Alþýðublaðið - 06.11.1942, Blaðsíða 5

Föstwiagnx 6. nóvember 1942.
ALPt DUBLAÐID
U
M þessar mundir gerast
hinir raunalegustu harm-
leikir um alla Evrópu — harm-
leikimir um fangana, sem gera
tilraun til þess að flýja.
Það er ekkert leyndarmál þó
að sagt sé frá þessu og spillir á
engan hátt fyrir flóttamögu-
leikum fanganna, þótt ég segi
frá manni einum, sem kom einn
daginn —• um hábjartan dag —
á þaki járnbrautarlestar til
íramandi járnbrautarstöðvar,
sem var tiltölulega vel gætt.
Hann fór niður af þakinu
fjn-ir augum almennings, dust-
aði fötin sín dálítið og gekk
burtu, áður en nokkur hreyfði
hönd eða fót. Svo hvarf hann í
þröngina.
Þessi maður tekur öllum öðr-
um flóttamönnum fram.
Því miður gengur öllum ekki
eins vel að sleppa. Þeir, sem
kynnzt hafa mönnum, sem
sloppið hafa úr evrópskum
fangelsum, hafa hlotið að taka
eftir því, hversu þessir menn
eru bugaðir andlega, siðferði-
lega og líkamlega,
Eg bjó einu sinni í herbergi
með manni um tvítugt, sem
hafði losnað eftir ársdvöl og
illa meðferð í fangelsi, sem þó
var hvorki á Þýzkalandi né á
Frakklandi. Hann hafði fengið
hryggskekkju af barsmíð í
fangelsinu.
Minningamar um dvöl hans í
fangelsinu ásóttu hann. Hann lá
heila daga á rúmi sínu, eða sat
við gluggann og horfði upp í
bimininn. Lífslöngunin var
horfin og frelsið var orðið hon-
um einskis virði. Það, sem eftir
lifði, var aðeins hatrið á þeim,
sem höfðu farið illa með hann.
Kannist þið nokkuð við
„sundgarpana" frá Gibraltar?
Menn ættu að bera sérstaka
virðingu fyrir þeim. Og það, að
ég tala um þetta hér, stafar
eingöngu af því, að Vichy-
stjórninni er það Ijóst, að í
hvert skipti, sem franskt skip
fer gegnum Gibraltarsund, sitja
sjómennirnir um tækifæri til
þess að steypa sér í sjóinn og
synda í land.
Þetta er orðið svo algengt, að
um skeið hafa vopnaðir yfir-
menn verið látnir halda vörð á
þiljum uppi og þeim hefir ver-
ið skipað að skjóta þá sjómenn,
sem reyna að flýja á þennan
hátt. Þeir hafa orðið að grípa
til byssunnar. Það er ekki langt
síðan tveir óheppnir sjómenn
voru miskunnarlaust skotnir
fyrir flóttatilraun.
Ég þekkti hugrakkan pilt á
borð við þessa tvo. Hann hafði
Kirkjustíll framtíðarinnar?
Myndin er að kirkju, sem nýlega hefir verið byggð í Cclumus í Indian í Banclaríkjunum.
StíII kiirkjunnar er mjög frábrugödnn hinum gamla rómverska og gotneska kirkjustíl, sem
hefir verið fyrirmynd flestra kirkjubygginga til skamms tíma.
Fléttimi úr faatgelsuiii Hitlers,
ÖREÍN SÚ, sem hér birt-
ist, er eftir franskan
liðsforingja, sem lætur ekki
nafns síns getið. Fangelsin og
fangabúðirnar á Frakklandi
og í Norður-Afríku em full-
ar af stríðsföngum, sem eru
kvaldir þar á allan hugsan-
Legan og óhugsanlegan hátt.
En sumum tekst þó að flýja,
og um þá er rætt í þessari
grein og aðferðimar, sem þeir
nota til þess að komast
undan.
ráðið sig á sk.tp fyrir hálfu öðru
ári í því augnamiði að flýja á
þennan hátt. Seytján sinnum
hafði hann farið um sundið áð-
ur en hann fékk tækifærið.
alþýbuflokksfélags reykjavíkur.
Almennur félagsfuöchir
verður haldinn í Iðnó mánudaginn 9. nóv. og hefst kl.
8Vz e. h. (inngangur frá Vonai'stræti).
Á fundinum fer fram kosning fulltrúa á flokks-
þing'. Dagskrá fundarins nánar auglýst í sunnudags-
blaðinu.
