Alþýðublaðið - 26.11.1942, Blaðsíða 4

«
ALfrVPUgLAPIP
Fimmtudagur 26. uórv. 1842;
ftf|>í)ðublaiH&
Útgcfaudi: AiþýSuflokkurinn.
Rttstjóri: Stef&n Pjetursson.
Ritítjóm og afgreiösla 1 Al~
þýffuhúsinu við Hverfisgötu.
Síuoar ritstjómar: 4901 og
4902.
Sftnar afgreiðslu: 4900 og
4906.
Verð í lausasölu 30 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h.í.
iðræðsroar m
stjðrnarmndnn.
MENN eru famir að gerast
langeygðir eftir ein-,
hverjum árangri af störfum
nefndar -þeirrar, átta manna
nefndarinnar svokölluðu, sem
undanfarið hefir setið á rök-
stólum til þess að athuga mögu
leikana á myndun nýrrar stjórn
ar og þá fyrst og fremst fjög-
urra flokka stjórnar. Meira en
þrjár vikur eru liðnar síðan
flokkarnir tilnefndu fulltrúa
í þessa nefnd, samkvæmt ósk
ríkisstjóra. Og hér um bil
hálfur mánuður er liðinn síðan
stjórnin baðst lausnar og rík-
isstjóri féllst á lausnarbeiðni
hennar. En ekkert hefir enn
heyrst af störfum átta manna
nefndarinnar. Hún virðist eftir
þrjár vikur vera nákvæmlega
jafnfjarri því, að ná sam-
komulagi um myndun stjómar
og hún var, þegar hún hélt
fyrsta fund sinn.
Það er því sannarlega engin
furða þótt menn séu farnir að
verða óþolinmóðir. Því að vit-
anlega getur það ekki gengið
til lengdar, að landið sé raun-
verulega stjórnlaust, og allra
sízt getur það gengið á þeim
alvarlegu tímum, sem nú eru.
Dýrtíðin heldur áfram að vaxa
dag frá degi með svo ægilegum
hraða, að þess eru engin dæmi
nokkurs staðar annars staðar í
veröldinni í yfirstandandi
styrjöld. Fyrr en varir getur
allt verið komið hér í strand,
atvirmuvegimir stöðvast af því
að hin dýra framleiðsla okkar
verði ekki samkeppnisfær á er-
lertdum markaði, og atvinnu-
leysið og neyðin haldið innreið
sína þrátt fyrir allan stríðs-
gróðann!
Það er gott og blessað, að
brýna fyrir mönnum samheldni
og samstjórn undir slíkum
lrringumstæðum. Því að vissu-
lega væri það æskilegt, að all-
ir gætu lagsit á eitt um það,
að stöðva hjól dýrtíðarinnar
áður en allt er um seinan.
Morgunblaðið skrifaði í aðal-
ritstjórnargrein sinni á þriðju-
daginn, að leiðtogar flokkanna
yrðu að skilja það, að flokkarn-
ir væru ekki til þess eins, að
safna atkvæðum um ákveðnar
stefnur, þeir hefðu líka skyld-
ur við þingræðið; þeir hefðu
fyrst og fremst þá skyldu, að
standa ekki í vegi fyrir því, að
þingræðisstjórn yrði mynduð.
F,n það er ekki nóg, að þing-
ræðisstjórn /erði mynduð, jafn
vel þóct hún liefði alla flokka
þingsins og þeir allir ættu full-
trúa í henni. Slík stjórn út af
fyrir sig er engin trygging fyrii
því, að það takist að stöðva dýr-
tíðarhjólið. Til þess yrðu flokk-
arnir að nainnsta kosti að geta
komið isér sarnan um einhverj-
ar þær ráðstafanir gegn dýrtíð-
inni, sem að gagni mættu koma.
Og hvað hefir flokkur Morg-
unblaðsins, Sjálístæðisflokkur-
inn, lagt til málanna í því
líkyni? Bókstaflega ekki neitt!
Það var að undirlagi formanns
h»m og ennverandi forsætis-
Krggnr AlpýðBflokkspingsiBS s
Lðggjðf um S stunda vinnudag
orlofy vinnuvernd og víðtsekar
endurbætur alþýðutrjrgginga.
AUK samþykktar þeirra um róttækar ráðstafanir gegh
dýrtíðinni, sem hið nýafstaðna þing Alþýðuflokksins
gerði og birt var í blaðinu í gær, samþykkti þingið einnig
að fela miðstjóm flokksins og þingmönnum, að beita sér
fyrir ýmsum aðkallandi félagslegum umbótum svo sem
löggjöf um 8 stunda vinnudag, orlof fyrir vinnandi fólk,
heildarlöggjöf um vinnuvemd og víðtækar breytingar til
bóta á alþýðutryggingunum.
Fer samþykkit Alþýðuflokksþiaigsins um iþessi mál hér á eftír:
„17. þing Alþýðuflokksins felur miðstjórn og þingmönnum
flokksins að vinna að því, að eftirfarandi tillögur nái fram að
ganga:
1. Lögfestur sé 8 stunda vinnudagur í þeim atvinnugreinum,
þar sem eigi eru samningar um 8 stunda vinnudag eða styttri
og því verður við komið, og ákvæði sett um hvað telja beri
eftirvinnu og hvað nætur- og helgidagavinnu í samxæmi við
hina almennu samninga verkalýðsfélaganna.
