Alþýðublaðið - 11.11.1942, Blaðsíða 5

HMcódagiu 11. nóv. 1942.
8
F YRIR löngu siðan dvaldist
ég kvöld nokkurt í París-
arborg. Eg sat inni í vinnustofu
vimar míns, hafði ekkert sér-
stakt fjnrir stafni og vissi ekki,
hfvemig ég sstti að eyða kvöld-
iwuu Vinur minn hallaði sér aft-
ur á bak á legubekk. Báðir vor-
mn við að reykja, hann enskan
’vtedlin.g, en ég aimeríikskan.
Klukkutíma seinna gengum
við út og í þröngu stræti nálægt
Boulevará St. Michel gengum
við inn í skuggalegt kaffihús,
sem var vel þekkt á þeim ár-
um sem griðastaður giæpalýðs
og grunsamlegs hyskis.
Fyrst sáum við ekkert fyrir
tóbaksreyk, en þegar við liöfð-
um vanist rökkrinu inni geng-
um við að litlu borði úti í horni
<og settumst þar. Þarna inni
voru fáeinir grunsamlegir
menn, sem lögreglan hafði eft-
iríit með. Við Ivorum ekki sér-
lega vel klseddir, annars hefðí
búningur okkar og virðulegt. út-
lit ef til vill vakið eftirtekt,
jafnvel grunsemdir og getað
leífct til árekstra.
Við báðum um glös og feng-
um okikur sæti. Flestir voru að
reykja langa vindlinga og
viadla, sem þá voru mjög í
tízku, en ihinir reyktu pípur og
kormrnar vindlinga.
Gegnnm reykinn horfðum
við á andlitin umhverfis okkur.
Su;mr íirukku malurtarbrenhi-
vín og tcttuðu pípur sínar.
Sumir þessara manna voru í
stöðugri lífshættu, en þeir
rejktu eins og ekkert værí um
að vera, enda þótt það mætti
fcúast við hinu ver&ta á ihverri
stundu.
Oft er hægt að ráða skapferli
enanns af því, hveimig haim
reykir.
Kunningi minn btnti mér á
laglegan, ungan mann, um tutt-
ugu og fimm ára að aldri, sem
var ítalskur að útlifi. Maður
þessi var hirðuleysislegur á
svip með vindlingsstúf í munn-
inum. En hann horfði án afláts
á dvmar.
— Lögiægian er á hælunum á
þesisum náanga, sagði kunningi
minn, ítaiska lögreglan. Péra
L . . . . (eigandi kaffihússins)
trúði mér fyrir því hér um
kvöldið. Það er út af morði.
Þetta ' r sérlega grimmur mað-
ur, enda þótt hann líti út eins
og einn af rómversku guðun-
um.
Lagleg stúlka sat við borð
skammt frá cg var að tala við
tvo menn. Hún var taugaóstyrk
<og var alltaf að hrista öskuna
úr vindlingi sínum. Af vindl-
ingnum var rósailmur,
Skyndilega var kallað inn um
dyrnar. Það var ungur maður,
sem hrópaði: — Varið ykkur!
Lögraglan! Svo hljóp hain
fcurtu.
Konan hrópaði fcipp yfir sig:
— Hamingajn góða! Svo stökk
fcún á fætur og fíeygði vindl-
ingnum sínum, en annar karl-
I flugskóla.

s
s
ií
s
s
s
;
$
hafnargarðinn og haföi myndaS
þar ofurlítinn poll.
Þjónninn, sem hafði, ásamt
okkur, flýtt sér á staðinn, starði
á konuna og yppti öxlum. Hon-
um varð ekki annað að orði en
þetta: — Hassinn reykti has-
hish. Þetta er Olga. Svo ýtti
hann við líkinu með fætinum
og bætti við: — Iíún sveik
Hassim meðan hann var á sígl-
ingu. Ekki meira um það. Og
hann yppti öxlum, sneri sér við
og fór.
Slíkt og þvílíkt kei.iur oft
fyrir í hafnarborgum við Mið-
jarðarhaf. Og íbúarnir virðast
orðnir því vanir og láta sér fátt
um finnast.
Eg hefi aldrei, hvorki fyrr
né síðar, séð pípu oins og þá,
sem Hassixn hafði í munninum,
og ekki hefi ég fundið sams-
konar tóbakslykt, án þess ég
minntist um leið hafnargarðs-
ins, sem sólin skein á og líks
konunnar, sam lá þar með
hnífstúngu í hjartastað.
Myndin er frá flugskóla í Bandarikjunum., Á bor'öinu, sem flugmannaefnin sitja í kringúm ?
