Alþýðublaðið - 15.03.1934, Blaðsíða 3

PIMTUDAGINN 15. MARZ 1934.
ALÞTÐÐBLASIÐ
S
A1 ÞÝÐIJBLAÐIÐ
DAGBI.AÐ GG VIKUBLAB
ÚTGFANDIr
ALPÝDuf LOKK JRINN
R.ITSTJORI:
F. R. VALDEiviARSSON
Ritstjórn og afgreiðsla:
Hverfisgötu 8 — 10.
Siinar:
4!'00: Afgreiðsla, auglýsingar.
4í()l: Rit'tjcrn (Innlendar fréttir).
4ÍH12: Ritstjóri.
4! 03; Vilhj.S Viihjélmss. (heima)
4iK)5: Prentsmiðjan
Kitstjórinn er til viötals kl. 6—7.
Bardagarnir
innan K.F.I.
Forsprakka-ófriðurimi innan
ko mm ún;,s ta f !o kk s in s fer dagvax-
andi Virðist svo, sem allar kröf-
ur, ályktanir, sellufundir, ritverk
iO;g tilvisanir í Moskva hafi engan
áxangur borið til friðarauka inrir
an flokksins. i
I síðasta „Verklýðsblaði“ er
sagt frá fundi, er einhvers konax
pólitísk nefnd innan fiokksins
haíi ha'.dið. Hefir, eftir frásögn-
inni að dæma, gengið á ýmsum
endum á þessum fundi og margir
dómar veráð dæmdir.
U:m ,,beimsku“ hinna svo-
nefndu tækifærissinna sogir svo
im. a. í Verkl.bl.:
„I kosn;ngabaráttun:ni í Hafnar-
firði afhjúpaði sig, þrótt vfyrir
franifarúr í auknu starfi, tmikil
tækifærisstefna, þar s:m Alþýðu-
flokkurinn var af sumum félögum
skýrður sem hið skáira af tvennu
iliu og genigið inn á röksemdi
Alþýðuflokksins um að K.-F.-L-
listihn væri klofningsiisti."
Það er margt, sem aflaga fer í
flokknum. Um fjármálin segir
Verkl.bl. m. a.:
„Sem eitt þýðingarmesta málið
ræddi fundurinn það óþolandi á-
stand, sem ríkt hefir í fjármál-
um flokksins."
Ménn utan flokksihs munu ekki
skilja þessa sjáTfsgagnxýni fylli-
lega. Duglegir liafa þeir þó verið
kommúnistarnir að hafa fé út úr
fóTki. — Tveimur vikum eftir að
eiins dags sjón:anna-„verkfalli“ í
Vestmanna yjum var hokfó birt
Verklýðsblaðið hjaiTnæma grein
till verkamanna og sjómanna um
að styðja hina bágstcddu verk-
fallsmenn í Vestmannaeyjum með
peminguxn, sem A. S. V. (þ. e.
K. F. í.j skyldi taka góðfi:slega
við og koma til skila.
Og þú Jíka', barnið mitt, Bryn-
jólfur ... !
Verklýðsblaðið skýrir svo frá:
„Fundurinn sló því föstu, að
ábyrgðin á þessum veikleikum
vaeri hjá flokksforystunni.....
Ábyrgðim á því liggur fyrst og
fremst hjá fél. Brynjólfi Bjarna-
syni, pólití'skum leiðtoga fiokks-
iins, s-em sýnt hefir sáttfýsi við
tækifærisstefmuna í flokknum, og
einkum þó við tækifærissinnaðar
skoðiamir og villur fél. Einars 01-
geirssonar, sem ekki hefir gert
ndm fulinægjandi skref í áttina
iil sjáifsgagmrýni síðan á lands-
f.tndinum.
Þess vegma setti fundur póli*
HOLGER DRACHMANN:
Röddin.
Ég heyri einhvern klið og kynjasöng
er kyrrist hávaði dagsins arihar.
Ein einstók tónbylga, tregalöng
og titrandi, svefn mér bannar.
Víst gæti ég sofnað við ljúflings Ijóð
með list í flutningi og söngvaefni.
En þetta einslega amahljóð
frá augunum bægir svefni.
Víst hlyti ég dvala og draumafrið
við djúpsins máttuga ölduhreima.
