Alþýðublaðið - 04.11.1942, Blaðsíða 2

. v,..t:5vv/,.c'vf:
ALÞYÐUBLAÐKÐ
Miðvikudagur 4. aóvcmber 1942t.
Ríkisstjérn Ólafs Thors biðst lausn~
saman.
í Svíplóð ib sfelpe-
m á vðraverð! og vinnnlannnm.
■ ——» - ....
Allsherjar verðstöðvun fyrirskipuð
meðau samniögarsiir fara fram,
SVÍAB fara öðruvísi að því að stemma stigu við dýr-
tíð og verðbólgu en við íslendingar. Þar sameinast
allir belstu stjórnmálaflokkamir, undir forystu Alþýðu-
flokksins um að reisa skorður við vaxaridi dýrtíð, en hór
keppast stærstu flokkamir í brjóluðu kapphlaupi um stund-
arfylgi við að auka dýrtíðina.
Um þessar mundir fara fram samningar í Svíþjóð um skipu-
Jag á vöruverði og viimulamium og hefir verið fyrirskipuð aíls-
herjar verðstöðvun meðan samningarnir fara fram.
Torsætlsráðherra tiftkjrnnti rife*
Isstjéra petta f iærmorpsi.
Telur hiutverki stjórnarmnar lokið.
Sléar i gær áttl rfilusstjéri tal
vié formenn flokkanna*

Hermana Jónasson
bðfðar neiðirðamál
gegn fiísla Jénsspi
Jirrlr aðdr&ttanir nm foður-
landssvik, samkvæmt vottorði
Bergs Jónssonar.
Hekmann jónasson til-
kynnir í Tímanum nýl.,
að hann hafi ákveðið að höfða
meiðyrðamál gegn Gísla Jóns-
syni forstjóra, þingmanna Barð-
strendinga. Segir Tíminn að
Hermann höfði mál þetta gegn
alþingismanninum fyrir að-
dróttanir, sem þingmaðurinn
hafi verið með gegn Hermanni
lim föðurlandssvik.
Jafnframt birtir blaðið vott-
orð frá Bergi Jónssyni bæjar-
fógeta, sem var mótframbjóð-
andi Gísla við síðustu kosning-
ar. — Er vottorð Bergs Jóns-
sonar svo hljóðandi:
„Á framboðsfundi , Berufirði
í Reykhólasveit 30. september
1942 sagði Gísli Jónsson, þing-
snaður Barðstrendinga og fram-
bjóðandi Sjálfstæðisflokksins
við þingkosningamar. svohljóð
andi sögu um Hermann Jónas-
son, fyrrverandi forsætisráð-
herra:
Hermann Jónasson hafði
samvinhu við Fr. d. Fontenay,
sndiherra Dana, s. L vor eða
sumar ,um að fá frjálsa Dani í
London til þess að fá frjálsa
Dani í Washington til þess að
koma því til leiðar, að ríkis-
stjórn Bandaríkja Norður-Am-
eríku sendi ríkisstjórn íslands
snótmæli gegn því, að Islending
tar lýstu yfir fullu sjálfstæði
sínu og stofnuðu lýðveldi á ís-
>S|ögu þessSa endurtók Gísli
Jónsson á flestum framboðs-
fundum í Barðastrandasýslu í
haust, og þegar ég lýst söguna
hina fáránlegustu slúðursögu
og benti á, að G. J. væri með
söguburði þessum að bera land-
ráð og föðurlandssvik á Her-
mann Jónasson vék Gísli á eng-
Tth. á 7.
* Um þetta segir í eftirfarandi
frétt, sem Alþýðublaðinu barst
í gær frá sænska sendiráðinu:
„Allan októbermánuð hafa
samningar staðið yfir milli
sænsku stjórnarinnar og félaga
þeirra innan framleiðslunnar,
sem með starfsemi sinni hafa
áhrif á verðmyndun í landinu.
Samningar þessir voru hafnir
eftir tilmælum stjómarinnar,
og er árangur þeirra væntan-
legur einhvern næstu daga.
Byrjað var á samningunum í
þeim tilgangi að skapa mögu-
leika til almennrar skipulagn-
ingar á vöruverði og vinnulaun-
um og þannig koma í veg fyrir
verðbólgu.
Til þess að komast hjá, að
verðhækkun hafi áhrif á saínu-
ingana, ákvað sænska stjórnin
síðastliðinn föstudag, að alls-
herjar verðstöðvun skyldi kom-
ið á þangað til lokaákvörðun
hefði verið tekin um verðlag og
vinnulaun.
