Alþýðublaðið - 16.10.1942, Blaðsíða 4

4
ALPTfHJBLAPIP
FSstuÆagaflr Í6l. 1942,-
ÚtgeXandl: Alþýðnflokkmlim,
BStotjóct: Stoíáa P}Amssaa.
Kiteíjóm og otgreiðsla í Al-
þýguhúfíinu viJ Hv'erfisgötu.
Sfaaar ritsyámar: 4901 og
480£.
Öíaasx sfgTriSsiu: 4900 og
4906.
YacÖ í latisasölu 80 aura.
AiþýðunreQtsmlðjan h.f.
Þjóðin dæmir
hneykslið!
ÞAÐ fádæma faneyksli for-
manns útvarpsráðs, að
koma í veg íyrir að Jóhann Sæ-
mundsson yfirlæknir flytti er-
indi sitt um dýrtíðina og verð-
lagið í útvarpið á miðvikudags-
kvöld, hefir vakið feikna at-
faygli og almenna gremju. Þeg-
ar á miðvikudagskvöldið barst
J>að út um faæinn, að erindið
faefði verið bannað og luku allir
tipp einum munni um iþað, að
hér væri um óþolandi ofbeldi að
ræða. Strax í gærmorgun barst
fregnin af þessu ofbeldisverki
út til kaupstaða landsins og
verknaður valdhafanna varð
þar fyrir sama áfellisdómi.
Mönnur hrýs hugur við þeirri
fádæma ósvífni ,sem fram kem-
ur í þessu framferði formanns
útvarpsráðs, sem telja má þó
víst, að ekki hafi gert þetta,
nema eftir skipun frá hærri
stoðum. Jóhann Sæmundsson
er ekki pólitískur áróðursmað-
ur. Hann heíir mikinn áhuga
á félagsmálum, heilbrigði og
iheilsufræði, og liaim tekur sér
fyrir hendur, að rannsaka
hvaða áhrif hin sívaxandi dýr-
tíð geti haft og hefir á heiísufar
þjóðarinnar. Hann kemst að
raun um, að hið ægilega verð,
sem sett hefir verið á landbún-
aðarafurðir, einmitt þær afurð-
ir, sem nauðsynlegt er að fólk-
ið í landinu taki fram yfir hin-
ar erlendu, hafi orðið og verði
mjög sennilega til þess, að
draga úr neyzlu þessara vara og
auka neyzlu þeirra vöruteg-
imda, sem þjóðinni er ekki eins
hollt að neyta. Hann segir frá
því, hversu mikið nauðsynlegt
sé, að fólk neyti af hverri vöru-
tegund og sýnir síðan fram á,
hvað mikils fólk néyti af þeim.
Og útkoman er ekki góð. Jó-
hann Sæmundsson kemst að
þeirri niðurstöðu, að nauðsyn-
legt sé að lækka verð innlendra
fæðutegunda til þess að fólk
geti neytt þeirra í nógu ríkum
mæli. Og hann staðhæfir, að það
sé miklu skynsamlegra að gera
það, og bæta síðan framleiðend-
unum upp verðið, en að flytja
til dæmis kjötið út og verðbæta
það síðan til þess að erlendar
þjóðir geti keypt það.
En þetta má ekki heyrast fyr-
ir kosningar! Jú, ef til vill, ef
yfirlæknirinn vill byrja erindi
sitt með þeim inngángi, að þær
ályktanir, sem Alþýðublaðið
dró af fyrra erindi hans hafi
verið rangar og ósmekklegar.
En þegar yfirlæknirinn neitaði
sem iyrir sltkum baráttuaðferð-
xutí standa, hafa ekki sósíalisma
f huga —- skilja hann ekki —
því hann byggist ekki á
smudskampagne —• óþverra-
baráttu — né einstaMingsrógi^
faeldux á fræðslu um sósíalisma
AMEÐAN milljónir manna
faeyja baiáttu fyrir lífi
sínu og menningunni um heim
allan, en aðrir svelta faeilu
faungri og eiga við alls konar
hörmungar 'að stríða og Timo-
shenko og faersveitir hans*
veita viðnám, faefja sókn og
gagnsókn til að hefta framsókn
óvinanna inn í land þeirra, þá
ríður aðgerðaleysið ekki við
einteyming hér, því um sama
leyti er hér norður á íslandi
hafin sókn og gagnsókn á hend-
ur okkur Alþýðuflokksmönnum
samtímis því sem talið er æski
legt að sameinast okkur.