En friðlaus á beði ég byltist við:
Sá bragur á ÞAR ei heima.
Hvar hefir þá upptök óprödd sú,
svo ómsár, hjáræm, er kliðnum ræður,
svo gjörsneidd hamingju, gleði og trú?
Það get ég sagt yður, bræður.
Sú rödd berst frá Hörmung við þlið á Auð.
Það er hrópandans raust, sem í auðninni kveinar
og hrópið er sífelt hið sama: BRAUÐ!
Og svarið er allt af: STEINAR!
Stytt pýðing eftir Magnús Ásgeirsson.
Unga fólkið
gegn
ihaldi og kúgun.
Sföustu bæjarstjórnarkosningar
sýndu það greiniTega, að æsku-
lýður bæjanna er á móti ihalds-
flokknum, en með Alþýðuflokkm-
um. Þrátt fyrir það, þótt komra-
únistar hafi klofið sig út úr al-
þýðusamtckunum síðan bæjar-
stjórnarkiosningar fóru fram 1930,
óx fylgi Alþýðuflokksins mjög
mikið nú við kosningarnEir. I
Reykjavík fær Alþýðuflokkurinn
778 atkv. fleira en 1930. Og sanr-
tals fá andstöðuflokkar íhaldsins
meirihluta allra greiddra atkvæða
í Reykjavík. Er það í fyrsta sinn,
að íhaidið kemst í minnihluta
meðal Reykvíkinga. 1 Hafnarfirði
er óhætt að fullyrða, að ungu
kjósendurnir vernduðu fyrst og
fremst Hafnfirðinga frá því, að
komast undir íhaidastjónn að nýju
með svo að segja óskiftu fylgi
sínu við mikilvægustu mál jafn-
aðarmanna, sem sé úrræði þeirra
til aukinnar framleiðslu og at-
vinnu. Er það gleðilegt o*g lofar
miklu um að bjarga megi framtfö
þjóðarinnar, að unga kynslóðin
hefir sjálf séð hvar skórinn
kreppir að, og um leið og hún
fær rétt til afskifta af opinberum
nxálum, setur hún sér það mark
að ráðast á afturhaldið, úrræða-
leysið, vanafestuna og fraxnr
kvæmdaleysið og uppræta' vald
f)3ss í íslenzku þjóðlífi. En réttan
skilnlnig á félagsmálum nútímans
fær æskan ekki, rxema hún taki
vlrkan þátít í máleínabaráttu sam-
tíðaTÍnnar. Félag ungra jafnaðar-
manna í Hafnarfirði hefir haft
það hlútverk eins og önnur slik
félög að leiða áhugaæsku verka-
lýðsins til félagslegs uppbygg-
ingarstarfs í þágu vin,nustéttann|a,.
Ungum jafnaðarmönnum í Hafm-
arfirði hefir teidst að leysa hluit-
verk þetta svo vel, að þeir eiga,
a. m. k. 3 áhugasama og starfs-
hæfa unga menn fyrir hvern sem
fellur frá vegna elli og vinnu-
þreytu úr hópi hinnar eldri kyni-
slóðar. ,Þar sem svo er ástatt um
æskulýðinn, þarf eldri kynslóðin
ekki að örvænta um framtfðimai
í hendur slíkum æskulýð getur
eldri kynslóðin skilað Iffsstarfi
sínu í fuLlri vissu um það, að
því verður haldið áfram og marg-
fa'-dað.
Féiagslega þroskaður æskulýð-
urverðurekki táldreginn. Hannsér
fótum sínum forráð í félagsmála-
Tífinu. Hann lætur ekki mettast
af tálvonum, sem byggjast á
margsviknum Loforðum þeirra,
sem kallað hafa sig til forráða
og sums staðar haldið þeim emn
með illkynjuðum blekkingum og
lýðskrumi. Þetta sannaðist mjög
eftirminnilega i Hafnarfirðd við
síðustu bæjarstjómarkosningar.
Hvergi gerði afturhald og íhald
tísk'i: nefndarinnar ssm fyrsta
verkicfni: styrking flokksforyst-
unnar, skarpari sjáTfs,gagnrýni i
samhaiidi við tækiíæri- stefnuna
og klíkustarfsemina. .
(Þannig er ástandið. ForkóTfam-
ir bftast og berjast um ekkiert i
og allir eru orðnir leiðir á þefmi
og öllu þeiria athæfi.
