Alþýðublaðið - 18.11.1942, Blaðsíða 7
Mi&viktidagur 18. nóv. 1942.
ALÞVÐUBLADIÐ
Bærinn ífdag.
Alftinni i gær
Næturlæknir er Kristbjöm
Tryggvason, Skólavörðustíg 33,
síxni 2581.
Næturvörður er í Reykjavíkur-
Apóteki.
Annað íbúðarhúsið
á Möðrudal á Fjöllum brann til
kaldra kola aðfaranótt 4. þ. m. Þá
brann og fjós og hlaða og brunnu
þrír nautgripir inni. Fólk bjargað
ist með haumindum út og sama
og engu var bjargað af innan-
stokksmunum. í húsinu bjó Vil-
hjálmur Jónsson, kona hans og 4
böm þeirra.
Kvenfélag
frjálslynda safnaðarins ætlar að
halda hlutaveltu n.k. sunnudag. —
Er þegar byrjáð áð safna munum
á hlutaveltuna. Formaður hluta-
veltunefndar er fr. Guðrún Ei-
ríksdóttir, Thorvaldsensstræti 6.
Hjónaband.
S.l. laugardag voru gefin sam-
an í hjónaband af sr. Fr. Hallgríms
syni ungfrú Kristrún Jónsdóttir,
Spít. 6 og Valdimar Lárusson, bif-
reiðarstjóri, sama stað.
Gjafir
til dvalarheimilis aldraðra sjó-
manna: Frá laxveiðimönnum á
hjara heims 438,25. Skipverjar Ms.
Laxfoss 310. Frá Sjómannadegin-
um, Hólmavík 1300. Skipverjar
Haúkanesi 2500. Sig. Magnússon,
skósm., Hafnarfirði 25. Skipv. og
eig. Mb. Árni Árnason, Gerðum,
1000. Skipverjar á eftirtöldum
mótorbátum: Vísir TH 59, kr. 272,
Sæfinnur, Norðfirði, kr. 500, Ms.
Búðaklettur, Hafnarfirði, kr. 480,
M.b. Fiskaklettur, Hafnarfirði, kr.
280. Minningargjöf um Þorgrím
Sveinsson, skipstj. frá ekkju hans,
kr. 100. Alls hafa safnast 174,456,-
25. — Kærar þakkir. Björn Ólafs.
— Félagslif —
K. F. U. M. ©g K.
Samkomurniar 'halda áfram á
hverju kvöldi.
í kvöld kl. 8V2 talar Ólafur
Ólafsson, kristniboði. — Söng-
ur og hlióðfærasláttur.
Allir velkomnir!
\
Aímælisfagnaður st. Einingin
nr. 14 verður í dag í Góðtempl-
arahúsinu.
1. 'Fundur stundvíslega kl. 8. .
2. Kaffisiamsæti kl_ 9 Vá.
Skemmtiatriði:
a. Ávarp: Friðrik Á. Brekk-
an, rithöfundur.
b. Börn úr „Bólskinsdeild-
inni“ syngja einsöng og
leika undir á strengja-
hljóðfæri.
c. Þorsteinn Jósefsson rit-
höfundúr les sögu.
d. , .Klin g-Klahg-kvintott-
inn“ syngur.
e JDANS, 1 (G.T.H.-hljóm-
sveitin).
Aðgöngumiða verður að vitja
í Góðtemplarahúsið í dag, —
Einingarfélgar kl. 4—7, — utan
stúku kl. 6—8. — Nefndin.
FREYJU-fundur íkvöld kl. 9
(ekki 8V2). Áríðandi að félagar
fjÖlmenni, því auk venjulegra
fundarstarfa og kosninga, verð-
ur tekinn. nánari ákvörðun um
afmælishald stúkunnar, sem
frestað var í vor, (15 ára af-
nræ-li). Mætið öll að forfaila-
lausu, og atundvíslega kl. 9.
Æðstitemplar.
Frh. af 2. síðu.
una í Ólafsvík í Snæfellsness-
og Hnappadalssýslu:
1. Á kosningadaginn -átti ég
leið til Kristínar Oliversdóttur,
og átti þá við hana eftirfararídi
viðtal: Ég spurði hana hvort
hún ætlaði ekki að kjósa, og
hvem hún ætlaði að kjósa.
Sagði hún mér þá að Vilhelm
Steinsen hefði gefið sér 30,00
kr. og beðið sig um að kjósa
Gunnar Thoroddsen, og hefði
hún lofað því. Þetta sagðist hún
ekki geta svikið ur því að hún
væri búin að taka við pening-
unum.
