Alþýðublaðið - 05.12.1942, Page 5
ALÞYÐUBUÐfO
5
La«gar«d,s;,gtir 5. desemb«r 1942»
I >'
Innrásin i MorðiiivAfrikii:
Pegnr Mumúmmenn féfen Algier
Eftirfakanbi grein
um það, hvemig banda.
sne&n íólai Algier, brviust
£»ar fcm á böfnina, sendu vík.
ingasveitir á land tii Jsess að
taka strandvirkin og setíu síS-
an lið 'á land, án nkkurs telj-
andi tjóns, er þýdd iir The
Listener og er eftir Anthony
Kiinmins, herforingja, sem
var einn af yfmnönnum
landgönguLiðsins.
____ ‘ i
HAFI nokkurntíma verið
gert sameiginlegt og sam-
stillt átak í þess orðs sönnusíu
merldngu, þá var það í þetta
sinn. Ekld einungis þarfnaðist
náinaar samvinnu xnil'li hinna
þriggja greina hersins: land-r
ihers, flota og flughers, helaur
sást og á þessum aðgerðum,
hvaða árangur næst með-sam-
'vinnu Bandamanna. Þarna voru
bæði brezkar og amerískar her-
sveitir, brezkar og amerískar
flugvélar og til viðbótar bæði
brézkur og amerískur floti,
sem lét ekki sitt eftir liggja. Á
fánunuin var baiði hvítur og
rauður litur , stjörnur og rand-
ir og hér og þar hollenzkur,
pólskur, belgiskur og norskur
fánl.
A fána.skipinu, sem ber fána
Sir líarold Burrough flotafor-
inga, voru elztu og reyndustu
foringjarnir úr hinu virðulega
sjóforingjaliði en yfirmaðurinn
var hár . maður vexti, að
xniimsta kosti sex fet og þrír
þumlungar, gráhærður ineð arn
arnef/mikill persónuleiki. Þetta
var Ryder hershöfðingi, yfir-
maður amerísku hemaðarað-
gerðanna í Austurlöndum.
Hann er maður, sem þegar í
stað vekuf traust á sér og virð-
ingu og það er óhætt að trúa
því, að samvinna hinna mörgu
aðila, sem þarna voru að verki,
hafði ekki tekizt jafn vel, ef
hang hefði ekki notið við, jafn-
vel þótt við hefðum allir verið
í samskonar einkennisbúning-
um.
Eftir furðulega rólegt, og við-
burðasnautt ferðalag yfir
Atiantshafið, fórum við gegn-
um Gíbraltarsund um lygna
nótt, og dagixrn eftir vorum við
komnir vel inn í Miðjarðar-
hafið og sáum snævi þakta
tinda Spánarfjalla í norðurátt.
Um nóttina hafði okkur, á éiri-
livern leyiadardómsfullan hátt,
bætzt álitlegur liðsstyrkur og
allt var að iullu undirbúið sam-
kvæmt fyrirfram gerðri áætl-
un. Eftir svalviðrin á Atlants-
hafinu, var Miðjarðarhafssólin
okkur kærkomin. En annað var
okkur þó enn þá kærkomnara
— fréttirnar um afrek áttunda
hersins í Libyu. Næsta kvöld
vorum við komnír í færi við
sprengjuflugvólar óvinanna frá
Sardiniu og undir rökkur kom
fyista árásin. Henni var aðal-
lega beint á birgðaskip okkar,
en olli engum skemmdum eða
tjóni, en flugvélar frá flugvéla-
rnóðurskipum okkar skutu nið-
u.r margar af flugvélum óvin-
anna.
Skömmu eftir myrkur sner-
um við loks í suðurátt og
skömmu seiima sáum við fram_
undan okkur ljós i myrkrinu,
ljósin í Algier. Reyndar var
okkur öllum einkennilega inn-
anbrjósts. Við höfðum allir bú- '
izt við því að verða fyrir tjóni
af árásum óvinanna, en þannig
hafði nú farið, að allt virtist
auðveldara en víð var búizt.
