Alþýðublaðið - 28.08.1942, Blaðsíða 5

milli Bretlands og íslands halda áfram,
eins og að undanförnu. Höfum 3—4
skip í förum. Tilkynningar um vöru-
sendingar sendist
Kraftux
Cnlliford’s Associated Lines, Ltd
26 LONDON STREET,
FLEETWOOD
Föstudagur 28. ágúst 1942.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Barnið í stállunganu.
síðar var /þeim lyft að vörunum
og þær kysstar. Allar slikar at-
hafnir eru upprunnar frá löngu
liðnum öldum, þegar menn
snertu og kysstu guðleg tákn.
Kossinn hefir verið mjög ná-
tengdur trúarbrögðum liðinna
alda, það sést bezt á því, hve
það tíðkaðist mikið að kyssa
helgimyndir og dýrlingabein.
Einkum var það bót við líkam-
legum sjúkdómum. Leifar þess-
arar trúar sjást í því, að mæður
hugga oft börn sín með því að
kyssa á eymslin, ef þau meiða
sig.
Hver er nú uppruni ástar-
kossins? Tilfinningin er móðir
skilningarvitanna. Það er nærri
því öllum skepnum sameigin-
legt, að snerta hluti og finna
Frh. á 6. sföt?,
Börnin fara að koma úr sveitinni. — 3 stúlkur skrifá
mér um heimsókn í „Tivolf’.
G NÚ Á að fara að flytja
börnin okkar heim af sumar-
ðvalarheimilunum. Foreldrarnir
hafi falið öðrum í.sumar umsjá
þeirra — og þó að mörgum þeirra
hafi þótt það gott, þá hygg ég að
víða sé nú á heimilum hlakkað til
heimkomimnar — og ^agnkvæmt
mun það vera hjá börnunum.
. ÞAU EIGA AÐ koma heim 1.—
1.1. september. Dagana, sem þau
koma getur fólk hringt í síma
sumardvalamefndar, 1903, og
fengið að vita klukkan hvað þau
koma til bæjarins. Þá eiga foreldr-
arnir að vera til taks og taka á
móti eignum sínum við Iðnskólann.
OG ÞAÐ ER ekki ftóg, að fólk
taki á móti börnunum sínum. held-
ur verður það líka að taka við
fatnaði þeirra og farangri og fara
með það heim til sín. Ég tek þetta
fram vegna þess að í fyrra konist
sumardvalamefnd í hreinustu
vandræði með farangur allmargra
barna, sem skilinn var eftir, þegar
börnin komu og voru sótt. Er slíkt
ófyrirgefanlegt hirðuleysi af fólki,
sem ekki má koma fyrir aftur.
Siunardvalarnefnd ber enga ábyrgð
á slíkum farangri, sem skilinn
verður eftir, enda er óþarfi að láta
fólk haga sér eins og í fyrra.
SCMARDVALARNEFND hefir
innt mjög erfitt starf af höndum í
sumar — og það verður aldrei
nógsamlega þakkað. Það er áreið-
anlegt að margir hafa ekki hug-
mynd um hve erfitt starf hennar
hefir verið.
„ÞRJÁR VINSTÚLKUR“ skrifa
mér á þessa leið: „Við þrjár vin-
stúlkur fórum eitt kvöldið í „Tí-
volí“ og urðum við fyrir vonbrigð-
um vegna ókurteisi nokkurra ís-
lendinga þar. Við skemmtum okk-
ur vel við það, sem var á dagskrá,
galdramanninn, dansinn og með
því að fara í blýhólkinn. Meðal
annars fórum við að sjá og heyra
í Hawaihljómsveitinni. Þar var
saman kominn nokkuð stór hópur
af fólki og þar á meðal þessir fs-
lendingar, sem áður var getið um.“
„VIÐ STÓÐUM inni í miðjuxn
hópnum og tókum við eftir því, að
nokkrir íslendingar köstuðu log-
andi eldspýtum að hljómsveitinni.
Við gátum séð að fólkið varð mjög
undrandi yfir framkomu þessara
manna. Við vorum þarna áfram
nokkra stund, og tók ég þá eftir
því að það logaði í hárinu á ann-
arri vinstúlku mlnni, og voru sömu
menn þar að verki.“
„FINNST OKKCR þetta hræði-
leg framkoma af hálfu okkar fs-
lendinga, og þó að jþetta hafi verið
Frh. á 6. síðu.
Þessi litli dxengur heitir William Ashton Reicken og er frá
Ohama í Nebraska, Bandaríkjunum. Hann gat ekki andað
eðlilega, þegar hann fæddist, og var því settur í stállunga.
