Alþýðublaðið - 14.11.1942, Blaðsíða 4

ALPYÐU6LAÐ1D
Elning ríkir i Alpýðnsambandinn.
........
Ætla bommúnistar að spllla benml með
ofstækisfullum ffiobbsárððri ?i
bera einingu verkalý ðssamtak- Meðlimir Alþýðusaanbandsins
4
f^ljrífðnbldKð
Útgeíamdi: AlþýVJaflokkurlnii.
Ritstjóri: Steíán Pjetarsson.
Ritstjórn og afgreiSsla í Al-
’oýSuhúsinu við Hverfisgötu.
Simar ritstjómar: 49Q1 og
4902.
Símar afgreiöslu: 4900 og
4906.
Verð í lausasölu 30 aura.
Alþýðuprentsmiðjan hA
Leið Alifðnflekks-
ins — annars hrnn.
' ! K----------- |Cil«!ÍIÍ
AÐ var mjog athyglisverð
játning, sem heildsalablað-
ið Vísir birti í aðalritstjómar-
grein sinni í fyrradag um þýð-
ingu 'húsaleigulagansna í bar-
áttunni gegn dýrtíðinni. Vísir
sagði: Húsaleigulögin eru ein
sterkasta stoðin gegn floði dýr-
•tíðarinnar, og þau sýna for-
ráðamönnum þjóðarinnar
Jivernig hefði átt að fara með
önnur stórmál til að hindra
verðbólguna."
Þetta er alveg rétt. Ef svip-
aðar ráðstafanir hefðu verið
gerðar á öðrum sviðum verð-
lagsins og gerðar voru á sviði
húsaleigunpar, þá væri ástand-
ið nú allt annað hér og enginn
hefði ástæðu til að óttast stöðv-
un fratmleiðslunnax og hrun
atvinnuvegainna eins og hinir
framsýnni menn sjá nú fram á,
ef ekki tekst að stöðva flóð
veröbólgunnar á síðustu stundu.
En það er öðru nær, en að sú
ábyrgðartilfinning og fyrir-
hyggja hafi verið ríkjandi í
stjórn landsins síðustu árin. Það
er aðeins húsaleigan, sem haldið
hefir verið niðri —- vegna þess,
að hún heyrði undir það ráðu-
neyti, sem Alþýðuflokkurinn
fór með í þjóðstjórninni, félags-
málaráðuneytið. Hinir flokkarn-
ir svikust algerlega um að fram-
fkvæma þá dýrtíðarlöggjöf al-
þingis, sem þeim bar. Því er nú
fcomið sem komið er. Og hvern-
ig halda menn svo að ástandið
hefði verið nú, — hvað halda
memi að visitalan væri orðin há,
ef ráðherra Alþýðuflokksins í
þjóostjóminni hefði ekki haldið
hússleigunni niðri með húsa-
leigulögunum? Hér væri þá fyr-
ir löngu allt komið í strand.
Þetta viðurkennir Vísir nú.
„Dýrtíðin myndi nú orðin ó-
bærileg hér í bænum,“ skrifar
hann, „ef húsaleigan hefði
hækkað á sama hátt og mjólk-
in.“ En er ekki nokkuð seint,
að viöurkenna það nú, hvernig
hinir flokkarnir hefðu átt að
haga sér í dýrtíðarmálunum • til
þess að firra þjóðina fári dýr-
tíðarrnnar? Þó að Alþýðuflokk-
urinn gæti ekki ráðið dýrtíðar-
ráðstöfunum þjóðstjórnarinnar
nema aðeins á sviði húsaleigunn-
ar, því eina sviði verðlagsins í
landinu, sem undir hans ráðu-
meyti heyrði, þá 'benti hann þó
strax í upphafi dýrtíðarinnar á
örugg ráð til þess a?j koma í veg
fyrir verðbólguna einnig • á
öðrurn sviðum. Hann stakk upp
á þv haustið 1940, að taka
str’ðsj róðann úr umferð strax
vi') t ppsprettuna, með því að
leggja útflutningsgjald á ísfisk-
söluirnar til Englands og verja
því tii bess að verðbæta afurðir
landbúnaðarins á innanlands-
markaðiíium til þess að hægt
vær' að halda útsöluverði þeirra
inna:i hæfilegra takmarka. En
þetta vildu hvorki Sjálfstæðis-
flokJkurinn né Framsóknarf lokk-
urinn fallast á. Hinn fyrrnefndi
vegna 'þess, að aðalmáttanstólp-
ar hans, stríðsgróðamennimir,
ÞAÐ er sagt að mikil gleði
verði á himnum yfir ein-
um syndugum, sem bætix ráð
•sitt. Sama ætti að 'gilda hér á
jarðríki, og nú ætti að vera
mifci.il fögnuður í verkalýðsfé-
lögunum yfir kommúnistum,
sem segjast vera búnir að bæta
ráð sitt og ekkert vilja annað
fremur, en einingu verkalýðs-
ins.
