Alþýðublaðið - 26.08.1942, Blaðsíða 2

ALÞYÐUBLAÐae
Miðvikudagur 26. ágúst 1942.
Sigur Alþýðuflokksins og launastéttanna:
fnuminn.
Flestir| plngmenn SJálfstæðlsflokks
ins neyddust tll að greiða atkvæði
með afnámi hans, Framsðkn sat hjá.
Sigurjón Á. Ólafsson.
# # r f Sjá viðtal við hann um af-
Meira en sjo manaða barattu er lokið. nám gerðardómsins neðar á
þessari síðu.
Stefán Jóh. Stefánsson,
sem hóf baráttuna gegn gerðar-
dómslögunum og fór úr stjórn
til'þess að berjast gegn þeim og
brjóta þau á bak aftur.
GERÐARDÓMURINN var numinn úr gildi í gær, rúm-
um 7% mánuði eftir að hann var settur með bráða-
birgðalögunum, sem Framsóknarflokkurinn og Sjálfstæðis-
flokkurinn gáfu út. Við úrslita atkvæðagreiðsluna eftir 3.
umræðu málsins í neðri deild treystist enginn af þingmönn-
um þessara flokka til að greiða atkvæði á móti afnámi gerð-
ardómsins: Framsóknarflokkurinn og tveir þingmenn Sjálf-
stæðisflokksins tóku þann kostinn að sitja hjá, en mestur
hluti Sjálfstæðisflokksins greiddi atkvæði með afnámi hans
ásamt þingmönnum Alþýðuflokksins og Kommúnista-
flokksins.
Alþýðuflokkurinn hefir með afnámi geíðardómslaganna
unnið einhvern stærsta málefnasigur sinn. I»að var hann, það
í.
var fulltrúi hans í þávrandi ríkisstjórn, Stefán Jóh. Stefánsson,
sem varaði við setningu laganna, sem neitaði að bera ábyrgð á
framkvæmd þeirra og lýsti því strax yfir, að Alþýðuflokkurinn
myndi neyta allra löglegra ráða til að fá lögin afnumin og gera
þau einskisvirði. Þetta hefir fullkomlega tekizt. Það stoðaði ekki,
■~"*þó að lögin væru ofbeldislög og væru sett með ofbeldi.
Ingi Lárusson tön-
skáld 50 ára.
FIMMTUGUK varð í gær
Ingi Lárusson tónskáld.
Var hans af því tilefni minnzt
í útvarpinu og leikin nýtekin
grammófónplata með hinu vin-
sæla lagi hans „Nú andar suðrið
sæla vindum þýðuml“, sungið af
Karlakórnum Geysi á Akureyri.
Samtal við Sigurjón Á. Ólafs-
son forseta Alþýðnsambandsins
í tilefni af afnámi gerðardóms
laganna, sem verður að líta á
sem merkilegan stjórnmálavið-
burð, þar sem þessi lög hafa
verið aðaldeilumálið í meira en
hálft ár, hefir Alþýðublaðið
haft viðtal við forseta Alþýðu-
Loftárásin á Vörð:
Aðeins tiiviljon að ekki varð
mikiD meira manntjðn.
Flestir af skipsmönnum voru nýfarnir
niður til að fá sér kaffi.
Frásögn Gísla Bjarnasonar skipstjóra.
-....... ■ ■ ■■ ■■ —
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins.
PATRERSFIRÐI í gærmorgun.
ÞAÐ VAR AÐ EINS tilviljun, að ekki varð stórkostlegt
manntjón á togaranum „Verði“ frá Patreksfirði, þegar
þýzka flugvélin réðst á hann úti af Vestfjörðum í gærmorg-
un. Þetta er álit skipstjórans, Gísla Bjamasonar, sem ég
hefi haft viðtal við fyrir Alþýðublaðið, og annarra af
skipshöfninni.
Árásin kom alveg að óvörum og varð því ákaflega skyndi-
leg. Ástæðan fyrir því, að tjón á mönnum varð ekki meira en
raun varð á, var sú, að flestir skipsmanna höfðu farið undir
þiljur í kaffi, rétt áður en árásin hófst. Höfðu allir áður verið
á þilfari og srtaðið þétt við fiskaðgerðir.