Hversvegna kyssumst við?
ÝLEGA birtist bók í London, sem nefnist „Uppruni
kossins og fleiri vísindalegar ritgerðir“ og er eftir C.
M. Beadncll, fyrrum sjóliðsforingja.
Eftirfarandi grein er útdráttur úr fyrstu ritgerð bók-
arinnar, og er hann tekinn upp úr tímaritinu „World
Digest“.
EINU sinni sagði eitthvert
kaldhæðið skáld, að koss-
inum væri í rauninni ómögulegt
að lýsa; menn væru alveg jafn-
nær eftir kossinn og áður. En
engir hafa breytt svo gagn-
stætt þessu og einmitt skáldin,
sem hafa á öllum tímum, frá
Hómer til Heines, lýst kossin-
um með miklum fjálgleik og
fögrum orðum. Hér verður
reynt að rekja sögu kossins til
einhvers uppruna, einhverrar
dulinnar uppsprettu í skauti
móður náttúru.
Kossar hafa misjafnt gildi.
Koss á ennið merkir virðingu,
koss á vangann vináttu og inni-
leik, handkoss virðingu og við-
höfn, koss á fótinn undirgefni
•og auðmýkt, og koss á munninn
merkir ást. Koss á munninn er
talinn óviðeigandi í Frakklandi
nú á dögum, nema á milli elsk-
enda, og í Finnlandi, þar sem
karlar og konur baða sig saman
inakin, er koss á munninn tal-
inn óhæfa. Meðal Evrópumanna
og enskumælandi þjóða er koss-
inn tiltÖlulega ungt fyrirbrigði.
Munnkoss vor hefir sennilega
þróazt upp úr þeim sið frum-
stæðra iþjóðflokka að leggja
andlitin saman. Malayjar og
eyjaskeggjar í suðurhöfum núa
nefjunum saman, og er sá siður
sennilega rimninn frá öðrum
frumstæðari andlitssnertingum,
ihjá Eskimóum má til dæmis sjá
unga elskendur núa nefjunum
saman með miklum innileika.
Nefkossinn kom fyrst fram
í Indlandi (hér um bil 2000 f.
Kr.) og er það ekki fyrr en síð-
ar, á Maihabharatisska tímabil-
Inu, að munnkossins verður
vart. 'Frá Indlandi hefir kossinn
síðan borizt austur á bóginn, til
Kina, og vestur á bóginn til
Persíu, Assyríu, Sýrlands,
Grikklands og yfirleitt til Ev-
rópu. Kann hefir, óvíst af hvaða
ástæðu, aldrei fest rætur í
Egyptalandi. Heródót segir okk-
ur, að Persar, sem voru af sömu
stétt, kyssi hver annan á
munninn, en meðal manna af ó-
líkum stéttum tíðkist vanga-
kossinn. Yfirleitt er nefkossinn
tíðkaður í Austurlöndum nú á
tímum. Hálendisættkvíslirnar í
Indlándi segja því ekki: „Kysstu
mig,“ heldur: „Lyktaðu af mér,“
á Borneo er „að lykta“ notað í
staðinn fyrir „kyssa“, og í Ma-
lajamáli er iþað „að heilsa“
manni það sama og „að lykta“
af honum.
Það er éinkennilegt, að Kín-
verjar, sem staðið hafa lengi á
•háu menningarstigi, skuli hafa
haldið hinu fyrra stigi kossins,
að setja nefið að vanga þess,
sem heilsað er, og lykta af hon-
um. Þeim þykir í raun og veru
koss Evrópumanna dónalegur
og villimannlegur. Þess vegna
hræða stundum mæðurnar ó-
þæg börn sín með því að hóta
þeim að gefa iþeim „koss hvíta
mannsins“. Japanar eiga ekki
einu sinni til orð yfir kossinn,
hjá þeim er kossinn aðeins við-
hafður milli móður og barns,
feðumir kyssa börn sín aðeins
meðan þau geta ekki gengið. í
Palestínu nú á tímum er kosS'
inn afaf líkúr því, sem hann var
þegar Esaú „féll um hálsinn“ á
Jakob og kyssti hann. Afríku-
búar kyssast aldrei eins og vér
gerum, Winwood Reade lýsir
þeirri miklu skelfingu, sem
greip unga Afríkustúlku, sem
hann kyssti að enskum sið. Ma-
lajar og Suðurhafseyjabúar
halda að loftið, sem þeir anda að
sér og frá, sé hluti af sál iþeirra
og segja því, að sálir manna
blandist saman við kossinn.
