Alþýðublaðið - 24.09.1942, Blaðsíða 2

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Fimmtúdagur 24. sept 1942»
Deilan við setnliðiO:
ii n
Htar til að nadir
valdboðið gein verhalýðnuin ?
Þrálátur orðrómur um að þeir hafi veitt þjónustu siaa til
að semja setuliðstaxtann og lofað að hefja enga haráttu
gegn honum í Dagsbrún!
í
íslendingunum erheitt í Amerríkuu.
HINN dæmalausi undirlægjuháttur kommúnista í sam-
bandi við valdboð setuliðsstjómarinnar um kaup og
kjör verkamanna í setuliðsvinnunni, svik þeirra við mál-
stað verkalýðsins í deilunni við hina erlendu atvinnurek-
endur, uppgjöf þeirra á helgasta rétti hans, samningsréttin-
um, og tilraunir þeirra til að afsaka valdboðið, hafa orðið
mönnum meira og meira undrunar- og fyrirlitningarefni,
því meira sem um þessa fáheyrðu frarrikomu kommúnista
'hefir verið rætt.
En nú hefir, ofan á allt það, sem þegar er kunnugt
um aumingjaskap þeirra í þessu máli, spurzt — um það
gengur þrálátur orðrómur meðal verkamanna í bænum
— að kommúnistar hafi beinlínis hjálpað til við undir-
húning valdboðsins, veitt þjónustu sína við samningu
setuliðstaxtans og skuldbundið sig fyrirfram til þess að
hefja enga baráttu gegn honum í Dagsbrún!
Þetta eru tveir íslenzkir læknakandídatar, sem stunda nám við
læknaskólan.n í Riclimond í Virginíu, Eyþór Dalberg {til vinstri)
og Guðjón Klemenzson. Þegar myndin var tekin gengu óskap-
legir hitar í Virginíu, og fylgir sú fregn, að íslendingarnir hafi
borðað feikn af ís og drukkið sóda, til þess að kæla sig. Þeir
Eyþór og Guðjón fóru tii Ameríku í maílok.
f
Innbrot í birgðageymslur
áfengisverzlnnarinnar í nótt
Stuignir npp lirSliklásar op stoiið 40 heilfiðsb-
nm og 40 bálfilösknm af wbiskv.
Lárns Pálsson leik
ari á fðrnm tíl
Gnglands
fivelnr öar i vetur í boði
Brltish Connsii
ÁJSUS PÁJLSSON leikari
er á förum til Englands og
setlar að dvelja þar vetrarlangt.
Mtm hans því ekki njóta við í
reykvíksku leiklistarlífi í vet-
vr.
Er þetta kynnisför, sem hann
fer í boði British Counsil.
Ætlar hann að kynna sér
enskt leiklistarlif, eins og það
er nú, og enska leikmenningu.
Mun hann lengst af dvelja í
London.
fyrsti fslendingnrinn
tekar meistarapröf
við Minnesotahásköla
Iðrhaliur Ásgeirsson, sonur
Asgeirs Ásgeirssonar bankastj.
ÓRHALLUR Ásgeirsson,
sonur Ásgeirs Ásgeirsson-
ar bankastjóra, lauk nýlega
sweistaraprófí. \(M. A.) í hag-
fræði við Háskólann í Minnea-
polis. Þórhallur eri fyrsti ís-
lendingurinn, sem tekið hefir
meistarapróf við Minnesota bá-
skólann Fyrir ári síðan tók
Þórhallur fyrrihlutaprófi (B.A.)
Þóhallur kom til Minneapolis
fyrir tveim árum, þar áður
hafði hann stundað hagfræði í
tvö ár í Háskólanum í Stokk-
hóhni og varið einu ári á íslandi
ta undirbúnings aðairitgerðar
sáanar.
Frammistaða Þórhalls í Minn
esctaháskólanum hefir verið
með ágætum. Hann lauk fyrri
Muta prófs á einu ári og hlaut
ágætiseinkunn í öllum grein-
«un. Meistarapróf hans var þó
ekki síður eftirtektarvert. Það
er fágætt, að jafnvel Ameríku-
stúdentar ljúki þar prófi á jafn-
skömmum tíma, og þar hlaut
Þórhallur einnig ágætiseinkunn
£ öllum greinum.