Stjómin.
Augíýsið í Alpýðublaðinu.
þar til öðru vísi verður ákveðið verður Íeigugjald vöru-
bíla í innbæjar akstri, sem hér segir: ^
Dagv;"yta kr. 13,86, með vélsturtum kr. 18,50.
Ef ii:’vmnt kr. 16,99, með véisturtum kr. 21,63.
;r- og heigidagavlnna kr. 20,11, með vélst. kr. 24,75.

VÖRUBÍLASTÖÐIN ÞRÓTTUR.
Þegar tækifærið loksins kom,
kliíraði ham: upp á borðstokk-
inn, e:n þegar hann leit niður á
æðisgenginn sjóinn fór hrollur
um hann. En hann steypti sér
samt.
í annað skipti stukku tveir
menn samtímis fyrir borð.-
Franskur tundurskeytabátur,
sern fylgdi skipinu, setti út bát
þegar í stað. En af hreinni til-
viljun var brezkur togari á
næstu grösum og gerði hið
sama þegar í stað.
Nú varð kappróður um líf og
dauða. Bátarnir komu samtímis
á stað in og náðu sínum mann-
inum hvor. Ekkert orð, ekkert
hljóð, varla augnatillit fór á
milli bátshafnanna, sem fóru
síðan hvor að sínu skipi með
sinn manninn hvor.
Frá því þetta skeði hefir ver-
ið mikil samkeppni milli brezku
varðskípanna í Gibraltarsundi
um mannaveiðar eða rétíara
sagt björgun franskra flótta-
manna úr sjónum.
Mér koma í hug hrakningar
manna, sem flýðu frá Þýzka-
landi. Þeir lögðu af stað frá
Siésíu í janúarmánuði í hol-
lenzkum búningum. Þeir fóru
þvert yfir Þýzkaland, hálfdauð-
ir úr kulda, í kolavögnum. Þeir
fóru um Belgíu í þýzkri her-
ílutningalest. Þar náðust þeir
og voru fluttir í fangelsi, en
sluppu þegar verið var að flytja
þá úr einu fangelsi í annað. Nú
eru þeir réttum megin sundsins.
Norskir sjómenn verðskulda
það, að sérstaklega sé á þá
rninnzt.
Nokkrir Norðmenn, sem voru
í íangabúðum í höfn í Norður-
Afríku, smíðuðu sér bát úr
ýmsu smælki innan fangabúð-
arveggjanna eg siuppu á honum
nótt eina í góðu veðri.
Aðrir norskir sjómenn, sem
voru í Dákar, sluppu á furðu-
legan hátt. Skipið hafði verið
gert ósjófært á þann hátt, að
teknir voru vissar pípur úr vél-
' :mi, sem t gerðu hana óstarf-
hæfa. En einu sinni í mánuði
voru pípurnar settar í — auð-
vitað undir eftirliti — svo að
ha'gt væri að liita vélina og
halda henni frá skemmdum.
Dag einn, þegar svona stóð á,
var eftirlitsmönnunum veittur
ríkulegur miðdegisverður og
veittir sterkir drykkir. Þegar
eftirlitsmennirnir fóru frá
borði, tóku þeir ekki eftir þyí,
að þeir höfðu meðferðis falsk-
ar pípur, sem vélamennimir um
borð höfðu smíðað, áhaldalitlir,
en af því meira hyggjuviti. Af-
leiðingarnar geta menn hugsað
sér.
Þá er að minnast á flótta
flugmannanna.
Italskur herforingi fór frá
Turin til Algier til þess að vera
þar forseti vopnahlésnefndar.
Hann fór í glæsilegum einkenn-
isbúningi ásamt föruneyti sínu
í flugvél. Á flugvellinum í Mai-
son Blanche, nálægt Algier
voru móttökurnar undirbúnar.
Flugvélinni var gefið merki,
hún lækkaði flugið, settist og
nam staðar rétt fyrir framan
móttökunefndina.
Herforinginn kom út í full-
um skrúða ásamt föruneytinu,
og þeir stóðu í röð samkvæmt
venjunni.
Þegar hátíðleikinn stóð sem
hæst, heyrðust skyndilega
drunur í þremur hreyflum.
Fimm ungir flugmenn höfðu
notað tækifærið, meðan kredd-
urnar voru framkvæmdar,
stokkið upp í flugvélina, sem
herforinginn var nýstiginn út
úr og stóð rétt hjá með fylgd-
arliði sínu, sett flugvélina af
stað og renndu nú skeið eftir
vellinum, hófu sig á loft og
flugu burtu.
