Alþýðublaðið - 21.11.1942, Blaðsíða 3

IrtWgardagnr f
AL^TÐMBLAPID
Fíwrrrr^r fFr;$ i
lay bbA Clagper.
Sjöorrnstan við
Salomonsefjar.
|J> AÐ er margt viðvíkjandi
** síðasta sigrinum við Salo-
monseyjar, sem nú er hægt að
jskýra frá, Sérstaklega áhrifa-
mikil er sagan um flotaforingj-
ana tvo, sem létu lífið, þegar
þeir brutust inn í flotadeild
Japana og létu skothríðina
dynja á henni og komu á slíkri
örvinglan, að Japanirnir tóku
að skjóta hver á annan.
Norman Scott varaaðmíráll
og Daniel J. Callaghan varaað-
míráll áttu við að etja öfluga
japanska flotadeild, sem var á
leið til Guadálkanál með fjöl-
mennt landgöngulið. Þeir urðu
að taka ákvörðun um það, hvort
þeir ættu að hætta á að leggja
til orrustu við þessa sterku
flotadeild, en fyrir henni fóru
tvö orrustuskip. Þeir ákváðu að
leggja til orrustu. Þar létu þeir
báðir lífið. En Japanir voru ger-
sigraðir. Þeir, sem lifðu orrust-
una af, flúðu af vígstöðvunum.
Þeir komust ekki til Guadal-
kanal. Þeir biðu mikið tjón. Nú
hafa þeir dregið sig í hlé til
þess að gera að sárum sínum.
En þeir koma án efa aftur.
Japanir hafa enn elcki beitt
öllum flotastyrk sínum í þess-
um bardögum. Þeir nota gömul
orrustuskip. Þeir eiga betri
skip, sem þeir enn hafa ekki
hætt á að senda til bardaga.
Japanimir verða , ,að verja
heiður sinn“. Þeir hafa sent
menn og skip $il Guadalkanl.
Þeir koma ábyggilega aftur til
þess að fá eitthvað fyrir snúð
*inn.
í orrustunni við Salomons-
eyjar kom fram sama hugreklá
og hugprýði, sem aðrar her-
sveitir Ameríku hafa sýnt í bar-
áttunni í Norður-Áfríku. Síðast-
liðna 10 daga hefir Ameríka
„orðið myndug“ í þessu stríði.
Hersveitimar og flotinn hafa
sýnt, að þau hafa mjög fullkom-
i inn útbúnað. Skriðdrekar okkar
, og flugvélar hafa eins og skipin
■ staðizt kröfur þær, sem til
þeirra eru gerðar. Her okkar og
floti hafa sýnt að þeir eiga til
að bera snilli og kunnáttu við
samningu áætlana. Þeir hafa
sýnt samvinnu. Það sást í bar-
! dögunum í Afríku og sprengju-
flugvélar MacArthurs aðstoð-
uðú flotann við Sálomonseyjar.
Loks hafa þeir sýnt þá eigin-
leika, sem koma frá þeim sjálf-
um, en án þeirra er állt annað
einskis virði — þá persónulegu
eiginleika að framkvæma með
hugrekki þau hlutverk, sem
þeim eru fengin í hendur.
Japanir stefndu til Guadal-
kanal í þrem flotadeildum. Orr-
ustuskip fóm fyrir tveim þeirra
og stórt beitiskip fyrir hinni
þriðju. Flotinn okkar varð að
hrinda þeim á brott eða verða
vitni að því, að Guadalkanál
yrði annar Bataanskagi.
Það er hér, sem flotaforingj-
ernir Calaghan og Scott koma
til sögunnar. Þeir sigldu inn á
milli tveggja japönsku flota-
deildanna, sem sóttu fram hlið
við hlið og vom tæpir 5 km. á
milli þeirra. Japönsku skipin
vom þannig 2,5 km. frá skipum
okkar á báðar hliðar. Við áttum
á hættu, að okkur yrði gereytt
með skothríð úr báðum áttum.
En eina leiðin til þess að geta
skotið af hlið í báðar áttir var
að fara á milli japönsku flota-
' deildanna. Þess vegna hætti
flotadeild. okkar á ao fara þessa
dauðáleið og treysta a þánn
Iitla möguleika, að vel jæri. Ef
þeir hefðu hikað, var allt tapað.
Menn okkar hættú á tæpasta
vaðið og sigmðu. Það var erfitt
" að sjá í myrkrinu hvað var
‘‘ seyði, og eftir riokkrar mínútur
Myndin er af amerískum fallhlífaihermönmim, sem æfðir hafa verið tmdanfarig d Bretlandi
en eins og kunnugt er af fréttum berjast nú amerískir fallhlífahermenn, sem æfðir voru í
Englandi í Tunis..