„V J XT------1. _ •_________~ JTI___1 1___J • • _ •
E
eru eftirlíkingiar af japönskum herskipum. Kennari þeirra er mieð flugvéi í hendónni og er s
að útskýra fyrir þ<eim stsypiárásir á sikip.
eBDileflar endnrminDiagar
O
FTISFAEANDI GKEIN er eftir Clíve liolland blaða-
inaim, sem víða hefir farið og mörgu kynnzt. Greinin
skýjrir irá því, hvernig iyktin af tóbaksreyk geti mitrnt menn
á ýmislegi, sem fyrir þá hefir komið á lífsleiðinni.
maðurinn steig á hann til þess
að slökkva í honum, en stúlk-
an livarf út um leynihurð, sem
var á veggnum, Morðinginn,
sem lögreglan var á hæiunum
á, var líka horfin, cn við höfð-
um ekki séð hahn íara.
Tveimur mínútum seinna
kom lögreglan, en þá voru fugl-
ai-nir flognir. Það er að segja,
þeir fuglar, sem lögreglan var
sérstaklt-ga að leita að þessa
vornótt.
Einn aí lögfeglumönnuniun
þefaði út í loftið.
— Jæja, hún hefir þé veríð
hér, sagði hann. — Vindlingar
Lalotte segja til sín.
En1 Lalptte sjálf var horfin.
Hún hafði srnogið óir netinu í
þetta sinn. Ef til vill stóð hún
* hínum megin við þílið, gægðist
út um rifu, eoa hlustaði á það,
sem fram fór. Hver gat sagt um
það?
Hún gat líka verið komin yf-
ir í næstu götu eða enn þá
lengra burtu. Um það gat eng-
inn sagt.
elöspýtui
Kosta 12
stoHosirlu
a*a
m-
En ég mun aldrei gleyma
lyktinni af vindlingunum henn-
ar.
Fyrir þrjátíu árum síðan var
hægt að finna þessa lykt í kaffi-
húsunum í Stambúl, ef maður
fór yfir hina fögru og fjölförnu
Gaiata Bridge, þar sem Gullna
hornið sefur í sólskini og skugg-
um.
*
STÓRT gufuskip lá við
bryggju í Trieste. Það
hafði komið gegnum skurðinn
og eftir Adriahafi frá hinum
fjarlægari Austurlöndum til
hinnar miklu hafnarborgar
Austurríkis.
Í vínbúð einni við höfnina,
þar sem fjöldi vagn'a stóð fyrir
utan, var þröng manna inni.
Þar voru nokkrir ferðamenn,
sem voru að skoða sig um á-
samt fylgtíarmönnum sínum,
sjórnenn, flaikingar, ég og mað-
ur frá sendiráðinu og stúlkur,
sem vanar eru að rölta niðri við
höfnina, þegar skip eru inni.
Þæ.r voru dökkeygar og sumar
mJög laglegar, sem menn eiga
þó sjaldnast að venjast í hafn-
arborgum.
Sjómaður nokkur, sem var að
réykja einkennilega þefsterkt
og rammt tóbak, sat á stói
skammí frá. Hann var hræði-
legur til augnanna.
Skyhdilega kom s’túlka nokk-
ur in:, i ; \ var vel vaxin cg
mjög falleg. Hún horfði stund-
í arkorh á sjórnanninn og stóð
i sem steini lostin. Svo brá
skyndilega fyrir ótta í augum
I hennar. Svo sneri hún sér
| skyndilega við og lagði á flótta.
Maðuginn stökk á fæt r og
rumdi grimmarlega eins' og dýr.
E'ann fleygði frá sér pípunni
með hinu ramma tóbald í og
pípaiv lenti við fætur mér.
Þjónn, sem kom aðvífandi rétt
í þessu, sieig ofan á pípuna.
Utan af hafnargarðinum
heyrðist óp og því næst löng
stuna, en loksins langdregið
hrygluhljöð, sem þagnaði svo
skyndilega.
Eg og félagi minn stóðum á
fætur og það gerðu fleiri. Uti
á steinlögðum hafnargarðinum,
skammc í burtu, lá stúlkan, sem
flúið hafði út úr kaffihúsinu.
Blóðið vætlaði iir sári, sem hún
hafði fengið rétt fyrir ofan
hjartastað og draup niður á
G minnist fjallshlíðar einn-
ar á Miðjarðarhafsströnd
rétt við ítölsku landamærín.
Einliversstaðar skammt frá uxu
fjólur, sem sendu frá sér Ijúfa
angan rétt við blátt Miðjarðar-
hafið.