Annars virðast hlutirnir alltaf
vera auðveldir, þegar allt geng-
ur að óskum, og það var ekki
fyrr en við komum til Algier.
og náð tali af skipstjórum flutn-
ingaskipanna og flugmönnum
flugvélanna, sem höfðu varið
okkur, sem mér varð ljóst, hvað
hafði gerzt á bak við tjöldin.
Eg frétti um kafbát, sem hafði
verið sökkt um það bi!l, er haim
hafði verið að skjóta tundur-
skeyti á skipalestina. Ef honum
hefði ekki verið komið fyrir
kattarnef nægilega snemma,
hefði hann getað ráðið niður-
lögum fjögurra eða fimm flutri-
ingaskipa og margra hersveita.
Margir kafbátar höfðu verið
reknir buríu, en aðrir skutu út
í loftið í ráðleysisfálmi. Ef við
befðum ekki haft herskipafylgd
og flugvéla, hefði allí, getao far-
ið á annan hátt,
Á ráðstefnunní, áður en lagt
var af stað, hafði Burrough
flotaforingi sagt, að þegar sú
stund kæmi er við nálguðumst
staðinn, þar sern ætti að setja
landgönguliðið á bátana, myndi
hann þeyta þokulúðurinn, svo
að öll skipin gætu stöðvað váL
ar sínar í einu. Þetta var mörg-
um dögum áður, og síðan höfð-
um við siglt hundruð mílna.
Nú, þegar stundin nálgaðist,
vissum við, að að undanteknu
einu flutningaskipi, sem hafði
skemmizt af tundurskeyti og var
lítiö eitt á eftir, vora öll skipin
komin á staðinn. Þegar heyrð-
ist allt í einu í þokulúðrinum,
greip Ryder herforingi allt í
einu á handleggínn á mér, leit
á mið sití og sagði: — Sjáðu
til! Við eram fjórurn mínútum
fyrir tímanh. Um leið og skipin
höfðu verið stöðvuð, voru bát-
amir, sem þegar voru orðnir
fullir af hermötnnum, látnir
íynr borð og þeir lögðu af stað
í náttmyrkrinu í áttina til
strandarihnar.
A ströndinni voru þrír aðal-
lendingarstaðir, en víkinga-
sveitir áttu að krafsa sig í land
á klettunum fyrir neðan og ná
á sitt vald helztu virkjunum.
Þar eð hættumerki yrði gefið
strax og liðið kæmi á land og
langt var til rnorguns, var nauð
synlegí að koma í veg fyrir, að
nóttin yrði notuð til þess að
sökkva kaupskipunum, sem
lágu á höfninni og eyðileggja
höfnina. Okkur var nauðsyn-
legt að koma í veg fyrir
skemmdárverk, svo að við gæt-
um potað höfnina fyrir skip
okkar, þegar búið væri að taka
borgina. Þar eð við vissum, að
mynni hafnarinnar var varið
með sterkum sprengjum gegn
kafbátum, var þetta ekki auð-
velt starf. En tveir tundurspill-
ar höfðu verið búnir þannig út,
að þeir gætu brotizt í gegnuim
þessar hindranir. Því næst áttu
amerískar hersveitir að hlaupa
á land og ná á vald sitt þýðing-
armestu stöðunum, þar sem
mest var hætta á, að skemmd-
arverk yrðu unnin, en á meðan
áttu brezkar hersveitir að
hlaupa um borð í kaupskipin og
sjá um, að þeim yrði ekki
sökkt. Meðan þessu færi fram
átti flugsveit flotans að svífa
yfir, gera árásir og varpa
sprengjum þar sem þess þurfti
með, en herskip nálguðust
ströndina, reiðubúih að skjóta
á standvirkin — ef mótspyrna
yrði mjög sterk.
