Alþýðublaðið - 12.08.1942, Blaðsíða 6

6
ALÞVÐUBLAÐIÐ
Miðvikudagur 12. ágúst 1942.
Sjófær eftir eitt ár.
i m
Flotamálastjórn Bandaríkjanna telur, að það muni taka heilt ár, að rétta franska hafskip7
ið „Normandie” við í höfninni í New York og gera við tjónið, sem varð á því við brun-
ann í vor. 488 menn vinna nótt og dag að þessu verki. A myndinni sést hið risavaxna skip á
hliðinni, og til hægri hermað ur á verði við það.
StoVnun sjiikrasamlaga.
HANNES Á HORNINU
(Frh. af 5. síðu.)
finnst mér bera vott um andstyggi-
legt skeytingarleysi, andlegan am-
lóðahátt og doða. Hvernig geta
menn sagt frá svona atburðum án
þess að láta í ljós minnsta viðbjóð
eða vanþóknun á þeim — og þá
sérstaklega á þeim orsökum, sem
þeim hafa valdið? Ekki svo mikið
að nefna megi nafn mannsins, er
slysinu olli, hvað þá heldur að
minnzt sé á frumorsökina, áfeng-
isnautnina.“
„MANNDRÁP eru í mínum aug-
um jafn andstyggileg og refsiverð
hvort sem þau eru framin af ölv-
uðum manni eða allsgáðum. Ég
get ekki séð að ölvun sé eða megi
mokkurn tíma talin nein afsökun
á neins konar glæpum eða óhappa-
verkum.“
- „ÖLVUN er órækur þrældóms-
stimpill. Vottur um andstyggileg-
asta og auðvirðilegasta þrældóm-
inn, sem ég hefi heyrt getið um
að nokkur manneskja geti ratað í,
því að eins og kunnugt er mun
varla geta svo andstyggilegan
verknað, að áfengisnautn geti ekki
verið frumorsök hans.“
„MÉR FINNST ekki að í neinu
tilfelli eigi að reyna að draga fjöð-
ur yfir háskalegar afleiðingar vín-
nautnarinnar, hver sem hlut lcann
að eiga að máli.“
ÉG HYGG að engin orð þurfi
til að lýsa hinni hryllilegu óham-
ingju unga mannsins, sem var
valdur að þessu slysi. Það er á-
stæðulaust að fjasa um það. Öll-
um, sem hafa lesið um þetta slys,
er ljóst hvað olli því. Enginn getur
farið í neinar gragfötur með það.
Ungir menn geta lært af óham-
ingju þessa unga manns. Hegning
hans er fullkomnuð — þarf meira?
HÚSMÓÐIR skrifar mér: ,Nú er-
um við byrjaðar að sjóða niður
rabarbara. Það verður víst minna
um berin nú en áður. Þess vegna
þurfum við líka að taka rneira af
rabarbara en áður. — En getur þú
ekki sagt mér hvað miklu verður
úthlutað af aukasykri næst? Hvað
megum við eyða miklu af sykrin-
um okkar nú?“
ÉG HEFI SPURST FYRIR um
þetta. Nýjum aukasykurskammti
verður úthlutað seinnipart mánað-
arins, en það er enn ekki ákveðið
hvað mikill hann verður. Að gefnu
tilefni skal ég geta þess, að þær
konur, sem eiga börn sín í sveit
á vegum sumardvalamefndar og
enn hafa ekki fengið stofnana til
að fá aukasykurskammtinn, munu
að líkindum fá seðlana um 20. ág.
Hannes á horninu.
Verkalýösfélag
hefnr starfsemi
að nýjn í Dala-
sýslu.
Mikill áhngi á fnndi,
sena haldinn vas* á
snnnudag.
VERKALÝÐSFÉLAGIÐ
„VALUR“ í Búðardal
hefir legið niðri síðan 1939.
Síðastliðinn sunnudag var
starfsemi þess hafin að nýju
fyrir atheina nokkurra áhuga
samra félagsmanna og for-
göngu Gunnars Stefánssonar,
sem fékk áskoranir frá verka
mönnum um að endurvekja
félagið, er hann var í kosn-
ingaleiðangri í Dölum um
mánaðamótin júní og júlí.
Mjög erfitt er að ná saman
mönnum þarna vestra á þess-
um tíma, en á sunnudaginn var
haldinn fundur í félaginu og
stjórn kosin til að starfa til
reglulegs aðalfundar, en hann
mun verða haldinn strax og
tækifæri býðst til. í bráða-
birgðastjórnina voru kosnir:
Þórður Eyjólfsson, Hrútsstöð-
um, formaður, Guðmundur
Gíslason, Kambsnesi, ritari,
Ágúst Sturlaugsson, Fjósum,
gjaldkeri. í varastjórn voru
kosnir: Ssemundur Bjarnason,
Fjósum, Baldvin Sigurvinsson,
Hvítadal og Þorsteinn Jóhanns-
son, Búðardal.
