem-
!íir í röðum Bandamanna.
Af þessum ástæðum hafa kröf
Ur hins indverska sjálfstæðis-
flokks; Kongressflokksins, á
Iþessu augnabliki, vakið mégna
andúð meðal lýðræðisþjóðanna
um allan heim, enda þótt mikil
samúð hafi á öllum öðrum tím-
um komið fram á meðal þeirra
með sjálfstæðishreyfingu Ind-
lands. Mönnum skilst, að hér sé
af stað farið af meira kappi en
forsjá — og að foringjar Kon
gressflokksins geri sér ekki
Ijóst, að þeir séu með hinum
einstrengingslegu kröfum sín-
um um að Bretar sleppi hendi
sinni af Indlandi á þessari
stundu, að reka erindi öxulríkj
anna, sem Indverjum getur þó
sannarlega ekki verið neinn akk
ur í að verði voldugri í heimin-
um en þau eru þegar orðin.
Og það er máske einn aug-
Ijósasti votturinn um það, hve
óheppilegan tíma indverski
sjálfstæðisflokkurinn hefir val
ið til þess að hefjast handa, að
jafnvel blöð þau, sém gerð eru
út af Rússlandi úti um allan
heim og aldrei hafa sleppt
neinu tækifæri til þess að ráð-
Framh. á 6. síðu.
Önnur grein Qunnars Stefánssonar:
Um húsnæðisleysið i Reykja
vik og ráðstaf anir til úrbóta.
MÉR finnst næst liggja fyrir
að athuga, hvort, í þessu
tilfelli, Reykjavíkurbæ er skylt
að sjá þessu fólki farborða á
sviði húsnæðismálanna. Og er
þá að athuga einn spurningalið
inn, sem hljóðaði á þá leið, hve-
nær ■skýrslugefandi hefði flutt
til bæjarins. Þetta leiddi í ljós,
að ein kona fluttist til bæjarins
1895, önnur 1896, þriðji, sem er
karlmaður, 1897 og síðan einn
aldamótaárið.,
Á fyrsta tug aldarinnar flytj-
ast þá 1.7 þessara fjölskyldu-
feðra (mæðra) að meðaltali á
ári. Sum órin fluttist engixm,
1902 og 1903 og 1909. Á árun-
um 1910—’20 flytjast að meðal
tali 5,2 í bæinn og þá öll árin
einhverjir, flestir 1914 (9). 1920
—’30 flytjast hingað búferlum
11,9 fólksins að meðaltali á ári,
flest 1928 og 1929; 19 hvort ár-
anna. Úr 19, árið 1929, hækkar
talan í 28, 1930, og á fjórða tug
aldarinnar koma fleiri til bæj-
arins aðeins eitt árið, 1937, en
þá telja sig 30 hafa flutt. Talan
lækkar árið 1938 og er enn
lægri 1939, en hækkar svo
skyndilega 1940 upp í 33 og
síðan 1941 upp í 44 og það, sem
af er þessu ári hafa f lutzt í bæ-
inn 14 fjölskyldur, sem telja sig
húsnæðislausar. I þessu sam-
bandi má geta þess, að 8. sept.
1941 voru gefin út bráðabirgða
lög, sem m. a. lögðu bann við
því að að selja utanihéraðsfólki
á leigu húsnæði, svo allir þeir
(14) sem flutt hafa á þessu ári,
svo og fjöldinn allur af þeim,
sem fluttu í bæinn á síðasta
ári, má ekki samkv. áðurnefnd-
um lögum, fá húsnæði á leigu.
Þá télja 122 sig vera fædda í
Rvík og uppalda, en fallið hefir
niður að tilgreina um 47, eða
óvíst, hvort flutt hafa til bæjar
ins og þá hvenær eða fæðzt hafa
hér. Og 30 töldu sig vera flutta
til bæjarins „fyrir löngu síðan“
„fyrir mörgum árum“ o. þ. h.,
en nokkra þeirra tel ég standa
grunsamlega á með, og eflaust
einstaka vera flutta nú fyrir
mjög skömmu.
Einnig kom Hafnfirðingur
nokkur ti!l skráning|ar. Hann
vildi gjarna flytj-a sig búferlum
til Reykjavíkur, því kærastan
hans hefði herbergi hér, en þau
hygðu á giftingu mjög bráð-
lega.
*
Hver er þá ástæðan til þess,
að svo margir eru húsvilltir,
sem raun ber vitni? Hvað upp-
lýsir fólkið sjálft um ástæðuna
til þess, að það telur sig vera
á götunni 1. okt. n. k.?
