Alþýðublaðið - 06.12.1942, Blaðsíða 4

amVÐUBLftOio
Laugardagor 6. desember 1942.
Útgefaadl: Alþýðuílokkurlon.
Uitsíjírk Stefán Pjetunssoa.
Ei'tstJ&n og afgreiðsla í Al-
þýðeliíiiÉDU við Hverfisgðtu.
Sfmar ritsijórnar: 4801 og
4902.
fsímer afgratðslu: 4900 o.g
4800.
VerC í lauaasolu 40 aura.
A’þýöupren.temiðjan h.f.
„ilfi rétta aðíerð tii
H lóðléla ssbyltia garu
ETTA er hin rétta aðferð
99®" til þjoðfélagsbýltingar á
Bretlandi.“ Þannig kontiast
fcrezk blöð að orði um tillögur
þær, sem fram eru komnar í
Breílandi um nýjar, fullkomn-
ar alþýðutryggingar eftir stríð.
En frá þessum tillögum hefir
ver.'ð sagt í brezka útvarpinu
undanfarna daga á áberandi
fcátí:, og í fregnum. frá Londón
var nýlega skýrt frá því, að til-
lcgurnar séu mjög ræddar í
heimsblöðunum og mun þá
fyrst og fremst vera átt við
blöð í samveldislöndum Breta
og í Bandaríkjunum.
Undir stjórn Alþýðuflokk-
anna á Norðurlöndum hefir
verið stefnt að því að skapa
jöfnuð og réttlæti með sem full-
komnustum alþýðutryggingum,
og hvergi í heiminum, að und-
anskildu Nýja Sjálandi, hafa al-
þýðutiyggingar verið eins full-
komnar og í þessum lönd-
um — fyrir styrjöldina. Með
þessu meðal annars hugðust Al-
þý öuf lokkar n ir að breyta bióð-
félaginu á lýðræðislegan hátt,
án blóðugra byltinga, þar til
fuhkominn jöfnuður og algert
öryggi væri tryggt handa öllum
þjíiðfélagsborgurum.
Þó að hægt sé að segja, að al-
þýðutryggingar okkar íslend-
inga standi mjög til bóta, þá
hafa framfarirnar á þessu sviði
hvergi í heiminum verið eins
stórstígar cg hér á íslandi.
Nægir í því sambandi að benda
á dánar- og slysabæturnar, elli-
tryggingarnar og sjúkratrygg-
ingarnar. Það eru ekki ýkja
mörg ár síðan sjómannslífið var
bætt með nokkur hundruð
kró ium og heimilum sjómann-
anna sundrað, þegar þeir voru
fallxiir í vslinn. Og allir muna
efíh' háðung gamla ellistyrks-
ins.
AlþýðuflokLurinn hefir haft
aRa forystu um sköpun xs-
lenzkra alþýðutrygginga. Hann
hóf baráttuna fyrir þeim, hann
saradi þær í upphafi, hann korn
þoim á. Og kvöldið, sem laga-
frumvarpið var samþykkt á al-
þirgi, að vísu nokkuð skenimt
af þröngsýnum og lítt framsýn-
um andstæðingum, lýsti Har-
aldur Guðmundsson því yfir, að
nú hæfist baráttan fyrir þvx, að
gera tryggingarnar fullkomn-
ari, svo að þær gætu algerlega
náð þeim tilgangi, sen til væri
ætlast, að skapa fólkinu í lar.d-
inu' fullkomið Öryggi gegn elli,
slysum, veikíndum og öðru,
sem áður hofir verið mesti vá-
gesturirn við hvers manns dyr.
Og nt þessi barátta háö —
táð rxi .:J sívaxandi arangri, —
brátr íyrir skammsýni og skiln-
ingsleysi ótrúlega : aargra.
Lýðræðissinriað ósíalistar,
jafi ðarmenn, v xo fram-
kvæmda alhliða ;gmga er
eitt raunhæfasta »rið, sem
hægt er . ð stíga í áttina til nýs
óg betra þjóðfélags, sósíalistísks
þjóðf • s. Og það eru slíkar
aðfe • sem einar eru sam-
boðra meimtuc'u þjóðféJag^,
þvrfíjfí - < • /Iting; u: c; g. bi v’ís.ú
Anna frá Moidnúpi:
Tvennskonar trú
Svar til Sverris Kristjánssonar sagnfræðings.
/§■? TLI það 'láti ekki nærri
!ag vera í fyrsta sinn á
iþessu landi, að mean í 185.
tölublaði Þjóðviljans lesa með
feitri fyrirsögn ávarp til „hinna
heilögu í andanum" ?
