Tíminn - 30.11.1963, Blaðsíða 8

Leikfélag Hafnarfiarðar:
JÓLAÞYRNAR
eftir Wynvard Browne, leikstjóri KlemensJónsson.
ÞÁTTUR KIRKJUNNAR
Kirkjuárið
Það eru víst ekki margir,
sem hugsa um nýársdaginn,
sem er í dag. Kirkjan, hennar
form og siCir eru ekki hátt i
huga margra. Samt er kirkjan
svo fagurlega nálægt því, sem
er að gerast í ríki náttúrunnar
á hverjum árstíma.
Aðventan, sem helguð er ár-
vekni og yfirbót, afturhvarfi
og viðbúnaði gagnvart hinu
komandi er einmitt þegar svefn
inn er næst og andvaraleysi og
hættur vetrarnæturinnar um-
kringja allt og alla.
Jólin, þegar aftur fer að
lengja dag og hækka sól, minna
á Krist, hina upprennandi sói
í andlegri veröld, og einnig á
ljósið, sem lýsir í myrkrinu og
hrekur það á flótta.
Yndislegt vorið með brum-
andi líf og grænkandi greinar
og sprota, boðar upprisu og
uppstigningu allt á sinn hátt.
Ferskur og frjáls blær hins
unga sumars minnir á undur-
samlegan kraft heilags anda,
sem skapar sumar menningar
og frama í sálum og samfélagi
manna, hvar sem hann nær
tökum. Fölnandi haustið minn-
ir á harm og dauða, en um
leið á það líf, þar sem fræ-
kornið lifir í frosti og skugga
og textar og söngvar kirkjuárs-
ins eru helgaðir vonum og ei-
lífðardraumi mannssálnanna.
Þannig er kirkjuárið, sem á
sinn nýársdag fyrsta sunnudag
í aðventu eða þrran vikum
fyrir jól, ár hvert, einn af göf-
ugustu ávöxtum hugsunar og
menningar. Það eitt er lista-
verk út af fyrir sig, áhrifamik-
ið og yndislegt í senn, jafnvel
þeim, sem ekki gera sér neina
grein fyrir uppbyggingu þess,
skipulagi og lögmál'um.
Andi kristindómsins hefur
með áhrifum kirkjuársins seytl-
að gegnum björgin, holað stein-
inn og skapað hinar tignustu
kirkjur og göfgustu musteri.
Það hefur einnig með anda
sínum lagt veldi tónanna undir
sig og mótað og myndað dýrð-
legustu kóralverk og kirkju-
söngva, sem jafnvel þeir, sem
aldrei koma í kirkju, telja
meistaraverk æðstu snillinga
mannkyns allra tíma, og allra
þjóða.
Andi Krists hefur með kirkju-
árinu tekið litina í þjónustu
sína og framleitt hin fegurstu
málverk og meistarastykki
myndlistar allra tíma og kyn-
slóða.
Og þá ætti heldur ekki að
gleymast, hvernig kirkjuárið
hefur mótað málið, mál allra
kristinna þjóða og skapað hinar
fegurstu bókmenntir t.d. Nýja-
testamentið sjálft, Passíu-
sálmana, Lilju Ásgríms og ó-
teljandi sálma og ljóð.
Á sama hátt hefur andi krist-
indómsins lagt undir sig sjálfa
rás tímanna og mótað í djúp
ára og alda sjálfa mynd Drott-
ins síns Jesú Krists, svo að
hann opinberar þar sína eilífu
ásjónu, sem skín frá vikum og
dögum, sunnudag eftir sunnu-
dag, hátíð eftir hátíð. Þannig
á dagskrá kirkjuársins, ef svo
mætti segja, sitt áhrifaval'd frá
mynd hans, sem speglast i
djúpi aldanna.
Kirkjuárið verður þá líkt og
tigin og voldug dómkirkja, þar
sem söfnuðurinn kemur saman.
Þar hljómar sú tónlist, sem
fegurst berst að eyrum. Þar er
fluttur sá boðskapur, sem á
bezt að hæfa hverjum tíma og
hverri kf/nslóð til friðar og
heilla og leiða á veg frelsis og
réttlætis og íklæðast búningi
aldarfarsins hverju sinni, svo
að hann eignist endurhljóm í
hverju hjarta, bergmál í vit-
und hverrar manneskju í játn-
ingu trúar og skýringu lífsskoð-
unar.
Þannig verður kirkjuár hvert
líkt og perlan á festi tímanna,
sem með bliki og ljóma ótelj-
andi blikflata endurspeglar
dýrð Guðs og vonir og þrár
mannshjartans.