**
jafnsvæsið áhlaup á jafnaðar-
menn eins og þar. Hvergi var
blekkiingafárviðrið mei:a en þar
og hvergi vom lagðar jafnmargr
ar tálsnömr fyrir kjósendur af
hálfu íhaldsbroddanna eins og
þar. En öll blekkingafræ íhalds-
ins féLLu í grýtta jörð. I Hafnar-
firði fundu þau énga vaxtar-
möguleika. 4Þau skrælnuðu og
dóu. Hvers vegna? Vegna þess,
að í Hafnarfirði höfðu alþýðu*
kjós-endur nægiLegan féiágsþrioska
til þess að treysta bezt sinni ©ig-
in sjón. Þeir höfðu nægilega gott
minni til þess að muna haliæris-
stjórn íhaidsins fyrir nokkrum ár-
um, þegar gera þurfti serstakar
opinberar hallærisráðstafanir fyr-
ir bæinn, og loks höfðu þeir sami-
anburðarhæfileika til þess að
bera saman hin ólíku úrræði jafn-
aðarmanna og íhaldsmanna og fá
rétta út'komu,. Vegna þess töp-
uðu íhaldsmenn og vegna þess
fengu jafnaðarmenn í lið með
'sér meginþorra ungu kjósend-
anna.
I síðustu alþingiskosningum
vann íhaidið Hafnarfjörð með
lúaLegri meðulum en siðmentaðir
menn eru þektir fyrir að notai
Enda var það alment álitið af
kunnugum, að slíkan sigur gæti
íhaldið ekki tinnið rnema ekw
sýKzi. Þá hafðd unga fólkið frá
21—25 ára aldri ekki kosningar-
rétt. En það kom að kjörborðinu
í vetur og svaraði fyrir sig skýrt
og skorinort. Það dæmdi íhaldið,
skapaði því ósigur, eilífain ósigurL
Og svo mun alls staðar fara,
þar sem ungu kjósendurnir hafa
öðlast réttan skilning á úrlausn-
arefnum samtíðarinnar og afstcðu
sinni til þeirra. Og fyrir það eru
félög ungra jafnaðanmanna at-
hyglisverður og þýðingaimikil]
félagsskapur, að í þeim á unga
alþýðukynslóðiin að þjálfa hugs-
un sfna og krafta og átta sig á
málum mútföarinnar. Or þeim fé-
Tagslegu skólum mun uppvaxand:
verklýðskynslóð koma vel til
baráttu búin, hertygjuð ást til
sannleika og réttlætis, undir
vopnum skilnings og þekkingar,
og þannig berjast til þrautar a?
hagsmunaiegri sameiningu allra
vinnandi mannia í landinu, en til
þeirra bier einungis að taka til-
lit, því að á þeim byggist tilvist
þjóðfélagsins. Einungis með slíkri
sameiningu vinnustéttanna, sem
munu vera um 90 “/o landsmanna,
vexður fiumtiðarhag þjóðfélagsins
borgið. vÞað er hægt að sameina
þjóöina í eina uppbyggjandi og
samstarfandi heild með því, að
útrýma ástæðunum fyrir því, að
10°/o af Tandsmönnum hafi and-
stæðra hagsmuna að gæta við
meginþorra landsfólksins, eða
90o/o af því. Stéttastríðin verða
því að eins varanlega upprætt,
að uinuáð sé að því að útrýma
möguleikum fyrir sérstakri eigna-
stétt, sem þjóðfélagið getur án
verið. Að því loknu hljóta íhú-
ar landsius að sameinast vsgnai
þess, að þá væru þeir allir orðn-
ir eigendur Tandsins og gæða
þess. Væri því loks hvort tveggja
;komið í hlut þjóðarinnar sjálfrar,
rétturinn til landsins og skyldr
urmar við landið. Hingað til hafa
skyldurnar við landið hvilt á
vinnustéttunum, en rétturiim til
lamdsins löghelgaður í höndum
fámennrar eignastéttar. Stefnu-
mark unga fólksins -í landinu er
að sameina landsmenn með of-
annefndum ráðum í eina sam-
starfandi heild. Að þéssu marki
mun verða sótt af festu og kjarki
af þeim æskulýð, sem skilur í
hvert óef'ni afturhaidið hefir komr
ið félagsmálefnum nútimans. 1
þeiTri baráttu verður fyrst og
fremst bygt á skilningi og rétt-
sýni með tiiliti til þarfa almenm-
fngs í mótsetningu við óaldarlýð
afturhaldsins og gróðabrallsstétt-
ina, -sem hyggur í örvita æsingu
út af vonleysi um sjgur og á-
framha'.dandi völd undir friðsam-
legum stjórnarformum, að hún
geti kieypt sér frið hjá óánægðu
og illa aðbúnu mannkyni með
því að beygja það í krafti vopn-
anna undir járnhæl brjálaðs of-
beldis. /Þar, sem íhaldinu tekst
þetta, vinnur það áreiðanlega
Pyrrhusarsigur. Ódæði og kúgun
þess sterkari gagnvart þeimveik-
ari hrópa á hefnd. t)g hefndin
kemur. Og bak við þessi vilii,-
mannlegu baráttuform eða fas-
iisma yfirstéttarinnar fel&t aðal-
atriðið auðvitað óleyst, sem sé
þáð, að skapa heilbrigðan og end-
ingargóðan grundvöll undir
frjálsa sameiningu fólksins.
