Alþýðublaðið - 01.09.1942, Blaðsíða 5
Þriðjudagur 1. september 1942.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
FYRST svo er komið, að
ekkert skip er sjálfu sér
nóg til langframa, og úr því
að skip geta ekki siglt stöðugt
á höfi^m, sem kafbátari, auk
tundurskeytabáta og flugvéla
herja á, eða eru stráð tundur-
. duflum, verða skip að hafa ör-
uggsr hafnir, þar sem þau geta
skyndílega látið í haf úr, tilbúin
til þess að mæta slíkum aðgerð-
um, og þar sem þau geta fengið
birgðir, viðgerðir geta farið
fram og áhafnirnar hvílzt. Bæki
stöðvar hafa þannig tvö mis-
munandi hlutverk, hið fyrra að
sjá fyrir birgðum og viðgerð-
um og hið síðara að gera her-
skipum kleift að vera í nánd,
þegar þeirra er þörf. Þótt sama
bækistöð geti fullnægt báðum
þessum ætlunarverkum, er það
ekkert höfuðatriði að haga svo
til. Við ákvörðun á legu bh'gða-
og viðgerðastöðvar þarf ekki að
taka tillit til bækistöðva óvin-
anna né samgönguleiða, og þó
áð hentugt sé, að viðgerðastöð
sé nálægt orrustusvæðum, er
það ekki bráðnauðsynlegt. Ó-
þægindin við fjarlægar hafnir
er löng fjarvera frá flotanum,
og stundum er bráðabirgða-
viðgerðar eða minni háttar
aðgerðar þörf þegar í stað.
Hið eina, sem er bráð-
nauðsynlegt, er það, að
birgðastöðvarnar, með bryggj-
um sínum, birgðaskemmum og
birgðaskipum, verða að vera
utan þeirra takmarka, sem
hætta er á verulegum árásum.
Herskipastöð þarf hins veg-
ar að vera eins nálægt stöðvum
óvinanna og hægt er, til þess að
unnt sé að koma í veg fyrir
hverja hreýfingu óvinanna áð-
ur en tilgangi er náð, og hindra
þá í að komast aftur til stöðva
sinna. Fjarlæg flotastöð hefir í
för með sér slitrótt eftirlit. Áð-
ur en England kom upp flota-
stöð á Miðjarðarhafi, gat brezki
flotinn aðeins haldið uppi eftir-
liti á hafinu frá því herskipin
komu frá Englandi snemma
sumars og þar til þau sneru
heim í október. En er reistar
voru hver á eftir annarri flota-
stöðvarnar á Gibraltar Minorca
og Malta, var flotanum gert
kleift að vera stöðugt á verðin-
um.
iÞað sama á sér stað nú, þótt
það sé nokkuð á annan hátt.
Ef Miðjarðarhafsflotinn hefði
getað nota Malta áfram sem
Kiska, ein af Aleuteyjum.
Japanir hafa nú náð á sitt vald tveim Aleuteyjum, Attu og Kiska. Ameríkumenn hafa
gert miklar árásir á stöðvar þeirra þar og sýnir myndin japanskt skip brenna á höfninni
í Kiska. í hringunum sjást önnur japönsk skip.
Þýðing bœkistððva í stríðlnu.
GREININ, sem hér birtist,
er eftir Sir Herbert
Richmond aðmírál, og er út-
dráttur úr bæklingi eftir
hann, sem nefnist: „Sjóstríð
á okkar dögum“.
flotastöð, örugga gegn hvers-
konar árásum, hefðu flutningar
óvinanna frá ítölskum höfnum
til Libyu orðið ómögulegir nema
í laiyni og með mikilli áhættu.
Þeir liðsaukar, sem gerðu ó-
vinunum fært að hrekja Banda
menn frá Benghazi og jafnvel
að ógna aðstöðu þeirra í Egypta
landi, hefðu þá aldrei getað kom
izt yfir 'Sicileyjarsund. En þar
eð flotinn neyddist til að hafa
bækistöð sína í Alexandríu, í
þúsund mílna fjarlægð, gat hann
ekki verið stöðugt á verði, og
Málarasveinafélag
Revkfaviknr tiikynoir:
Frá og með þriðjudeginum 8. sept. n. k. verður lág-
marks grunnkaup félagsmanna kr. 3,10 — þrjár krónur
og tíu aurar ■— í dagvinnu. Eftirvinna greiðist með
60% og nætur- og helgidagavinna með 100% á dagvinnu
Auk þess greiðist full verðlagsuppbót á allt kaup.