„Hvert mitt innsta æðarslag
ómi af gleði þennan dag.“
Ætti því að geta ómað frá
sérhverju hjarta, sem skilur sitt
hlutverk sem maður í riki og
þróun réttlætis, friðar og frels-
is. Og andi Krists og árið, sem
honum er helgað, skilur engan
eftir, hefur engan útundan.
Hann kemur til þín eða mín
hvern dag kirkjuársins, sunnu-
daga, hátíðir og helgistundir,
aðeins ef þú opnar vitund þína
til viðtöku líkt og blómstur við
dögg og sól
„Hann þótt æðst í hátign ljómi
hógvær kemur al'ls staðar.
Hjarta þitt að helgidómi
hann vill gjöra og búa þar.
Opna glaður hjartans hús
hýs hinn tigna geslinn fús.
Getur nokkuð glatt þig fremur:
Guð þinn sjálfur til þín kemur.“
Kæru söfnuðir, gefi ykkur
Drottinn ljóssins gleðilegt og
áihrifamikið kirkjuár með ó-
teljandi ynöisstundir.
„Eitt augnablik helgað af
himinsins náð
oss hefja til farsældar má.“
Árelíus Níelsson
J
LeiXIélag Hafnarfjarðar frura-
sýndi Jólaþyrna eftir Wynyard
Browne í Bæjarbíó á föstudags-
kvöldið var.
Höfundurinn er miðaldra mað-
ur, enskur, scm hefur fengið gott
orð fyrir nokkur leikrit. Hann er
af gamla skólanum, fágaður, yfir-
lætislaus. Jólapyrnar er mjög yfir
lætislaust verk
Viðfang höfundar er svo fallið
til að snerta almenn persónuleg
vandamál, að það eitt gæti fengið
manni nokkurs leiða. Hann teflir
fram heinnlisvandanum, þar sem
hagsmunir æskunnar og ellinnar
stangast á. Ung kona er að hætta
við giftingu tií að sjá um aldraðan
föður sinn. En þar raeð er fátt
sagt af þessum leik. Heimilisvand*
inn er leið Wynyards Browne, sera
hann velur til að vega að blekk-
ingunni, þvi- sem hér mætti jafna
við þá sjóndepru að grilla aðeins
það, sem er í mikilli fjarlægð, en
sjá ekki möur fyrir tærnar á sér.
Einnig þetta er harla ófrumlegt.
En Brown er ckki að leita að frum
leikanum. Hann reynir ofan í æ
að varpa Ijósi á þann sannleik,
Auður Guðmundsdóttir, yngri dóttir
sem hver má þreifa á, minnugur
þess, að sannleikurinn fellur aldrei
úr gildi.
Leikurinn gerist um jól í prests
húsum á Suður-Englandi. Prestur
inn ekkjuraaður, kominn að fót-
um fram, börnin farin að heiman
nema eldri dóttir. Hún vill gifta
sig, en mannsefnið hefur fengið
stöðu í Suðar-Ameríku. Og þar
stendur hnifurinn í kúnni. Á því
hefst leikurinn, að hjónaleysin
ræða með sér þennan vanda. Bróð
ir og systir þeirra, sem vill gifta
sig, koma heim á jólum, ásamt
tveimur frænkum og einum
frænda. Frænkurnar telja gifting
ar allra cncina bót, eggja fast til
ráðahagsins. Yngri systirin neitar
að sýsla urn föður sinn. Hann veit
ekki hvað cr að gerast á heimilinu.
Fórnfýsin og lífsviljinn togast á,
og skyndilega eru þessi rólegu
prestshús vettvangur mikilla sár-
inda.
Gestur Páisson leikur prestinn,
fágaðan menntamann, sem leitar
sannleikans. Því „sannleikurinn
kemur öllum við .... sannleikur-
inn um mannleg örlög“, segir
prests, og Gestur Pálsson, presturinn
hann. Örbirgð hans er mikil, þeg-
ar hann kemst að raun um sann-
leikann, að börnin hafa aldrei þor-
að að segja honum allt af létta,
af því „að það er ekki hægt að
segja presti sannleikann“. Gamla
prestinn uggir, að lífsstarf sitt
hafi verið ur.nið fyrir gíg, og
vitneskjan utn, að hann hefur jafn
vel ekki átt trúnað barna sinna,
gengur nærri honum. Það verður
gömlum presti þungbært, að yngri
dóttir hans hefur átt barn í leyn-
um, misst það og er farin að
drekka. Hitt er verra, að hún hef-
ur ekki þorað að segja honum frá
því.