Að sjálfsögðu eru öllum kunn
Tilkynning
um skotæfingar.
S
S
s
S
s
s
s
s
s
s
s
s
Setulið Bandaríkjanna mun halda skotæfingar í nágrenni S
f Reykjavíkur, og verður skotið á skotmörk, sem dregin verða á
sjónum. Æfingarnar munu byrja kl. 9 á morgnana. Hættusvæð- ■
S in og dagarnir, sem æfingarnar verða, munu verða eins og að )
S neðan greinir:
S
S
s
s
s
IÍÆTTUSVÆÐI.
Vlnstri íakraörk.
Hægri takmörk.
s S Dagar Vestlæg lengd Morðlæg breidd. Vestlæg lengd Nor?Slæg breidd S s
s 11. ág. ’42 (1) 22° 1.9' 64° 10.4' (3) 21° 58.9' 64° 10.4' s « l
s c (2) 22° 5.15' 64° 12.25' (4) 21° 57.25' 64° 12.25' s s
S
Ssl2. ág. ’42 (1) 22° 10.6' 64° 2.86' (3) 22° 6.55' 64° 5.78' s
s (2) 22° 3.8' 64° 3.5' (4) 22° 2.32' 64° 4.55' s i
s S 13. ág. ’42 (1) 21° 5^.25' 64° 15.92' (3) 21° 56.5' 64° 17.74' 1 s
s; c (2) 21° 44.7' 64° 16.27' (4) 21° 53.18' 64° 17.09' s s
Vl4. ág. ’42 (1) 22° 51.2' 64° 18.76' (3) 21° 44.92' 64° 20.75' s s
s s (2) 21° .47' 64° 19.32' (4) 21° 44.8' 64° .20' s f
\l5. ág- ’42 (1) 22° 5.2' 64° 13.13' (3) 21° 57.35' 64° 11.75' 1 s
S s (2) 22° 2.4' 64° 11.34' (4) 21° 58.7' 64° 10.43' s s
jl6. ág. ’42 (1) 22° 10.6' 64° 2.86' (3) 22° •6.55' 64° 5.78' s s
S (2) 22° 3.8' 64° 3.5' (4) 22° 2.32' 64° 4.55' s s
S S 17. ág. ’42 (1) 22° 2.95' 64° 11.15' (3) 21° .56' 64° 14.16' ■s í
S s (2) 21° 57.25' 64° 10.67' (4) 21° 55.7' 64° 11.4' s
^ 18- ág. ’42 (1) 22° 1.7' 64° 15.73' (3) 21° 56.5' 64° 17.75' s
s (2) 21° 57.25' 64° 16.07' (4) 21° 55.9' 64° 17.09' s s
ar ástæðumar til þess ástands,
er hér ríkir í húsnæðismálun-
um. Fyrst aðf lutningshöft á
byggingaefni, þá skortur á því
erlendis, og hefir, af þessum
tveimur ástæðum, verið byggt
miklu minna íbúðarhúsnæði í
'bænum þrjú undanfarin ár þó
nú virðist í svipinn vera eitt-
hvað lítillega að rofa til hvað
snertir byggingar. Mætti í því
sambandi minna á sofandahátt
bæjaryfirvalda í byggingamál-
um íbúanna, en sú vísa hefir ver
ið oft kveðin, og af því að hún
hvorki er góð né þeim aðiljum
til sóma, þá skal henni sleppt
hér.
Vegna breyttra atvinnuhátta
og batnandi afkomu til sjávar-
ins, hefir fólksfjölgun gífurleg
átt sér stað hér í bæ. Hefir þetta
aðkomufólk tekið töluvert af
húsnæði bæjarmanna til afnota,
og er það að sjálfsögðu eitt af
því, sem hinum húsvilltu bæjar
mönnum svíður sárast.
Einnig hefir aukin átvinna
og batnandi fjárhagur ýngra
fólksins, stóraukið giftingar í
bænum og stofnanir nýrra heim
ila. Því þótt sumt þetta ný-gifta
fólk sé húsnæðislaust, þá svar-
ar það ekki til aukningarinnar.
Fjöldi ungs fólks ibíður einnig
eftir íbúðum til þess að geta
gift sig, að því það telur, og
sumt hef ir börn á framfæri sínu,
eða aðeins ófædd.
*
Leigutakar 118 að tölu, telja
Isig húsvillta vegna þess, að
þeim hefir verið Sagt upp, mið-
að við 1. okt. n. k. og þá ein-
göngu vegna þess, að Ieigusali
Frh. á 6. sfðu.