Einhvern tíma hefði þetta
þótt vottur uim' hina mestu for-
herðingu cg stráksskap, og ekki
vil ég allt marka, ef mínir
'gcmlu og góðu vinir, Rangæing.
aæ, iíta höfund greinar þessarar
stórum augurn sem stjómmála-
leiðtoga.
Sverrii' _ holdur sig víst búinn
að kveöa Önnu gömlu frá Mold-
núpi niður rnisð stórum og held-
ur fáránlegum orðum og háð-
glósum, sem ekki eru á ineinum
rökum eða viti hyggðar.
Mér finnst það ofur eðlílegt,
að Sverrir telji það fyrir neðan
sína virðingu, ag taía við lítt
menntaða sveitakonu, og kjósi
heldur að tala við viðurkennda
lærdómsmjenri, svo sem séra
Sigurbjöm Einarsson. En ég
ætla nú sarnt að leyfa mér að
segja ofurlítið meira. ‘
Eg get fullvissað Sverri um
það, að það var a:lls ekki nein
löngun í trúmáladeilur, sem
kom mér til að skrifa greinar-
korn mitt, sem birtist í Alþýðu-
blaðinu 22. nóv. Það var aðeins
réttiát vandlæting óspilltrar ís-
lenzkrar alþýðukonu yfir þeim
stráksskap og menningarleysi,
sem lýsti sér í ykkar sjálfbyrg-
ingsskrifuim, um það, sem við ís_
londingar höfum hingað til kalL
að heilagt.
Ég tel það óviðeigandi, að
nokkur heilvita maður, sem
meira að segja vill láta líta á
sig sem foringjaefni, ráðíst með
ófyrirleitni og fyrirlitningu á
svo 'helga stofnu, sem kristin
'kirkja 'hllýtur að vera hverjum
kristnum) einstaklingi og um
leiö hverri kristinni þjóð.
Ég ætla mér ekki að fara að
stæla neitt um það, hvernig sú
kirkja, sem Reykvíkingar ætla
að byggja, á að vera í lögun eða
hvers minningu hún á að helg-
ast, eða 'hvar hún á að standa;
það eru mér aukaatriði. Hitt
veit ég, að okkur Reykvíkinga,
skortir tilfinnanlega kirkjurúm.
Mér finnst naumast hægt að
verja það, að aðeins örfáir
menn af öllum þeim ursla, sem
nú safnast til Reykjavíkur, geti
átt kost á að koma í kirkjú og
'hlýða guðs orði, þótt þeir svo
fegnir vildu.
Hverjum. er ætlað að standa
fyrir utan, og hverjir eiga að
vera hinir útvöldu? Hver vill
taka að sér að draga í sundur?
'Ekki ég. Það verður víst foezt,
að Sverrir geri það. Hann hvort
eð er þekkir einn hina ,heilögu
í andanum“. Hann er sjálfsagt
sá éini, eem telur sig færan um
að skipa á bekki í ríki andans.
En, eftir á að hyggja, Sverrir
minn! hefir mér verið sagt, að
þú værir , ugnfræðingur, svo þú
hefir í rauninni fengið gott
tækifæri til að kynnast raianns-
andanura.Það er að segja, ef þú
hefir fært þér þekkinguna í nvt.
En gamalt orðtæki talar um
það, að surat sé eins og nyt fyrir
utan kjama og ský l'yrir utan
regn“,----og það er einmitt það,
sem mér firmst oft bera svo
mikið á í okkar yfirborðsment.
rni og menningu. En sjálfsagt
hefir þú veitt tilbeiðsluþrá
mannsandans - eftirtekt, og það
er einmitt það, sem mig langaði
til að tala um við þig, án tillits
til nokkurra ákveðinna trúar-
skqðana.
TJr því að maðurinn þarfnast
þess endilega, að trúa á eitt-
hvað og treysta einhverju sér
æðra, er ,þá ekki það sjálfsagð-
asta, að maðurinn trúi þannig,
aðfhann vaxi en elcki minnki af
trú si'nni?
Hvaðan höfum við mennirnir
fengið okkar æðsta boðorð?
Hvaðan höfum við fengið boð-
orðið um að elska náugann eins
og sj álfa oss? Hver var það, sem
sagðii: „Það, sem þið gerið ein-
um af þessum mínum minnstu
bræðrum, það hafið þið mér
gert“?
Var það ekki Jesús Kristur,
sem talaði þessi gullvæ'gu orð?
