Alþýðublaðið - 24.10.1942, Blaðsíða 6

ALÞVDUBLAÐID
s
*
Á
t
\
s
s
s
s
s
s
s
Nemendasaraband Gagnlræðaskólans í Beykjavík.
Aðalfundur
sambandsins verður haldinn í Golfskálanum sunnu-
daginn 25. þ. m. kl. 8 Vz e. h.
FUND AREFNI:
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Upplestur (Skúli H. Magnússon).
3. ? ?
4. Dans.
Sérstaklega er skorað á eldri nemendur skólans
að maeta.
Sarabandsst jórnin.
Skiptafundur
í dánarbúi Eiríks Eiríkssonar, verkstjóra, Flókagötu 3,
verður haldinn í bæjarþingsstofunni mánudaginn 26.
þ. m. kl. 10 f. h. til þess að gera ráðstafanir varðandi
hag búsins.
Lögmaðurinn í Reykjavík 23. okt. 1942.
Bjöm Þórðarson.
S Innilegar þabkir fyrir sýnda vinsemd á silfurbrúðkaupsdegi okkar.
SAGNHILDUR JÓNSDÓTTIR. EINAR TÓMASSON.
s ___________________________________... .
Reikistjörnurnar.
(Frh. af 5. síðu.>
aðeins í stærra mæli. Aðalmun-
uximi liggur í því, að mikið gas
er í sólinni, og það yrði því gas
í flóðinu, sem streymdi um yfir-
borð sólar. Því meir sem þessar
tvær stjörnur nálguðust, því
hærxa yrði flóðið, nnz stórar
gusur af iheitu gasi spýttust í
áttina til aðkomustjörnuamar.
Smámsaman myndi gusan leys-
ast upp í dropa, sem síðan þjöpp
uðust saman og mynduðu þann-
ig igashnetti, sem þeyttust krihg
um, sólu, og sólin eignaðist
þannig plánetufjölskyldu til
minnimgar um heimsókn að-
komust j örnunnar.
Það er vel hugsánlegt, að
pláneturnar hafi orðið til á þann
Ihátt, sem nú hefir verið lýst.
En slikt gæti komið fyrir fleiri
stjörnur en sólina okkar. En
þær þurfa að nálgast mjög
mikið til þess að svo geti orðið,
og það er svo langt milli sólna,
að erfitt er að hugsa sér að það
geti komið fyrix nemia örsjaldan.
Við þurfum því ekki að óttast,
að sólin okkar afli sér anmarrar
plánetuf jölskyldu meöan við lif-
um. Hins vegar getum við horft
wra öxl til þeirra tíma, þegar
stjömumar voru aðeins þoku-
kenndir gashnoðrar. Slíkir
hnoðrar eru næmari á áhrif en
fastmótaðar stjörnui', og þá
hefðu sólir ef til vill getað
myndað plánetur. Slikar plán-
etur, margar hverjax, myndu
vafalaust verða allt öðru vísi en
jörðin okkar og á fæstum þeirra
myndi geta þróazt líf. En þrátt
fyrir það geta verið til milljónir
f pláneta, sem eru líkar að eðii
sínu og jörðin.
ur, að jörðin og óteljandi aðrar
Þannig getum við hugsað okk-
plánetur hafi myndazt sem
þokukenndur gashnöttur út frá
sól sinni. Eftir vissan tíma fer
slíkur gashnöttur að kólna,
verður fyrst fljótandi, en því
næst þéttur. Það, sem fyrst
þéttist, fellur inn að miðjunni
og myndar þannig trausta und-
irstöðu. Flest hinna léttari efna
þurfa mikinn kulda til þess að
verða fljótandi. Á köldum plán-
etum svo sem Saturnusi og
Neptunusi, hafa þessi léttu efni
þegar orðið fljótandi eða jafnvel
þétt. En 'hin hlýja jörð okkar
er ekki nógu kóii til þess að
breyta þessum loftkenndu efn-
um í fljótandi ef-ni. Vatnsgufa
breytist ekki' í vatn við háan
hita, svo að slíkt hefir orðið
mjög snemma og regn fallið í
stórfelldum skúrum á jörð nið-
ur. Þetta stórfelldia regn hefir
nægt til þess að fylla lægðir
jarðarinnar og mynda höfin,
sem við þekkjum. Loks mynast
traustir iklettar, sem sums stað-
ar eru huldir vatni, en utan um
allt er gufuhvolfið með loftteg-
undum, svo sem súrefni og ni-
trogeni, sem verður ekki fljót-
andi við þann hita, sem er á
jörðunni. Því næst 'hafa lífver-
ur myndazt og þróazt unz mað-
urinn varð til, hvort sem hann
er endir þróunarinnar eða ekki.
Það vitum við ekki, hins vegar
mxm framtíðin leiða það í Ijós.
Milljónir annarra pláneta mumu
án efa hafa náð viðlíka skilyrð-
um til þess að líf geti þróazt þar.
