Alþýðublaðið - 18.08.1942, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 18. ágúst 1942.
ALÞYfHIBLA0IÐ
«
Var fjéra daga á ráðstefnu eystra
ásamt Harriman, Wavell og ýms-
nm öðrum fulltrúum Bandamanna.
98 afíökur í Nor-
egi biugað til.
Bara í siðustu viku
voru 4 teknir af lífi.
FFREGN frá London í gær
var frá því skýrt, að Þjóð-
■verjar væru hú búnir að láta
taka af lífi 98 Norðmenn, Síð-
ustu aftökurnar, sem spurzt
hafa, fóru fram í vikunni sem
leið.
För Churchills var af örygg
isástæðum stranglega hald
ið leyndri þangað til í gær.
......—......
ÞAÐ var tilkynnt opinberlega síðdegis í gær samtímis
í London og Moskva, að Winston Churchill, forsætis-
ráðherra Breta, hefði nýlega dvalið fjóra daga austur í
Moskva og átt þar, ásamt Averil Harriman, láns- og íeigu-
fulltrúa Roosevelts Bandaríkjaforseta, þýðingarmiklar
viðræður við Jósef Stalin, forsætisráðherra rússnesku
sovétstjórnarinnar. En hingað til hefði ekki þótt rétt að
skýra frá því af öryggisástæðum.

Kreml í Moskva, iþar sem þeir Churdhill og Stalin hittust.
Hin opinbera tilkynning í London og Moskva um þessar ♦
viðræður hljóðaði Iþannig:
„Viðræður hafa farið fram í Moskva milli Winston Churc-
hills, forsætisráðhojrra Bretlands, Aveiril 'Harrimans, láns- og
leigufulltrúa Roosevelts Bandaríkjaforseta, og Jósef Stalins,
formanns rússnesku sovétstjórnarinnar.
Þátt í þessum viðræðum tóku enn fremur af hálfu Rússlands
Molotov, utanríkismálaráðherra, og Vorosjilov marskálkur, og
af hálfu Bretlands Sir Archibald Clarke Kerr, sendiherra, Sir
Allan Brooke, yfirmaður brezka herforingjaráðsins, og Alexander
Cadoggan, aðstoðarmaður í utanríkismálaráðuneytinu.
Ákvarðanir voru teknar um ýms mál varðandi ófriðinn, svo
og um að halda hinni sameiginlegu haráttu áfram af fullum
krafti þar til harðstjórn Hitlers hefði verið þurrkuð út.
# Viðræði^rnar fóru frjam í ajnda fullkominnar vináttu og
skilnings og staðfestu þau vináttubönd, sem Bretland, Banda-
ríkin og Rússland hafa þegar áður bimdizt í haráttunni fyrir
sameiginlegum málstað gegn hinum sameiginlega óvini.“
Stalingrad i meiri hættu
en nokkrn sinni áínr.
----«----
ÞJéðverjar hafa brotizt inn i vfig~
línn Rússa fi Donkrikanum.
FREGNIR frá London í gærkveldi hermdu, að horfumar
fyrir Rússa væru nú mjög alvarlegar á vígstöðvunum
í Donkrikanum norðvestan við Stalingrad, og sú borg hefði
aldrei verið í meiri hættu.
