Alþýðublaðið - 15.09.1942, Blaðsíða 2
ALÞYÐUBLAÐIÐ
I»riðjudagur 15. september 1942»
igætnr fondor verk-
lýðsfélaganna á Test
fjðrðum að Nðpi.
Sampykkt í 15 liðum gerð á
faudinum um stefnu félaganna
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins
ÍSAFIRÐI í'gær.
U ULLTRÚAFUNDUR
verkalýðsfélaganna á
Vestf jörðum að Núpi í Dýra-
firði í gær tókst með miklum
ágætnm.
Eftirtalin félög sendu full-
trúa á fundinn: Verkálýðsfélag
Sléttuhrepps, Verkálýðs- og
■sjómannafélag Álftfirðinga,
Baldur á ísafirði, Verkalýðsfé-
lag Bolungavíkur, Verkalýðsfé-
lagið Súgandi á Súgandafirði,
Verkalýðsfélagið Skjöldur á
Flateyri, Verkálýðsfél. Brynja
á Þingeyri, Verkálýðsfélagið
Vöm á Bíldudál, Verkalýðsfé-
lag Patreksfjarðar og auk þess
mættu þrír fulltrúar úr stjórn
Alþýðusambands Vestfjarða.
Fullkomin eining ríkti á
fundinum. Aðalumræðuefnin
voru samræming kaupgjaldsins
á öllum félagasvæðunum, jafn
vinnutími og jöfn vinnurétt-
indi og gagnkvæm. — Auk þess
voru ýms önnur atriði rædd
mikið, sérstaklega sem snerta
öryggi við vinnu.
. Samþykkt var gerð um 15 at-
riði, sem félögin munu berjast
fyrir og standa saman um í
kaupsamningum, sem nú eru að
hefjast.
Hættulegt fordæmis
Dagsbrún leyfir að vinna
eftir taxta herstjórnarinnar
..»■..
HaSði ekkert samráð um pað við Afipýðusambandið
V ALDBOÐ SETUHÐSSTJÓRNARINNAR um kaup og
kjör manna, sem vinna í þjónustu hennar, og yfirlýs-
ing hennar um það, að hún hafi ekki í hyggju að semja
um þetta mál við samtök íslenzkra verkamanna, hefir vak-
ið mikia gremju og umtal manna á meðal.
Verkamannafélagið Dagsbún hélt fund á sunnudag til
að ræða þetta mál, án þess þó að stjórn félagsins hefði tal-
að um það við Alþýðusamband íslands, sem hefir að gæta
hagsmuna allra annarra verkalýðsfélaiga gagnvart setu-
liðinu. Jafnframt tók félagið afstöðu til taxta setuliðs-
stjómarinnar, og verður þetta að teljast óheppileg starfs-
aðferð, þar sem bezt hefði verið; að Alþýðusambandið,
Dagsbrún og önnur verkalýðsfélög hefðu tekið sameigin-
lega afstöðu til málsins.
Verkamannafélagið Dagsbrún Ieyfði meðlimuin sínum, eins
og sakir standa, að vinna samkvæmt taxta setuliðsstjórnarinnar.
Fylgir þessari ákvörðun allmikið tal um nauðsyn „landvarna-
vinnunnar“, baráttuna „á móti fasismanum“ og „málstað banda-
manna“. En hvað sem þessum atriðum líðiu-, þá eiga íslenzkir
verkamenn og aðrir þeir, sem vinna í þjónustu herstjórnarinnar,
heimtingu á því, að farið sé eftir íslenzkum lögum og samning-
um milli íslenzk ýa verkamanna og íslenzkra ajtvixmurekenda
um kaup og kjör manna, sem starfa í setuliðsvinnunni. Það er
sízt nokkur andúð á landvarnavinnunni og málstað bandamanna,
þótt haldið sé á þeirri kröfu.
Það sjá allir sjálfir, að aðrar
stéttir hér á landi telja sér ekki
Brezknr
lendina tneð
særir Is-
hnífsíHM.
tsleodingurinn var
af sjóliðanuni og
að kaupa áfengi
urðu peir ósáttir.
Tilræðismaðurinn hefir ekki náðst.
Finnbogi guðmunds
SON, Njarðargötu 35
hér í hænum, var stunginn
með hnífi af brezkum sjóíiða
i fyrrakvöld niðri við höfn.
Var Finnbogi nokkru síðar
fluttur í Landsspítalann, og
var tvísýnt um líf hans þeg-
ar Alþýðublaðið hafði spurn-
ir af honiun síðast í gær-
kveldi.