Hefir líf myndazt þar eða ekki?
Og ef svo er, líkist þá það líf
því lífi, sem við þekkjum hér
á jörðunni, eða er það allt öðru
vísi? Það er ein gátan erm þá.
Frh. á 4. síðu.
lega verkailýðsins í þrengri
merkingu þess orðs, ikröfur hans.
óskir, barátta fyrir bættum lífs-
kjörum og auknox öryggi, í
stuttu máli, fyrir tilveru, sem
samboðin sé mönnum, meiri
jöfnuði og réttlæti. Eins og fyrr
segir, hefir verkalýðshreyfingin,
hin félagslegu samtök verka-
manna, átt sinn drjúga þátt í fé
lagslegum umbótum og félags-
málalöggjöf; en þó hefði hún
ein getað náð þeim árangri,
sem orðið hefir, m. a. vegna
þess, að hin fátækari hluti
verkalýðsins hefir ekki haft ná-
lægt því eins öflug samtök sín
á milli og hmir betur stæðu
verkamenn. Þess vegna hefði
hlutur hans áreiðanlega verið
fyrir iborð borinn, jafnvel þótt
hann hefði notið góðs af baráttu
þeirra, sem voru félagslega
þroskaðir, ef löggjafarvaldið
hefði ekki látið lífskjör hans til
sín taka. Vitanlega hefir hinn
alm. kosningaréttur átt sinn
þátt í 'því að bæta kjör hans, þótt
öllum sé það ef til vill ekki ljóst
Þess vegna afnema þeir valdhaf-
iar ikosningarrétt verkafólksins,
sem vilja skerða hin félagslegu
réttindi þess.
Réttmæti og nauðsyn félags-
málalöggjafar er frá sjónarmiði
hinna fátækari stétta svo aug-
ljós, að um það er óþarfi að hafa
mörg orð, þótt margt mætti um
það segja. Sá veit bezt, hvar
skórinn kreppir, sem 'hefir hann
á fætinum. Sá, sem vinntir 18
stundir á sólarhring við námu-
gröft eða á togara, veit, að það
er of langur vinnutími fyrir
mennska menn; sjómennirnir
skilja það betur en aðrir, að
nauðsynl. er að hafa loftskeyta
tæki á skipunum og björgunar-
útbúnað. Hinn veiki finnur, að
hann þarfnast verndar, þótt
hinn sterki, sem stendur vel að
vígi í þjóðfélaginu, hefir allt til
alls og þarf ekki að vinna erf-
iðisvinnu eða leggja líf og limi í
daglega hættu, sjái ekki nauðsyn
hennar.
Og hvað er það mikill hluti
þj óðfélagsþegnanna, sem getur
verið örggur um hlutskipti sitt,
ef slys, sjúkdóma eða atvinnu-
leysi ber að höndurn?
Á öðrum stað í þessari bók
(III. kafla)) er gerð grein
fyrir eigna- og tekjuskiptingu
þjóðarinnar. Sú greinargerð
sýnir, að aðeins örlítið brot af
þjóðinni á svo miklar eignir, að
nokkurt öryggi sé í þeim, ef
tekjurnar bregðast af einhverj-
um ofantöldum ástæðum. Ör-
yggisleysi hinna fátækari stétta,
sérstaklega þess hluta þeirra,
sem ekkert hefir á að treysta
nema líkamlegt vinnuþrek, er
ein sterkasta röksemdin fyrir
alþýðutryggingunium. Smáfram-
leiðendux, svo sem allflestir
bændur og handiðnaðarmenn,
eru að vísu örlítið betur settir
. í þesu tilliti; en víða er þar
mjótt á mununum. Um þetta
er rætt ýtarlegar í kaflanum. um
' alþýðutryggingar (bls. 108—
111), og vísast því þangað til
nánari skýringar. Ýmsar hlið-
stæðar röksemdir er einnig að
finna í öðrum köflum bókarinn-
ar, og skal því ekki farið lengra
út í þetta mál hér.
Em vissulega renna einnig
aðrar stoðir undir félagsmála-
pólitíkina en hagsmunir ein-
stakra stétta og hins opinbera,
eins og nokkuð befir verið drep-
ið á hér að framan. Hugsjón
kristindómsins, mannúðartil-
finningin, réttlætistilfinningin,
frelsis- og jafnaðarhugsjónin,
flest það, sem göfgar mannlegan
hugsimarhátt og fegrar félags-
lega sambúð einstaklinga og
stétta, allt á það sinn ósvikna
þátt í þróun félagshyggjunnar
og félagsmálalöggjafarinnar. Og
þess vegna er félagsmálafræðin
framar öllu öðru lýsing á mikils
verðustu réttindum mannsins í
þjóðfélaginu, og félagsmálalög-
gjöf hvers lands mælikvarði á
" hina sönnu menningu þess.
A8alfundur
Nemendasambands Gagnfræða-
skóla Reykjavíkur verður haldinn
í Golfskálanum á morgun kl, 8,30
e. h.
