Alþýðublaðið - 02.10.1942, Side 5

Fðstudagtu' 2. október 1942.
ALiÞYÐUBLAÐIÐ
■é
Siriðið og afbrotin.
á heimiii, þar sem heimilisfólk-
EINTí landflótta þýzki pró- ,
fessor í refsirétti, sem nú
býr á Englandi, Hermann Mann
hekn, hefír nýlega í bók um
styrjaldir rætt um glæpavanda-
málió á Englandi og Þýzkalandi
ernlcum í fyrri heimsstyrjöld-
imd. í ritgerð um glæpi á Eng-
landi í núverandi styi jöld hef-
ir hann aukið við fyrri rann-
sóknir mörgum staðreyndum
um áhrif myrkvunar og
sprengjuvarps á glæpi. Margar
af athugunum höfundarins eru
mjög athyglisverðar.
Hernaður Englendinga hefir
i för með sér miklar hræring-
ar í þjóðlífinu. Auk þess, sem
milljónir' rnanna eru kallaðar
undir fánana, eru enn þá fleiri
fluttir af einum stað á annan.
ÁriS 1939 voru flutt burtu 1,3
milljón xnanns. Margir þeirra
hata komið aftur heim, en
nýjar brottflutningsöldur hafa
gengið yfir, og auk þess hafa
margir flutt sig til af sjálfs-
dáðum. Fyrsta afleiðing af þess-
um flutningum hefir verið sú,
að fjölskyldunum hefir verið
sundrað, og það liggur í augum
uppi, að þegar aðhald heimilis-
ins er ekki lengur fyrir hendi,
aukast glæpirnir að minnsta
kosti meðal verkalýðsins. í>að er
því engin furða, þótt brott-
flutningur fólks og nýtt um-
hverfi og nýct fólk að um-
gangast hafi áhrif á brek og
glæpi barna. Þegar öll gögn frá
þessarí styijöld liggja á borð-
er enginn efi á því, að margar
mikilsverðar staðreyndir bæt-
ast við rannsóknir á þessum
málum.
Þegar rannsökuð eru áhrif
brottflutninga fólks á glæpa-
hneigð, verður að aðgreina þrjár
tegundir manna: Þá, sem verða
eftir heima, þá, sem fara, og þá,
sem fyrir eru á þeim stað, sem
flutt er tíl.
Meöal þeirra, sem heima eni,
virðist engin breyting verða
með tilliti til glæpa, ef um full-
orðna er að ræða. En um æsku-
lýðinn er allt öðru máli að
gegna. Skólabörntmum, sem
verða kyrr heima, hefir lokun
skólanna orðið mjög skeinu-
hætt. Skólunum var lokað af
hernaðarlegum ástæðum, en
einnig í því skyni að neyða for-
eldrana til að flytja börnin
burtu. Þe->si ráöstöfun dugði þó
ekki. í árslok 1940 voru t. d. í
Lcndon um 30 000 börn á skóla-
skyldualdri.
Þannig féngu mörg böm að
ráía um án eftirlits eða aðhalds
og merrn eru sannfærðir um,
að aukning glæpanna eigi að
töluverðu leyti rót sína að rekja
til þess fyrirkomulags. Smám
saman neyddust því yfirvöldin
til þess að opna skólana aftur
og hefir því ástandið batnað í
þessum efnum.
Oft haia mæður flutt burtu
með yngstu böxain, en eldri
bömin hafa fengið að ráðskast
í íbúðunum. Þá hefir það og
haft mikla þýðingu, að nærri
því allir drengjaklúbbar, sunnu
dagaskólar og kvöldskólar hafa
verio lokaðir á brottflutnings-
stöðunum. Og þegar það bæt-
ist að ílestir leikvellir og íþrótta
veliir hafa verið teknir til hem
aðarþarfa, em litlir möguleikar
eftir til hollra frítírnaskemmt-
ana. Aukning fylliríisafbrota
drengja um 16 ára er talin af-
leiðing af þessu.
Meðal fulloröinna hefir brott-
flutningur ekki aukið afbrot, að
því er vinöist, heldur meðal
hinna brottfluttu barna. Eng-
inn vafi er á því, að margir
árelcstrar haía átt sér stað, sem
hafa aukið brek og glæpi barn-
anna. Menn hafa reynt að skýra
þessa aukningu á tvenns konar
hátt. Það, að neyðast til þess
að yfirgeía heimilið, skapar hjá
barninu öryggisleysi, einkam
börnum frá fátækum heimilum.