Ákveðið var á fundinum að
starfssvið félagsins skyldi ná yf-
ir alla Dalasýslu, en áður náði
það aðeins yfir 5 hreppa sýsl-
unnar.
Á fundinum var mikill áhugi
í mönnum að hefja nú öflugt
EISENHOWER, YFIRMAÐUR
BANDARÍKJAHERSINS
í EVRÓPU.
(Frh. af 5. síðu.)
um. Hann er maður með mjög
óflókið takmark, og þetta tak-
mark er að hafa samvinnu við
Breta og aðra bandamenn um
að vinna toug á Þjóðverjum.
Hann íhefir sagt, að styrjaldir
væru unnar með almenningsálit
inu ekki síður en í verksmiðj-
unum og á vígvöllunum. Eisen-
hower kærir sig ekkert um að
láta mikið á sér toera og hefir
einu sinni isagt, að þessi styrj-
öld væri ekki háð í því skyni
að varpa frægðarljóma á Ike
Eisenhower, og átti með því við
það, að hann væri ekki hóti nær
því að vinna stríðið, þó að hann
slægi mikið um sig.
Það hefir ekiki reynt á það
enn þá, hvort þessi maður er
góður hershöfðingi eða ekki. En
svo mikið r víst, að útnefning
hans í þessa átoyrgðarstöðu kom
ekki á- ó'Vart þeim, sem hafa
fylgzt með ihermennskuferli
hans, og þegar hann var isendur
að heiman, var almennt álitið,
að isendur hefði verið hæfasti
maðurinn, sem völ var á, til að
vinna erfitt verk. Ameríku-
menn hafa tekið Breta sér til
fyrirmyndar um mjargt. Nú er
Ike ásamt brezkum herforingj-
um að undirbúa heimsókn til
Þýzkalands — landsins, sem for
feður hans flýðu frá, til þess að
losna við trúarofsóknir. Á
bændatoýlunum í Kansas, þar
sem Ike er upp alinn, er sagt um
menn, sem er.u duglegir og farn
ast vel, að þeir bafi farsæla
hönd. Og það virðist vera góð
lýsing á Ike.
félagsstarf til þess að bæta kjör
manna þarna vestra og vinna
að menningarmálúm alþýðunn-
ar. Þarna hefir um alllangt
skeið ríkt mikið misrétti í
launagreiðslum í samanburði
við launagreiðslur í næstu sýsl-
um. Verður nú hafizt handa að
fá það leiðrétt.
Framh. af 4. síðu.
leið og almennar sveitarstjórn-
arkosnmgar eða alþingiskosn-
ingar fara fram.
Um stofnun sjúkrasamlag-
anna skal að öðru leyti tekið
fram:
Þegar ákveðið hefir verið að
stofna samlag, kýs sveitarstjórn
2 eða 4 menn í stjórn samlags-
ins og jafnmarga til vara, en
ráðherra skipar formann sam-
lagsins og varaformann, eftir
tillögum Tryggingarráðs. Þeg-
ar stjórnin er fullskipuð, geng-
ur hún frá samþykktum fyrir
samlagið, sem ráðherra síðan
staðfestir, að fengnum tillögum
Tryggingarstofnunarinnar. —
Tryggingarstofnunin veitir fús-
lega allan stuðning við stofnun
samlaganna að öðru leyti, t. d.
viðvíkjandi bókhaldi, samningu
samþykkta fyrir samlögin,.
prentun þeirra o. þ. h., sér um
útvegun á iðgjaldabókum, leið-
beinir um samninga við lækna,
sjúkrahús og lyfjabúðir o. s. frv.
IV.
En hvað græðum við eigin-
lega á því að stofna sjúkrasam-
lög? spyrj'a menn • eðlilega. Ég
skal reyna að svara þessari
spurningu í sem allra stytztu
máli.
Reynslan hefir sýnt það, að
sjúkdómar heimsækja hvers
manns garð fyrr eða síðar. Þótt
menn séu mishraustir, þá munu
fáar þær fjölskldur, þar sem
þessi vágestur toer ekki alló-
þyrmilega að dyrum fyrr eða
síðar, og ekki sjaldan þegar
menn eru sízt viðbúnir að taka
á móti honum. Ef menn legðu
árlega úpp vissa fúlgu til að
hafa til taks, þegar sjúkdóma
ber að höndum, mundi það gera
sama gagn og sjúkrasamlagið.