Og þó þykist 'þú, Sverrir Krist-
jánsson, — sem læzt vera mann-
úðarvinur, fullur af áhuga fyrir
að hýsa hina húsvilltu og líkna
hinum sjúku, maður til að tala
tmieð fyrirlitningu um meistar-
ann mikla frá Nazaret! Þú
virðir 'hann ekki svo mikils, að
nefna hann sínu skírnai nafni,
eins og Önnu frá Moldnúpi eða
aðra menn.
Hefir þú ekki með þinni fök-
vísi veitt eftirtekt þeim andlegu
veilum af fáfengileika, sem gert
hafa vart við sig nú á þessum
síðustu 'tímium meðal vor, ein-
mitt síðan kirkjurækni og trúar_
iðkanir fóru að lúta í lægra
haldi? Ég get ekki betur séð, en
að það sé farið að bera talsvert
á manndýnkun. Mér fyrir mitt
‘leyti finnst lítið til um að taka
skepnuna fram yfir skaparinn.
Ég hefi ekki betur heyrt, en að
þeir m'enn, sem mest hafa látið
til sín taka um það, að kenna
þjóðinni lítilsvirðingu fyrir
prestum, kirkju og kristindómi,
hafi reynt að kenna fáfróðri
alþýðu eins konar Rússadýrkun.
Þeir hafa leitast við að „pre-
sentera“ Rússland sem hið eina
ríki sannleikans og réttlætisins,
og reynt með öllu móti að fá
fólkið til að horfa til hinna víð_
lenöu slétta þar austur frá sem
síns eina fyrirheitna lands og
hámarks allrar sannrar andlegr_
ar og líkamlegrar hagsældar.
Þeir hafa reynt að láta það
gleyma ekyldum sínum við guð
og föðurlandið, gleyma bókstaf-
lega öllu, nema þyí einu, að Iíkj_
ast Rússanum og stefna að hans
háleita marki.
En látum oss sjá. Ég get sagt
þér það, góði, að ég hcfi gengið
hér um götur þess- b \ ar fyrsta
maí Op- sungið raeð yk':ur fulL
um hálsi „Internatic; nalin mun
■tengja strönd við strönd“.
Mar fannst það afaríögur hug_
sjón hjá Karli Marx, að menn-
ir. ir skoðuðu hver annan sem
bræður, jafn réttbornn ti'l gæða
ingar leysa úr eneum vanda og
koma aðeins af því, að yfirr-áða
stétí irnar og jafnvel þjóðfélagið
í heild skortir menxúngu.
Það eru til meim ; flo&kcr,
sem kalla alþýðu ! yggingar
kák, sem aðeins s< iil sL. ða.
Við hofum fengið ' ð heyra það,
en raálið felur sjá t í sér kosti
sma og því num það vinna
bJInaðarsigur. Cikkar alþýðu-
x ý^ígingar ena, sj þeim sé í
ýmsu ábótavant, orðnar vinsæi-
ar og þ. í vinsælli verða þa5r,
því íu!lkornnari sem þær verða
gerðai.
„Þetta er hin rétta aðferð til
þjóðíélagshyltingar í Bret-
xandi,“ seg Bretar. Lýðræöis-
sinnar um , ylian heim munu
segja það nama, hver í sínu
landi. Reynslan er fengin á
Norðurlöndum, Og.hún er e*ú.-n—
i£ að fárrf. hér á laada, **
jarðarinnair. Ég var með öðrum
orðum sameignarstefnukona.
En ég hefi aldrei trúaö því, að
sannarlegt bræðralag geti ríkt í
þessurn 'hekni á öðrxxm grund-
velii en þeirn, sem Jesús KrisL
ur 'kenndi oss. Það er, að skoða
alla merai sem bo-rn sama ’hinm-
eska fpðurins, sem öll eru jafn
dýrmæt í augum allt sjáandi
guðs. Ég trúi því, að þegar hver
maðxxr getur gert orö Hallgríms
Péíurssonar að súaumi orðum:
„því ég er guðs bárn og bróðir
þinn, 'blessaður Jesú, ixerra
mirnn; náð kann mig nú ei
bresta,“ — þá fyrst muni rnenn.
irnir verða algerir í sameignar-
stefnulrugsjón sinni.
En ég hefi aldrei verið Rússa
dýrkandi og mun aldrei verða
það eða yf ir höfuð manndýrkari.
