Alþýðublaðið - 13.08.1942, Page 4

4
**^rr
ALÞÝÐUBLAÐiÐ
Fimmtudagur 13. ágúst 1942.
MNWUR JÓNSSON:
Kommúnlstar eru á máti átfflutn-
ingsgjaldi á striðsgréðasðlur!
Þeir eru allt í einu farnir að kalla það ,nefskatt‘
fUjrijðnbldttð
Útcalanðl: AlþýSoflokkuriim
Bttstjórl: Stetán Fjetursson
Ritstjóm og afgrelBsla 1 Al-
þýöuhúsinu við Hverfisgötu
Símar ritstjórnar: 4901 og
4902
Símar afgreiðslu: 4906 og
4908
VerO 1 lausasölu 25 aura.
AlþýSuprentsmiSjan h. f.
Bið misbeppnaða
niakk við Framsókn
AÐ er eins og kommúnist-
ar séu eitthvað órólegir
yfir þeim áhrifum, sem makk
þeirra við Framsóknarflokkinn,
flokk Jónasar frá Hriflu og
Hermanns Jónassonar, í sam-
bandi við forsetakjörið á alþingi
og kosninguna til efri deildar
hefir haft á almenning. Því að
í gær var blað þeirra að reyna
að breiða yfir þau spor, sem
þetta makk þeirra við Hriflu-
flokkinn hefir skilið eftir. Segir
Þjóðviljinn í þvx sambandi, að
Alþýðuflokkurinn og Sjálfstæð-
isflokkurinn hafi vitað, „að
Sósíalistaflokkurinn hefði aldr-
ei notað sér það, þó gengið væri
fram hjá honum, til þess að ná
þeim rétti, er honum bar, með
samvinnu við Framsókn“.
Það vantar ekki, að þetta lít-
ur sakleysislega út. Fyrst gefur
Þjóðviljinn með þessum orðum
í skyn, að kommúnistar hafi
verið beittir ranglæti með því,
að gengið hafi verið fram hjá
þeim. En því næst hyggst hann
að sýna, hvílíkir öðlingar kom-
múnistar séu, með því að full-
vissa menn um það, að komm-
únistum hefði þrátt fyrir það
aldrei dottið í hug að reyna að
rétta hlut sinn „með samvinnu
við Framsókn“!
Um fyrra atriðið í þessu falsi
er óþarfi að eyða mörgum örð-
um. Það eru helber ósannindi,
að á nokkurn hátt „væri gengið
fram hjá“ kommúnistum við
forsetakjörið. Þeim var þvert á
móti boðin samvinna um það.
En þeir gerðu það bara að skil-
yrði, að Framsókn yrði með —
og neituðu sjálfir, eftir að hún
var búin að neita!
En hvernig er það þá með
síðara atriðið? Eru kommúnist-
ar máske, þrátt fyrir þetta, al-
veg saklausir af því, eins og
Þjóðviljinn segir, að hafa haft
nokkra samvinnu við Framsókn
fyrir augum í sambandi við
þessi mál? Við skulum athuga,
hvað Þjóðviljinn sagði sjálfur
þ. 7. ágúst um kosninguna til
efri deildar, sem fram fór strax
á eftir forsetakjörinu og skýrt
var frá í blöðunum samtímis
því. Þá kallaði Þjóðviljinn það
„hneyksli“, alveg eins og Tím-
inn, að Framsókn skyldi pVTn'
hafa fengið 7 fulltrúa í efri
deild, og skrifaði, að það hefði
verið „framið“ vegna þess, að
— þannig komst Þjóðviljinn að
orði — „með þessu móti fá Al-
þýðuflokkurinn og Sjálfstæðis-
flokkurinn 8 menn í efri deild
og þar með stöðvunarvald, en
annars hefðu þeir haft 7 sam-
FRÁ því fyrsta að stríðsgróð
inn. fór :að streyma í
milljóonatali í vasa einstakra
manna Ihér á landi, hafir Al-
þýðutflokkurinn vairað við jþeirri
stóricostlegu hættu, er af þessu
stafaði og krafizt jþæs að millj-
ónagróðinn yrði tekinn til al-
menningsþarfa. Alþýðuflokkur-
inii hefir, eirrn allíra flokka, lagt
fram á alþingi tillögur sem voru
í senn, raunbæfar og róttækar
um hvernig jþessu skyldi komið
í framkvæmd. Tilliögur þessar
eru:
1. Tekjuisfcattur, eignaskattur
og stríðsgróðasfcattur.