Loks sáust fyrstu merkin frá
landi. Tveir staðir höfðu verið
teknir án verulegrar rnót-
spyrnu. Hermenn vorir höfðu
sýnilega komið óvinunum á ó-
vart. Þriðji staðurinn var Sidi
Feruchkastalinn. I sumum
strandvirkjunum mættu ví.k-
ingasveitirnar talsverðri mót-
spymu, en af sjónum sáust eng-
:n iherki um mótspyrnu. Alls-
staðar var niðamyrkur, nema
þar sem þýzk flugvél var að
reyna að varpa niður blysum,
til þess að reyna að finna skip
okkar og gera árás á þau. Allt í
einu sáust eldblossar frá fall-
byssu nálægt höfninni í Algier,
og það var sýnilegt, að tundur-
spillarnir okkar voru að ráðast
á kafbátavarnirnar. Á þilförun-
um lágu hermenn með byssur
bak við skotheldar skífur. Það
var dauðaþögn, nema þegar for
ingjarnir hvísluðu skipanir sín-
ar um stefnuna. Jafnvel um há-
bjartan daginn hefði orðið erf-
itt að finna hliðið á duflabelt-
inu, en um hánótt var það ein-
mngis tilvíljun, ef það fyndist
Fyrri tundurspillirinn, sem
ekki var öruggur, hvarf frá aft-
ur, heldur en að fara ónýtisför.
Hinn tundursþillirinn lagði að,
og um leið og hann komst að
hliðinu, vái rkotið frá strand-
virkjunui og kúla lenti í
fremra ketilrúminu og eyði-
L;gði tvo kaíla. Þar eð nú var
ekki hægt að hafa nægilegan
hraða til þess að komasí í gsgn,
var ekki um annað að ræða en
hverfa frá. Sá iyrri lagði nú
ai tur tll atl gu, hitti á hliðið
og komst í gegn. Örfáum nin-
útum seirina var hann kominn
að bryggju og hermennimir
komniý á land. Þrátt fyrir allt
h íöi þá þetta heppnast, og þeg-
ar Algier var að lolcum teldn
(<■:< s.'dp okkar komin inn á höfn
ina, hafði engu kaupskipi verið
sökkt og hafnarmannvirkin öl!
' oru nothæf, til þess að skipa
i land þungum -riðdrekum,
$
J
A
S
aiurinn
fæst í afgií Alþýðiiblaðsins.
Æ.
m
s
i
i
Uiiglin
vaiiíar tilí toera 1
til kaapenéni* •— Li II tg §éð
kwerfi. kanp. falið við af-
g'telðslr
■'a. Slsiffil
| ! brynvörðum vög m og fall-
• 4 byssuna:. .: itíjf ó morgun)
hlýjar það á skapi .að sjá sóLskinsbros og blómafegurð. Myndin
sýnir ameríksku leikkonuna Kathleen Turner sem suðurameríska
dansmev í sól og sumri undir cedrustrjám.
Er ekki hægí að fá alli leikritið Skálkoit leikið í út-
varpið? — Ura. breytingar á loftvarnamerkjum. — Um
Þorgils gjailanda og útgáfuna á verkum hans.
EG HEFI FENGIÐ beiðni um
að vekja máls á því víð Bík-
isútvarpið, að það athugi mögu-
leika á því að Ieikrlt Kambans:
Skálholt verði leikið i útvarpsð Mð
allra fyrsta. Ég héfi orðið var við,
að fólki þótti slæmt að fá ekki að
heyra r.emi einn þátt þess á kvölái
leikararma.
ÉG SPUBÐI Harald Bjömsson
að því nýlega, hvort ekki myndi
vera hægt að fá þetta leíkrit allt í
útvarpið — og raér fannst. einhver
efasvipur koma á hann. Ég vil að
þetta sé athugað nú þegar og ég
fullyrði að útvarpshlustendur
myndu fagna því rnjög, ef hægt
væri að fá þetta fram núna um
hátíðarnar.