Mér finnst ,líka stríöiö hafa leitt
það glöggt í ljós, 'hve þroskaðir
Rússaririr voru og trúir sinni
hugsjón. Ég veit ekki betur, en
að það sé í beinni andstöðu við
Kommúnismann, að' Riissar
rudduist inn í nágrannalönd sín
og tóku þau berskildi.i Það var
ekki hugsjón Karls Marx, sem
þar var að verki; það var blátt
áfram þessi gamla margfor-
dæmda yfirdrottnunarpólitík,
sem mannsandinn á svo erfitt
með að losa sig við, af því að
hún er bezta meðaiið til þess að
þjóna hinum lágu holdiegu
hvötum mannsins, sem honum
eru svo tamar og eðlilegar, en
hverjum iskyni gæddunr manni
ber skylda til að temja, svo
framarlega sem ihann vill teljast
æðri öðrum spendýrum jarðar.
Mér hefir alltaf skilizt það, að
menntamönnum vorum finnist
afar fínt að tala um Forn-
Grikki og draga dæmið af þeim.
Að minnsta kosti er ekki hægt
að finna þeim kristilegt ofstæki
ti'l foráttu.
Yfir dyrum goðahofsins í
Delfi stóðu þessi eftirtektar-
verðu orð: „Kynnstu sjálfurn.
þér‘.‘ Ætli þú gætir eklíi haft
gott af því, Sverrir minn, að
hugleiða þessa setningu? Það
eru ekki kirkjunnar menn, sem
hafa sett fcana saman; það eru
'heiðnir spekinigar. Én hvað
skyldu þessir menn hafa hugs-
að? Hefir þú nokkurn tíma gert
þér grein fyrir því? Ætli að þeir
hafi ekki haft einhvern grun
Ensk ollarbiaði.
Skozkír allarireiiar
i uxikin áp'yaaili,
VerzluB
M. TiFf
Skóiavðrðostig 5. Sfmi 1035
LADY HAMILTON
um sinn andlega uppruna og
eilífðareöli? Ætli þeir hafi ekki
ÍLmdið eitthvað innst inni x
sjálfum stír, sem ekki varð full
nægt með mat eður drykk eða
öði'um jarðneskum gæðum? Ég
er að minnsta kosti þein'aa*
skoðunar.
Ag endingu langar mig tii að
segja nokkur orð um sjáífa mig,
þó að mér finnist aldrei mikið
til um slíkt. Ég hefi ekki verið
kostuð í skóla; ég hefi alla ævi
barizt við fátækt og neytt míns
brauðs i sveita míns andlitis; ég
’hef i bai’izt við hlið þeirra
manna, sem erjað hafa þetta
land með iðni og atorku; ég hefi
J jafnvel sjálf sótt mér björg í
sjóinn, hér í minni sárustu fá~
lækt. Én ég er svo hamigjusöm,
að það fólk, sem ég hefi barizt
i með hefir alltaf verið starfsglatt
og trúað fólk. Það hefir hvorki
trúað á Rússann eða aðra menn.
Það hefir trúað á guð í alheims-
geimi og iguð í sjálfu sér. Ég
hefi iþess vegna aldrei lært að
heimta al.lt af öðrum og gera
engar kröfur til sjálfrar mín.
Það skal ég líka segja þér,
góði vinur, að það er engin tiL
viljun, að þaÍ er An,na frá Mold-
núpi, sem dirfist að taka sér
ipenna í hönd, þegar út yfir tek-
ur um. ósómann í landi voru;
þag er aðeins dióttir óspilltrar
alþýðu, sem hér talar máli jaín-
ingja sinna, dóttir þeirra feðra,
sam einu sinni sömau þau lög,
að 'hver sá, sem lastaði goðin,
skyldi sekur maður, og máttu
frændur ekki þeim manni lið
veita, því það dæmdist rétt. vera,
að trúruðingur væri frænda
skömm.
Svo bið ég afsökunar á að
hafa leyft mér að tala, þar sem
ég hefði átt að skilja það, að
mér var ætlað að þegja. Svo bið
ég ilíka afsökxmar á, að ég þúa
þig, Sveirir Kristjánsson; en
mér er óljúfur allur tepruskap-
ur 02 uppgerðai'jhæverska, og
vona ég, að þar eigum. við sam_
leið bæöi í hoidi og anda.
. Reykjavík, 3. deserixfoer.
Amxa frá Moldaúpi.
Ódýrir
Pelsar
i miklu urvali.
KápuEiúðlis,
I
Síaai 4r;78. SS*
Persif.es
í stérn úrrtili
Á linarson & Funk,
7rfg0V&g8ta 2é.