Alþýðublaðið - 06.12.1942, Síða 2
ALÞYÐUi LAHff)
Laugardagtir 6. desember 1942.
io stækM mikið.
NÝLEGÁ hefir útvarps-
hljómsveitin verið stækk-
uð allmikið og hefir hin stækk-
aða hljómsveit Ieikið einu sinni
nú fyrir nokkrum dögum.
. Aðallega hefir verið bætt við
blásturshljóðfærum, flautu, —
klarlnett, trompet og básúnu.
Útvarpsljómsveitin byrj-
áði með 6 mönnum, síðan með
8. næst í 10 og nú eru í henni
15 manns.
Þessi híjómsveit leikur að-
eins á fimmtudögum — og næst
fáum við að heyra hana á
fimmtudaginn kemur.
Málverkasýningu
Nínu Tryggvadóttur, Garðastr.
17, vérður lokið í kvöld kl. 10. —
Eru því allra síðustu forvöð að
ajá þessa athyglisverðu sýningu í
dag.
Frá Alþýðuílokksfélagi Reykja-
víkur.
Hverfisstjórafundur með trún-
aðarmönnum Alþýðuflokksins —
þingmönnum og miðstjórn, er á-
kveðinn miðvikudag kl. 8,30 í Iðnó
uppi. Nánar í fundarboði póstlögðu
á mánudag. Stjórn félagsins.
Hryllllegt ástand:
40 Þeira*a rannvernSep á gitunni, par
al 7 i fisárujðrnskleínni ípráttavaliarins!
Samtal við Magnús V. Jóhannes
son, húsnæðisráðunautbæjarins
HÚSNÆÐISNEYÐIN í KEYKJAVÍK er ægilegri en
nokí'urn hefir grunað, sem ckki á við liana að búa og
ekki tekur þátt í störfum til að léíta hana fyrir fólki. Þetta
kom sérstaklega skýrt fram í skýrslu, sem húsnæðisráðu-
nautur bæjarins Magnús V. Jóhannessön gaf á fundi bæjar-
ráðs í fyrra kvöld, en bann hefir mikið mmið í þessmn mál-
um tmdanfarið.
Lýsing hans á ástandinu er beinlínis hroðaleg. Hún hefir
jaldrei verið eins, og furðuíegí að slíkt ástand skuli geta verið
á sama tíma, scm allir hafa nokkurn veginn nóg fyrir sig að leggja
til fæðis og kíæSis. En hér er um vanrækslusynd að ræða, sem
kemur niður á óvérðugum, bÖrnum og mæðrum, einstakiingum
senr ekkért hafa íil unnið.
Setuliðsstjórnln vill
við jUpisnta
----—^
Árangurinn af málaleitun sam-
bandsins til ríkisstjórnarinnar
og starfi nýja sendiherrans.
ÞÓ AÐ NOKKUÐ SEINT SÉ hefir málaleitrm fyrverandi
stjórnar Alþýðusambands íslands til ríkisstjómarinn-
ar í haust að hún tæki upp viðræður við sendiráð Banda-
ríkjarina hér um kaup og kjör verkamanna í þjónustu setu-
iiðsins, borið þann árangur, að sendiráðið hefir tilkynnt
ríkisstjórninni, og hún síðan stjóm Alþýðusambandsins, að
stjóm setuliðsins sé albúin að hefja viðræður og samninga
um kaup og, kjör verkamanna í þjónustu hennar við þann
aðila, sem hafi umboð til að semja um slíkt.
Eins og kunnugt er hefir
stjórn Alþýðusamhandsins um-
boð til að semja um þessi mál
fyrir hönd flestra verkalýðs-
félaga á landinw og virðast því
samningsumleitanir geta hafizt
þá og þegar. Takast samningar
vonandi, þv( að verkamenn og
samtök þeirra eiga erfitt með
að þola valdboð það, sem gefið
var út í haust.
Af bréfi því, sem sendiráðið
hefir sent ríkisstjóminni um
þetta má! og hún síðan Alþýðu-
sambandinu virðist herstjórnin
hafa með feréfi í haust til ríkis-
stjómarinnar einmitt boðið að
taka upp samninga um þessi
mái, þegar ríkisstjómin hefði
tilkynnt hersíjórninni hverjir
raunverulega heíou fullt umhoð
til að semja fyrlr hönd verka-
tnauna. En það mun ríkisstjórn-
iu hafa látið undir höfuð leggj-
ast. Virðist það hafa verið mikil
mistök, því að það hefði getað
kouúð i veg fyrir mikla óáægju
«g harðar deiiur.
Eréf sendiráðsins til ríkis.
utjórnariima er svohljóðandi í
lafuslegri þýðingu:
„Sendiráð Bandaríkjanna í
Ameríku sendi utanríkisráðu-
neyti íslands hina beztu kveðju
sína, og með framhaldstilvitn-
un í bréf ráðnuneytisins dags.