Gísli Bjarnason skipstjóri
skýrði mér að öðru leyti þannig
frá atburðinum: „Við vorum
staddir rétt út af Barðaatrönd
um klukkan 10 á mánucLags-
Frh. á T. sí»tt.
sambandsins Sigurjón Á. Ól-
afsson. Sagði hann meðal ann-
ars:
„Afnám gerðardómslaganna
er stórsigur fyrir Alþýðusam-
band íslands og Alþýðuflokk-
inn. Undir eins og upp á þess-
ari lagasetningu var fitjað af
ráðherrum Framsóknarflokks-
ins og Sjálfstæðisflokksins eftir
nýjárið í vetur, mótmælti ráð-
herra Alþýðuflokksins, Stefán
Jóhann Stefánsson, henni
harðlega og varaði alvarlega
við afleiðingum hennar
Áður en lögin voru sett 8.
janúar sendi Alþýðusambandið
einnig aðvörun til ríkis-
stjórnarinnar við því að setja
slík lög. Létum við þá skoðun
í ljós, að ef lögin yrðu sett, þá
væri friðnum í landinu stefnt í
beinan voða, þar sem þau væru
ótvírætt ofbeldislög gegn verka-
lýðnum og samtökum hans.
En lögin voru, þrátt fyrir það,
sett — og hafa að nafninu til
verið í gildi í meira en IV2 mán-
uð. Eftír að þau voru sett sendu
flest, eða öll, verkalýðsfélög
landsins, fyrir atbeina Alþýðu-
sambandsins mótmæli gegn
þeim til ríkisstjórnarinnar.
Voru þessi mótmæli oft kröftug
og var áuðfundið, að hugur
fylgdi máli hjá hinum vinnandi
stéttum, hvar sem var á land-
inu.
En sterkustu mótmælin gegn
lögunum komu frá Alþýðu-
flokknum. Með því að ráðherra
hans, Stefán Jóh. Stefánss. lét
setningu laganna kosta sam-
Frh. á 7. séöa.
Eftir afnám gepðardémsias
Alþýðusambandið hvetur
verkamenn til að taka
upp heildarsamninga.
Og láta smáskærnhern-
aðinn niður faUa.
STJÓRN ALÞÝÐUSAMBANDS ÍSLANDS samþykkti á
fundi sem hún hélt í gærkveldi, eftirfarandi orðsend-
ngu til verkalýðsfélaganna um land allt:
„Þar eð gerðardómslögin eru nú afnumin og lögákveðið
er, að samningum megi segja upp með minnst viku fyrir-
vara, frá gildistöku laganna, og verkalýðsfélögin þannig eru
tiú aftur orðið löglegir samningsaðiljar um kaup og kjör með-
lima sinna, þá skorar Alþýðusambandið á allan verkalýð, að
látá niður falla hinn svonefnda smáskæruhernað, en láta fé-
lög sín þegar í stað nota sér hinn aftur fengna rétt, og taka
upp heildarsamninga við atvinnurekendur.
Jafnframt skorar Alþýðusambandið á félögin, að nota
tækifærið til þess að fá hækkun grunnkaups og samræm-
ingu á kaupi og kjörum og styttingu vinnutímans niður í
átta stundir, þar sem því verður við komið, og hafa um allt
þetta samráð við skrifstofu sambandsins.“
HreinlætisvikaK tókst vel en
Mr, sem ekki hreinsnði
fá enn tiu dap frest
Hafin nndirbúningar á alisberjar
málningu hása f RejfkJavík.
ALMENNINGUR tók hrein-
lætisviktmni af mjög
miklum skilningi. Hann sýndi
mjög mikinn áhuga á henni
og virtist yfirleitt fagna því
að fá tækifæri til sameiginlegra
átaka í hreinlætismálunum.
Mjög víða um bæinn hreinsuðu
menn til í kringum hús sín —
og jafnvel í stórum húsaport-
um, þar sem sjaldan hefir verið
hreinsað var nú gerð hreingem
ing svo að nm munaði.“
Þetta sagði Agnar Kofoed
Hansen lögreglustjóri, en hann
er jafnframt formaður heil-
brigðisnefndar, í samtali við
Alþýðublaðið í gærkveldi.
Og hann hélt ófram.
„Þetta segi ég u*n undir-
tektir almennings. En svo eru
hinir, sem við verðum að eiga
í stríði við, memn sem engu
hafa skeytt tilmælum okkar og
blaðanna og hafa ekki reynt
að iþrífa neitt í kringum sig.
Okkur hafa iborizt allmargar
kærur og þökkum við iþeim,
sem hafa bent okur á mis-
fellur. Auk þess hefir heilbrigð
islögreglan samið skýrslur.
Þessar skýrlur skipta nokkruxn
hundruðtun. Það er nú verið að
virrna úr þessum skýrslum. Við
munum gefa þeim mönnum,
sem ekki hafa hreinsað til hjá
sér 10 daga frest að gera það.
Og vonum við fastlega að það
nægi. Hins vegar verðum við
Framhald á 7. síðu.