Allir eitt er dagskipan þeirra!
Þetta eru falleg orð en hver-
nig er með efndirnar? Er sagan
enn að endurtaka sig?
Þeir hlupu á brott úr Alþýðu-
sambandinu 1930 og stofnuöu
kommúnistaflokkinn. .
Þeir stjórnuðu Verkalýðssam-
bandi Norðurlands, í samkeppni
við Alþýðusaanbandið. Það átti
að verða verkalýðnum hið bitra
vopn, sem kommúnistar sögðu
að AÍþýðusambandið væri ekki.
En hvemig sem kommúnistam-
ir brýndu hrakaði þeirra eigisn
verkalýðssambandi, það veslað-
ist upp og dó í höndunum á
þeim, en á sama tíma efldist
Alþýðusambandið undir stjóm
Alþýðuflokksmanna
Hvert félagið á fætur öðru
yfirgaf samband. kommúnista
og þaiu, sem ekki vom nógu
fljót að því, að fá sér aðra for-
ystu, lognuðust útaf undir
stjórn kommúnista. Alþýðu-
sambandið var síðan kvatt á
vettvang til að endurreisa hin
blómlegu félög, sem kommún-
istar höfðu kæft undir sér.
Þessi saga er þess verð að
hún sé rifjuð upp, því hún er
mjög ilærdömsrík fyrir verka-
lýðssamtökin. Hún gerðist á
næstu árum, eftir að koimmún-
istar hlupu brott úr Alþýðu-
flokknum og sögðust ætla að
yfirtaka það hlutverk hans, að
berjast fyrir bættum kjörum
verkalýðsins.
Alþýðusambandið stóð af sér
alla storma, en Verkalýðsam-
band Norðurlands fauk, eins og
biðukolla. Kommúnistum
hafði mistekist að kljúfa Al-
þýðusambandið utan frá. Þegar
það mistókst algerlega létu þeir
sína menn fara iiui í Alþýðu-
sambandið til þess að reyna að
kljúfa það innan frá.
Síðan buðu þeir Alþýðu-
flokknum upp á samvinnu, sem
strandaði á afstöðunni til Rúss-
lands, Héðinn Valdmarsson
klauf Alþýðuflokinn og gekk
kommúnistum á hönd. Þeir
stofnuðu í félagi nýjan flokk,
•sem þeir nefndu „Sameining-
arflokk Alþýðu (socialistaflokk-
inn)“
K'ommúnistaflokkurinnn var
í orði 'kveðnu lagður niður, til
þess að biekkja alþýðuna.. Héð-
inn f ærði koanmúnistum í
heimanmund digran olíusjóð
úr bretaverzluninni og verka-
mannafélagig „Dagsbrún“ út úr
Alþýðusamband inu.
Enn sögðust komimúnistar
vildu fá að halda stríðsgróðan- :
urn sem oninnst skertum; hinn *
síðarnefndi vegna þess, að hann
vildi fá að sprengja upp afurða-
veröið á kostnað bæjanna og
I auptúnanna. Og nú sjá menn
afleiSingamar.