28. okt. 1942 (bl. 4. nr. 329/-
3492), þar sem segir, að svo líti
út eftir upplýsingum með-
teknum samkvæmt skrifum og
viðtölum milli fulltrúa Alþýðu-
sambands íslands og herstjórn-
ar Bandaríkjanna, fffrfi hún
verið reiðubúin til þess að hefja
samninga um laun og önnur
þýðingarmikil atriði viðkom-
andi verkamönnum, ef íslenzka
stjórnin vildi benda henni á
hvpða aðilar eigi að semja um
kaup og kjör, og gefi jafnframt
til kynna, sð Alþýðusamband-
inu hafi verið íalið, umboð fyr-
ir nærri öll verkalýðsfélög til
að fara með samninga fyrir
þeirra hönd, hefir (sendiráðið)
þann heiður að lýsa yfir, að yf-
irmaður Bandaríkjahersins á
íslandi hefir nú gefið skýrslu
um þessi atriði fíl sendiráðsins.
Þegar alþingi í ágúst 1942
nam úr gildi 5. gr. úr lögum.
frá 29. maf 1942, sem í fram-
kvæmd lögfesti grunnlaun, þá
tók yfirmaður hersins upp þá
reglu, og hefir haldið henni á-
fram að bjóða íslenzkum verka
mönnum Iaunakjor og skilyrði
Frh. á 7. síðu.
Það þýðir ef til vill ekki, að
vera nú að rifja upp gamlar
deilur. Það bætir ekki neyðina
sem stendur ,en ef yfirvöld
bæjarins hefðu farið að ráðum
fyrrvérandi félagsmálaráðherra
í tíma, þá hefði neyðin af völd-
um húsnæðisleysisins ekki ver
ið eins og hún er nú hér í bæn-
um. Ef barátta Alþýðuflokks-
ins fvrir bæjarbyggingum hefði
borið árangur fyrr, þá væri nú
obruvísi um að litast hér í Rvík
í þessum málum.
Eftir að húsnæðisráðunaut-
ur hafði lesið bæjarráði skýrslu
sína, hafði Alþýðublaðið tal af
honum. Hann sagði meðal ann-
ars:
„Ég hef tekið ýms erfið störf
að mér í sambandi við starf
mitt sem framfærslufulltrúi,
en þetta er hið versta. Það er
næstum óleysanlegt. Ef til hefði
verið heimild í lögum til að taka
beinlínis ónotað eða lítt notað
húsnæði og ráðstafa því, þá
hefði ekki staðið á mér. Neyðin
er svo mikil, að ekki er hægt að
taka tillit til eins annars en að
bæta úr henni, jaínvel þó að
gengið væri nærri mörgum ein-
staklingum. En þessi heimild er
ekki til.
120 fjölskyldur eru húsnæðis-
lausar í bænum, eða svo gott
sem. Af þeim eru 40 fjölskyld-
ur raunverulega á götunni.
Þeim hefir verið komið fyrir í
skúrum og geymslum og úti-
húsum, sem ekki eru manna.
bústaðir. Ég skal segja þér
dæmi. í geymslultlefum íþrótta
vallarins eru 7 fjölskyldur, þar
á meðal nokkur börn og 2—3
ófrískar konur. Þessir geymslu.
klefar eru Reykvíkingum kunn
ir. Gólfið er einfalt úr timbri,
veggirnir eru xtr bárujárni, sem
ne.glt er á bita og þiljað með
panel að innan. Það er hitað
upp með rafmagni dag og nótt.
Auk þess er kolaofn í öðrum
Id ífanum en eldamaskxna í hin_
xxm. En þetta stoðar ekkert þeg-
ar nokkuð er að veðri. Það hefir
verið tekið það ráð, að allir
karl'nexmirnir eru í öðrum klef
»mim en konurnar og börnin
í hinum. Menn geta alveg gert
þessa fólks er. Auk þessa eru
margar fjölskyldur í geymslum,
fjölda margar fjölskyldur eru
tvístraðar og eiga raunvérulega
ekkert heimili. 11 fjölskyldur
eru á Korpúlfsstöðum. Heimilis
feðxir þar eiga við mikla örðug.
leika að stríða vegna atvinnu
sinnar. I»eíta er í stórum drátt-
um lýsingin á ástandinu.
Það þarf að leysa vandræði
þessara 40 fjölskyldna innan
viku. Ef það tekst verður þó að
eins sorfinn af sárasti brodd-
urinn á neyðarástandinu, en
oraiangt frá því að það sé leyst.
Eg hef gengið milli hundraða
manna, en það hefir lítinn á-
rangur borið. Mér tókst að
koma fjórum fjöldskyldum fyr-
ir í húsi sem brezka setuliðið
hafði í Tjarnargötu 3. Mér
tókst að komast inn í samninga
Bretanna. . Það er því miður
ekki hægt að benda á stóran
árangur af þessu starfi, þó að
maður geri allt sem í manns
valdi stendur.“
Þetta er hræðileg lýsing. —
Hefir Reykvíkinga almennt
grunað, að ástandið væri þann-
ig? Það er ekki líklegt og þó
hefir mikið verið rætt um
vandræðin.
