Alþýðublaðið - 25.09.1942, Blaðsíða 5

Fösfosidagtur 25. sept. 1042.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
s
BLAÐAMEÍTN í Svisslandi
ttumu allir segja ykkur
það,, að hvergi sé eins góður
sjónarhóll til að fylgj-ast með
etríðinu og einmitt þar. Það er
akki vegna þess, að Sviss liggur
að landamærum Þýrkalands
Ítalíu og Frakklands, heldiu- og
vegne þess, að þýzka, ítalska og
franska eru þjóðartungur í
Sviss. Af því leiðir, vð ma.rkverð
dagblöð, tímarit og myndablöð
nágrannalandanna þriggja eru
útbreidd og mikið seld í landinu.
Svissnesku blöðin eru enn þá
algerlega frjáls, x.ema um það,
er snert getur hlutleysi lands-
ins. Engin ströng ritskoðun. Öll
helztu blöð oxulríkjanna eru
fáanleg. Sökum flutningaörðug-
leika er aninna ym blöð eins og
Times, Daily Iierald og mynda-
Möð eins og London Illustrated
Newis og Picture Post, og eru þó
ameríksik ,blöð sjaldgæíeri.
Svisslendingar láta óspart í ljós
óáncagju sína með það, að fá
ekki eins mörg blöð frá engil-
saxmesku þjóðunum og öxul-
ríkjunum. Miklu tilfinnanlegra
verður þetta vegna þess, að
helmingur svissneskra kvik-
myndahúsa, að minnsta kosti,
sýna þýzkar fréttamyndir viku-
lega, en brezkar stríðsmyndir
sjást hér um bil aldreL
Á þessum myrku tímum
skefjalauss áróðurs og blekk-
inga er gleðilegt að sjá viðleitni
svissnesku blaðanna til sjálf-
stæðs tarfs. Þau reyna að vega
upp áróður þýzkra og ítalskra
myndablaða með því að ljá
enskum og ameríkskum frétta-
mynduio. eins mikið af rúmi
sínu og unnt er.
$
Sjaldgæft er, að fréttir birt-
ist beina leið frá viðstöddum,
enda þótt það kun/ni að þykja
einkennilegt, því að Svisslend-
ingar fara víða og fást við
margt, bankamál, tryggingar,
iðnaðaríyrirtæki o. þ. h. Margir
Svísskmöingar standa í daglegu
bréfasambandi við fólk í öxul-
xíkjunum og hemumdu löndun-
m Svissneskir fréttamenn fara
um alla Evrópu. Fjöldi Sviss-
lendinga, í ritstjórnarskrifstof-
am blaðanna og stórum verzlun-
aríyrirtækjum, tala daglega í
síma yfir víglínurnar, og þýzkir
og ítalskir heldri menn eru á
stöðugu flakki. Því mætti búast
Mark Twain — 1942.
Þannig lítur Mark Twain út, eins og Hollywood hefir búið hann út. Leikarinn, sem fer
með hlutverkið, er Fredrich March og með honrnn eru myndatökustjórar tveir.
Mlutlausu löndm á meginlandiim:
Erlendir blaðamemi i Sviss.
við, að auðvelt væri að ná í írétt
ir beina leið frá stöðunum, sem
þær gerast á. En hlutleysið
gengur fyrir öllu í Sviss, eins og
eðlilegt er. Og þótt svo væri
ekki, væri mjög skiljanlegt, að
varlega væri farið af viðskipta-
ástæðum.
Samkvæmt hlutleysisstefnu
sinni skipta Svisslendingar sér
ekkert af erlendum blaðamönn-
um uraíram það, að þeir hafa
eftirlit með þeim. Þeim er
aldrei boðið að vera viðstaddir
opinberar athafnir. Þeir hafa
aðeins ein ákveðin hlunnindi —
farmiða fyxir hálft gjald á sviss-
neskum járnbrautum. En þetta
er einmitt mjög mikilsvert, því
að hvergi er eins dýrt að lifa í
Evrópu og í Sviss, og blaðamenn
þurfa mildð á j Íimbrautum að
halda. Mannf jöldi í Sviss er hálf
fimmta milljón, eða helmingi
færri en Lundúnabúar. En íbú-
arnir eru dreifðir um allt land-
ið, og er því nauðsynlegt fyrír
blaðamennina að vera stöðugt á
ferð og flugi á milli helztu og
Wngaskrifstofa
er í Áusturgötu 37 sími 9275
AlþýðuflokksmeDn! Athugið
hvort þið eruð á kjörskrá.