íslenzka og enska lögreglan
leitaði að sjóliðanum í fyrra-
Tcvöld og í gær, en mun ekki
hafa tekizt að hafa uppi á hon-
um.
Þegar Alþýðublaðið hafði tal
af rannsóknarlögreglunni í gær-
kveldi var rannsókn málsins og
yfirheyrslu vitna ekki lokið til
fulls.
En málavextir eru í aðalat-
riðum þessir: '
Klukkan um 10% á sunnu-
dagskvöld komu menn hlaup-
andi inn á varðstofu lögregl-
unnar og skýrðu frá því, að er-
lendur maður hefði stungið ís-
lending* með hnífi og hefði
þessi atburður gerzt á Tryggva-
götu, við Eimskipafélagshúsið.
Lögregluþjónar, sem voru á
varðstofunni, brugðu þegar við
og fóru á staðinn. Þar fundu
þeir mann liggjandi í blóði sínu,
en tilræðismaðurinn hafði flú-
ið, þegar hann sá hvað hann
hafði aðgert, og þó að lögreglan
leitaði hans, hafði hún ekki upp
á honum.
Lögregluþjónarnir tóku þeg-
ar hinn særða mann og var
hann fluttur í Landsspítalann.
Var hann strax tekinn til skoð-
unar og læknisaðgerða. Kom í
ljós að hann hafði fengið hníf-
stungu gegnum vinstri hand-
legg og aðra í vinstri síðu og
hafði hún gengið á hol.
Þessi maður reyndist vera
Finnbogi Guðmundsson, fyrr-
verandi sjómaður, Njarðargötu
35 hér í bænum.
Finnbogi var mjög þungt
haldinn í gær og hafði hann
miklar blæðingar innvortis.
Rannsóknarlögreglan var ekki í
gærkveldi búin að yfirheyra
nema 3 af 7 vitnum í málinu.
(Frh. á 7. síðu.)
skylt að fórna samningafrelsi
sínu og samtakarétti í viðskipt-
um við hina erl. herstjórn, og
það er iþví hvorki hægt að krefj-
ast þess af verkamönnum né
ætlast til þess að þeir bjóði það
fram, hvað þá að þeir lúti fyrir
valdboði í þeim efnum. Ef ís-
lenzka þjóðin tekur ákvörðun
um að gera eitthvað í þessa átt,
þá kemur og vitanlega til kasta
verkalýðsins að taka sínar á-
kvarðanir. En verkamennirnir
hafa hér á landi lögum sam-
kvæmt rétt til þess aö semja um
sín kjör.
Ályktun Dagsbrúnarfundar-
inx á sunnud. í þessu máli var
á þessa leið:
„Fjölmennur fundur í verka-
mannafélaginu Dagsbrún álítur,
að félagið geti, eins og sakir
standa, leyft meðlimum sínum
að vinna samkvæmt launakjör-
um þeim og vinnuskilyðum, er
stjórn ameríkska setuliðsins
hefir ákveðið að gilda skuli í
landvarnavinnunni. Fundurinn
gerir þessa ákvörðun í trausti
þess, að setuliðsstjórnin fari að
öðru leyti eftir íslenzkum lög-
um og venjum varðandi útbún-
að og réttindi íslenzkra verka-
manna.
Jafnframt vill fundurinn taka
fram eftirfarandi:
Verkamannafélagið Dagsbrún
hefir að undanförnu og mun
framvegis bera hagsmuni ís-
lenzkra landvarna fyrir brjósti
vegna varna landsins sjálfs og
vegna áhuga félagsins fyrir sigri
lýðræðisins yfir fasismanum.
Fxmdurinn er því þeirrar
skoðunar, að sú ákvörðun setu-
liðsstórnarinnar að semja ékki
við verkamannafélagið Dags-
brún né önnur löglega viður-
kennd verkalýðssamtök, sé ekki
Sameigmlegnr fnnd
Iw Alpýðunokksté-;
laganna
AMEIGINLEGUR fund-S
ur Álþýðuflokksfélag- -
Sanna verður haldinn n. kj
Sfimmtudagskvöld klukkanS
•8,30ílðnó. ^
S Rætt verður um framboð^
Stil alþingiskosninga í Reykja-S
•vík, fréttir verða sagðar frá S
^alþingi, og loks verða rædd^
S önnur mál, sem upp kunna aðS
)verða borin. Þess er fastlegaS
S • S
^vænzt, að félagar fjölmenni.^
í samræmi við íslenzkan hugs-
unarhátt og því ekki heppileg
til þess að efla skilning og á-
huga íslenzkrar alþýðu á mál-
stað bandamanna.“
Stjórn Alþýðusambandsins
hefir haft þetta mál til athug-
unar undanfarna daga, og í
kvöld mun hún halda fund til
að taka ákvörðun irm það. Að
vísu eru þau kjör, sem setuliðs-
stjórnin hefir boðað, betri fyrir
verkmenn utan Reykjavíkur en
þá verkamenn, sem hér eiga
heima og verða til dæmis í
sumum tilfellum að fara klukku
stundar leið í vinnuna, en Al-
þýðusambandsstjórnin mun
taka þetta mál til rækilegrar
Framhald á 7. síðu.