Hugsunin um það að flytja
burtu, vekur hjá þcim hug-
mynd um einhvers konar stofn
un. Og það, að tívelja meðal
ákunnugra, vekur sams konar
tilfinningu og hjá óskilgetnum
börnum.
Stundum hefir fyrirkomulag-
ið verið svo óheppilegt, að það
hefir gert ástandið verra í þess-
um efnum en annars hefði þurft
að vera. Það hefir reynzt skyn
samlegt að koma börnum fyrir
ið hefir verið af annarri stétt,
en þau voru. Vandræðabörn,
sem hafa verið á hælum, hafa
elcki kunnað að virða eignarétt
inn. Böm úr fátækrahverfun-
um, sem komið hefir verið fyr-
ir úti í sveit, eiga erfitt með )
að venja sig af því að tína upp
það, sem þau finna utan húss,
hversu lítilfjöríegt, sem það er.
Þó má fullyrða, að brottflutn-
ingur fólksins hefir valdið
minni glundroða, en mátt hefði
vænta.
Það hefir verið mjög erfitt að
ráðstafa vandræðabörnunum.
Vcgna þess, að brottflutningur-
inn er víðast hvar frjáls —
en ekki lögskipaður, hafa for-
eldrar getað haft áhrif á yfir-
völdin með því að hóta að
flytja börnin heim. Yfirvöld
héraðanna sem flutt hefir verið
til, orðið að taka á sig viðbótar-
störf, sem þau hafa ekki getað
risið undir. Stór bót hefir orðið
að því, að Lundúnaborg hefir
sent marga uppeldisfræðinga á
þá staði, þar sem fjölmennast
er. Smámsaman hafa líka verið
útbúin sérrtök heimili handa
börnum, sem erfið eru.
Hjá fólkinu, secn fyrir bjó í
sveitum þeim, sem flutt hefir
verið í, hefir ekki orðið vart
við neina breytingu í þá átí,
að glæpir hafi aukizt.
Af reynslunni um England
ætti að vera hægt að draga viss-
ar ályktanir í öörum löndum,
eem þannig hefir verið ástatt
um, að þurft hefir að flytja fólk
af einum stað á annan um það,
hvernig megi koma í veg fyrir
aukningu afbrota meðal
æskulýðsins.
1) Menn verða að fara mjög
varlega í lokun skóia og sjá um
að bömin hafi eitthvað að sýsla
við í frítímum sínum.
2) Yfirvöldin á þeim stöðum,
sem flutt er frá, verða að gefa
sérstakar gætur að því æsku-
fóllci, sem skilið er eftir heima.
3) Sérstaka gát verður að
hafa á því, að börnum sé komið
fyrir á heimilum, sa(m hæfa
stétt þeirra í þjóðfélaginu.
4) Bamavemdarráð í iþeim
héruðum, sem flutt er til, verða
að fá meiri völd í hendur með
tilliti til barnanna, einkum
vandrseðabama.
Frá því í ágústmánuði 1940
hafa milljónir manna orðið að
eyða rióttum sínum í almenn-
um loftvarnabyrgjum. Það er
þegar hægt að sjá, að við þetta
hefir glæpum fjölgað. Árásum
virðist þó ekki hafa fjölgað að
mun. Á tímabili fvrstu loftárás-
anna. var að vísu tiltölulega
mikill fjöldi árása á verði og*
áflog milli þeirra, sem hafa
verið að leita sér skjóls, enn-
fremur notuðu vændiskonur
loftvarnabyrgin fyrir markaðs-
torg. En því lengra sem liðið
hefir og menn hafa fengið
meira vald á fólkinu, hefir
dregið úr glæpunum. Hinsveg-
ar hafa þjófnaðir farið f vöxt,
og hefir þetta verið mestí upp
gangstími fyrir vasaþjófa og
skemmdarvarga.
Einkum hefir þessi byrgis-
Seadisvein vutar
á ritstjórn Alþýðublaðsins.
Vinnutími frá kl. 1—7.
Gott kaup.
I
Upplýsingar á ritstjómarskrifstofimum
eftir kl. 1 í dag.
Okkur vantar
eldri mann eða ungling til aðstoðar við afgreiðslu
á bensínstöð.
Blfreiðastoð Steindórs
Ósprungln sprengja

Brezki hermaðurinn á myndinni gengur rólega í áttina til
sprengjunnar, sem þýzk flugvél kastaði — en spraldc ekki.
dvöl haft slæm áhrif á æsku-
•lýðinn. Þar eð börnin sækja
sjaldan sömu loftvarnabyrgi og
foreldrarnir, hafa þau ekki not-
ið umsjónar foreldranna. Enn-
fremur hefir orðið auðveldara
að koma við allskonar lausung.