Fréttaiht^iji hrezka útva^psins, Paul Winterton, símaði í
gær að austan, að Þjóðverjum hefði með ógurlegum skriðdreka-
og steypiflugvélaárásum, nú loksins tekizt að brjótast þarna inn
í varnarlínu Rússa. En í þýzkum fregnum var fullyrt, að mót-
spyrna Rússa hefði verið brotin alveg á bak aftur í norðurhluta
Donkrikans og hersveitir Þjóðverja væru þar alls staðar komnar
austur að Donfljótinu. Og þaðan eru aðeins 60 km. austur að
Fréttastofan í Oslo, sem er
undir þýzku eftirliti, tilkynnti
að þýzkur lögregludómstóll
hefði kveðið upp dauðadóm yf-
ir norskum ríkisborgara að
nafni Paul Kvamme. Hann var
dæmdpr undir því yfirskini, að
hann hefði starfað „í þágu
lands, sem væri fjandsamlegt
Þýzkalandi“. í dóminum segir
enn fremur, að Kvamme hafi,
þrátt fyrir ítrekaðar aðvaranir,
og þrátt fyrir það, að honum
hafi verið kunnugt, hvaða refs-
ing lá við starfsemi hans, haldið
áfram að gefa út æsingarit á
móti Þýzkalandi og dreifa þeim
út á meðal fjölda manna. Aftak-
an fór fram 12. ágúst eftir að
bæði yfirmaður þýzku lögregl-
unnar í Noregi, Redies, og land-
stjóri Hitlers þar, Terboven,
höfðu neitað beiðni um að náða
manninn.
Ennþá nýrri fregnir herma,
að Þjóðverjar hafi látið taka af
lífi þrjá aðra norska bórgara,
Gustav Adolf Söderholm, Ragn-
ar Gustav Söderholm og Mark- .
us Kornelius Karlsen frá Mag-
eröy í Norður-Noregi. Þeir voru
einnig dæmdir til dauða fyrir
„starfsemi í þágu lands, sem er
Þýzkalandi fjandsamlegt11, eins
og komizt er að orði í dómin-
um. Einn Norðmaður enn, As-
björn Söderholm, var og dæmd-
ur til dauða, en dómi hans var,
æsku hans vegna, breytt í 10
ára fangelsi. Allir þessir fjórir
Norðmenn voru sakaðir um að
hafa hjálpað tveimur rússnesk-
um sjóliðum, sem komust á land
á Mageröy. Hinir þrír fyrr-
nefndu voru skotnir 10. ágúst.
r f *
Enn þá einu sinni hafa tveir
norskir sjómenn strokið af
norsku skipi, sem siglir í þjón-
ustu Þjóðverja. Skipið var á
leiðinni til Hamborgar og hafði
lagzt fyrir akkeri 3 km. frá
höfninni í Variberg á strönd
Hallands í Svíþjóð. Um tíu leyt-
ið að morgni stukku sjómenn-
irnir fyrir iborð. Þeir ihöfðu af-
klætt sig og stungið fötunum á-
sgmt vegbréfum sínum og öðr-
um skilríkjum í vatnsheldan
poka. Mennirnir voru 28 og 19
ára gamlir.
Eftir heimkomuna.
í síðari fréttum frá London
í gærkveldi var frá því skýrt,
að bæði Churchill og Harriman
hefðu þegar eftir heimkomuna
gert fundinn í Moskva opinber-
lega að umtalsefni.
Churchill sagði: „Við erum
ráðnir í því, að halda áfram
baráttunni við hlið bræðra
vorra þar til harðstjórn Hitlers
hefir verið mölvuð mélinu
smærra öllum svipuðum kúgun-
artilraunum til aðvörunar og
síðari kynslóðum til eftirdæm-
is.“
Harriman sagði: „Roosevelt
forseti fól mér að vera í fylgd
með Churchill í hinni þýðingar-
miklu för hans til Moskva á
þessu úrslitaaugnabliki ófriðar-
ins. Roosevelt forseti mun fall-
ast á allar þær ákvarðanir, sem
teknar voru, og Ameríka mun
halda áfram að standa við hlið
Rússlands í baráttunni þar til
fullur sigur hefir verið unninn
á harðstjórn HitlersN
Dvölin í Moskva.
Fregnirnar frá London höfðu
það eftir fréttastofufregnum frá
Moskva, að Churchill og fylgd-
arlið hans hefði komið að
kvöldlagi til Moskva í þremur
sprengjuflugyélum og hefði
Molotov verið mættur á flug-
vellinum til að taka á móti því.
Þegar Churchill var stiginn
út úr flugvél sinni, gekk hann
fram hjá löngum röðum rúss-
neskra hermanna í fullum her-
klæðum og með stálhjálmum,
sem voru mættir þar til heiðurs
honum, en stór lúðrasveit lék
þjóðsöng Breta, þjóðsöng Banda
ríkjanna og Internationale.