Sett sé löggjöf um orlof vinnandi fólks.
2. Jafnframt því sem 8 stunda vinnudegi og orlofi vinnandi
fólks er komið á, stuðli hið opinbera að því með fjárfram-
lögum og á annan hátt, að hafin verði víðtæk starfsemi til
þess að gera því kleift að. nota hvíldar- og orlofs-tímann sér
til heilbrigðis- og menningarauka.
3. Eftirlit með öryggi sjómanna sé aukið. Heildarlöggjöf sé sett
um vinnuvernd meðal annars með ákvæðum um lengingu
stofnuixar fæðingaarheimilis
í Reykj avík hið allra fyrsta.
og í hinum stærri kaupstöð-
um landsins, eftir því sem,
þörf krefur.
2. Að endurskoða löggjöfina
um barnavernd með hliðsjón
af fenginni reynslu í. 'þeim
málum.
3. Að stuðla að því, að feomið
verði upp sumardvalarheim-
ilum mæðra og 'barna og
f jölgað verði dag- og dvalar.
heimilum fyrir börn.
4. Að taka sérskóla um verkleg
mál í hendur ríkisins og end-
urskoða skóla- og fræðslu-
löggjöf landsins með það fyr-
ir augum, að námistilhögun í
skólum þeim, sem æitlaðir
eru unglingum á aldrinum
14—18 ára, sé breytt í átt-
ina til aukinaar verklegrar
fræðslu og hagnýtrar iþekk-
ingar, og æskunni sé tryggð-
ur jafn réttur til náms með
nauðsynlegum fjárhagsleg-
iffli stuðningi við þá efna-
minni.
5. Að veita ríflegan styrk til
bygginga barnasikóla og
æskulýðsskóla, veita felags-
samtökum æskulýðsins
Sfmi;
stuðning til þess að koma
upp æskulýðsheimilum, þar
sem kostur sé á góðum bóka-
söfnum og öðrum hollum
skemmtunum.
6. Að veita rfflegan styrk til
byggingar léikvalla."'
2
BreiQsum — prassum. j
Fliét afpelðsla.
Saðkjum- Seuiium.
,,Ricifiard“
Vðrumóttaka til Súganda-
fjarðar og íaafjarðar á morg-
un (föstudag).
Helgi“
til Vestmanna-
á morgun
4.
hvíldartíma sjómanna, fullkomnari reglur um eftirlit með
verksmiðjum og vélum og aðbúnað á hverskonar vinnustöð-
um, hvíldartíma unglinga og orlof kvenna frá störfum með
*
fullum launum fyrir og eftir bamsburð.
Endurskoðun alþýðutryggingalaganna samkvæmt ályktun e. d.
alþingis s. 1. vor verði tafarlaust framkvæmd með það fyrir
augum, að slysabætur verði hækkaðar og gerðar víðtækari,
sjúkratryggingar endurbættar, t. d. með því að láta trygging-
una greiða fyrir tannlækningar og hluta af útfararkostnaði;
ellilaun og örorkubætur hækkaðar og settar ákveðnar úthlut-
unarreglur þar að lútandi. Aukinn kostnaður við þetta skiptist
milli ríkis, sveitarfélags og Lífeyrissjóðs íslands. Sértrygg-
ingar starfsmanna einstakra stofnana séu sameinaðar Lsf-
eyrissjóði íslands sem viðhótartryggingar við almenna Mf.
eyristryggingu. Komið sé á almennri persónutryggingu gegn
stríðsslysum og stríðsslysatryggingarlögin endurskoðuð með
tilliti til aukningar dýrtíðarinnar og þess, að fullar stríð-
slysabætur eru ekki greiddar, ef sjóslys verða við strendur
landsins af óþekktiun ástæðum.
5. Öflugar ráðstafanir séu þegar gerðar til þess að ráða fram úr
húsnæðisvandræðunum, meðal annars með skömmtim hús-
næðis og byggingu nýrra verkamannabústaða. Öllu fáan-
legu byggingarefni sé ráðstafað af hinu opinbera og stöðv.
aðar byggingar ,,Iúxus“-íbúða og annarra bygginga, sem þola
bið. Eftirlit sé haft með því, að menn hafi viðunandi hus-
næði og aðbúð, þar sem þeir stunda vinnu utan heimasveitar
sinnar. Skipulögð sé aðstoð við eigendur húsa, þar sem
auka má húsnæði með viðbyggingum og öðrum aðgerðum
á skjótari og ódýrari hátt en þegar um nýbyggingar frá
griurni er að ræða.