*
En væri nú ekkiráð, að reyna,
þótt seint sé, að spyrna við fót-
nm og fara nú loksins inn á þá
braut, sem Alþýðuflokurinn
hefir alltaf bsnt á? Það er að
vísu augljóst, að nú þarf miklu
róttækari ráðstafanir, en á var
bent haustið 1940, ef takast á
að komia í veg fyrir hrunið. Það
arma fyrir brjósti. Þeir höfðu
fengið íhaldið í lið með sér, til
þess að sprengja Dagsbrún út
úr Alþýðusambandinu og síðan
náðu þeir Hlíf, á sama hátt og
með a'ðstoð fjandmanna verka-
lýðssamtakanna. Þessi félög
höfðu verið álitin kjarni Al-
þýðusambandsins. Sjálfstæðis-
flokkurinn var kominn í banda
lag við kommúnistaflokkinn í
baráttu hans gegn Alþýðusam-
bandinu. Þessir flokkar voru
sterkir ,þegar þeir stóðu saman
með þennan styrkleika, hinn
digra olíusjóð, dugnað Héðins
o.p- umráðin yfir Dagsbrún og
Hlíf, þóttust 'þeir hafa ráð Al-
þýðuisambandsins í hendi sér.
Og til þess að sýna styrkleika
sinn stofnuðu þeir hið svo-
nefnda „Vamarbandalag.“ Þeir
réðu ,,bandalaginu“ ungan
efnil-ega hagfræðing fyrir fram-
'kvæmdastjóra og astluðu á
skömmum tíma að ganga að Al-
þýðusambandinu dauðu.
En hvernig fór? Hið vold-
uga „Varnabandalag11 fór sömu
leið og Verkalýðssam'band
Norðurlands, Það fékk hægt
andlát undir forystu kommún-
ista, þrátt fyrir hinn stóra
heimanmund Héðins.
Alþýðusambandið hélt hins-
vegar áfram að vaxa, og að
vera félögum sínum bæði sverð
og skjöldur.
Dagsbrún og Hlíf leituðu aft-
ur í skjól Alþýðusambandsins
og þrátt fyrir það, sem á undan
var gengið var Dagsbrún veitt
móttaka á ný, en inntaka Hlíf-
ar 'bíður sambandsþings.
stofnuðu Alþýðuflokkinn 1916
og var 'hann eftir þeirra eigin
vilja og samþykiktum í einni og
sömu samtakadeild: Alþýðu-
sambandinu. Þetta færðu komm
únistar fram, sem afsökun fyrir
hinum stöðugu árásum sínum
á Alþýðusambandið. Nú, þegar
þessu hefir verið breytt, er
engin slík afsökun fyrir hendi,
handa kommúnistum, til þess
ag gera árásir, utan samtak-
anna, á löglega kosna stjórn Al-
þýðusambandsins.
Undir hinni öruggu foxystu
og framkvæmdarstjóm Alþýðu-
sambandsins hafa á þessu ári
fengi'st ahnennari kjarabætur,
■um allt land en nokkru sinni
áður, verkalýðinum til handa.
Grurmkaup hefir verið stór-
•hækkað, vinnudagur styttur,
I káupgjald samræmt og ýmsar
kjárabætur fengizt fyiir for-
göngu Alþýðusambandsiras. Hin
stærri félög hafa fengið þaðan
stöðu'ga hvatningu og hin minni
félög styrk samtakanna. Bar-
áttan hefir innan fólaganna
verið' háð í fullri einingu og
j bróðerni. Á þennan hátt hefir
i raáost nær ótrúlegur árangur.
nægir ckke.rt minna nú, en full-
komin yfirráð hins opinbera
bæði yfir útflutningi og inn-
flutningi — ilandsverzlun í
einni eða annarri mynd, sam-
fara þeim ráðstöfunum til þess
að lækka útsöluverð innlendra
afurða, er áður hefir verið talað
um. Þetta hefir Alþýðuflokkur
inn líka gert að krcíu sinrai í
iþeim tillögum til lausnar vanda-
málanna, sem hann lagði fyrir
þjóðiraa í kosningunum. Það er
engin leið önnur út úr ógöngun-
um. Verði hún ekki farin og
fairitn raú 'þegax, þá er ekkert
fram uradan annað en hruraið.
eru ánægðir, með það, sem
feragizt hefir, en þó er þeim ljóst
að veí þarf að vera á verði til
þess að ekki verði gengið á
þeirra hlut í dýrtíðarkapphlup-
inu og þeirri kreppu, sem fram-
undan er.