Reykurinn úr vindlingnum
mínum sveif upp í loftið og
barst- með hægum vestanvindi.
inn í skóg olíutrjáa.
Eg heyrði bjölluhljóm frá
geitahjörð og sveitastúlka í
stuttu pilsi, sólbennd í andliti,
hjarðkonan, kom í ljós og bauð
mér góðan dag. Svo gekk hún
leiðar sinnar.
Aldrei sé ég vindlingareyk;
liðasl milli trjáa án þess að ég
minnist olíuskógarins við hinu
bláa sæ.
Nauðsynlegt að gefa út aðra utgáfu af Áribókum Ferða-
félagsins. — Um þrófin og kennarama. — Um bækur,
útvarpið og ávexti.
m
er bókaflóðið að byrja.
Næytu vibnr munn koma út
tug-'r bóka. í sambandi ríð |>etta
vil ég minnast á árbækur Ferða-
félags íslands. Þær hafa orðið á-
kaflega vinsælar, jifnvei vinsælli
eu flestar aðrar bæbur. Mjög
margar árbækumar eni algerlega
uppseldar fyrir löugu og órr.ögu-
legt að fá þær, nema ef maður
re'íst á þær hjá fornbóksölum og
þá eru þær seldar fyrir okurverð.
ÉG VIL FASTLEGA mælast til
bess að Ferðafélagið gefi út aðra
útgáfu af árbókunum, sem cru
uppseldar, og haíi upplagið af
næstu árbókum mjög mikið. Ár-
bækurnar gefa okkur einhverja
beztu íslar.dslýsingu, sem við eig-
um völ á, og svona bækur seljast
ár eftir ár. Það er alveg óþarfi
fyrir Ferðaféiagið ;:5 setja sig í
fjárhagsloga erfiðleika við slíka
útgáíú, Hér er um tryggt fyrirtæki
að r.eða. Ferðaféiagiö er og með
árbókum sínum að inna merkilega
þjónusf \ af hencli við þjóðina.
ÉG QKT VABLA hugsað mér
betii eign í bókaskáp en allar
bækur Ferðaféi. Eg skora hér
með eindregið á stjúrn Ferðafélags
ins að hefja cndurútgáfu á öllum
þeim árbókum, sem nú eru upp-
seldar og eru að verða uppseldar.
Þúsundir manna í landinu myndu
fagna því af iieilum liug.
Oó FYBST ÉG er að skrifa um
bækur, e; bezt að birta hér bóka-
bréf frá „Pottbrota-Halli“. Hann
s<ígir: „Það er alltaf hressandi að
kynnast mönnum, sem kunna lag-
| ið á þv£ að vekja umhugeun og
ólgu; já, meíra að segja, sem hafa
máttinn til að gera allt beinlínis
hringlandi vitlaust. Það gátu rit-
höfundamir Vietor Hugo, Emile
Zola og Anatoie France (auk
raargra annarra, auðvitað). Og það
getur Upton Sinclair.“
„AÐEINS FJÚRAR af bóka-
fjölda þessa ameríkska baráitu-
höfundar hafa verið þýddar á ís-
lenzku. Fyrir mörgum árum kom
sagan „Á refilstigum“ og þótti ekki
fögur. Síðan komu „Smiöur er ég
nefndur“, ,,Þúsundáraríkið“ og
sagan um stríðið á Spúni. Það
verður ekki hjá því komizt að
undrast siíka íátækt. Eihkum verC-
ur að áieljú, að eigi skuii enn hafa
verið þýdcíar bækurnar „The Brass
Cheek", „The Goose-Step“ og
„King Coal“.. Aukvþess má nefna
sögurnar um oliuna og dómsmcrö-
ín á Sacco og Vanzetti. Vill ekfei
eíiihver góður, sannieiksunnandi
c^g rifrildiseiskur maður taka fyrir
að þýöa bækúr Sinclairs? Honum
munu eflaust útgefendur bjóðast,
þegar handritin eru fukbúin."
„EN SVO ERU TIL fleiri rit-
höfundav, sem gaman væri að
kynnast nánar á íslenzku en verið
hefir. Kvað segja menn t. d una
H. G. Vfells? Hann er nú raunar
taisvert ólíkur Upton Sinclair. En
það er ekki nema betra. Fjöl-
breytnin er dís ánægjunnar. Wells
befir skrifað ikáldsögu um styrj-
öld í ioftinu, og aðra um hlægilega
halastjörnu. Hvorug er enn til á ís-
lenzku. Og er eiginlega nokkuð til
á islenzku eftir Emile Zola, nema
Frh. á 6. síðu.