Noregssöfnonin verð
nr að uá hálfri millj.
Allir, sem ckki haía lagt fram
sinn skerf verða að gera það
nú gegar.
■VT OREGSSÖFNUNIN er nú
•*■ * komin upp í 284 þúsundir
króna. Þetta er þó ekki nema
hekningur þeirra upphæðar,
sem við verðum að safna. Nú
hefir Noregssöfnunarnefndin:
Guðlaugur Rósenkranz . ritari
Norrænafélagsins, Harald Faa-
berg, form. Norðmannslaget
og Sigurður Sigurðsson formað-
ur Rauðakross íslands gefið út
nýtt ávarp til landsmanna við-
víkjandi söfnuninni. ár ávarpið
svohljóðandi:
Þann 17. maí, á þjóðhátíðar-
degi Norðmanna, hófst fjársöfn-
un um land allt til styrktar
Norðmönnum. Ljóst var af und-
irtektum þennan dag að íslend-
ingar bera vinarþel í brjósti til
þessarar frændþjóðar og hafa
með henni djúpa samúð. Enda
hljótum vér íslendingar að
skilja hve sárt það er fyrir svo
frjálsborna og hrausta þjóð sem
Norðmenn að missa helgustu
mannréttindi sín frelsið, og lifa
við kúgun. Vér vitum að Norð-
menn hafa beðið ómetanlegt
tjón og eru í nauð. Þessvegna
hljótum vér að vilja rétta þeim
hjálparhönd eftir mætti, þegar
tækifæri gefst. Hjá mörgum
hefir þessi vilji komið skýrt
fram. En margir eiga enn eftir
að sýna hug sinn í verki. —
Noregssöfnuninni er ekki lokið
og hún er ekki ennþá orðin eins
mikil og almenn og vér höfum
gert okkur vonir um eða kosið.
Gott tekjutímabil er nú á enda.
Margir hafa allríflegar fjárhæð
i handa á milli. Nú ættu þeir,
Frh. á 7. síðu.
Verkafitonnr fá 55°l»
lcaupliækkun.
■»' -
Mlkla bækkun í eftirvinnu og helgi-
dagavinnu, sumarfrí og veikindadaga*
----4----
UndirritisHu samnlngu i gær.
STJÓRN verkakvennafélagsins Framsóknar undrritaði
síðdegis í gær samninga við fulltrúa frá Vinnuveit-
endafélagi íslands um kaup og kjör verkakvenna hér í
Reykjavík. Nær samningurinn til allrar vinnu, sem verka-
konur hér í bænum stunda hjá atvinnurekendum, sem eru
í Vinnuveitendafélaginu.
Verkakonurnar fengu mjög
miklar kjarabætur. Kaup
þeirra hækkar um 55% og auk
þess fengu þær fram miklar
umbætur á kjörum sínum.
Kaup í állri dagvinnu verður
kr. 1,40 í stað 90 aura, sem
kaupið var áður. í eftirvinnu
verður kaupið 50% hærra og í
nætur- og helgidagavinnu verð-
ur það 100% hærra.
Verkakonurnar fengu viður-
kenndan 8 stunda vinnudag, en
auk þess fá þær borgaðan kaffi-
tíma, sem er 30 mínútur.
Ákvæðisvinna hækkar að
sama skapi og tímavinnukaup-
ið.
Sumarfrí fá verkakonurnar
eins og lagt er til í frumvarpi
Alþýðuflokksins, en það höfðu
þær ekkert áður. VeiJcindadaga
fá þær 6, en höfðu enga veik-
indadaga áður.
Telja má að verkakonur hafi
unnið mjög myndarlegan sígur
með þessum samningum, enda
ríkti alger eining um kröfurn-
ar og verkakonumar héldu
fast á málstað sínum.