ÞJóðverJar yfirgefa Benghazi.
....
Átök milli vélahersveita byrjuð í Tunis.
Bandamenn^gera loftárásir á
flucjvelli mBndulveldanna f Tun~
is og Tripolitania.
ÝSKA útvarpið hefir tilkynnt, að möndulherirnir hafi
yfirgefið Benghazi. Bandamenn hafa enn ekki tilkynnt
neitt um það að þeir hafi tékið borgina. En kunnugt er að
hraðsveitir Bandamanna voru komnar suðux fyrir Benghazi
og aðrar hersveitir þeirra sóttu að borginni norðan frá eft-
ir strandveginum. í Tunis hefir komið til viðureigna milli
framvarðasveita herjanna en 50 km. vestur af Bizerta komu
til átaka milli skriðdreka hersveita Bandamanna og Þjóð-
verja og voru skriðdrekasveitir Þjóðverja hraktar á flótta
og 11 skriðdrekar eyðilagðir fyrir þeim. Flugvélar Banda-
manna hafa gert enn árásir á flugvellina, sem eru á valdi
möndulveldanna við Tunisborg og Bizerta og amerískar
flugvélar hafa gert loftárás á flugvöll einn í Tripolitaniu.
Það er nú komið í Ijós, að
Þjóðverjar og Italir hafa búið
rammlega um sig 40 km. suð-
vestur af Bizerta allt til Tunis-
borgar og munu þeir aðallega
reyna að verjast á þessum slóð-
um, en sunnar í landinu sækja
hersveitir Bandamanna óhindr-
að fram.
Flugskilyrði eru nú betri í
Libyu en undanfarið og hafa
flugvélar Bandamanna verið
þar athafnasamari en imdan-
farið og gert loftárásir á her-
sveitir Rommels. Fréttaritarar
skýra frá því að Rommel muni
nú vera kominn með aðallið sitt
til E1 Agheila og þar 'er búizt
við að hann muni reyna að
stöðva sókn 8. hersins. Varnar-
skilyrði eru þar mjög góð frá
náttúrunnar hendi, en ekki er
útilokað að Bretar geti gert þar
hliðarárásir og eins búast
Bandamenn við að hersveitir
frjálsra Frakka frá Chad-lýð-
veldinu sæki að norðan inn í
Tripolitaniu og gæti það orðið
Bandamönnum mikil stoð.
8. herinn hefir náð á sitt vald
skothríð á hin japönsku skipin,
sem vom um 5 km. frá henni.
Ringulreið komst á állan jap-
anska flotann, og hann lagði á
flótia.
Cállaghan aðmíráll og Cassid
Ýoung skipstjóri létu lifið á
stjómpálli skips síns. Scott að-
míráll lét lífið á öðru skipi.
Á þennan hátt múnum við
bíða tjón, en ekkert getur verið
eins sársaukafúllt og missir
r noKKrar mnratui eiiis sarsauKajuuv og missir , ug i
jlotadeild Japana j slikra foringja setn þestara. ? víld.
mikið á annað hundrað flug-
völlum sóknj sidni í Egypita-
landi og Libyu. A svæðinu frá
E1 Daba til Martuba hafa Banda
menn tekið 120 flugvelli frá
möndulveldunum. A þessu
svæði höfðu möndulherirnir
flesta flugvelli sína. Á þessum
flugvöllum fundust tamtals
550 flugvélar laskaðar eða eyði-
lagðar.
Dairlan flotaforingi hefir flutt
ræðu í útvarp í Marokko vegna
þeirra ummæla, sem Petain hef-
ir láitið frá sér fara um hann
og afskipti 'hans af atburðun-
um í Norður-Afríku. Darlan
sagðist í einu og öllu fara eftir
þeim fyrirmælum, sem hann
fékk hjá Petain, meðan Petain
talaði, sem tiltölulega frjáls
maður.
FAtíGAR LÁTNIR ENN
LAUSIR í ALGIER
Fréttir bárust frá Algier i
dag, þar sem sagt er frá því að
fleiri hundruð útlendra sjó-
manna, sem hafa verið í haldi í
nýlendum Frakka eftir að skip
þeirra voru kyrrsett, hafi nú
verið látnir lausir. Meðal þess-
ara sjómanna voru 150 sjómenn
frá Norðurlöndum.
Þjóðverjar gerðu í gær til-
raun til að ler.da á flugvelli ein-
um í Tunis, en Frakkar hindr-
uðu þá í því og urðu flugvél-
amar að lenda 50 km. frá flug-
vellinum. Um morguninn hófu
Þjóðverjar árás á flugvöllinn
og tókst að ná honum á sitt
cá'í'i . . * i. .. 'uJt
Alaskavegur
inn vígður.