2. Kjartan Þorsteinsson í Ól-
afsvík skýrði mér frá eftirfar-
andi: Á kjördegi kvaðst hann
hafa látið þau orð falla, að
hann myndi ekki kjósa fyrr en
hann hefði fengið vín. Var þar
nærstaddur Vilhelm Steinsen.
Kallaði hann þá á Kjartan og
bað hann að koma með sér.
Fóru þeir svo þangað, sem
Steinsen hélt til, og tók hann
þar upp fulla flösku af víni.
Kvaðst Kjartan hafa sagt hon-
um, að hann mundi ekki kjósa
Gunnar Thoroddsen. Sagði
St^insen að bað yrði að hafa
þaS, hann gæfi honum vín íyrir
pví, þótt það kæmi sér betur
að hann kysi Gunnar.
3. Á fulltrúafundi, sem hald-
inn var í Útgörðum í Ólafsvík
sunnudaginn 11. okt. 1942, lét
Eliníus Jónsson kaupfélags-
stjóri þessi orð falla: „Ef ein-
hver minna flokksmanna veit
af einhverju fólki, sem hann
vill gleðja núna fyrir kosning-
arnar, þá má hann vitja um
peninga til mín.“ Þessi ummæli
hans heyrðu Gurtnar Thorodd-
sen, Sigurður Tómasson, Óskar
Clausen, Sveinn Skúlason,
Magnús Kristjánsson, Sigþór
Pétursson og margir fleiri, á-
samt undirrituðum.
4. Nokkru fyrir kosningar var
ég staddur í verzlun Kaupfélags
Olafsvíkur. Var þar einnig
staddur Eliníus Jónsson, og
sagði hann þá eftirfarandi: „Ef
Bjarni Bjarnason kemst að við
.haustkosningarnar, þá geri ég
þá kröfu til atvinnumálaráð-
herra, að hann víki verkstjóra
Stefáni Kristjánssyni frá starfi
við vegagerð ríkisins, þar sem
ég álít ekki rétt, að svo sterkur
andstæðingur Sjálfstæðisflokks
ins og hann er, hafi svo sterka
aðstöðu hér til andstöðu við
flokkinn.“
5. Nokkru íyrir kosningar var
ég staddur inni á skrifstofu
Ilraðfrystihúss Ólafsvíkur, á-
samt Gunnari Thoroddsen og
forstjóra Sigurði Jóhannssyni.
Þá gekk þar fram hjá Þórarinn
Guðmundsson, og sagði þá Sig-
urður, að þessi maður hefði
alltaf fylgt Sjálfstæðisflokkn-
um, en nú væri einhver óá-
nægja í honum, en það hefði
alltaf verið venja fyrir kosning-
ar að rétta honum 50,00 krón-
ur, og væri rétt að Gunnar gerði
það líka. Gekk þá Gunnar út úr
skrifstofunni og kallaði á Þórar-
in, átti nokkur orðaskipti við
hann og rétti honum 50,00 krón-
ur. Horfði ég á þetta.
Fleira hefi ég ekki séð sjálf-
ur, en á kosnirtgadaginn veitti
ég því athygli, að ýmsir menn
fóru bæði fyrir-eg eftir að þeir
voru búnir að kjósa inn á skrif-
stofu Hraðfrystihússins, sátu
þar nokkra stund og komu svo
ölvaðir út. Tveimur dögum ,
fyrir kósningarnar hafði ég
einnig veitt því athygli, að Sig-
urður Jóhannsson hafði fengið
kr. sa með áfengi úr Reykjavík,
00 munu hafa verið 50—60
flöskur í kassanum, og voru
engir verðmiðar á flöskunum.
Reykjavík, 14. nóv. 1942.
Kristján Jensson.“
Gunnar Thoroddsen tók til
máls að lokinni ræðu Skúla, og
spurði hann að því, — hvort
Guðmundsson að því, hvort
bréf þetta hefði verið stílað til
alþingis eða til Tímans eða
Skúla Guðmundssonar sjálfs.
„Vill háttvirtur þingmaður ekki
gera svo vel að sýna mér bréf-
ið?“ sagði Gunnar. Skúli varð
við þeim tilmælum og kvað
Gunnar, eftir að hann hat'ði
skoðað það, ekki hægt að sjá,
hverjum bréfið hefði verið sent.