Venjulegast er byrjað á smá-.
skæruhemaði gegn okkur, við
rægðir af smáhópum og ein-
staklingum, en þegar það hefir
gengið um sinn er hafin sókn —
þannig gengur það frá degi til
dags. Til þess að gjöra sóknina
auðveldari er sú aðferð notuð,
að hæla undir rós sumum okkar
um leið og hinir eru svívirtir —
allt er þetta kerfisbundið — fer
eftir föstum settum reglum —
stjórnað af fámennum hóp.
Ef við eigum þátt í útgerð
eða framkvæmdum erum við að
arðræna verkalýðinn. Ef Sig-
urður Thoroddsen fær 15% af
öllum vinnulaunum verka-
manna er hjá honum vinna eða
Áki Jakobsson rakar saman fé
á að kaupa fisk af íslenzkum
fiskimönnum og selja hann
stríðandi alþýðu fyrir uppskrúf
að verð, þá eru þeir hins vegar
að vinna í anda sósíalismans og
eru trausts maklegir.
Ef við stofnsetjum hlutafé-
lög með verkalýðsfélögunum og
leggjum fram fé af fremsta
megni án þess að fá svo mikið
sem sparisjóðsvexti af því fé
(sbr. h.f. Alþýðuhús Reykjavík
ur), þá erum við að hugsa um
sjálfa okkur og leggja undir
okkur eignir félaganna. — En ef
sóknarlið kommúnista stofnar
hlutafélag og kaupir hús án
þess að gefa öðrum en helztu
sprautunum kost á að vera með,
þá á það að ‘heita, að verið sé
að vinna fyrir verkalýðinn!
Ef Alþýðuflokksmaður á sæti
í nefnd og fær þóknun fyrir
störf sín, er nefndin óþörf og
hana ber að leggja niður — er
þóknunín bitlingur og Alþýðu-
flokksmenn bitlingahjörð. Ef
að gefa slíka yfirlýsingu. þá
setti verkfæri kjötokraranna
yfirlækninn og erinái hans í
bann. Það varð að kæfa þessa
rödd, eins og gert er í einræð
islöndunum! Það verður að
drepa hverja frjálsa hugsun!
Það verður að brenna bækur,
ef með þarf! Ef Jón Eyþórsson
hefði ráðið yfir prentsmiðjum
bæjarins, eða húsbændur hans,
þá hefði yfirlæknirinn heldur
ekki fengið erindi sitt prentað!
Þetta framferði er athyglis-
vert tímanna tákn. Það sést að
jafnvel þeir, sem háværast af-
neita hinni nasistisku siðfræði,
eru haldnir af henni. Því að í
þessum verknaði felst ekkert
aftur á móti Brynjólfur Bjama-
son á sæti í nefnd eða stjóm og
fær fyrir það rífleg laun, er
nefndin eða stjórnin bráðnauð-
synleg og launin, sem. hann fær,
sízt of há og hvort tveggja til
hagsbóta fyrir verkalýðinn!
Ef Jón Guðmundsson bróðir
Haralds fær innfluttan notaðan
bíl, er það herfilegt ranglæti
gagnvart atvinnubílstjórum að
slíkt skyldi eiga sér stað — en
hvað hefir það að segja þó
hann Figved, mágur hennar
Katrínar Thoröddsen, hafi líka
fengið einn bíl og það löngu
áður, um það gegnir öðru máli,
að ég nú ekki tali um hvort
sá bíll hefði getað komið at-
vinnubílstjórum að nokkru
gagni. Á það er ekki minnzt!