Dagvinna er miðuð við 8 stunda vinnudag.
Nánari upplýsingar um kaup og kjör félagsmanna
fá viðkomandi á skrifstofu Sveinasambands byggingar-
manna í Kirkjuhvoli.
STJÓRNIN
haldið uppi nauðsynlegu eftir-
liti. Þannig eru tvennir erfið-
leikar á staðsetningu flotastöðv
ar. Nálægðar við óvinina er
óskað til þess að geta haldið
uppi nákvæmu og stöðugu eft-
irliti, en slík nálægð setur
flotann í hættu vegna loftárása,
á meðan ekki eru til fullkomin
varnartæki gegn loftárásum á
skip í höfnum inni.
í yfirstandandi styrjöld miða ó
vinirnir að því að bæta úr hinni
veiku aðstöðu sinni til þess
að herja á skip, með því að reyna
að hrekja Breta úr stöðvum
sínum með landhernaði. Ef herj
um óvinanna hefði tekizt að
kömast yfir Sýrland og Pale-
stínu inn í Egyptaland, hefði
brezki flotinn verið hrakinn
frá austurhluta Miðjarðarhafs
og yfirráðin þar hefðu komizt í
hendur óvinanna, og hægt hefði
verið að flytja óvinaherlið á-
hættulaust til Austur-Afríku.
Nýlendurnar þar hefðu verið
yfirunnar og flotastöðvar end-
urreistar á strönd Austur-
Afríku, og þaðan hefðu verið
gerðar öflugar árásir á verzlun-
arsiglingar og aðrar samgöng-
ur á Indlandshafi.
Með stöðugum aðgerðum í
Sýrlandi, Irak og Persíu, áttu
landherinn og flugherinn meðal
annars mikilvægan þátt í því,
að yfirráðin á sjó héldust. Við
höfirm líka séð stöðugt meixa
og meira lagt að Frakklandi að
leyfa óvinunum að nota fransk-
ar bækistöðvar í Algier og Vest-
ur-Afríku, og lagt að Spáni að
taka þátt í — eða að minnsta
kosti að látast ekki sjá — árás
á Gíbraltar.
Með því að koma í veg fyrir,
að Bretar geti haft not af Gíbr-
altar, jafnvel þótt hann væri
ekki hertekinn, mundu óvin-
imir vinna tvennt mikils vert
með tilliti til yfirráða á hafinu.
Án flotastöðvar í sundinu, væri
heimahöfn næsta bækistöð við
innsiglinguna í Miðjarðarhaf,
en þaðan eru of miklar fjarlægð
ir til þess, að hægt sé að fylgj-
ast stöðugt með þeirri innsigl-
ingus eða skipta sér verulega af
óvinaflota og flugliði, sem hefði
aðsetur í hafnarborgum Vestur-
Afríku, einkum Dakar og Casa-
blanca. Og þrátt fyrir brezka
bækistöð í Sierra Leone,
myndi það auðvelda sterkri
flotadeild óvinanna árásir frá
þessum höfnum á verzlunarsigl
ingar á Atlantshafi, vegna vönt-
unar á bækistöð, sem væri á
heppilegum stað til þess að gera
þaðan gagnráðstafanir. Orð
Napoleons: „Stríð veltur á kapp
hlaupi um aðstöðu1 eiga eins vel
við um sjóhernað, eins og land-
hernaðinn, sem hann átti við.
Og vegna þess, að þessu er
svona farið, hefir hernaðar-
stefna Breta byggz(t mikið á
því að reisa flotastöðvar og
svipta óvinina sínum stöðvum.