Þessi ákvörðun stjórnarinnar
var ekki tekin vegna yfirvof-
andi verðhækkunar, heldur er
hún aðeins gerð vegna þess, að
verðlagið virðist vera nokkuð
stöðugt nú og þess vegna txma-
bært að gera ákveðnar ráðstaf-
anir til að koma í veg fyrir
verðbólgu. Þess vegna verður
verðstöðvunin ekki þung byrði
fyrir sænsku framleiðsluna“.
Þetta talar sannarlega sínu
máli til okkar ísiendinga á bess
um tímum.
AÐ VAR OPINBERLEGA TILKYNNT frá skrifstofo
1
ríkisstjóra síðdegis í gær, að Olafux- Thors forsætis-
ráðherra hefði í gærmorgxin tilkýnnt ríkisstjóra, að stjóm
hans myndi biðjast lausnar undír eins og alþingi væri komið
saman.
Forsætisráðherra mun hafa fært þá ástæðu fyrir þess-
ari ákvörðun, að stjómin teldi hlutverki sínu raunverulega
lokið. Hins vegar myndi hún telja sér skylt að gegna störf-
um þangað til þing kæmi saman.
Síðar í gær boðaði ríkisstjóri formenn allra flokkanna, Stefán
Jóh. Stefánsson, Jónas Jónssorx, Ólaf Thors og Brynjólf Bjama-
son, á sinn fund og átti tal við þá hvern í símn lagi.
Það verður ekki arniað sagt
en að sú ákvörðun forsætis-
ráðherrans, að biðjast lausn-
ar, sé í fullu samræmi
við það, sem hann lýsti yfir
bæði í vor, þegar stjóm hans
var mynduð, og í sumar, eftir
að kjördæmabreytingin hafði
náð fullnaðarsamþykkt. En eins
og öllum mun enn í fersku
minni, var því yfirlýst af hon-
um í vor, að stjórnin væri
mynduð til þess eins, að tryggja
framgang kjördæmamálsins, og
í lok sumarþingsins lét hann
orð hniga að því, að stjómin
.færi þá ekki áfram með völd
nema til þess eins, að láta fara
fram nýjar kosningar, sam-
kvæmt. fyrirmælum stjórnskip-
unarlaganna um kjördæma-
breytinguna. Nú hafa þessar
kosningar farið fram, og er því
stjóminni ekki nema rétt og
skylt að segja af sér.
Engin opinber tilkynning hef
ir enn verið gefin út um það,
hvenær þingið verði kallað
saman. Landkjörstjórn hefir
enn ekki lokið störfum og eng-
an úrskurð kveðið upp um það,
hverjir náð hafi kosningu sem
uppbótarþingmenn. Líklegt
þykir þó að sá úrskurður komi
í þessari viku. Og heyrzt hefir
áður, að fyrirhugað væri að
kalla þingið saman 10. nóvem-
ber, eða eftir eina viku.
Stórstfikai stotnar drjkkja
manahæli fi næstanni.
..... —......—
Það verður rekið samkvæmt lögum
um framfærslu sjúkra manna ogorkumla
■.....»- ■
STÓRSTÚKA ÍSLANDS er í þann veginn að setj^ á
' stofn drykkjumainnahæli í Kumbaravogi, sem er jörð
austanvert við Stokkseyri. Á jörðinni eru mjög sæmileg
húsakynni og hefir verið unnið að endurbótum á þeim og
lagfæringum í sumar og í haust.
Drykkjumannahælið verður rekið eins og sjúkrahús og sam-
kvæmt sömu lögtun og önnur sjúkrahús, eða lögunum um fram-
færslu sjúkra manna og örkumla. Én samkvæmt þeim lögum ber
ríkinu að greiða fjóra fimmtu hluta dvalarkostnaðarins og við-
komandx bæjarfélag eiun fimmta hluta.
Það kostar allmikið fé að i þann kostnað verður stórstúk-
stofna drykkjumaxuxahælið og I ~ (Frh. á 7. aíOa.)
ð. tiing S. D. J.
sett 15. þ. m.
AT ÍUNDA þing Sambands
*■ ^ ungra jafnaðarmanna
kernur sam.an hér í Reykja
vík 15. þessa mánaðar.
Helztu mái þingsins munu
verða útbreiðslxxstarfið, sam-
starfið við Alþýðuflokkínn
og skipulagsmák Ýmsir full-
trúar sem sæti eiga á þing-
um Alþýðsambandsins og Al-
þýðuflokksins, munu einnig
sitja þetta þing.
JUpýðHblaOiO
stækkar í dag.
Lesmái þess anfeið sem svar
ar fjérnm dálkum.
FRÁ OG MEB' DEGINUM
DAG er tekin upp ný»
breytni við Alþýðublaðið, sem
felur í sér mikla raxmverulega
stækkujn þecss, svo mikla, að
framvegis mun beildarlesmaf
þess verða sem svarar fjórum
dálkum meira en það hefir ver-
ið síðan blaðið var stækkað í
febrúarmánuði síðástliðnum.