pa\ sem gerist með va’iiatöku
fiashsmam> er að vtl’imemkcr fofir
rúfómwa yjirstéltai innar verð-
un sicmcrmmgu fólksins yflnstterk-
ari og á timabUi heláur hemi
■nfóirt> 'en hefmlin kemur — gctgn-
byli\\ng verkalýðsins eða peimar
sféttsr, sem mdir verður í dag,
kemur á morgim, og svo koll af
koL’i p- \Wjn0 íil að haysmimamót-
se.WnffamiKtr í pjóðjélogimt eru
að fullu upprœftar. í pví Uggm
laumfn á pessu aðkallandl vanda-
málL Og hama verciur dð fmtn-
kvœmct, og pað verðitr gert hér
á ískmti mtdir forystu peiirar
kynslóðor, sem nú er að vaxa
iupp í kmdinu.
Arm Ágústsson.
Samvinnumenn
stofna menningar*
sjóð.
AKUREYRL 12. marz. (FO.)
Menningarsjóð ákvað Kaupfé-
lag Eyfirðinga að stofna á aðal-
fundi sínum, er haldinn var á
Akureyri 9. og 10. þ. m. Sam-
kvæmt reglugerð, er fundurinn
samþykti, s,kyldi þessum Mienn-
ihgarsjóði varið til þess að haida
uppi fræðslu í félags- og sam- j
vinnumálUm, og veita fjárhags-
Teg'an stuðning hvers konar menn-
ingar- og framfara-fyrirtækjum á
félagssvæðiniu. Tékjur sjóðsins
eiiga að vera 25«/o af árlegum hagh-
ahi félagsins af verzlun utanfélag&'
manna. ;Þó má hækka eða Tækka
gjaid það íyrir eitt ár í senn
svo ’Og leggja til sjéðsins frjáls
framlög og áheit. I stjórn sjóðs-
ins voru kosnir auk formanns
og framkvæmdastjóra félagsins,
er sjálfkjöhnir eru, þeir JÞórar-
inn E'.djárn, hreppstjóri að Tjörn,
Snorri Sigfússon skólastjóri, Ak-
ureyrri, og Bernharð Stefánsson,
alþingismaður. Samþykt var, áð
fyrsta tillag félagsins í sjóðinn,
sé kr. 25 000. Jafnframt var sam-
þykt að leggja til við sjóðstjórn-
ina að fyrsta verkefni sjóðsdns
verði í því fólgið að styrk a 1 y /g-
ingu væntanlegs sjúkrahúss á Ak-
ureyrá með 20 þúsund króna
framiagi. Vakti tillaga þessi al-
roenna ánægju.
'Þá var og samþykt á fundinum
að heimila stjórninni að stofni-
setja útbú í Hrisey þegar á
mæsta sumri. Samþykt var einnig
að kaupa kjarnfóðurblönduuar-
vélaT tiil afnota fyrir félagsmenn.
Undaníarin 10 ár hefir félagið^
selt erlenda og innlenda vöm
fyrir samtals kr. 37 160305,00, en
greitt félagsmönnum í arði og
! upphótum samtals kT. 1 161629,00.