Eining hefir skapast undir
þeirri stjóm, sem nú fer með
völd jí Alþýðusambandinu. Það
er véfkalýðnum lífsnauðsyn að
láta ekki simdrungu rjúfa fylk-
ingarnar á ný. Kommúnistar
hampa þessu stöð'U'gt í orði, en
hvernig er framkoma þeirra í
verki?
Hún er þamiig að nær stapp-
ar fullum fjandskap í garð Ál-
þýðusambandsins.
Þegar verst stóð á með samn-
inga Sj ómannaf élagsins, hófu
þeir árásir á hinn vinsæla for-
mann þess og forseta Alþýðu-
sambandsiras Sigurjón Á. Olafs-
son, og þegar setuliðsstjórnin
svift’i verkalýðraum samnings-
rétti, með því að gefa út taxta,
lagði stjóm Dagsbrúnar bless-
un sína yfir það, í stað þess að
unnar séu að gera sér leik til
þess að vekja gremju mjólkur-
neytenda og valda þeim óþæg-
indum. Mjög ákveðnar óánægj'ú
raddir eru nú uppi vegna þessa
hneykslis, bæði meðal almenn-
ings og í blöðum bæjarins.
Morgimblaðið segir í forystu-
gre in í gær:
„Frá því fyrsta, að Mjólkursam-
salaa tók til starfa, hafa aðalerfið-
leikamir legið í því, að finna
markað fyrir nýmjólkina. Var
íengst af svo, að nálega tveir-
þriðju hlutar mjólkurmagnsins á
verðlagssvæðinu fór í vinnslu og
rýrði það mjög afkomuna hjá bæn
um. Vafalaust á þjösnaleg og stirf
in stjórn Mjólkursamsölunnar
mikla sök á því, að ekki tókst að
ná meiri markaði fyrir nýmjólk-
ina.
E nhin síðari ár hefir verið hægt
að selja mestan hluta mjólkurinn-
ar sem neyzlumjólk. Orsökin er
samt ekki batnandi skipulag á
sölunni. og þ. a. 1. aukin mjólkur-
neyzla aimennings í bænum held-
ur er það ,,ástandið“ margumtal-
aða, sem breytingunni hefir vald-
ið. Er því hrett við, að allt falli í
saöia fai'ið aftur, þegar venjulegir
tímar skapast að nýju.
Útsöluverð mjólkurinnar er nú
orðið mjög hátt. Ætti því af-
koma bænda að geta verið góð,
meðan hægt er að selja allt mjólk-
urmagnið sem neyzlumjólk.
En þá skeður það undarlega, að
mjólkin fæst ekki á markaðinn.
Hefir mikil mjólkurekla verið hér
í taænum undanfarið og er enn.
Msnn héldu, að þetta væri venju
legt ástríðufyrirbrigði og þetta
.myndi brátt lagast. En svo er
ekki. Framkvæmdarstjórar Mjólk
ursaiTjjeölunnar gefa þá skýringu á
mjéiÉúreklunni, að mjólkin fáist
ekki flutt á markaðinn! Flóabúið
verOi að rinna úr talaverðu af
Laugardagur 14. nóvember 1942
sameinast stjóm Alþýðusam-
i bandsins í kxöftugum mótmæl-
mn. Þessi saga verður ekki
rakin hér nánar að sinni, en
hörmulegt er til þess að vita
að þrátt fyrir þá einingu sem
nú ríkir í verkalýðsfélögunum
yfirleitt um land allt innan Al-
þýðusambandsins, hafa komm-
únistai hagað sér eins og þeir
Uaruj aq| 'gþlma við pólitíska
íj andmenn, þegar Alþýðúsam-
bandið var annarsvegar. Jafn-
vel eftir að Dagsbrún var á ný
tekin í Alþýðusambandið, hafa
þeir iátið félagsstjómina haga
sér, eins og meðan félagið var
utan Alþýðusamhandsins og í
fjandskap við það. Þetta hvorki
á, raé má, lengur svo til ganga
og ef kommúnistar meina eitt-
hvað með hinu stöðuga sam-
einingar hjali sínu, annað en
að komast inn í verkalýðssam-
tökin, til þess • að sundra þeim.