2. Hækkun á gengi fcrónunn-
ar .
3. Útáíliutmngisgjald á stríðs-
gróðasölur.
Tillögur Alþýðuflokksins um
álagningu tekjuskatts, eigna-
skatts og stríðsgróðaskatts voru
þannig, að jþær gáfu rúma mögu
leika fyrir að auka efnahag al-
mennings og millistéttanna, en
fóku igróða mil'Ljiónejraxm.a að
miklu leyti. Hið fymefnda náð-
ist í sfcattalöggjöfinni en hið
síðarnefnda ekki, vegna samn-
inga, sem Framsóknarflokkur-
inn gerði við Sjálfstæðisflokk-
inn um að hlífa hinum allrá
stærstu gróðaxnönmum.
Hinar réttlátu og sjálfsögðu
tillögur Alþýðuflokksins um
f^e'kfcun' á ^engi jkrónxxjnnar,
fengu heldur engan hyr hjá hin
um flokkunum, sennilega af
sömu ástæðu og áður greinir.
iÞriðja ledðin^ sem Allþýðu-
flokkurinn hafði sttungið upp á,
um úítflutningsgjald á vörur,
'sem ^seldar voru með stríðs-
gróða, var að vísu lögfest, sem
heimild handa rókisstjórninni,
með 'lögum frá 16. júní 1941, en
sú heimáld var eigi notuð, þang-
að til niúverandi ríkisstjórn loks
leggur gjald jþetta ó með reglu
gerð dags 31. júM 1942.
Lögin um útflutningsgjaldið
■voru sett einu ári of seint, síð-
an dró Sjálfstæðisflokkurinn í
'heilt ár að nota heimildina og
þegar hún loks var notuð, var
það á annan veg en fyrir er
mælt í sjálfum lögunum og á
allt annan háitt en Alþýðuflokk
urinn ætlaðást til.
tals, Framsókn 7 og sósíalistar
2.“
Nú spyrja menn: Felst ekki í
þessum orðum Þjóðviljans full-
komin viðurkenning á því, að
kommúnistar hafi hugsað sér
samvinnu við Framsókn í efri
deild? Eða móti hverju er það
„stöðvunarvald“ Alþýðuflokks-
ins og Sjálfstæðisflokksins í efri
deild, sem hann er að tala um,
nema á móti fyrirhuguðu foanda
lagi Framsóknar og kommún-
ista? Þó að Alþýðuflokkurinn
og Sjálfstæðisflokkurinn hefðu
ekki fengið nema samtals 7 full-
yrði aðeins lagt á vörur, sem
seldar væru með sitríðsgróða.
Virtist það einnig álit annara
þingflokka og í 5. gr. laganna
er heimild fyrir ríkisstjómina
til þess að undaiiþiggja út-
flutningsgjaldi ,þær útflutn-
^ng^ivörur, sém seljast .lægra
tverði en hún telur, að fram-
leiðslukostnaði nemi“. Þetta
taldi Alþýðuflokkurinn eigi
nógu skýrt og lagði því Erlend-
'Ur Þorsteinsson fram í efri deild
víðfcæka foreytingaritillögu við
5. gr. lagafrumvarpsiins. Er til-
'laga þessi á þingskjali nr. 768
<sjá Alþt. A-deild bls. 957—
1941) og segir þar m. a.:
„Ríkisstjórninni er heimilt að
ákveða á mismunandi hátt gjald
af hinum ýmsu útflutningsvör
um, á ýmsum tímum áxs, miðað
við framleiðslubostnað og vöru-
verð.
Ú tflutnxngsgjald þetta mó
áldrei nema 'hærri hundraðs-
(hluta en svo, að samanlagt út-
flutningsgj ald og framleiðslu-
kostnaður, að dómi ríkisstjórn-
arinnar, nemi hærri upplhæð en
söluverði afurðanna".
Tillaga jþessi náði eigi fram
að ganga en þáverandi forsætis
ráðherra gaf yfirlýsingu um að
lögin yrðu framkvæmd á þá
lund er í tillögunni segir.