Strax fyrsta kvöldið, sem
Churchill dvaldi í Moskva, hitt-
ust þeir Stalin, og töluðust við
í fjórar klukkustundir. Héldu
viðræðurnar áfram þrjá næstu
daga, en á fjórða degi var
Churchill og fylgdarmönnum
hans haldin mikil veizla, og
voru þar fluttar margar ræður,
þar á meðal ein af Stalin.
Þegar Churchill fór frá
Moskva í flugvél sinni, sendi
hann Stalin skeyti, þar sem
hann þakkaði honum fyrir vin-
samlegar viðtökur og lét í ljós
ánægju sína yfir því að hafa
haft tækifæri til þess að koma
til Moskva og ræða við hann
það, sem hann vonaði, að yrði
þjóðum þeirra beggja til góðs.
Wavell var meO.
í öðrum fregnum frá London
í gærkveldi var fullyrt, að Sir
Archibald Wavell, yfirhershöfð-
ingi Breta á Indlandi, hefði
verið viðstaddur hinar þýðing-
armiklu viðræður í Moskva, svo
og ýmsir herforingjar Breta og
Bandaríkjamanna í hinum ná-
Volgu hjá Stalingrad.
Sunnar á Donvígstöðvunum,
við Kotelnikovo, telja Rússar
sig ihafa hrundið öllum áhlaup-
um Þjóðverja, og ekkert bendir
til, að sókn Þjóðverja til Astra-
kan ihafi miðað neitt verulega á-
fram.
Hins vegar eru horfurnar
einnig sagðar ískyggilegar fyrir
Rússa á vígstöðvunum við Mi-
neralnii Vodi í Norður-Káka-
sus,, þar sem Þjóðverjar eru
komnir næst olíusvæðinu við
Grozny, aðeins um það hil 210
km. þaðan, og Rússar hafa enn
orðið að hörfa undan.
Þá var það og viðurkennt af
Rússum í gærmorgun, að þeir
hefðu orðið að yfirgefa olíu-
svæðið við Maikop, sem Þjóð-
verjar sögðust þegar fyrir viku
síðan hafa tekið. En „þeir fengu
enga olíu þar,“ segir í ti-lkynn-
ingu Rússa. „Allir olíubrunnar
lægari Austurlöndum.
Þá var og frá því skýrt, sam-
kvæmt fregn frá Capetown í
Suður-Afríku, &ð Churchill
hefði komið við í Cairo á leið-
inni austur og átt þar tal við
Smuts, forsætisráðherra Suður-
Afríku, sem kominn hefði verið
þangað til að mæta honum.
og önnur mannvirki á olíusvæð-
inu voru eyðilögð.“
Sex norskir sjómenn
f Reykjavík heiðraðir
HÁKON konungur 7. stofn-
aði í fyrra tvö styrjaldar-
heiðursmerki, stríðskrossinn og
stríðsorðuna, sem eru ekki ein-
göngu veitt fyrir unnin afrek í
stríðinu, heldur einnig fyrir
dygga þjónustu við föðurland-
ið. Til þessa eru það fyrst og
fremst sjómenn, sem hlotið hafa
þessi stríðsheiðursmerki.
Um daginn var sex norskum
sjómönnum, sem staddir eru
um stundarsakir í Reykjavík,
afhent stríðsorðan á hátíð, sem
haldin var í húsakynnum
norska hersins hér. Það var
norski aðalræðismaðurinn Hen-
ry Bay, sem afhenti heiðurs-
merkin fyrir ihönd konungsms
Þeir, sem stríðsorðuna hlutu,
voru: Jonas Fjörtoft, skipstjóri;
Hinrik Bigseth, fyrsti vélstjóri;
Niels Eilertsen, fyrsti stýrimað-
ur; Sivert Eikseth, bryti; Half-
dan Klementsen, bátsmaður og
Per Su'lebust, kyndari.