Mér er persónulega kunnugt,
að hann naut virðingar kennara
sinna og námsfélaga fyrir dugn
að við námið og aðdáunar fyrir
mómsgáfur og alla framkomu.
Nú hafa márgir íslenzkir stú-
dentar leitað til Minnesota há-
skóla og hefir Þórhallur búið
▼el f haginn fyrir þá og sett
þecm hátt mark að keppa að.
Prh. á 7. sfStt.
Ef þessi orðrómur skyldi vera
á rökuxn byggður, þá fer að
vísu framkoma kommúnista og
blaðs þeirra, Þjóðviljans, síðan
valdboðið var birt, að verða
skiljanlegri — hinar virðulausu
tilraunir þeirra til þess að bera,
blak af hinum erlendu atvinnu-
rekendum, til að afsaka þá með
því, að íslenzkir valdhafar hafi
einnig gerzt sekir um það, að
svifta verkalýðinn samnings-
réttinum. Þeir gæta bara ekki
að því, kommúnistaforsprakk-
amir, að með slíkum afsökun-
um hins erlenda valdboðs, eru
þeir beinlínis að mæla bót er-
lendri íhlutun um okkar mál, í-
hlutun, sem í þessu tilfelli geng
ur fyrst og fremst yfir verka-
lýðinn og dýrmætustu réttindi
hans. Og samtímis eru þeir með
slíkri framkomu að hjálpa til
að skapa hér hættulegt for-
dæmi, sem ekki aðeins hið er-
lenda setulið getur notað sér
síðar n^eir til þess að skammta
verkalýðnum hér kaup og kjör
eftir sínum geðþótta, heldur
einnig íslenzkir atvinnurekend-
ur, sem þó nýlega voru knúðir
til þess, með þrautseigri baráttu
verkamanna undir forystu Al-
þýðuflokksins, að viðurkenna á
ný samingsrétt verkalýðsins,
sem ætlunin var að afnema
með kaupkúgunarlögunum frá
því í vetur, gerðardómslögun-
um.
Það er hart, ef verkalýð-
urinn hefir barizt þeirri bar-
áttu og endurheimt samnings-
rétt sinn úr höndum hins inn-
lenda atvinnurekendavalds til
þess eins, að láta kommúnista-
sprautumar síðan selja hann af
hendi við hina erlendu atvinnu-
rekendur, setuliðið. Maður
skyldi þó ætla, að það væri s£zt
minni ástæða til þess að gera
samningsrétt verkalýðsins gild-
andi við það, en við hiria inn-
lendu atvinnurekendur.
En kommúnistar virðast vera
ó öðru máli. Þeir liggja nú svo
hundflatir fyrir hinu erlenda
setuliði, síðan Rúaaar lentu í ó-
friðnum, að þeir virðast vera
reiðubúnir til þess að fórna dýr
mætustu réttindum verka-
manna fyrir hin nýju slagorð
sín, „landvarnavinnuna" og
„málstað bandamanna" — rétt
eins og íslenzkir verkamenn
geti ekki verið málstað banda-
manna og lýðræðisins einlæg-
lega fylgjandi, þótt þeir haldi
fast á þeim mannréttindum og
kjarabótum, sem þeir hafa á-
unnið sér í langri og þraut-
seigri baráttu undir forystu Al-
þýðuflokksins fyrir lýðræði og
jöfnuði hér á landi!
Það syngur öðruvísi í tálkn-
unum á kommúnistum nú, en
fyrir tæpum tveimur árum, þeg
ar þeir voru í vináttubanda-
laginu við Hitler og fjandsköp-
,uðust við setuliðsvinnuna eins
og það væri einhver glæpur
að vinna fyrir Breta að vömum
landsins, reyndu að æsa menn
upp til verkfalla í henni, og
gáfu meira að segja út dreifi-
bréfið fræga með áskorunum til
hinna brezku hermanna um að
óhlýðnast yfirmönnum sínum.