TILLÖGUR þær, sem fram
eru komnar á alþingi um
launahækkun til handa opinber-
u'm starfsmönnum, snerta að-
eins embættismenn og starfs-
menn ríkisins, svo og starfs-
menn ríkisstofnana, að forminu
til. Að sjálfeögðu má þó ganga
út frá því, að samþykkt þeirra
myndi tafarlaust hafa í för með
sér sömu launahækkun til
handa starfsmönnum bæjarfé-
laganna, sem ekki síður þarfn-
ast hennar. En hvernig ástæður
starfsmanna Reykjavíkurbæjar
eru nú orðnar má ofurlítið
marka af eftirfarandi ummæl-
um, sem birtust í nýútkomnu
hefti af Starfsmannablaði
Reykjavíkur undir stöfunum
L. S.:
„Málum er nú svo komið, að
starfsmenn bæjarfélagsins og enda
velflestir fastlaunamenn horfa
með kvíða fram á veginn og spyrja:
Hvar stöndum við í dag, og hvað
um morgundaginn? Það er svo
komið, að launin í Iangflestum
launaflokkum hrökkva hvergi
nærri fyrir daglegum útgjöldum.
Launamaður með fjölskyldu, þó
fámenn sé, hlýtur í flestum tilfell-
um að safna skuldum, nema hann
hafi einhver launuð aukastörf. Á
sama tíma hafa ýmsar aðrar stétt-
ir þjóðfélagsins fullar hendur fjár.
Á þeirri leið, sem farin hefir
verið síðan 1939, hefir hagur fast-
Iaunamanna farið versnandi. Siðan
þá hefir ekki verið að ræða um
neinar víðtækar launahækkanir,
og verðlagsupþbótin hefir reynzt
þeim ófullnægjandi til að vega upp
á móti dýrtíðinni á öllum sviðuni.
Aðrar stéttir, og þá einkanlega
daglaunamenn, komust vandræða-
lítið yfir örðugasta hjallann vegna
hinnar feiknarlegu eftirspurnar
eftir vinnuafli. í þessu sambandi
er ekki vert að minnast á stfíðs-
gróðamennina, • því við þá þola
engir launamenn nokkurn sam-
jöfnuð. — Fastíaunamenn gátu
ekki og geta ekki, ef allt fer að
felldu, selt vinnuafl sitt hæstbjóð-
anda eða sett skilyrði um hlunn-
indi og ívilnanir fyrir það eitt að
koma til vinnu. Og hér er síðasti
pierkisteinninn á Jeið vorri. Þegar
að honum er komið, eru baggarnir
snáraðir um þvert. Það eru ekki
lengur fastlaunamennirnir, sem
geta horft fram á við í öruggri
vissu um það, að launin hrökkvi
fyrir nauðsynjum heimilanna. Pen-
ingaflóðið streymir fram hjá þeirra
bæjardyrum, en þeir einír eru
bundnir í báða skó. Svo að segja
allir aðrir þegnar þjóðfélagsins
hafa einhverja möguleika til að
hagnýta sér peningaflóðið og hinir
gætnari menn nota tækifærið ým-
ist til að losna úr skuldum eða
endurbæta hús og aðrar eignir eða
afla sér varanlegra verðmæta.
Fastlaunamenn sitja í skuldasúp-
unni, eða safna skuldum. Þeir rísa
ekki undir viðhaldi húsa sinna,
hvað þá að þeir eignist verðmæti
til vondu áranna.“
Það er alveg óhætt að taka
undir þessi ummæli Starfs-
mannablaðs Reykjavíkur. Og
það má sannarlega ekki seinna
vera, að ráðstafanir verði gerð-
ar af hálfu hins opinbera til að
rétta hlut þeirra, sem hér um
ræðir.
snap/iuTi; e 1*0
KIMISIMS
'■'■l
vs.
i f.
a í
„Þormóður
Hleður í dag til Súganda-
fjarðar, Bolungavíkur og
^ ísafjarðar. — Flutningi veitt
\móttaka til hádegis éf rúm
leyfir.
ÍÞAKA Aukafundur i kvöld
(þriðjudag) kl. 8V2. 1. Innsetn-
ing emibættismanna. 2. sögð
ferðasaga frá ýmsum stöðum á
landinu.
Nauðsynlegt ,að væntanlegir
þátttakendur í skemmtiförinni
n. k. sunnuda/g, tilkynni það á
fundinum,