Ef Stefán Jóhann hefir sam-
kvæmt samþykkt Alþýðuflokks
ins gegnt ráðherrastörfum um
nokkurt skeið, ef varðveita
mætti með því betur hag um-
bjóðenda hans, alþýðunnar í
landinil og það fyrir laun sem
enginn Bretavinnumaður hvað
þá heldur akkorðshafi eins og
Sig. Thor. mundi láta sér detta í
hug að líta við, — þá er hann
að hugsa uxn sjálfan sig og enga
aðra og vill sitja sem fastast. —
En flytjist Sigfús Sigurhjart-
arson iim í bæjarstjórn, er hann
ekki þangað fyrr kominn en
hann og" félagar hans eru allir
komnir í launaðar nefndir, Sig-
fús í bæjarráð, og verður enginn
var við annað, en að allir þessir
aðilar kvitti og veiti móttöku
því fé, sem fyrir þetta er greitt,
án nokkurs viðbjóðs — og far-
arsnið sér enginn á þeim, heldur
bendir alit þeirra ski-af á, að
þeir hugsi sér sjálfa sig sem ei-
lífa augnakarla og himneskar
hnútur á meiði þessum.
Þegar Emil Jónsson, Ásgeir
Stefánsson, Kjartan Ólafsson
og fl. Hafnfirðingar kaupa
gamla Otur, sem var gamalt
járn, nú Óli Garða, og eru fyr-
ir það að því komnir að fara á
hausinn eins og það er orðað, en
fyrir rás viðburðanna, stríðið,
allt breytist til hagnaðar, eru
þeir að dómi Brynjólfs og yfir-
setukonunnar í firðinum óal-,
andi og óferjandi og til skað-
semdar fyrir alþýðuna, sem
vinnu hefir við skipið jafnt nú
sem á krepputímum. Þá leggur
annað en ómengað oíbeldi,
‘hneigð til að ibeita frjálsa hugs-
un fantabrögðum, ef hún fellur
ekki í kram þeirra, sem með
völdin fara. /
Við íslendingar börðumst
lengi einhuga gegn slíku of-
beldi, slíkri kúgun og yfir-
drottnun. Verðum við seinni til
átakanna nú? Það er ótrúlegt,
því að þá væri menning okkar
öll lítils virði. Það ríður á
meiru en marga grunar, ef til
vill á þessari stundu, að við
svörum fljótt og rösklega fyrir
ofbeldisverkið, sem framið var
á Jóhanni Sæmundssyni — og
jafnframt á allri þjóðinni.
í! *
einn af forsprökkum þeirra
kommúnista, Haukur Bjöms-
son, fyrir sig þá atvinnugrein
að kaupa eirmig gamalt járn í
togurum, en hann gerir ekkv.
járnið út hér, heldur selur þaö
til Hitlers, vafalaust með góðum
árangri fyrir sig, en enginn ef-
ast 'um, að að þeirri verzlun
stóðu fleiri en hann, og hetdur
ekki um það, að ýmislegt af
þessu brotajárni sem hann og
félagar hans sendu til Þýzka-
lands og högnuðust vel á, situr
nú fast sem byssukúlur í Mköm-
um rússneskrar alþýðu, sem
eins og íslenzkt alþýðuíólk, á
sér einskis ills von. Þeir, sem
keyptu gamla járnið og sendu
til Þýzkalands, voru bara Hauk-
ur Biömsson og félagar hans!
Á ófaróðrinum er smjattað
og kjamsað og hann endurtek-
inn af heilum kór :em í trúár-
æsingi nýtur þess að þjarma
að „krötunum“ eins og það er
orðað. En hversu langt hugsar
þetta fólk? íHvar staðnæmist
það? Heldur það að ríki sósíal-
ismans verði byggt upp eða
fundið á þennan hátt? Nei, þeir
FLESTUM blöðunum varð í
gær að sjálfsögðu tíðrætt
um hið fáheyrða hneyksli, að
Jóhann Sæmundsson trygging-
aryfirlæknir skyldi vera hindr-
aður í því af formanni útvarps-
ráðs, að flytja framhaldserindi
sitt um dýrtíðina og verðlagið í
útvarpið, sem þó búið var að
auglýsa á dagskrá útvarþsins.
Vísir skrifaði um þetta hneyksli
í gær:
„Formaður útvarpsiáðs hefir al-
gerlega af eigin hvötum og upp á
sitt eindæmi synjað um flutning
á hinu hlutlausa og vísindalega er-
indi Jóhanns Sæmúndssonar, enda
talið að erindið gæti „verkað ó-
,þægilega“ í umræðunum um deilu
málin. En óþægilega fyrir hvern?