Að Bretar yfirgáfu flota-
stöðvarnar á írlandi — Queen-
stown, Berehaven og Lough
Swilly — hefir valdið miklum
örðugleikmn við að verja sigl-
ingar vestur um og aukið skipa-
missinn til muna. í heimsstyrj-
öldinni 1914—1918 voru þess-
ar hafnir mikilvægar bæki-
stöðvar fyrir flotann, sem vernd
aði verzlunarsiglingarnar. í maí
1938 benti Churchill rækilega á,
hvaða hlutverki þær gegndu, og
hvaða skaði það væri að hafa
ekki not af þeim. Hann sagði í
þinginu, að flotastjórnin hefði
haldið því fram við undirskrift
milliríkjasáttmálans 1921, að
„án þessara hafna mundi verða
erfitt ef ekki ómögulegt að sjá
landinu fyrir matvælum í stríði'
gegn landi, sem hefði stói'an og
öflugan kafbátaflota. Ástæðan
var sú, að þessar hafnir voru
sérstaklega mikilvægar fyrir
flotann, sem barðist gegn kaf-
(Frh. á 6. síðu.)
Kafli úr löngu bréfi frá „Ungfrú L4< i m þrifnáð og ó-
þrifnað, kurteisi og ókurteisi.
UNGFRÚ „L“ hefir skrifað mér
iangt bréf af tilefni þess scm
ég hef birt úr svarbréfum við því
sem ég birti frá henni fyrir
nokkru. Eg get því miður ekki birt
nema nokkurn hluta a£ bréfi henn-
ar, en ég mun að iíkindum gera því
betri skil síðar. Ungfrú „L” segir
m. a.:
„SANNLEIKANUM VERÐUR
hver sárreiðastur”, annars hefði
minni hlutinn, sem ég minntist á
um daginn í ádrepunni ekki tekið
til máls. En er það ekki satt sem
ég segi: Þeir hlaupa strax með
skæting í blöðin og Hannesi finnst
„ungfrú L“ sett í gapastokk. Yng-
issveinninn P-son nefnir rjólið. Já,
því hafði ég alveg gleymt, sumir
íslendingar tyggja skro og spýta
í boga, sumir hafa hrákadalla í
húsum inni, en ég held nú að það
sé orðið sjaldgæft, svo langt aftur
vil ég nú ekki fara. Eru þeir ekki
líkir sjálfum sér, í ofanálag eru
þeir persónulegir. Sé L „ungfrú L“
og ógift, getur það engan skaðað
nema ef til vill hana sjálfa, ef það
er þá nokkur skaði skeður. Lífið er
fleira en hjónaband, sem virðist
þessum ungu mönnum hin eina
sæla“.
„FRAMFERÐI ÞEIRRA er skað-
legt, þess vegna tók ég til máls.
Hér er lítið dæmi. Stúlka stóð við
Tjarnarbíó um daginn. Fyrir fram
an hana stóð ásjálegur íslending-
ur. Hann hóstaði út í loftið, án
þess að taka fyrir munninn, og
hrækti á götuna. Hann var mjög
ánægður með sjálfan sig, næstum
montinn. Fyrir framan hann stóð
hermaður, sem einnig var kvefað-
ur hann hóstaði svo lítið bar á og
hélt klúti fyrir munninum. Hann
var óásjálegur en prúðmennlegur.
Fyrir aftan stúlkuna stóð íslend-
ingur sem var alltaf að taka í nef-
ið og hóstaði yfir hann, því það
var þröngt. Loks lak tóbakssultar-
dropi niður á hvíta nýja hattinn
hennar. En hvað vinnur maður
ekki til, til þess að komast í fín-
asta bíó bæjarins".
„EFTIR AÐ HÚN var búin að fá
mtóana, og lögð af stað heim,
mætti hún lítilli telpu með stóran
þcrsk, dreginn upp á vír, sem
stungið var gegnum augun. Telpan
dró þorskinn niður á götuna, að
líkindum með ungum og efnileg-
um bakteríum. Sko, þetta er víta-
vert að mínum dómi og skaðlegra
en þótt einhver „Ungfrú L“ væri í
hinp svo kallaða ástandi".
„EINU SINNI hitti ég þýzkara
löngu fyrir stríð. Hann hæddist að
okkur og sagði að við værum fram
takslaus og löt. Hann sagði að karl
mennirnir svæfu langt fram á dag,
og létu konurnar færa sér kaffið í
Frh. á 6. síðu.