Alþýðublaðið - 03.12.1942, Blaðsíða 2

Alþýðublaðið - 03.12.1942, Blaðsíða 2
% Eikisstjðfi tslanfl* og Bandatikjafoiseti skift sst á kveðjem ð fall- velðisðaginn. |v| , ---- FYESTA desember skiptust itoosevelt Bandarikjafor. aoti og Sveiim Bjömsson rflds. s&jóri á svohljóðandi símskeyt- nm' Skeyti Roosevelts forseta: „Hans Göfgi Sveirm Björns- son, ríkisstjóri íslands. Reykja- ▼ík. Mér er það mikil ánægja að aenda yður persónulegar árnað axóskir mínar á þessum mixm- ingardegi íslands og flyt um leið íslenzku þjóðinni innilegar kveðjur og beztu óskir Banda- ríkjaþjóðarimiar. FranklLn D. Rooseve!t“ Svarskeyti ríkisstjóra: „Hans Göfgi Franklin D. Roosevelt, Forseti Bandaríkj- anna, Washington. Ég þakka yður innilega fyrir persóinulegar ámaðaróskir yðar, alúðarkveðjur og góðar óskir íslenzku þjóðinni til handa á fiiLlveldisdeginum í dag. Símu skeyti yðar ásamt útvarpsum- aaælum frúar yðar og mörgxxm öðrurri samjúðarvottum frá Bandaríkj unum í dag hafa snort ið mig mjög. Tilfinningar vor- ar fyrir Bandaríkjaþjóðinni era innilegri og einlægri nú en nokkru sinni áður. Mér er það ánægjuefni að flytja yður og Bandar'íkjaþjóðinni einnig inni- legar kveðjur og óskir íslen2ku þjóðarinnar. Sveinn Bjömsson“. FnSEveldishátíð A!- pýðiiMksíéiasanna /t LÞÝÐUFLOKKSFÉLÖG- ■*■*■ IN hér í bænum höfðu full- veldisfagnað í Iðnó 1. desember. Var þar hvert sæti skipað og komust færri að en vildu. Haraldur Guðmundsson, for- maður Alþýðuflokksfélagsins, sett-i fagnaðinn með stuttri ræðu rétt eftir að sezí hafði verið að sameiginlegu kaffi- boi'ði. Síðan flutti Einar Magnússon menntaskólakennari ræðu. Þá talaði Soffía Ingvarsdóttir, en síðan skemmti Guðmundur Hagalín með kýmnisögum og Karl Isfeld blaðamaður, sem las frumsamið kvæði. Khxkkan 11 voru borð upp tekin og hófst þá dansinn. Skemmtunin fór hið bezta fram og var Alþýðuflokksfélög- unum til mikils sóma. BáskMafjrlrlestrar am BJarna Thorarensin. IGURÐUR Guðmundsson Sv. » skólameistari á Akureyri er staddur hcr í bænum og mun haim flytja nokkra fyrirlestra í háskólanum um Bjarna Thor. arensen og skáldskap hans. Fyrsti fyrirlesíurinn varður fluttur í 1. k nnslustofu kl. 6 e. h. á fösíudaginn. Verður liann um skáldskap Bjarna, einkum eftinnæli han| um Odd Hjaltalín og Svein Pálsson. ÖIL um er heimiJl aðgangur. ÉBlendingafélagið t Berlín efndi til samkomu i fyrradag í tilefni af fullveldisaf- mælinu og var aðalræðunni út- varpað. Form. fél. dr. Sveinn Bergsveinsson stjómaði samkom- xínni. én aða|ræðuna fíutti Jóln Xeifs tónskáld. ALÞYÐUBLAF)9Ð Samþykktir Listamannapingsins; Hörð gagorýnt á meintamálaráði og krðfnr nm ðregtingn á skipnn pess. ......