„Bréfið hefir því vafalaust ver-
ið sent Tímanum, eins og fleira
því líkt..“
Gunnar kvað þessa ásökun
minnihlutans komna fram
vegna sárrar gremju Framsókn-
ar út af því að missa þingsætið
í Snæfellsnessýslu. Kvað harín
Framsóknarmenn hafa mörgu
logið um, að Sjálfstæðismenn
hefðu mútað Snæfellingum með
brennivíni, síldarmjöli og pen-
ingum. „Eirí gömul kona átti að
hafa fengið Passíusálmana að
gjöf frá Sjálfstæðisflokknum."
„Allt er þetta ósannað mál,“
sagði Gunnar, „og engin kæra
hefir borizt út af kosningunni.
F r a ras ö au m a ð u i' hefði aldrei *
misboðið virðirigu alþingis á
þennan hátt, ef hann hefði
þekkt bréfritarann.“
Síðan lagði Gunnar til, að
kjörbréf sitt yrði samþykkt, en
frekari rannsókn yrði látin
fram fara í málinu.
Skúli svaraði Gunnari og
kvaðst enga ástæðu hafa gefið
til þess, að ráðizt væri persónu-
lega á sig og flokk sinn. En úr
því að Gunnar hefði minnzt á
síldarmjöl, væri rétt að rann-
saka síldarmjölssendingar í
Snæfellsnessýslu nánar.
„Klögnmálin ganga
á vixl.“
Þá tók til máls Jónas Jónsson
og talaði lengi og deildi fast á
Sjálístæðisflokkinn fyrir óheið-
arleika í kosningabaráttu, bæði
fyrr og . síðar." Hann kallaði
Gunnar Thoroddsen aldrei í
ræðu sinni þingmann Snæfell-
inga, heldur „frambjóðanda
Sjálfstæðisflokksins á Sngefells-
nesi“.
Jónas sagði, að bréfritarinn
væri síður en svo Framsóknar-
maður, heldur hefði hann verið
Sjálfstæðismaður í mörg ár, og
fengið bíl hjá Jakob Möller í
sumar („eins og Sveinbjörn
Högnason og Páll Zóphónías-
son“ kallaði Ólafur Thors)
Jónas taldi Sjálfstæðismenn
hafa innleitt þetta mútuskraf í
kosningum hér á landi, en
aldrei hefði neitt þess háttar
sannazt á Framsókn.
Ólafur Thors svaraði Jónasi.
Sagði hann, að hér hefði talað
sá gamli Jónas Jónsson, sem
hann hefði átt í höggi við fyrir
nokkrum árum, en ekki sá Jón-
as, „sem ég hefi talað við í bróð-
erni og borið virðingu fyrir upp
á síðkastið11. Ólafur sagði al-
þingi ósamboðið að deila um
slík mál.
Nú var orðið svo áliðið»dags,
að aldursforseti taldi rétt að
fresta fundi. Var enginn fund-
ur haldinn eftir það í .gærkv.
og kosning forseta fórst fyrir,
þó að búið væri að gera ráð
fyrir, að hún færi fram í gær.
Hraðfrystihúsio.
Frh. af 2. síðu.
dal, Hafsteinn Bergþórsson,
Reykjavík, Sigurður Ágústsson,
Stykkishólmi og Guðmundur
Einarsson, Stokkseyri.
í skipulagsnefnd eru: Huxley
Ólafsson, Keflavík, Sverrir Júl-
íusson, Keflavík, Einar Guð-
finnsson, Bolungavík, Eysteinn
Bjarnason, Sauðárkróki og
Kristján Árnason, Bíldudal.
Nefndir þessar munu skila
störfum í dag.
7
Þríburar.
Mrs. Sigfried Buchmayr kona amerísks skíðakennara sést
hér á fnyndinni ásamt þríburum, sem hún eignaðist
voru það allt drengir.
Hrafnkatla.
Frh. af 2. síðu.
anum, að sagan sé með örfáum
undantekningum prentuð sam-
kvæmt útgáfu Konráðs Gísla-
sonar, Kaupmannahöfn 1847,-
Kærðu, Einar Ragnar og
Stefán, kostuðu útgáfuna sáu
um hina fjárhagslegu hlið út-
gáfimnar og sölu bókarinnar.
Kærði, Halldór Kiljan Laxness,
bjó hókina undir prentun. Hann
færði söguna til nútíma staf-
setningar og samdi formála
bókarinnar. Kveður hann enga
breytingu hafa verið gerða á
bókinni við útgáfu þessa, nema
á stafsetn. og nafni sögunnar.
Ef einhver ágóði yrði á útgáfu
þessari skyldi hann renna í
sjóð til verndar andlegu frelsi
íslenskra rithöfunda. Kærði H.