Kærufrestur er til laugar-
dags. Látið skrifstofuna vita
sem fyrst um þá kjésendur,
sem dvelja utanbæjar.
áhrifamestu staðanna: Zíirich.
Bem, Basei, Genf og Lausanne.
Símareikningamir geta líka
orðið íslcyggilega háir, því að
mikið þarf að tala í símann, og
síminn er allur sjálfvirkur, svo
•að hægt er að ná sjálfur sam-
bandi við hvaða stað í Sviss-
landi, sem maður óskar.
Svissnesku bankamir, við-
skiptamiðstöðvarnar, og aðrar
stofnanir, sem hafa alþjóðasam-
bönd, gjalda meira að segja var-
hug við erlendum blaðamönn-
um. Svissnesk blöð eru afar ó-
greiðvikin við þá líka, hváð það
snertir að útvega þeim fréttir
með fljótú og góðu móti. Al-
þjóð&samband blaðamanna í
Genf er því að mestu leyti dauð
ur '• bókstafur. Kelmingur
skráðra meðlima era með
bandamönnum, hinn helming-
urinn fylgir öxulríkjunum.
Itölunum og Þjóðverjunum er
stranglega bannað að eiga
nokkur mök við óvinina, og ó-
vinirnir lcæi-a sig ekkert um að
leita kunningsskapar við þá, svo
að meðlimirnir í sambandi er-
lendra blaðamanna hittast al-
drei opinberlega.
í Bern — pólitísku höfuðborg-
inni — koma brezku og ame-
rílc^ku blaðamenniríiirr saman
á hverjum föstudegi og borða
saman. En í Zúrioh — við-
skiþtahöfuðb orgin ni — setjast
þeir á hverju fimmtudagskvöldi
umhverfis stórt kringlótt borð í
Zeughaus kjailaranum, og við-
ræðurnar minna á umræðurnar
í neðri deild. Brezkir verzlunar-
menn í Zúrich borða saman á
þriðjudagskvöldum. Á þessum
mannfundum fá erlendu blaða-
mennirnir helzt nasasjón af
fréttunum, sem eru að gerast.
Útlendi fréttaritarinn byrjar
daginn með því að hlusta á
fyrstu fréttimar í enska út-
varpinu klukkan 7,15 til Kyrra-
i hafslandanna. Svo hlustar hann
| á enskar fréttir kl. 9. Berlín
j ,ÁalIar“ kl. 10. Róm er bezt að
I hlusta á kl. 7 e. h. Frjálst Frakk-
land kl. 8,30. London aftur kl.
9 og á miðnætti, ef mikið er að
frétta.
Fréttasendingin er hvergi
nærri eins auðvelt mál og áður
var. Við London er ekkert
símasamband. Fréttir verður að
senda í skeytum, og eru þau
þetta frá lVá til 10 tíma á leið-
inni. Meðaltími 3 klst. Etí við
New Ýork er gott og fljótt tal-
símasamband. Áríðandi skeyt-
um til London er hægt að koma
til New York til skjótrar fyrir*
greiðslu.
Enginn, sem kynnir sér regl-
urnar, þarf að kvarta undan
fréttaskoðuninni í Bern. Ein er
sú, að ekki má nefna Sviss
öðravísi en í skýrslum frá
Sviss. Önnur er það, að allar á-
rásir á áberandi menn í öllum
löndum eru baim&ðar, Þriðja er
sú, að allar hernaðarlegar upp-
lýsingar eru bannaðar. Þegar
fréttaskoðunarmennirnir hafa
einhverjar athugasemdir að
gera, eru þær tilkynntax mjög
kurteislega símleiðis. Engin
bréfaskoðun er í Svisslandi. En
þar sem bréfin eru hálfan mán-
uð á leiðinni loftleiðis íil London
og mánuð til New York og eina
þrjá mánuði ti-1 Ástralíu, er nýja
bragðið farið af flestum fréttum,
þegar þær komast alla leiö til
ritstjóranna.