Myrkvunin hefir skapaS
tvennskonar afbrot. Fyrst og
fremst voru það brot gegn sjálf
um myrkvunarákvæðunum.
Það getur verið lærdómsrílct að
geta ‘þess, að meðan loftárás-
Frh. á 6. síðu
Verður íslands óhamingju allí að vopni? — Trúin á
w lygi og róg. — Það, sem ungi verkamaðurinn á hafnar-
bakkanum sagði við mig á raánudagskvöldið. — Fyrir-
spum frá „Sjómanni“.
Rþetta adiyglisverða bréf, og
tBVITRINGUR" skrifar mér
birtí ég það í heilu lagi: „Ég var
að hugsa um það í gærkveldi,
hvort gamla orðtakið „íslands ó-
hamingju verður allt að vopni“
ætlaði að rætast cú, jafnvel miklu
skýrar og áíakanlegar en nokkru
sinni áður. — Ég er áhorfandi að
öllu. Ég geri aldrei kaupkröfur,
aldrei verkfall. Ég á ekkert til að
seija, eða ég tel það ekki — og
get því ekki á neinn hátt tekið
þátt í hinu vitfirringslega kapp-
hlaupi, sem nú er þreytt.“
„ÉG HEFI ÓBILANDI TRÚ á
því, að fólkið eigi að ráða, að lýð-
ræðið sé hið eina stjómarfyrir-
komulag, sem ekki þrýsti niður
vilja fólksins og sjálfsákvörðunar-
rétti, og ég trúi því að samtök hins
eignalausa fjölda, sem aðeins lifir
á vinnu sinni, sé grundvöllur alls
þess, sem horfir til framvindu í
leit mannfólksins að fu’lkomnari
og réttlátari þjóðfélagsháttu.. . þar
sem enginn þarf við kúgun að búa
•— og allir geti frjálsir neytt
brauðs síns í sveita síns andlitis."
,,EN SVO KOMA „bölvaðar
staðreyndimar“ og skrækja fram-
1 an í mig: Ég sé menn, sem ég. með
minni trú, get ekki álitið annað en
óþvegna glæpamenn, sá eitri og
rógi milli manna, eyðileggja til-
raunir, sem gerðar eru til að koma
á þolanlegum stjórnarháttum. Ég
sé heila flokka stefna að því að
sprengja þjóðfélagið í loft upp, ég
sé samvízkulaust unnið að því að
skapa hatur milli einstaklinga og
stétta.“
„ÉG VAR AÐ RÖLTA niður á
hafnarbakka eftir vinnutíma eítt
kvöldið. Undir skúr stóð ungur
verkamaður. t>að er sagt að hann
sé séivitux og baldinn. Ég vissi að
hann værí vel gcfínn og óvenju-
lega reglusamur á þessum tímum.
Ég staðnæmdist hjá honum svolitia
stund. Hann fór að tala við mig
um villihveiti, sem yxi niður við
Tjörn. Svo minntist hann á kola-
bingina og svo fór ég að tala um
pólitík. Þá sagði hann nokkura
veginn orðrétt:
„AibX.T VELTUR Á RÓGI OG
LYGI! Þeir, sem beita þessu, þeir
vinna á. Fólkið vill það. Ef þú til
dæmis hamrar á því í viku, aö
Árni frá Múla hafi verið keyptur
fyrir 10 þúsund krónur út úr í-
haldinu, þá trúa þúsundir manna
því. Ef kommúnistar t. d. segja að
þér hafi verið mútað til að skrifa
þetta eða hitt, þá er því trúað af
fjölda mörgum. — Það var róg-
uriiuiiog lygin, sem skapaði kosn-
ir.gasigur kommún'ista í vor.“
„ÉG ÞEKKI nokkra starfsama
konimúnista. Þeir setja róginn og
lygina í „system”. Og þeir trúa á
þetta eins og gömul kona trúir á
prestinn sinn og frelsarann. Sérðu
hvað þeir ætla sér nú? Nú rægja
þeir oR ljúga upp á Sigurjón í Sjó-
mannafélaginu. í vor rægðu þeir
og lugu upp á Stefán Jóhann. —•
Ef þú vilt sigra í kosningum, þá
skaltu hamra á lygi og rógi um
andstæðingana viðstöðulaust og nt
nógu mikilli grimmdl"
(Frh. ét 6. s<0u.)