Stækkun þessi fer fram mcð
þeim hætti að lesmál blaðsinS
verour sett miklum mun þétt-
axa en áður, samtímis því,
sem dálkarnir eru lengdir lítið
eitt.
Væntir blaóið þess, að les-
endixr þess xmumi taka þessari
nýbreytni með þökkum. Hún
kostar þá ekkert, þvx að verð
1 blaðsins hækkar : ekkert við
hreytinguna, En þéir fá mun
| xneira að lesa, og er því hér un>
j mikla breytinaru til batnaðar á
blaðinu að ræða. f
Að sjálfsögðu hefði ekki ver-
ið í hana ráðizt, ef vinsældir
blaðsins hefðu ekki faæið öi*t
vaxaíndi síðan það var stækkað
og baupendum þess fjölgað
stórlega. En sízt ætti • það að
draga úr vinsældum þess og
vaxaadi útbreiðslu. að lesmál
•þess er nú erm aukið fxá. þvj.
sem áður var.
Aðeins 4 ijósmaeðnr
nískrifaðnst f banst
I
LOK septembermánaðar s.
1. útskrifuðust 4 nýjar ljós-
mæðxxor úr Ljósmæðraskóla ís-
lands. Það voru þær Ingibjörg
Stefánsdóttir frá Mýrum í Skrið
dal, Katrín Loftsdóttir, Bakka
í Landeyjum, Margrét Jóns-
dóttir, Amarstapa á Snæfells-
nesi og Sigríður Jónsdóttir frá
Læknisstöðum á Langanesi.
Þetta er mixmsti ljósmæðra-
hópurinn, sem útskrifazt hefir
frá Ljósmæðraskólanuxn síðan
hann kom í Landsspítalann, og
mun breyttum aðstæðum í at-
viixnuháttum að kenna, nóg og
vel borguð atvinxxa að öðru
leytinu, en lélega borguð ljós-
móðurstörf að hinu.
Útvarpstiðindi
1. hefti 5. árgangs er núkomið
út. Sú nýlunda er í þessu blaði,
að þar er atkvæðaseðill, þar sem
hlustendum er ætlað að greiða at-
kvæði um það, hvaða útvarpsefni
þeim geðjist bezt. Er nánar í blað-
inu skýrt frá tilhögun þessarar at-
kvæðagreiðslu. Þá verður og sú
breyting á, að nú koma útvarps-
tíðindi út allt árið, en áður komu
þau. ekki út tíma úr sumrinu.
Loks er heitið verðlaunum fyrir
beztu vísur og útvaipsleikrit, sem
berast innan tiltekins tíma. Blað-
ið. er mjög vandað og fjölbreytt að
efni. Ritstjórar þess eru JÓn úr
Vör, skáld, og Guxxnar M, Magnúm,
rithöfundur.
Bygging fiallgríis-
kirkjn ai^ heíjast.
Maláberzlan Iogð á að byggja
bapellsna fyrst
BYGGING Hallgríms-
kirkju á Skólavörðuhæð
hefst inn&n fárra daga. Verð-
ur kirkjan eitt mesta mann-
vii'kið í höfuðstaðnum og
stærsta kirkja, sem nokkru
sinni hefir verið reist á Is-
landi. Fyrst verður lögð á-
herzla á að byggja kapellu
kirkjunnar, en hún ein á að
taka um 300 kirkjugesti í
sæti. Síðan verður haldið á-
fram að byggja kirkjuna alla.
Á sunnudagsmorgun var
biskup landsins ásamt sókxxar-
prestum Hallgrímssafnaðar og
fléiri kirkjunnar mönnum
staddui’ á lóð kirkjunnar, en hún
hefir nú mikið verið rýmd fyrir
góðfúsan skilning yfirhershöfð-
ingja Bandaríkjaliðsins, en þar
hafa, eins og kunnugt er staðið
herbúðir undanfarið ár eða
meira.
Það er langt frá því, að nægi-
legt fé sé fyrir hendi til að
reisa Hallgrímskirkju að ’fullu,
en nægilegt mun vera til iþess
að hægt sé að foyrja, og prest-
arnir og sóknamefndin, svo og
allir velunnarar málsins vænta
þess, að fjárskortur verði ekkx
til þess að stöðva framkvæmd-
imar, þegar þær eru hafnar.
Og að sjálfsögðu er það æski-
• lgast, að hægt sé að halda áfram
með byggingu þessa musteris
þar til byggingu þess er að fullu
loldð. Hingvegar eru margir
óánægðir með þá teikningu,
sem gerð hefir verið:1 Og er
það annað xnál.