Leikfélag Reykjavíkur
hefir tvær sýningar á sjónleikn-
um Hedda Gabler á morgun. Síð-
asta sýning verður sennilega á
mánudag.
Hallgrímsprestakall.
Messa á morgun kl. 2 í Dóm-
kirkjunni, séra Sigurbjörn Einars-
son, ferming. kl. 5, messa í Aust-
urbæjarskólanum, séra Jakob Jóns
son.’
JLaugardagur 24i október 1942.
Nofckrar
stúlkur
geta fengið. atvinnu við
KÍldamótaviðgerð.
JÓHANN GÍSLASON,
Vesturgötu 66.
fíANNES Á HORNINU
(Frh. af 5. síðu.)
á merkilegan mann, sem ég þekti
— og þekki. Þið sögðuð líka í
gærmorgun, þegar þið sáuð blöð-
in: „Nei, er hann fertugur!“
J. M. G. SKRIFAR MER: „í til
efni af bréfi því frá Px4, sem þú
birtir 13. þ. m. langar-mig. til að
biðja þig fyrir þessar línur. Mér
finnst að enginn þurfi að skamm-
ast sín fyrir að láta skoðun sína
í ljós, hver sem: hún er. Það er
algjörlega rangt hjá Px4. Það væri
frekar til skammar að þora ekki
að gera það af hræðslu við gagn-
rýni eða vera tálinn heimskur. —
Enda er það ekki alltaf svo, að sá,
sem svarar öðrum um heimsku sé
skynsamari sjálfur, heldur er það
oftast hið gagnstæða;“
„EN UM symfóníurnar er það.
að segja, að það er tiltölulega mjög
lítill hluti hlustendá, sem hefir
nokkra ánægju af þeim. Því það
er nú ekki einu sinni að allir, sem
segjast hafa mikla ánægju af þessu
segi það af því,' að þeir meini
það, heldur af því þeirh finnst það
„fínt“, en það er rangt hjá þeim
góðu mönnum. Það er „fínna“ að
láta skoðanir sínar hispurslaust í
ljós, án þes að taka tillit til þess,
hvað aðrir segja um það, sem eru
þá svo hámenntaðir, að skiíja þessa
háfleygu tónlist. Og það er meiri
menning og þjóðrækni í því að
vilja hlusta á lög eftir íslenzk tón
skáld með íslenzkum texta, heldur
en symfóníur eftir hin heims-
frægu erlendu tónskáld. Það er
enginn of fínn til að híusta á
íslenzku sönglögin.“
JÖN FRÁ HVOLI sendi mér
þetta Ijóð í gær. Hann kallar það:
„Vetri heilsað 1942,“
Tímans fanna tignar hót
treysti g'ranna sjóði;
hugir raanna horfa mót
heljar anna flóði. , ,
Tímans fanna tignar ljós
tvístri anna muggum,
næri sanna nytja rós,
næði banni skuggum.
Tímans fanna taki hönd
taum á manna ráði,
klæði grannans líf og lönd ,
ljóssins anna sáði.
Alvalds máttur efli sátt.
eymda þáttum fárgi,
myrkra nátta meins úr gátt
mannkyns háttum bjargi!“
Glimnlélagið ÁRH&NN
ÆfingataHa 1942—1943
Allar iþróttaæfimar verða i ipróttahflsino við Lindargðtn.
í stóra salnum:
Timar Mánudag Þriðjudag Miðvikudag Fimmtudag Föstudag Laugardag
7-8 II. fl. karla A Frúaflokkur Handknattl. karla II. fl. karla A Handknattl. karla.
8-9 I. fl. kvenna I. fl. karla íslenzk glíma I. fl. kvenna I. fl. karla íslenzk grima
9-10 II. fl. kvenna | II. fi. karla B I. fl. karla II. fl. kvenna II. fl. karla B
í minni salnum:
r 7—8 { \ Old Boys Telpur 12—15 ára Old Boys Telpur 12—15 ára
8—9 ■ •' . Handknattl. kvenna. Drengir 12—15 ára « Handknattl. kvenna Dréngir 13—15 ára.
9-10 ! Frjálsar ipr. og skíðaieikfimi Hnefaleikar Frjálsar ipr. og skíðaleikfími Hncfaleikar
Sundœfingar eru í suridlaugunum á þriðjud. kl. 8—9 og í sundhöllinni á mánud. og míðvlkud./kl. 9—10.
Sundknattleikur á' fimmtud. óg föstud. kl. 9,45—10,40.
Nfjlr félagar láti innrita sig i skrifstofu félagsins i íþróttahúsinu (niðri), sími 3356; hún er opin daglega kl. 8—10 e.
d. Þar fá menn altar upplýsingar viðvikjandi félagsstarfseminrii, Ármenningart Munið að greiða félágsgjaldið strax.
'..............J.....................--------------------------------------------- ' -----------------------------