Sjúkratryggingarnar eru eigin-
lega ekkert annað en sparisjóð
ir, þar sem menn eiga inni fram
lög sín, þegar á þarf að halda
til að borga sjúkrakostnað, —
að vísu er sá munur, að innstæð
uriíar eru greiddar út að við-
bættum ríflegum framlögum frá
ríki og sveitarfélögum.
Eins og háttað er efnahag
meginþorra allrar alþýðu á ís-
landi, bæði til isjávar og sveita,
megna fæstir að standa undir
útgjöldum af lángvarandi veik-
indum; og þótt ekki sé um lang
varandi veikindi að ræða, getur
samt orðið af þeim óþægilegur
skellur fyrir fátækt fólk. Sér-
staklega er langvarandi sjúkra-
húsvist nærri því óbærilegt á-
fall fyrir þá, sem fyrir því
verða. Mörg heimilin hafa allt
að því' — eða jafnvél alveg —
komizt á vonarvöl vegna þess,
að leinlhver úr fjölskyldunni hef
ir orðið að dvelja langdvölum
á sjúkrahúsi. Oft hefir þá orðið
að flýja á náðir sveitarfélagsins,
og þau sporin bafa verið mörg-
um þung.
Þátttakan í sjúkrasamlögum
skapar einstaklingunum fyrst og
fremst öryggi gegn þess háttar
áföllum, sem nú ihefir verið lýst.
Og þegar það er athugað, að
sjúkrasamlögin fá hér um bil
einn þriðja hluta af tekjum sín-
um friá hinu opintoera, þá ætti ,
varla að vera vafamál, að ein- j
staklingarnir fá ódýrari sjúkra-
hjálp, þegar til lengdar lætur,
með því að vera í sjúkrasamlagi
heldur en ef þeir eiga að greiða
allan sjúkrakostnað sinn.
Ekki sízt ber að hafa það í
'huga, að þegar veikindi ber að
höndum, bregðast um leið
vinnutekjurnar, og er því enn
erfdðara að standa undir útgjöld
um, sem veikindi valda, en öðr-
um útgjöldum.
En þótt málið líti svona út
frá sjónarmiði einstaklinganna,
þá má spyrja: Hefir hið opin-
bera, Ihafa sveitarfélögin efni á
því að styrkja sjúkrasamlögin
einis og þeim er skylt lögum sam
kvæmt? Það er ékki óeðlilegt,
að þeir, sem stjórna sveitarmál-
efnum, spyrji sig þeirrar spurn-
ingar, áður en þeir leggja til, að
stofnuð séu sjúkrasamlög í sveit
um þeirra.
í fyrista lagi má svara henni
með því almenna sjónarmiði, að
sveitarfélögin eru fyrst og
fremst til vegna einistaklinga
þeirra sem innan vétoanda
þeirra búa, hagur einistakling-
anna er því einnig ihagur sveit-
arfélaganna.
En við skulum Mta á málið
eingöngu frá sjónarmiði þess,
sem á að gæta sveitarsjóðsins.
Honium er kunniugt um það, að
mikið af útgjöldum sveitarsjóðs
ins stafar toeint eða óbeint af
veikindum. Þetta þarf ekki nán
ari útskýringar á þessum vett-
vangi. Segjum, að um sé að
ræða hreppsfélag í sveit með
300 ítoúum. Gjaldiskyldir með-
limir sjúkrasamlags mundu þá
samkvæmt reynislunni nema um
200. Ef við gerum ráð fyrir 12
kr. ársgjaldi, mundu iðgjöldin
alls nema 2.400 kr.; framlag
sveitarfélagsins yrði þá 600 kr.
á ári. Ég býst við, að margir
af forustumönnum sveitarstjórn
armálefna geti hæglega gert það
upp við sig, að jafnvel þótt að-
eins væri litið á málið frá þessu
þrengsta fjórhagssjónarmiði
sveitarsjóðsins, þó geti Ihalli
hans aldrei orðið stórvægilegur,
ef ekki yrði beinMnis um gróða
að ræða.
En þar við bætist svo öryggi
þeirra, isem njóta hlunninda
isjiúkrasamlagsins, og almennt
betri aðbúnaðar að þeim, sem
sjúkir verða, þar sem vitað er,
að margir neita sér um nauðsyn
lega læknisaðístoð vegna þess, að
þeir telja sig ekki hafa efni á
því.
Og íhverju ihefir þjóðin efni á,
ef ekki þvf, sem verða mó til að
viðhalda og efla heilsu þjóðar-
innar, sem er einn af hennar dýr
mætustu fjórsjóðum? J
BUl
5 manna Studebaker til
sýnis og sölu í Shellporti
við Lækjargötu í dag kl.
10—12 1 h.
Auglýslð í
Alpýðublaðlnu.