innan- frJ á sama hátt og þeir
gerðu hér fyrr á 'árum, þá verða
þeir að láta þessa bardagaað-
ferð niður falla og hegða sér
eins og áðrir meðlimir Alþýðu-
sambandsins, eftir lögum þess
og reglum, Þá fyrst væri. fyrir
alvöru hægt að fagna því, að
þeir bafi, að þessu leyti, bætt
,ráð sitt.
Við lifum á alvörutímum og
fyrst tekist hefir að sameina
verkalýðsfélögin í Alþýðusam-
bandinu er óverjandi ábyrgðar-
Xeysi af kommúnistum að halda
uppi flo’cksdeilum um sam-
bandið. 1,1
Það er Kaupfélag Árnesinga,
sem hefir tekið að sér að flytja
alla nijólk Flóabúsins hingað á
maxkaðinn. Það þyrfti ca. einn
bíl til þess að hægt væri að koma
allri mjólkinni á markaðinn dag-
lega. Aldrei hefir verið gerð
minnsta tilraun til þess, að fá
leigubíl í þessa flutninga, en bLlar
hafa alltaf verið fáanlegir hér í
bænum,“
*
Stuðningsmenn ríkisstjómar-
innar reyna eftir megni að verja
bað, að alls konar glystærmngur
og óþarfi er fluttur inn í iandið,
þegar auðsætt virðist að verja
skipsrúminu eingöngu til flutn-
ing-a nauðsynjavöru. Vísir segir
í 'gær:
, „Það, sem nú er helzt fundið
ríkisstjórninrii til foráttu, er, að
allskyns óþarfa varningur hafi
verið fluttur inn í landið og skip-
rúmi eyv.t að þarflausu undir þann
flutning. Vita þessir menn þó
mæta vel, að hér er farið með
rangt mál og ósatt og að það get-
ur engum gert gagn en nokkurt
ógagn, að svo miklu leyti, sem
þjóðir þær, sém vi/5 eigum undir
£1 Lgg að sækja hjá, kunna að taka
slíkt fleipur a!varleg!a. Sannleik-
urinn er sá, aj3 nauðsynjavörur
cinar munu hafa verið fluttar
hingað til lands frá Vesturheimi,
en eitthvað kann að hafa slreðst
af éþarfí' varningi . frá Englándi,
enda er vi,að, að þaðan fáum viö
fátt; af nauðsynjavarningi e ns og
nú standa sakir, og er þa.i ofur-
eðlilegt. Hitt kann að vera, a j
nokk.ru leyti rétt, að á fyrsta ár-
um styrjaldarinnar Iiafi eitthvað
verið flui.t inn af glysvarningi,
I sem "nn rriun að nokkru vera ó-
selduc, og verður t. d. settur á
jólamarkaomn, þegar þar að kem
ur. Þetta eru birgðir frá fyrri
árum, og má enginn láta blekkjast
af því þótt slíkur varningur sé
ekki að fullu upp 9eldur.“
Dottur Vm í ug, aö ahnenn-.
Frb. A 6. «ðu.
Áður hafði Alþýðuflokkurinn
breytt skipulagi Alþýðusam-
bandsinls. Verkalýðsfélögin
lega hefir verið skellt á, bætist
,nú það hneyfcsli, að 'bærinn er
mjóJfcurlítill, og virðist svo sem
forstöðumenn Mjólkursamsöl-