í Sviss verða fréttaritarar því
að vera framsýnir og varkárir,
kunna að greina aðalatriði frá
aukaatriðum og vera áreiðanleg
ir. Þeú' verða að vanda frétta-
frásagnirnar, því að þegar senda
verður 3 000 orða frétt símleið-
is, eins og oft kemur fyrir, verð-
ur það mjög dýrt.
*
Um alllangt skeið var starfið
erfiðleikum bundið vegna þeirr-
ar hættu, sem hlutleysi Sviss
var í. Eftir að ttalía fór í stríð-
ið óx óróleikinn. Eftir fall
Frakklands urðu allir erlendir
fréttaritarar forlagatrúarmenn.
Síðan hafa menn á herskyldu-
aldri ekki fengið vegabréf til
þess að fara til stríðslandanna.
En síðan Ameríka bættist við
hefir allur ótti hjaðnað. Sviss
hefir tryggt hlutleysi sitt.

* n mf u r
WMrZ Jj
—-gj b e s s a ssseej^
Hver var fyrsti kvislinguriiin? — Bréf frá Lesanda ura
deilumál á vinnustað. — Árný skrifar mér um dýr-
tíðina og Jón frá Hvoli yrkir um ásíandið.
„L
ESANM“ skrifar mér á
þessa leið: „Viltu vera svo
góður að skera úr dáiitlu eeilumáli,
sem er meðal okkar, sem vinnum
hér á vinnustaðnum: Svo er mál
með vexti, að við ræðum um heims
viðburðina og ber ekki alveg sam-
an. Við kaffið vorum við i dag,
að tala um það, hver hefði verið
fyrsti „kvislmgurinn.“ Félagi minn
hélt því fram, að fyrsti „kvislingur-
inn“ hefði verið Quisling hinn
norski, en ég hélt því fram, að
fyrsti kvislingurinn hefði verið
Kuusinen, hinn finnski.“
„VIETU VEBA svo góður og
skera úr þessu deilumáli. Það var
1 samþykkt með öllum atkvæðum
hér í kaffinu, að ég skrifaði þér
fyrir hönd okkar allra og bæði
þig að segja okkur það rétta.“
ÞETTA ER ALVEG rétt hjá
þér. Kuusinen var fyrsti kvisling-
urinn. Þegar Rússar réðust á Finn
land, settu þeir á laggirnar svika-
stjórn undir forsæti Kuusinens,
finnsks liðhlaupa og svikara, sem
Rússar höfðu á árunum áður notað
sem stjórnanda kommúnistísks
upplausnaráróðurs í lýðræðisríkj-
um vestur-Evrópu. Var stjóm
Kuusinens sett á laggimar í nóv-
ember—desember 1939.
EN FINNAR þekktu þennan
mann, einnig frá fornu faxi — og
tilraunir Rússa til að kljúfa
finnsku þjóðina mistókst gjörsam-
lega. Rússar hættu að tala um
hina „finnsku alþýðustjórn" og
alger þögn hefir ríkt um þessa
fyrirmynd alh-a svikara síðan.
ÁRNÝ SKRIFAR MER: „Margt
sem skeður núna, er afar undar-
legt. Eitt þess kyns er það, að
hér norður á íslandi. sem heita
má afkymi veraldar, er tekií'j und-
ir þá æðisgengnu dynhljóma, —
dráps og eyðileggingar, sem nú
kveða við með öllum sínum skelf-
ingum úti í heimi.“
„FYRST OG FRFSÍST ex það
dýrtíoin, sem í friði er látin
dingla skoítinu framan í þá, sem
ekkert hafa, jafnt þeim, sem lifa
í óhófi vegna allsnægta. Vera má,
að hún sé þybbin fyrir, kerlingar-
greyið, en mig grunar, að vamar-
lið vort skilji enn eklci skyldu
sína. Vér þurfum að gera liðs-
könnun."
“MER ER TJÁÐ, að nú nýlega
hafi við Sláturhúsið verið helt
niður mjög miklu af blóði, þegar
sýnt þótti, að slátrið myndi illa
seljast með því óheyrilega verði,
sem á það var sett.“
„SÉ ÞETTA RETT, lit ég svo
é, að i því felist niðingsháttur að
Frk. á 6. aióu