Kossinn hefir orðið tákn kyn-
ferðilegrar ástar í sálarlífi frum
stæðra manna. Sá siður vor að
kyssast undir mistilteini er
runninn frá frjósemidýrkun.
Mistilteinninn var helgaður
bæði Freyju og Mylittu, sem
voru gyðjur fegurðar, ástar og
frjósemi, önnur á Norðurlönd-
um, hin í Babylon og Assyríu
Sá jólasiður, að festa upp mistil-
tein þar sem karlmennirnir
mega kyssa stúlkurna, ef þær
leyfa þeim að leiða sig þangað
er runninn frá Mylittu-dýrkun-
inni, en þar ríkti sá siður, að
allar konur urðu einu sinni á
ævinni að koma í musteri My-
littu til að standa þar undir
mistilteininum. Svo urðu þær
að gefa sig þeim karlmanni,
sem fyrstur kom til iþeirra.
Allt' fram á átjándu öld var
pað siður í Bretlandi, að þótt
jafningjar kysstust á munninn,
kysstu þeir, sem taldir voru
lægra séttir hina á höndina;
fótinn, lærið eða fötin. í Assyríu
og Palestínu kysstu hinir lágt
settu á klæðafald höfðingjanna,
jafningjar kysstust á vangann.
Fótkossar háttsettra Farísea
áttu fremur að sýna guðhræðslu
þeirra en auðmýkt, en þegar
Kristur kyssti fætur lærisvein-
anna hefir það vafalaust átt að
sýna auðmýkingu. Að kasta sér
flötum til jarðar þýddi í raun-
iruii hinn mest niðurlægjandi
koss hjá Austurlandabúum ' og
þótti hinn mesti auðmýkingarv.,
sem hægt var að sýna voldugum
mönnum og stórhöfðingjum.
Gamla Testamentið talar um að
„sleikja duftið“ og lýsir það
sennilega þeim auðmýktarvotti,
að menn hafa kysst fætur er-
lendra goðalíkneskja og stór-
höfðingja, eða kysst jörðina við
fætur þeirra. Arabar heilsa
stórhöfðingjum á þann hátt, að
þeir kyssa jörðina milli handa
sér, og Persar kasta sér flötum
fyrir framan háttsetta menn.
Ákafur Búddatrúarmaður kast-
ar sér ef til vill 30 000 sinnum
til jarðar síðustu sex mílurnar
á leiðinni til Lhasa. í Somnath
skríða gúðsdýrkendurnir á hlið-
inni, standa jafnvel á höfði
framan við líkneski guðs síns.
Handabandið er líklega skylt
handkossinum. Riddararnir
kysstust, en tennisleikarar,
hnefaleikarar og glímumenn
takast í hendur áður og eftir
að þeir keppa.
í Marokkó heilsast jafningjar
þannig, að þeir takast í hendur
en kyssa svo hvor á sína hönd.
Rómverskir þegnar voru vanir
að sýna keisurum sínum auð-
mýkt sína á þann hátt, að Iþeir
snertu klæði 'þeirra með hend-
inni, en kysstu síðan á höndina.
Tyrkinn lyftir hendinni upp að
enninu, í virðingarskyni, eftir að
hann hefir kysst á hana. Frá
alda öðli hafa Arabar kysst á
hendur sér í virðingarskyni við
guð stormsins, sama gera Grikk-
ir fyrir guði tungls og sólar, en
Rómverjar kysstu á hægri hönd
sér og veifuðu henni til goð-
anna. Oss kemur það víst sízt í
hug, þegar vér veifum hendinni
í kveðjuskyni og sendum vinum
vorum fingurkossa, að vér séum
að fremja fornar heiðnar venj-
ur, sem upphaflega voru í virð-
ingarskyni við goð.
Það er af sama. uppruna, þeg-
ar foreldrar og kennarar lyfta
fingri framan við börnin, tií að
vekja athygli þeirra, og eins
þegar forseti lyftir hendinni til
fá hljóð.
Öldum saman hafa munnur
og hendur verið tengd eiðunum.
eiðsins lá 1 þeirri bölv-
un, sem sá, sem eiðinn vann,
kallaði yfir sjálfan sig, ef hann
vann rangan eið eða rauf heit
sitt. í flestum hinna æðri trúar-
er fólk, sem eiða vinnur,
snerta eða kyssa helgar
bækur. Á miðöldum lögðu menn.
á helgibækumar, en