♦ Nauðsyn íðggjafar um listamál og hofundarétf A LÞÝÐUBLAÐIÐ birtir í dag aliar ályktanir hins ný- j afstaðna listamannaþings, en menn hafa beðið eftir að fá að sjá þær af allmikilli forvitni. Ályktanirnar, sem eru margar og í mörgum iiðum, fjalla um andlegt frelsi, samúð með hinum stríðandi lýð- ræðisþjóðum, breytingar á menntamálaráði, um útblutun listamannastyrkja og nauðsyn á fullkominni listamanna- löggjöf, en slík löggjöf, sem fyrir er, er orðin mjög á eftir tímanum og úrelt. Það má fullyrða, að næstum allir ísienzkir listamenn standi einhuga að þessum ályktunum. Þær voru allar sam- þykktar í einu hljóði, örfáar með einu mótatkvæði og aðeins ein með þremur mótatkvæðum. Sannar þetta þá einingu, sem ríkti á þinginu og Gunnar Gixnnarsson gerði að umtals efni um leið og hann sleit því. Ályktanirnar fara hér á eftir í heild. „Listamannaþing 1942 lýsir sig andvígt hvers konar andlegu ófrelsi og telur beinar og óbeinar ráðstafanir valdhafa til áhrifa á val listamanna á formi og viðfangsefni vera til niðurdreps allri skapandi starfsemi á sviði listarinnar.“ ískoraair til alpiogis og rikisstjériar. I. , ,Listaxnannáþing 1042 lýsir yfir því, að það telur, að „Menntamálaráð íslands“ hafi ekki, eins og það er nú skipað, reynst fært um að fara með hagsmunamál listamanna eða önnur mál, er velferð þeirra varða, og skorar á alþingi að gera sem fyrst nauðsynlegar breytingar á skipun þess og af-, skiptum hins opinbera af lista- og bókmenntastarfsemí, svo að tryggt sé,- að hún geti notið sín frjáls og óháð. II. Það hefir komið berlega í Ijós, svo að hvorki er ágrein- ingur um það meðal almenn- ings né málsmetandi ritdómara, að bókaútgáfa Menningarsjóðs á síðustu árum hefir ekki náð tilgangi sínum né verið rekin á þann hátt, sem samboðin sé slíkri ,,þjóðarútgáfu“ eða ríkis- útgáfu. Þess vegna skorar Listamannaþingið á alþingi að setja útgáfufyrirtæki þessu starfsreglur, einkum um eftir- farandi atriði: 1) að bækur séu valdar við al- mennings hæfi og til efling- ar menntun og smekk í landinu. 2) að frágangur sé virðulegur, einkum er prentuð eru úr- valsrit íslenzkra bókmennta. 3) að ekki sé stofnað til óheil- brigðrar samkeppni við þá útgefendur og útgáfufélög, sem halda uppi útgáfu inn- lendra samtíðarbóltmennta. 4) að gætt sé almenns velsæm- is í auglýsingastarfsemi og áróðri. III. Látamannaþingið vill leiða áthygli alþingis að eftiríarandi átriðum: 1) Þeim listamönnum og rit- ] i’undum, er launa nutu skv. 18. gr. fjárlaga, var ræmverulega gefið beint íyr irheit löggjafans um, að þeir nytu þeirra launa ævilan. 2) Þetta xyrirheit löggjafa j hefir verið rofið með því f r irkomulagi, sem nú ríkir um ' úthlutun fjár til skálda og liStamanna. 3) Slíkt brot . á raunverulega gefnu heiti, getur ekk- talizt .mboðið virðingu hins háa alþingis, og auk þess skap- ar sú ráðabreytni óvissu og öryggisleysi fyrir þessa menn og aðra, er til greina hefðu komið síðar. En þetta allt saman hlýtur að draga mjög úr möguleikunum fyrir því, að fullgild ritverk og önnur listaverk geti orðið til og er því beinlínis til tjóns fyrir menningu þjóðarinnar á þess um sviðum. Af þessum rökum skorar Listamsnnaþingið fastlega á al- þingi, að það komi nú þegar á föstum fjárveitingum til ein- stakra skálda og listamaxma eins og var til ársins 1939, og þá fyrst og fremst allra þeirra, sem þá nutu launa skv. 