* Núveramidi ríkisstj|óm lagði
hinsvegar útflutningsgjald á all
an ísaðan fisk, sem Bandaríkin
eigi kaupa fyrir brezka matvæla
ráðunieiytið án tallits til þess
hvemig hann selst. í umræðum
á allþingi var ég fyrstur til þess
f. h. Alþýðuflokksins að benda
á hve hættulegt þetta gæti verið
fyrir smáútgerðina á Norður- og
Austurlandd og að þetta væri
hvorki samkvæmit lögunum
sjálfum, né heldur kröfum Al-
þýðuflokksins, dg að nauðsyn-
legt væri að flokka skipin eftir
fourðarmagni. Ennfremur væri
óviðkunnanlegt að slegið væri
föstu, í greinargerð fyrir tillög
unni um sildarmjölsverð til
foænda, að útfluitningsgjáldinu
skyldi varáð til þess að jafna
halla ríkissjóðs af þeim ráðstöf-
unum. Það væri þó vitanlegt að
smáútgerðin hefði verið rekin
með tapi suma tíma ársins 1941.
Hið sama gæti komið fyrir aft-
ur og væri jþað í alla staði rétt-
trúa í efri deild, í stað 8, og
Framsókn 7, í stað 6, þá hefðu
þeir þó engu að síður haft stöðv-
unarvald í deildinni á móti
Framsóknarflokknum einum.
Það er því ekki stöðvunarvald
á móti Framsóknarflokknum
einum, sem kommúnistablaðið
er að kvarta yfir að Alþýðu-
flokkurinn og Sjálfstæðisflokk-
urinn hafi fengið, heldur stöðv-
unarvald á móti Framsóknar-
mönnum — og kommúnistum,
sameinuðum! Eða hvað gat
kommúnistablaðið annars átt
við? „Út með sprokið!"
I ara að nota útflutningsgjaldið
til verðjöfnunar á fiski ef með
þyrfti, heldur en til annara ráð
stafana.
Þessi afstaða Adþýðuflokksins
til útflutningsgjaldsinis er al-
kunn, en þrátt fyrir það reyna
kommúnistar að gera hana tor-
tryggdlega, með því að segja
rangt og villandi frá • málinu.
Þfeir látast vilja tafca stríðsgróð
ann en mótmæla þó skynsamleg
um og sjál|fsögðum ti'Uögum,
sem fram koma til þess að ná
ijþvd marki. Tvöfeldni kommún-
istaforsprakkanna gagnvart
tetríðsgróðam^m kemur glögg-
lega fram í grein, sem birtist í
folaði iþeirra „Þjóðiviljanum“ 8.
jþ.'Jtn. Þar segir:
„Alþýðan fagnar jþvá að stríðs
gróðamennimir verði látnir
skila sem mestu af 'gróða sínum
til þjóðarininar og að því leyti
er þetta 10% gjald tii góðs. En
þessi tollur eins og allir aðrir
nefskattar Jhafa sín almeimu á-
hrif.“ Leturíbr. mín F. J.
Takið nú eftir! Útflutnings-
gjald á strjðsgróðasölu heitir,
nú orðið, á máli kommúnista-
fiorsprakkanna .. „nefskattur“!
ITÍSIR birtir í gær viðtal við
® Jóhann Sveinsson frá
Flögu um alþýðukveðskap og
vísnasöfnun, en Jóhann hefir
fengizt við lausavísnasöfnun
undanfarið, og haft til þess dá-
lítinn opinberan styrk. Skýrir
Jóhann frá þessu starfi sínu í
viðtalinu.
Um almennt gildi lausavísna
segir hann:
„í fyrsta lagi hafa margar lausa-
vísur mikið fagurfræðilegt gildi.
Ein einasta vísa getur á sinn hátt
haft jafnmikið gildi og heilt kvæði.
•Hún hefir að vísu ekki jafnmikið
umtak, þar má ekkert vera of eða
van, og- sé hún þannig meitluð og
snjöll getur hún verið hið mesta
listaverk á sinn hátt. Lausavísur
gefa einnig ágæta hugmynd um
hugsunarbátt almennings, og hin
misjöfnu geðbrigði við ýms tæki-
færi. í lausavísunum hefir íslenzk
alþýða túlkað lífsviðhorf sín, að-
dáun sína og fyrirlitningu, ást og
hatur og yfirleitt hefir stakan tjáð
þær hræringar mannlegrar sálar,
sem látnar eru í ljós í ljóðformi.