En þessi lýsing tekur af allan
vafa. Og hver, einn og einasti
heilbrigt hugsandi maður hlýt-
ur að sjá, að þegar svona á-
stand er ríkjandi, verður allt
að víkja, sem stendur í vegi
fyrir því, að úr því sé bætt. En
Frh. á 7. síðu.
Jólaeplin og
jólatrén eru
komin.
N
ÝLEGÁ erxl komnar til
landsins talsverðar birgðir
af eplum, svo að sýnt er, áð
við verðum ekki eplalaus um
jólin. Er von á þeim í verzlanii?
næstu daga.
Þá er og komin sending af
jólatrjám. Eru þau þegar kom-
in í verzlanir.
Ásgeir Péiarssoa út-
gerðarmaðor lézt
í
EINN af mestu athafna-
mönnum landsins, Ásgeir
Pétursson útgerðarmaður, lézt í
gær að heimili sínu hér í bæn-
um rúmlega 67 ára gamall.
Hann fluttist fyrir nokkrum
ái-um hingað til Reykjavíkur,
en áður var hann búsettur í
Kaupmannahöf n.
Á síðustu styrjaldarárum
var hann einn af mestu athafna
mönnum landsins og rak út-
gerð, verzlun og fisksölu í stór
um stíl. Varð hann þá mjög
auðugur maðui' á íslenzkam
mælikvarða, en í styrjaldar-
lokin missti hann mikið af eign.
um sínum.
Kvenfélag Alþýð'uflokbsins
heldur fund mánudaginn 7. des.
í Iðnó, uppi. Fundurinn hefst kl.
8.30 e. h. Þar verða rædd ýms fé-
lagsmál. Auk þess verður sam-
drykkja og upplestur.
Hjónaband. '1
Ungfrú Aldís Jóna Ásmunds-
dóttir, Jónssonar, sjómanns, Hvg.
58, og Jóhannes Guðnason frá
ísafirði voru gefin saman í hjóna
band 1. des. s. 1. af síra Árna Sig-
urðssyni.
Msplegt ai
kolasiföHtm í
efijani
Hreinustu vandræði að fá kol keypt
iiér í bænutn undanfarið.
UNDANFARID hefir ver
ið mjög miklum erfið-
leikum bundið að fá kol,
hvort sem hefir verið til
að hita upp hús eða til þess
að geta þvegið þvott eða
bess háttar. Jaím eríiðlega
hefir gengið að fá einn poka
og hálft tonn og hefir þetta
að sjálfsögðu skapað hrein-
ustu vandræði.
Kolakaupmennirnir hafa elcki.
getað selt kolin, nema svolítinn
píi-ing eg stundiitm alls ekki
neitt. Hefir Alþýðublaðið heyrt
erns og áður, hefir verið sagt
hér í blaðinu að ríkisstjómin
haíi gefið þeim einhver fyrxr.
mæli um rð selja ekki kol um
sinn nema þá í mjög smáum
stíl og þá líkast til eftir ein.
hverjum reglum. Þetta slæma
ástand í kolaversluninni stafar
af því, eftir þvi sem. sagt er, að
kolafarmur, sem von var ó
hingað í nóvember eru enn ekki
komnir og ekkert víst nm það
sér í hngarlund hvernig líðan j hvexxær þeir eru væntanlegir.
En sú krafa hlýtur að koma
upp hjá fólki, þegar ástandið
er þannig, að tekin sé upp
skömmtun á kolum, Og það
verður að teljast mjög undar-
legt, að ekki hefir verið tekin
upp skömmtun á kolum eins og
fjölda mörgum öðrum brýn-
ustu lífsnauðsynjum almenn-
ings.
Kolaskömmtun á ekki að
koma óréttlátlega niður. Henni
er hægt að haga eins og ann-
arri skömmtun og þó að kola-
skammturinn yrði nokkuð tak-
markaðri en skömmtun á t. d.
korovörum, þá gerði það ekki
mikið til.
Það er alveg furðulegt, að
ríkisstjórnin skúli ekki fyrir
löngu hafa búið sig undir það,
að kolaskortur yrði hér í bæn-
um. Hún gat alltaf gert ráð fyr
ir því. Hún veit, ekki síður en
allir aðrir, að siglingar em mjög
óvissar á þessum tímum, að
skipum get.ur seinkað og að skip
geta farizt. Hún átti fyrlr
löngu að taka upp skömmtun
á þessari nauðsynjavöru, til
þess að gera með því tilraun
til að koma í veg fyrir önnur
eina vandræði og verið hafá nú
uni langa hríð.