18. gr. fjárlaganna. IV. Listamannaþingið skorar á alþingi að gæta þess, að fjár- veitingar ríkisins til bókmennta og lista fari hækkanai í eðli- legu hlutfalli við heildarupp- hæð fjárlaganna. V. Listamannaþingið skorar á alþingi að veita í næstu fjár- lögum og framvegis sérstaka fjárhæð til utanfara rithöfunda og listamanna, svo ríflega, að hrökkvi til hóflegs ferðakostn aðar og dvalar erlendis í eitt ár fyrir einn félagsmann úr hverju félagi innan Bandalags íslenzkra listamanna. Skal Menntamálaráð úthluta fé þessu; en þó komi ekki aðrir til greina en þeir, sem láta fylgja umsókn sinni meðmæli Banda- lags íslenzkra listarnanna, að féngnum tillögum frá félagi umsækjenda. Þessi fjárveitir.g komi á engan hátt niður á öðrum fram lögum ríkisins til bókmenata og lista. VI. Listamannaþingið væntlr þess, að ríkisstjórnin líti svo á, að hækkun sú á grunnlaunum , opinberra starfsmanna, sem heimiluð var á síðasta alþingi, nái og til alls þess fjár, sem veitt er í fjárlögum 1942 til bókmennta- og listastarfserui. VII. Þar sem rithöfundalöggjöf vor og önintr 1; ggjöf, er að in- hverju leyti fjallar um listir og listavernd, er orðin mjög úr- elt og ófullkomin, svo að ekki er við hlítandi lengur, skorar Listamannaþingið á alþingi og ríkisstjórn að sjá um, að sam- in verði fullkomin listamanna- löggjöf hið allra bráðasta, við hæfi nútímans. En til þess að bæta úr biýn- ustu nauðsyn og leiðrétta nú þegar helztu misfellur, sem á eru, skorar Listamannaþingið jafnframt á alþingi að setja til bráðabiruða lög um eftirfar- andi atriði: 1. Óheimilt er að gera eftirlík- ingar (kopíur) af myndum listamanna, hverju nafni sém nefnast, nema með leyfi við- komandi listamanns, erf- ingja hans (sé hann látinn), eða þess, er löglegt umboð hefir fyrir hann; skal þá, ef um sölu er að ræða, greiða fyrir leyfið samkvæmt taxta, er stéttarfélag myndlista- manna hefir viðurkennt. Sama gildir um ljósmyndun listaverka ,ef slíkar myndir eru margfaldaðar á ein- hvem hátt til sölu, eða verk listamanna hagnýtt í auglýs- ingaskyni eða á nokkurn hátt til hagnaðar. 2. Óheimilt skal að sýna opin- berlega verk myndlista- manns, séu þau í einkaeign, nema með leyfi hans, erfingja hans, eða þess, er löglegt umboð hefir fyrir hahn. Þetta gildir þó ekki um þau verk, sem tilheyra listaverka safni í einkaeign, sé það op- ið almennipgi samkvæmt opinberri reglugerð. — Á- kvæði þessi falla niður, þeg- ar 50 ár eru liðin frá dauða listamaimsins. 3. Ríkið skal láta reisa hús yf- ir listasafn ríkisins og skipa mann, sem hefir góða þekk- ingu á myndlist, til þess að veita safninu forstöðu, og skal hann bera ábyrgð á þeirri stofnun. 