„VELYAKÁNDI“ skrifar: „Þeg-
ar ég' las tilkynningu -loftvarna-
nefndar I Alþýðublaðir.u, rak mig
í rogastanz. Ég las frásögnina oft,
svo ótrúleg þót.ti mér hún: Að
vegna gáleysis og vanþvoska Reyk-
víldnga (það er ástasðan, ef þeir
hafa ekki fylgt settum reglum
þegar hættianerki hafa verið gef-
in) hafi verið ákveðið að draga úr
öyy; gisráðdó-.mum, þegar hætta
.getur verið eða er á fei'ðum, því
það að bætta að gefa .merki, ef
ekki nema ein óvinflugvél nálgast
bæinn, er stór afturför frá því,
sern veiið hefir.“
„ÞAÐ, SEM MÉE o,i ég vei
mörgum fleiri bæjarbúum ??ú
þótt sérstaklega gott, er það hva.ð
ameríkska ••etuliðið hefir verið
fljótt að láta vita þegar flugvélaf
hafa jj igait. Nú munu einhverj r
se.jja, t. d. þeiv óvarkáru, og þeiv,
sem telja töf og tap að tíöum
hættumerkjum, að ráð þau, sem
gefin er- nú, veiti jafnmikið ör-
yggi. En g-segi nei, og fjöldi fólks
ir un • iru mér sammála, því
' yrsta iagi er engin trygging fyrk
því, a þeir, sem óhlýðnazt Hafa
gpri þftiá ekki líka moð þessu fyxir-
komulagi þar til illt hefir af hlot-
izt. Það er furðu djarft, og óaf-
sakanlega glannalegt, að ætlast til
að skólabörn á öllum aldri, sem
þúsundum saman fara víðs vegar
um bæinn, athugi það, hvort skot-
’iríð er hafin úr loftvarnabyssuniL
eða þau heyra einliver önnur skot
eða sprengingar.“
„YILL LOFTVAKNANEFNÍ>
eða ’.okkrar aðrar ábyrgar nefnd-
ir bæjarins bera ábyrgð á því, sem
af þessari ráöabreytni getur leitt?
Eða vita þeir ekki að hér í þessura
bæ fara börn ein sins liðs víðs
vegar um bæinn frá 4—7 ára
aldri? Og hvernig eiga þáu að
varast hættu, þegar því eina við-
vörunármerki, sem þau skilja, er
sleppt?“
„ÞAÐ ER ÞESS VEGMA áskor-
un þeirra bæjarbúa, sem börn eiga,
að áfram verði haldiö að gefa
hættumerki eftir söm u reglurn og
veiúð' hefir frá byrjun. Aö því verði
ekki breytt vegna tómlætis þeirra,
er engu eiga um þetta að ráða, eöa
vegna stundarliags einhverra iön-
fyrirtækja. Það verður ailt aS
víltja fyrir því öryggi og þeirri
vernd, sem hægt er að veita börn-
um bæjarins.“
„FÖKEÍ SÉ |»'EEV?: MANNI, sem
skrifaði um þa hér í dálkum j)ín-
um fyrir t.'c.'jim.-. 1, að rétt væri -1
gefa „Þúsund og ;ina nótt“ ý.t á
I ný. ÞýSing Steingrfras ’.' ho- kins-
' ndurnýjast. t sarnbandi vlo þetta
l'vil. ég spyrja hvað tefji Guðra.
í Gamalíélsson við að gefa út fram-
hald af nýju útgáfunni á Ander-
sen-æfintýra þýðingum Stgr. Th.,
sem hann byrjpSi á árið 1937,"
! Þetta segir Pottbrota-Hallur og
| heldur áfram:
„ OÝRASÖGUB“ 1 n-gjlsar
"jalla da þarf að gefa t' áftitr,
'e?0 bæta bá ’úð öllum t> 'v .m,,
Frik áG0 ■ íðf'ý