Þess vegna hefir stakan orðið vin-
sæl og langlíf í landinu, og hún er
svo samgróin sál þjóðarinnar og
svo mikið hold af hennar holdi, að
mjög erfitt er að þekkja sérstök
höfundareinkenni á ýmsum lausa-
vísum. Auk þess má geta þess, að
þegar farið væri að rannsaka slíkt
safn, þegar út væri gefið, mundi
koma í ljós að það hefði bæði bók-
menntalegt og málsögulegt gildi.“
*
Ólafur hagfræðingur Björns-
son heldur áfram að fræða les-
Þeir éru orðnir eittfhvað undar
lega hiugsandi íhinir „baráttu-
fúsu öreigar“, sem sitjóma „Þjóð
viljanum“. Þessi nýja „Mna“ er
þó tæplega fengin frá Moskva
íheldur er Mklegra að einhverj-
um háttstandandi í flokknum
(hafi fundið lyktiina af stríðsgróð
anuan og sé sjálfiur farinn að
njóifca hennar og þessvegna kalli
„ÞjéðviljSin|n“ úitflutningisgjald
á stríðsgróðasölxxmar „nef-
s!katt“. Það er t. d. vitað að einn
hinna nýju þingmanna kommún
ista Áki Jakofosson htefir undan
farið átt fiskkaupaskip í förum
til Bretlands og á þann hátt
fengið álitlegan skerf í eigin
vasa af hinu lága fiskverði til
sjómanna. Útflutningsgjald á
stríðsgróðasölur (hefði skert
verulega þennan gróða, og það
virðist ráða afstöðu forsprakk-
anna í þessu máli.
Þrátt fyrir allt, sem fyrir
liggur opinlfoerlega í þessu máli,
svo sem þingskjal það, sem vitn
að er til ihér að framan og rit-
stjórum Þjóðviljans rvitanlega
var kunnugt um, vill „Þjóðvilj-
inn“ kenna Alþýðufl. um að
ríkisstjómin leggur útflutnings
gjald á fiskinn, eins og hun
igerði í upphafi, og skýrir þann-
ig frá gangi máMns:
„Þegar heimildin um þetta út
flutningsgjiald var veitt fyrir
rösku ári síðan, en það var gert
fyrir forgöngu Aiþýðuflokksins,
að því er Aiþýðuibiaðið segir,
skeytti fíokkuriim ekki um að
ganga svo frá útflutninsgjald-
(Frh. á 6. síðu.)
endur Morgunblaðsins um sós-
íalisma. í grein hans, sem birt-
ist í gær, standa þessi orð:
.... atvinnurekendur hafa'níi
aðstöðu til þess að velta kaup-
hækkununum, hver í sinni grein,
tafarlaust yfir á almenning með
hækkuðu vöruverði.
Atvinnurekendur eru . . sú stétt-
inr sem einna líklegust er til þess
að græða á verðubólgunni ef nokk-
ur stétt gerir það, þeir eiga sín
framleiðslutæki óskert, en hafa
losað sig við allar óhvílandi skuld-
ir. Skynsamleg hagsmunapólitík
frá hálfu launþegastéttanna er því
engan veginn fólgin í því að gera
ábyrgðarlausar kaupkröfur, heldur
í hinu, að krefjast fóma af öðrum
stéttum, með sköttum eða á annan
hótt.“
Alveg rétt, Ólafur Björnsson,
og launastéttirnar hafa líka ósk
að þess, að aðrar stéttir færðu
fórnir, og þá fyrst og fremst
stétt stríðsgróðamannanna og
foraskaranrua, — eignaistéttin
En hún íhefir ekki svarað
með öðru' en því, að
velta foyrðunum ytfír á al-
menning. Þess er skammt að
minnast, að útsvör hafa stórf-
hækkað á launastéttunum hér,
meðan ekki er tekinn nema allra
hæsti kúfurinn af stríðsgróð-
anum. Það skyldi þó aldrei vera
að eignastéttin hefði hagsmuna
samtök eftir allt saman, eftir
fullyrðingu Ól. Bj. um, að slíkt
fyrirfinnist ekki?
Alþýðuflökfcurinn lagði á-
herzilu á, að útflutningsgjald