K. L. hefir enga þóknun fengið
fyrir störf sín við útgáfuna og
er það talið óumsamið hvort
hann fái nokkra þóknun, en
hann hefir skýrt svo frá, að ef
hann fái einhverja þóknun
skuli hún renna í nefndan sjóð.
Um aldur Hrafnkelssögu Freys
goða er álit fræðimanna, sem
kunnugt er að rannsakað hafi
það atriði, á þá lund, að nægja
þykir að leggja það til grund-
vallar í máli þessu að hún sé
samin fyrir 1400. Kenslum.ráðu-
neytið veitti eigi leyfi til út-
gáfu þessarar, enda var ekki
um það sótt.
Hinir kærðu hafa því með
útgáfu bókarinnar hrotið gegn
áikvæðum 2. greinar laga nr.
127 1941.
Eigi verður hins vegar tal-
ið að á ritinu hafi í útgáfu þess
verig gerðar neinar þær breyt-
ingar, er varði við 1. gr.
nefndra laga.
Af hálfu hinna kærðu er því
haldið fram að lög nr. 127 1941
brjþti í bága við ákvæði stjórn-
arskrárinnar um prentfrelsi og
séu brot gegn lögunum því
refsilaus. Á þetta verður ekki
fallizt. Réttur manna samkv.
stjórnarskránni til birtingar á
prenti er takmarkaður á ýmsa
ih^nd^ meðial anruars af þeim
reglum, sem á hverjum tíma
gilda um eignarrétt á ritverk-
um og um útgáfurétt. En slík-
ar reglur er almenna löggjafan-
um ætlað að setja. Sé brotið
gegn gildandi réttarreglum á
þessu sviði, verður 'hlutaðeigr
andi, samkvæmt ákvæðum
stjórnarskrárinjnar að sæta
ábyrgð fyrir dómi. Með setn-
ingu umræddra laga hefir lög-
gjafinn sett reglur um útgáfu
tiltekinna rita eg verður ekki
séð að með því sé farið inn á
það svið, sem ákvæði stjórnar-
skrárinnar um prentfrelsi,
vernda. Og með því að eigi verð
'Ur heldur talið að lögin fari
í bág við ákvæði stjómarskrár-
innar um verndun eignarréttar
og atvinnufrelsi verður niður-
staðan sú, sem áður greinir, að
'lögin hafi fullt gildi.
Það ber því að dæma hina
kærðu til greiðslu sekta sam-
kvæmt 3. grein laganna. Þykir
sekt hvers þeirra um sig hæfi-
lega ákveðin 1000 krónur til
ríkissjóðs og komi varðhald í
45 daga í stað hverrar sektar
verði hún eigi greidd innan 4
vikna frá birtirigu dóms þessa.
Um upptöku bókarinnar verð
ur eigi dæmt í þessu málr, þar
eð málshöfðunin tekur, að fyrir-
mælum diómsmálairáðuneytis-
ins eigi til þess atriðis.
Kærðu ber að dæma til
greiðslu alls sabarkosthaðar og
þar á meðal til verj. Einars
Baldvins Guðmundssonar kr.
300.“
■■» ii.
Stídentar métmæla.
Frh. af 2. síðu.
halds- og sérskólar fái sömu
réttindi, en með því sé gert ó-
mögulegt um samanburð og mat
á getu og hæfni stúdenta frá
hinum ýmsu skólum,
5) að hér sé stefnt í þveröf-
uga átt'við það, sem eðlilegast
og hagkvæmast væri í skóla-
málum þjóðarinnar, sem sé, að
einungis einn skóli í Reykjavík
taki við nemendum framhalds-
og sérskólanna þar og veitti
þeim hina aímennu stúdenta-
menntun,
6) að nær hefði legið, að aulca
fjölbreytni í kennslu háskólans
og færa hana í það horf, sem
þörf þjaSarinriar krefs't.
Af oiavnreindum ástæðum,
lýsir furidurinn sig algerlega
andvíaan þessum. ráðstöfunum
og skorar á alþingi og ríkis-
stjórn, að fresta framkvæmd
þessara ráðstafana, en taka
þegar í stað til gagngqrðrar
endurskoðunar og samræming-
Farsóttir og' raanndauði
í Reykjavík vikuna 11.—17.
okt. (í svigum tölur næstu viku
á undan): Hálsbólga 38 (48). Kvef
sótt 148 (163). Gigtsótt 1 (0).
Iðrakvef 24 (30). Kveflungna-
bólga 8 (15). Taksótt 6 (3). Skar-
latssótt 1 (0). Kíkhósti 0 (3). Rist-
ill 1 (1). Stingsótt 4 (0). Maruis-
lát 3 (4).