Slíkir herrar ættu að tala
sem minnst um „landvarna-
vinnuna“ og „málstað banda-
manna“. Þeir hafa ekki sýnt
þeim málstað þá einlægni hing-
að til. Og það situr sízt á þeim,
að hvetja íslenzka verkam. nú
til þess að fórna löghelguðum
réttindum sínum, eins og samn-
ingsréttinum, fyrir þann mál-
stað. Verkamenn þurfa yfirleitt
ekld að láta kommúnistaspraut-
umar fræða sig neitt um mál-
stað bandamanna og þýðingu
baráttunnar gegn þýzka naz-
ismanum. Þeir voru aldrei í
nektu vináttubandalagi við Hitl
er. En þar fyrir sjá þeir ekki
neina ástæðu til þess að gefa
upp samningsrétt sinn um kaup
og kjör við setulið bandamanna
hér á landi.
Skriðafall
varð nýlega við Isafjðrð og oriBu
af því töluveröar skemmdir. Með-
al annars varfi vegurinn mhli í*»-
fjarðar œ Hní&dala átatf.
INNBROT var framið í
nótt í birgðageymslu
áfengiseikasölunnar, Nýborg
við Skúlagötu, og stolið þar
allmiklu af víni.
Innbrotið var framið með
þeim hætti, að farið var inn í
port á bak við húsið, þaðan
upp á þak, niður um glugga á
þakinu og niður á efri hæð
hússins.
Mörg herbergi eru í húsinu,
bæði uppi og niðri. Hafði verið
brotizt inn í einn klefa uppi,
þar sem hárvötn eru geymd, en
engu hafði verið stolið þar.
Þá hafði verið farið niður og
brotizt þar nin í marga klefa,
en fyrir þeim öllum eru hrökk-
lásar og höfðu þeir verið stungn
ir upp.
Úr einum klefanum niðri
hefði verið stolið um fjörutíu
heilflöskum af whisky og öðru
eins af hálfflöskum.
Búizt er við, að fleiri en einn
hafi verið þama að verki, en
þjófamir eru ófundnir enn þá
og er málið í rannsókn.
Aðeins 12 menn
kusu á fyrsta degi
C1 YRSTI DAGUR fyrirfram-
*• kosninganna var í dag og
kusu aðeins 12 menn. Enginn
þcirra var úr Reykjavík.
Kosið er í Menntaskólanum,
uppi, og er skrifstofan opin kl.
10—12 fyrir hádegi og klukkan
1—5 eftir hádegi.
HRÖKKLÁS
í fróttum blaðsine í dag af
iimibrotiinu x Nýborg er notað
orðið hirökklás, eem merkir það,
eem aJmennt er lcallað ömekk-
lás. Ámi prófessor Pálsson hefír
búið orðiö til.
Verkalýðsfé-
lag stofnað.
MStjarflan“ í Eyrarsveit f
Snæfellsnessýsln.
O ÉÐASTLEÐINN sunnudag
^ var stofnað verkalýðsfó-
lag í Eyrarsveit í Snæfellnes-
sýslu. Heitir það „Stjama“.
»v
Stofnendur vom tuttugu og
tveir. J stjórn vom kosnir: Jó-
hann Ásmundsson, Kvarná, for-
maður, Pétur Sigurðsson, Graf-
arnesi, ritari og Hrólfur Áma-
son, Grafarnesi, gjaldkeri.
Samþykkt var að sækja um
upptöku í Alþýðusamband ís-
lands.
Slys við hðfaina i
gærdag.
IGÆR varð slys hér við höfn
ina með þeim hætti, að
maður að nafni Agúst Guð-
mundssön, IJámgötu 30, féll af
bryggju og niður i togara og
meiddist töluvert.
Var Ágúst að flytja súrgas-
hylki um borð í togarann, og
ætlaði að lyfta því á þann hátt
að taka í handfang á loki hylk-
isins. En lokið var laust og datt
Ágúst aftur á bak niður á tog-
arann, en fallhæðin var á fjórða
meter.
Meiddist hann allmikið á
höfði og var fluttur á Lands-
spítalann til læknisaðgerðar, en
því næst heim til sín.
65 ira
er í dag Vilhjólmur Gntðmunds-
son, SkölauskeifSi % BartMurfirði.