Gestur ber þunga leiksins, túlk
ar prestinn af samúð og djúpri
innlifun. Það er sönn ánægja að
sjá Gest aftur á leiksviðinu, eftir
nokkurt Iilc.
Hámarki nær þessi leikur í upp-
gjöri prests og yngri dótturinnar,
þegar bæði komast að raun um
sannleikann og samúðina í fari
hvors annars. Auður Guðmunds-
dóttir fer með hlutverk yngri dótt
urinnar og heldur þar furðulangt
til jafns við Gest. Auður er áhuga
manneskja um leiklist, og ég býst
ekki við, að hér sé hallað á neinn,
þótt sú skoðun sé látin uppi, að
leikur hennar hafi verið það at-
hyglisverðasta í flutningi Jóla-
þyrna. Hitt vita allir, hvað atvinnu
mennirnir hafa gert og gera.
Auróra Halldórsdóttir leikur
aðra frænkuna, sem lifir í endur
minningum um skammvinna hjóna
bandssælu, masgefna og forvitna
um einkamál. Auróra gerir þessu
hlutverki mjög trúverðug skil.
Emilía Jónasdóttir leikur hina
frænkuna, piuraða og hryssings-
lega, en akaflega hjartagóða inn
við beinið. Þetta hlutverk felur
í sér hæt.tu ýkingarinnar, sem
Emelía komst ekki algjörlega fram
hjá, en viðbrögð hennar, þegar
hjartagæzkan skaut upp kollinura,
voru nákvæmlega yfirveguð. Vin-
sældir Emiliu eru gífurlegar, og
henni var margsinnis klappað lof-
í lófa.
Jóhanna Norðfjörð leikur eldri
dótturina, þá sem komin er á
fremsta hlunn með að fórna gift-
ingu fyrir föður sinn. Hlutverkið
er ekki tilkomumikið, þessi stúlka
er of mikill engill frá hendi Wyny-
ard Browne til að vekja samúð
eða raunverulega aðdáun. Jóhanna
vegur sig upp með látleysi, en
mótleikur hennar við unnustann
í fyrsta þætti var ívið vandræða-
legur.
Sigurður Kristinsson leikur unn
ustann, sem er enginn vangaveltu
maður, en vill ganga hreint til
verks að giftingum sem öðru. Það
er nokkurt fát á honum, og verður
að sínu leyti til þess að gera inn-
ganginn andkannalegan.En túlkun
Sigurðar kemur að góðum notum
í leikslok.
Valgeir Óli Gíslason leikur
frændann, hermanninn, og trún-
aðarvin yngri dótturinnar. Leikur
Valgeirs var yfirleitt traustur, en
fór r skorðum, þegar hann tók
að skvra frá löngun sinni til að
verða prestur. Og maður hafði
á tilfinningunni, að Valgeiri
mundu henta önnur hlutverk bet-'
ur en þessa alvarlega þenkjandi
stillingarmanns.
Ragnar Magnússon leikur prests-
soninn, sem gegnir herþjónustu,
óráðinn ;im framtíðina. Ragnar
gerir þessu hlutverki býsna góð
skil á stundum og túlkar þá við-I
brögð sonarins við heimilisvand-
anum á mjög hispurslausan máta;
þess á milli slaknar á leiknum og
hann verður full skrykkjóttur.
í heild má þó segja, að leikur-
inn sé mjög áferðargóður, og þar
lcemur til kasta leikstjórans, Klem
ens Jónssonar, að samræma þaul-
vana atvinnuleikara og áhugamenn
í leik. Þegar á allt er litið ber ár-
angurinn greinilegan vott um á-
gæta hæfilsika leikstjórans, sem
er heldur enginn viðvaningur, ef
því er að skipla að tefla fram vön-
um og óvönum.
Magnús Pálsson teiknaði leik-
t.iöldin, setustofu prests, af stakri
smekkvísi.
Þorsteinn ö. Stephensen þýddi
i leikinn á gott mál, og mjög undan
tekningarlítið eðlilegt í meðförum.
Leikstjóra og leikurum var vel
fagnað að n.akleikum.
Baldur Óskarsson.
KJÓSVERJAR
Framsóknarfélag Kjósarsýslu
heldur almennan félagsfund að
Hlégarði mánudaginn 2. desember
kl. 9 s.d. Kosnir verða fulltrúar á
kjördæmisþing og rædd verða
önnur mál. — Stjórnin.
8
T í M I N N, laugardaginn 30, nóvember 1963.