Washington í gærkvöldi.
HIN mikli Alaskavegur var
opinberlega opnaður í
dag. En undanfarnar vikur
hafa þó flutningar átt sér stað
eftir veginum. Vegurinn er
2600 km. langur og liggur hann
frá Bandarikjunum yfir Kanada
til Alaska.
Vegurinn var lagður af am-
erískum hermönnum og verka-
mönnum á aðeins IV2. mánuði
og eir það talið einsdæmi í sögu
Bandaríkjanna að slíkt mann-
virki væri hægt á jafn skömm-
um tíma. Vegurinn hefir mikla
hernaðarlega þýðingu, því frá
Alaska er stytzta leiðin til Jap-
ans og eins er það mjög stutt
yfir til Síberíu.
Slgur Rúsasa
i Kákasus. j
— '*6
London í gærkveiáL
RÚSSAR tilkynna að þaír
haldi áfram að hrekjm ðifi
baka hersveitir Þjóðver ja í MitÞ
Kákasus efiir sigurinn zið (Jrá-
shonikidze, og hafi þeir nú feiií
meira en 20,000 Þjóðverja 1
þessum slóðum.
Á öðrum vígstöðvum er held-
ur tíðindalítið, en í herstjórnap-
tilkynningu Rússa segir frá bar-
dögum á Stalingrad-, Tuapse-
og Mosdiokvígstöðvunum og ár
hlaupum Þjóðverja verið hrund
ið á þessum slóðum. Þá ti4-
kynna Rússar að 5000 Þjóðverj-
ar hafi fallið á Volkovvígstöðv-
unum í árásum Rússa þar und-
anfarið.
Blaðið „Isvestia“ í Moskva.
segir að sigurinn í Kákasus sé
aðeins byrjunin og Rússar mura
bráðlega hefja sókn á fleiri stö®
um.
2 herskipnm Japana
sökktvið NýjaGninen
Washington í gærkvöldi.
ÝUÍ ACARTHUR hefir látið
■“ tilkynna í dag, að enn hafi
tveimur japönskum herskipum
verið sökkt við Nýju Guinea.
Herskipunum, litlu beitiskipi
og tundurspilli vair sökkt að
næturlagi af amerískum flug-
vélum og ætlað er að herskip
þessi hafi átt að aðstoða jap-
anska herinn sem verst í Buna
á Nýju Guineu en þar eru nú
amerísku og áströlsku hersveit-
imar búnar að þjappa jap
anska hemum saman á litlu
svæði milli Buna og Gona.
Samkvæmt skýrslum banda-
ríkska flotans og MacArthurs,
sem gefin var áður en þéssum
skipum og hinum 5 herskipum,
sem sökkt vamm helgina, var
sökkt, er samanlagt tjón Japana
frá 7. desember 1941 bangað til
16. nóvember: 144 stór japönsk
herskip sökkin eða löskuð. List-
inn er í einstökum atriðum eins
og hér segir: 2 orrustuskip sokk
in eða eyðilögð og 5 löskuð,
flugvélámóðurskip sokkin eða
eyðilögð og örnnir 6 löskuð, 45
Laval heldnr ræðo.
London í gærkveldi.
¥ AVAL tálaði í útvarp frá
Vichy í dag og var ræð*
hans mest skammir um Banda-
menn og einkanlega þó De
Gaulle, sem hann óskaði aJð
hann hefði á milli handanna til
þess að veita honum þá ráðn-
ingu, sem hann ætti skilið.
Þá sagði Laval að hann vissi
ekki að hann hefði unnið til
þess af Ameríkumönnum, aS
það hefði verið ástæða fyrir þá
að ráðast inn í nýlendur
Frakka. Laval sagðist trúa á
sigur Þjóðverja í stríðinu og þé
að þeir töpuðu, myndi hann
vinna að því að koma á skiln-
ingi gagnvart Þjóðverjum. Þá
hótaði hann Bandamönnum að
stofna sjálfböðaliðssveitir til að
berjast gegn þeim.
Halsey, flotaforingi.
tundurspillar sokknir eða eyði-
lagðir, 4 sennilega eyðilagðir, 1
ef til vill eyðilagður og 27 lask-
aöir.
Beðið er eftir fullnaðar-
skýrslu frá Halsey, flotafor-
ingja um heildartjón Japana f
undanförnum átökunum í suð-
vestur Kyrrahafi.
GUADÁLKáíVaL
1500 manna landgönguliffii,
sem Japanir reyndu að koma A
land á Guadalkanal hefir nÉ
verið eytt að mestu. Leifar liðs-
ins flýðu inn f tfrnr^girögt wna