4. Óheimilt er, þó að 5 ár séu liðin frá útkomu ritverks eða tónverks, að taka það eða hluta þess til flutnings opin- berlega í útvarp, eða á ann- an hátt svo að gjald komi/ fyrir, nema með leyfi höf- undar, erfingja hans (sé hann látinn), eða þess, sem löglegt umboð hefir fyrir hans hönd eða erfingjanna. — Um greiðslu fyrir slíkan flutn- ing fer fram samkv. samn- ingi við höfundinn sjálfan eða þann, sem umboð hefir fyrir hann, eða — sé slíkur samningur ekki fyrir hendi, samkvæmt gjaldskrá, er stéttarfélag höfundar setur. Sé um flutning í útvarp að , ræða, greiðir Ríkisútvarpið höfundi —. auk þóknunar til þess, sem flytur — nánar til- tekna upphæð, en stéttarfé- lag höfundar annast inn- heimtu á því gjaldi fyrir hans hönd. 5. Numin séu úr gildi „Lög um viðauka við lög nr. 13, 20. okt. 1905, um rithöfundarétt og prentrétt,’’ sem samþykkt 1 voru á aiþing' 19. nóv. ’41. 6. Menntamálaráð 'ithlutar því fé til ríthöfunda og lista- manna, sem veitt er fyrir á- kveSið tímabil í senn, enda vérði þá Menntamálaráð end Frh. á 7. eJ8u. Fimmtxidagur 2. desember 1942 Bifreiðastððvaraar aftnr opoar, eitis og áðar. BIFREIÐASTÖÐVARNAR £ Reykjavík ákváðu urh þessi mánaðamót að breyta opnunartíma sínum. Verða bif- reiðastöðvarnar því framvegis, allar opnar til klukkan 12 á’ miðnætti, en auk þess hefir ein; bifreiðastöð næturvakt til kl. 4; á hverri nóttu. Bifreiðastöðv- arnar hafa treyst sér til að gera þessa breytingu vegna þess að nú hefir orðið nokkur aukning ó bifreiðakosti stöðvanna við úthlutun þeirra fólksflutninga- bifreiða, sem nýlega komu. HiBBlflgaratiiðfBlB í gær. M INNINGARATHÖFNIN, sem fór fram í gær um þá 13 sjómenn, sem fórust með tog. •aranum Jóni Ólafssyni var liin tilkomumesta, Ræður fluttu prestaxmir Bjarni Jónsson, Jón Thorarensen og Árni Sigurðsson. Dómikirkían var þéttskipuð fólki. í gærmorgun tilkynnti h. f. Alliance, en það átti „Jón Ólafsson“, að það gæfi í sjóð 'hins væntanlega hvíldarheimilis alraðra sjómanna 10 þúsundir krónur til minningar um þá, sem fórust með skipinu. Skðldsðgnr Jðns Tboroddsen væutan- legar í taeildarðtgðfa IVÆNDUM er hér bókaúU gáfa með nýju sniði. Er það heildarútgáfa Helgafells á sí- gildum íslenzkum bókmennt. um. . Byrjað verður á brautryðj- andanum í íslenzkri skáldsagna gerð, Jóni Thoroddsen, pg verða bækur hans gefnar út í heild- arútgáfu, og er það í fyrsta sinn, sem bækur hans koma út í heild arútgáfu. Verða bæfcuœar í tvsimur binduim;, skrautbundnar í aL skinn. Steingrímur J. Þorsteinssont hefir annast útgáfuna og ritar hann formála að háðum bindun. , um. SteingTÍmur hefir skrif að stórt rit um Jón Thoroddsen Og skáldsögur hans og á það áð koma út snemmia á xiæstá ári, á 125 ára afmæli Jóns Thor- oddsen. Verðuir þetta rit einnig i tveim bindum og bundið á sama bátt og skáldsögurnar. Dregið var í happdrætti Sálarrannsókn- arféiags íslands s.l. sunnudag. —* Upp komu þessi númer: 203 mat- arstell. 162 borðdúkur. 1164 værð- arvoð, 1680 púði. 654 ljósmynd. Vinninganna só vitjað til Soffíut Haraldsdóttur, Tjárriargötu 36. Innbrot. Nýlega var brotizt inn í verzl. Gulíbrá, Hvg. 42 og stolið þaðan vefnaðarvöru, m. a, kvensokkum. Innbrotið var framið ó þann hátt að brotizt var inn um glugga á bákhlið hússins og faxið inn £ h< bergi á bak við búðina, sem vai* notað sem geymsla.

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.