Þeir höfðu á brott með sér
allt nesti herforingjans, fjaðra-
hattinn hans og öll skjölin frá
ítölsku stjórninni.
Þannig leita menn uppi leið-
ina til frelsisins, stundum
finna þeir hana, en stundum
ekki. Stundum heppnast flótt-
inn, en stundum endar ævin-
týrið hörmulega.
En það er bezt, að menn geri
sér það ljóst, að fyrir hvern
einn, sem kemst undan, eru tíu,
sem nást á flóttanum og mörg
hundruð, sem hafa engin tök á
að flýja.
Lesið fcréfið frá konunni fyrir drengnum ykkar. — Fyr-
irspurn frá utvarpsnotanda um slæma ljósperu. —
Karímaður þakkar Sigrúnu.
EGAR skrifað er um framferði
barna á göfum úti ættu for-
eldrar að iesa það fyrir börnum
sínum. Ég vildi mælast til þess að
þið læsuð bréf fyrir stráknum ykk
ar sem ég birti hér á eftir og töl-
uðuö við hann um efni þess.
KONA SKRIFAR mér þetta eflir
tektarverða bréf: „Ég gekk fram
hjá leikvellinum á Grettisgötunni
fyrir 3 dögum. Þrír smádrengir
voru að leika sér í sandkassa, þeir
voru búnir að byggja hús, bryggj-
ur og báta úr sandinum allt mikil
mannvirki í þeirra augum. Þá sé
ég hvar kemur hópur af stórum
strákum þeir vaða með berserks-
gangi að drengjunum litlu og spörk
uðu og börðu allt niður til grunna.
TVEIR AF ÞEIM LITLU flýðu
strax, en einn sat kyr í kassanum
og hcrfði með hryggð á eyðileggin-
una, spellvirkjuiium þótti ekki nóg
að skemma fyrir drengjunum held-
ur réðist nú sá stærsti á litla dreng
inn, þá gekk ég inn á völlinn og til
þeirra. Þá heldur hann um hálsinn
á drengnum og keyrir hann niður
í sandinn svo andlitið þrýstist of-
an í hann en hinir óþokkarnir
koma með stóra vatnsbyssu og
dæla yfir hann, og enn aðra.
MIG HRYLTT við þessum ófagra
leik, bar sem ég var líka ekki ó-
hrædd um að barnið myndi kafna.
Bað ég þá að hætta og létu þeir
loks að orðum mínum. Vörðurinn
var í skúrnum og vissi ei hvað
fram fór, enda eru þar konur sem
gæta smábarnanna löngu uppgefn-
ar á götudrengjunum sem virðaet
hafa yndi af því að kvelja og striða
smábörnunum og eyðileggja þau
leiktæki sem á leikvöllunum eru.
HVAR ER LÖGREGLAN? Veit
hún ekkert um þetta? Sða finnst
henni þetta bara smámunir einir.
Nei, leikvellirnir eiga að vera frið-
arreitir fyrir litlu börnin sem sum
hver hvergi annarsstaðar eiga sér
leikvang hér í bæ og hvergi er ó-
hult fyrir þau. Vill lögreglan hefj-
ast handa?“
„VILTU EKKI KOMA til Raf-
magnsstjóra fyrir mig eftirfarandi:
og annara líka“, segir „FO“ í bréfi
og heldur áfram: „Ég bý eins og
þú veist við Urðarstíginn. Eg hlusta
allmjög á fréttir í útvarpinu ekki
bara R.vík. heldur einnig útlönd,
enda| hefi ég ágætt viðtæki".
„UNDANFARNA mánuði, all
marga, hefir götuljósið á horninu
á Bragagötu og Urðarstíg valdið
þráleitum truflunum. Þetta hefi ég
hvað eftir annað fullvissað mig am,
þar sem ég, úr glugga mínum, sé
nefnt götuljós og sannfærzt um að
aðaltruflanirnar koma um leið og
nefnt ljós blaktir. Ég hefi oft
hringt til Rafveitunnar og tilkynnt
þetta, en annað hvort er, að ekki
er gjört við þetta eða þá að það
er gjört svo illa að um leið og
fyrsta vindgola kemur þá losnar
nefnd rafmagnspera og veldur
truflunum“.
ÆTLI ÞETTA, úr því það er
svona á þessum stað, geti ekki ver-
ið á sama hátt víðar, og hvað offc
FÁ. á 6. síðu.