Ekki fyrir ríkisútvarpið, en hags-
muna þess á formaðurinn að gæta,
en annarra ekki. Hlutlaus fyrirlest
ur hlýtur ávallt að eiga rétt á sér,
jafnvel þótt kosningar standi fyrir
dyrum. Virðist því svo, sem hér sé
um hreinan ofbeldisverknað að
ræða af hálfu formannsins, sem
með öllu er óviðimandi, og af
pólitískri ofstæki forriannsins,
sem nú heldur sig aðallega á rit-
stjórnarskrifstofu Tímans.
1 Frjáls hugsun fer sannarlega
að eiga erfitt í landinu, ef Hkt
tiltæki er látið óátalið. Ríkisút-
varpið er hvorki einkaeign Jóns
Eyþórssonar né Framsóknarflokks
ins. Til þess er stofnað og þáð rek-
ið á kostnað alþjóðar og í hennar
þágu, og formaður útvarpsráðs
verður að varast, — hversu mikið
traust sem hann kann að hafa á
sjálfum sér og sinní. stöðu, — að
gera sig sekan um slikí gerræði og
líka flónsku sem þessa. Erindi Jó-
harms Sæmundssonar, þau er hann
flutti í Ríkisútvarpið, hafa öll yer-
ið með þeim blæ og um þau efni,
aS óhætt er að fullyrða aS fáír
og menutem alþýðunnar sjálfr-
ar, ekki á hatri, heldúr á kær-
leika eins og sendiherra Frakka
orðaði það í sumar í yfirskrift
fýrir grein í einu blaði bæjarins.
Eg lýk nú þessari grein —
hún er mér ekki bugstæð — en
hún er ítið sýnishom af því,
livernig hægt ér að draga hlut-
ina fram, hver sem í hlut á.
Fyrir nokki-urn árum síðan
bundust ungir Danir af öllum
flokkum, nema flokki kommún-
ista og nazista, samtökum um
að siðvernda baráttu sína —
sleppa óþverra eða skrílbar-
áttu. Þetta verkaði vel á alla
siðsemi í stjórnmálum og
.breytti ýmsu til bóta. Og nú er
spurningin, sein fyrir liggur hjá
okkur, þessi: Vill íslenzk alþýða
meta málstaðmn -eftir slíkum
málflutningi, sem hér hafir ver-
ið lýst, af hálfu kommúnista,
eða er það hennar vilji, að mál-
in séu rædd og útskýrð og af-
staða tekin til þeirra fordóma-
laust? Hvort heldur hún að sé
vænlegra fyrir sigur sósíalism-
ans — jafnaðarstefnunnar?
munu vinsælli fyrirlesarar. Erind-
in hafa haft menningarlegt og
„praktiskt“ gildi, og vafalaust er
hið sama að segja um erlndi það,
er synjað var“.
Þetta skrifar Vísir. En hvers-
vegna þagði Morgunblaðið?
Hversvegna, nema vegna þess,
að það veit foringjaklíku Sjálf-
stæðisflokksins samseka Fram-
sól aarhöfðingjunum um dýr-
tíðina og afurðaokrið og því
samþykka gerræðinu, sem for-
maður útvarpsráðs var látinn
fremja?
*
Árni frá Múla lét Þjóðólf
birta í gær „opið vinarbréf“ frá
sér til Bjarna Benediktssonar
borgarstjóra í tilefni af nokkr-
um hnútum, sem hinn síðar-
nefndi hafði látið falla í garð
Árna i útvarpsumræðunum á
mánudaginn. Kallaði borgar-
stjórinn Áma meðal annars
„Kvisling“. í bréfi Árna segir:
„Þótt þú sért auðvitað þröng-
sýnni Bjarni minn, en með líkind-
um mætti þykja um mann á þín-
um aldri, máttu ekki sýna að þú
sért sá skynskiptingur, að þú teljir
þér fært að brigzla mér um svik
við sjálfstæðisstefnuna. Eg hef far
ið úr flokknum vegna svika þinna
og margra annarra við þá stefnu,
sem þið kennið ykkur við“.
Sem sagt: Árni er svo. sem
ekki búinn að yfirgefa „sjálf-
stæðisstefnuna“. Það eru aðr-
ir, sem hafa svikið faana, segir
hann.
*
En ekki eru allar orðsending-
Frifa, é 6. fiífhi.