6. Hafizt sé handa um aðrar aðkallandi félagslegar umbætur, svo
sem byggingu elliheimila eða íbúðarbverfa fyrir gamalt fólk,
sjúkrahúsa, fávitahæla og hæla fyrir ofdrykkjumenn og aðra
vandræðameim. Kornið sé upp sjómannaheimilum og les-
stofum fyrir almenning, þar á meðal stóru sjómannaheimili
fyrir Reykjavík. Stutt sé að því, að upp kolni uppeldis
heimili fyrir vanc./ieðabörn og unglinga og lögfest verði
opinber framlöj vegna ómegðar eða skipulagðar ómaga-
vryggingar fyrir bai;.afjölskyldur.“
■ VO virðist, að sumir telji
ýmisleg teikn á himni
stjórnmálanna benda til þess,
aö svoköíluð vinstri stjórn sé í
uppsiglingu, en ekkert skal um
það dæmt hér við hve sterk rök
sá orðrómur á að styðjast.
Vísir segir í forystugrein
sinni í gær:
„Socialistar hafa nú lokið flokks
þingi sínu og samþykkt þar marg-
víslegar tillögur, m. a. varðandi
stjórnmálaviðhorfið og þátttöku í
ríkisstjórninni, og nú stendur ekki
lengur á þeim flokkinum. Hann er
til alls búinn, — en að vísu að
uppfylltum ákveðnum skilyrðum,
sem birt verða í blaði þeirra inn-
an stundar.
Alþýðuflokkurinn situr og ræð-
ur ráðum sínum, og svo langt virð-
ist komið á vegi til einingar, að við
nefndarkosningar hafa þessir
flokkar lánaö Framsókn atkv. til
þess að kornr þar inn fleiri mönn-
um, en þeim flokki ber, og virð-
ist í því einu út af fyrir sig felast
nokkur teikn og stórmerki. En úr
því að minnst var á nefndarkosn-
jngar, er heldur ekki úr vegi að
vekja athygli á því, að ef ekki er
um mispreotanir að ræða í blöð-
unum, hefir formaður Framsókn-
arflokksins látið af starfi í utan-
ríkismálanefncl. er. Heirnann Jón-
asson skipar hans sess. Formaður-
inn er ekki eínu sínni -?ramaður
í nefndinni, og vir ist það mjög
íurðulegt, með því að til þessa hef-
ir þar aldrei verif; talið ráð ráð-
ið, nema því aðeins að hann hafi
þar farið unx sínum mjúlcu hönd-
um.
gæta þjóðskipulag veðri komið á
laggirnar. Ekki sýnist þess neinn
kostur í bráð, nema því aðeins að
Framsóknarflokkurinn hlutist til
um að kommúnistum verði fengln
mun meiri völd í hendur, en þeir
hafa nú skilyrði til að fá“.
Það er fjarri öllum sanni, að
nokkurt kosningasamband hafi
verið á þingi milli Alþýðu-
flokksins og Sósíalistaflokksins
annarsvegar og Framsóknar-
flokksins hinsvegar. Alþýðu-
flokkurinn og Sósialistaflokkur
inn báru fram sameiginlega
lista við allar nefndarkosning-
ar, en Framsóknarflokkur sér-
stakan lista.
Vísir segir ennfremur:
„ . . . ekki er óhugsandi að for-
maður Frarnsóknarflokksins geti,
ef honum sýnist svo, látiö krók
koma á móti bragði, þótt hann hafi
í bili sætt sig við að hverfa úr
uíanríkismálanefndinni. Hver
veit, nema kommúnistar hafi hon-
um til friðþægingar gefið honum
enn ótakmarkaðra vald yfír vel-
ferð listamannanna, sem nú heyja
þing sitt, þannig að formaðurinn
geti nú kúgað þá að fullu jafnt í
veraldlegum sem andlegum efn-
um. Sárabætur verður hver mað-
ur ai. fá, sem illa er leikinn, ef á
nnnai >orð á að gróa um heilt, en
ekki éftir standa sár opið og ó-
fyllt“.
Ekki er Alþýíublaðinu. kunn*|
ugt um hvað Vísir á við með
þessum orðum, en vera má, að
það skýrist síðar.
Enn fremur gerði Alþýðu-
flokksþingið eftirfaxandi sam-
iþykktir:
„17. þing Alþýðufkxkksins
skorar á alþingi að samiþykkja
frv. það ta breytinga á áfengia-
JöggjodBami þakj. 3S; Wáa
flutt er af 4 þm. í n.d. og heitix
á þingmenn flokksins að veita
því fullan stuðning.“
„17, þing Alþýðtiflo'dcsin?.
íbeinir eftir farandi ásk&nsnum
tit 'aiþingvft':
k A^?yeita.rífíega*'fjá0tyrk til
Sn hvað er að gerast innan
Fx-amsóknarflokksins? Hin róttæk
ari öfl sýnast þar í algerum meiri-
í hluta þessa stundina, og 1 því
trausti tala kpmmúinistar einnig
digurbarkalega um þjóðskipulag
sociaiismans og frelai landsins,
aom fyrst yerði tryggt, er það á-
Tíminn ræddi líka um stjórn-
armyndunina í forystugrein í
gær.
Þar segir svo:
„Ef sami hagaunarbáttur ríkti
Frli. 4
if-si.--.Vfc • • V.ír- i^m