Alþýðublaðið - 11.12.1942, Side 5

Alþýðublaðið - 11.12.1942, Side 5
Okkur vantar Ungling til að bera Alpýdublaðib Ul luinpenda á Melunum. Alpýðubladið. — Simi 4900* aldar hafs fræðingar Föatndagur 11. desember 1942. ALÞYÐUBLAÐIÐ JAFNVEL veðurfarið er vopn í þessari styrjöld — að sínu leyti ekki síður en flug vélamar og skriðdrekarnir. En sannleikurinn er sá, að þetta raútínia hemaðartæki er ekki hægt að nota til fullnustu, án vísindalegra veðurspádóma. Veðurfræðingar vorra tíma geta sagt fyrir um veður, hvern ig það verði á tilteknum tíma, þó ekki mjög langt fram í tím- ann, hvar sem er á vígstöðv- inum. Það mun rigna á Mada- gaskar næstkomandi þriðjud. ■Það verður stormbylur á Burma á fimmtudaginn kemur. Það verður heiðskírt í Murmansk á laugardaginn kemur. Ameríska setuliðið á íslandi getur búizt við þoku og dumbungi í viku- lokin. Slíkar veðurfregnir í sambandi við áætlanir foringja ráðsins á hverjum stað, geta haft geysimikla þýðingu við- víkjandi hernaðaraðgerðunum. Bandamenn eru um þessar mundir að koma sér upp ein- hverri beztu og nákvæmustu veðurmiðstöð í heimi. Þjóðverjar hafa um alllangt skeið verið að nota þetta hern- aðartæki veðursins. Með aðstoð þess tókst þeim að koma or- ustuskipinu Scharnhorst og Gneisenau gegnúm Ermarsund, gegnum gin ljónsins, ef svo má segja, þrátt fyrir aðgerðir loft- flota Breta. Þetta afrek kom heiminum á óvart, en í raun og veru var ekkert undarlegt við það, að það var ekki nándar nærri eins mikið afrek og í fljótu bragði kann að virðast. Það hafði verið áformað og undirbúið vikum saman, jafn- vel mánuðum saman, svo að það gæti heppnast nákvæmlega á þann hátt, sem það heppnað- ist. Að athugaðri þeirri veður- spádómatækni, sem notuð var, er hægt að vita með fullkom- inni vissu, hvernig allt fór fram. Yfirmaður sjóhernaðar- aðgerða Þjóðverja, Ráder sjó- liðsforingi, blátt áfram pantaði — frá veðurstofu nazista — Kanpnm tnsknr hæsta verði. , Baldursqötu 30.' Trúlofnnarhringar, tœklfærisgjafir, í góðu úrvali. Sent gegn póstkröfu. Guðm. Andrésson gullsmiður. Laugavegi 50. — Sími 3769. Hann unir sér á ströndinni. Þessi litli snáði, sem myndin er af, er- aðeins 15 mánaða gamall og er eitt þeirra lánsömu barna, sem óhindrað getur fengið að leika sér og njóta lífsins án þess að ógnir styrjaldar- innar grípi þar inn í. Á myndinni er hann að leika sér á hinni sendnu strönd Long Islands. Ueðrið og styriölðin. IEFTIRFARANDI grein, sem er eftir W. Childs og þýdd úr tímaritinu Readers Digest, er skýrt frá því, hvern ig Hitler notar veðurspár í sambandi við áætlanir sínar. Nú orðið eru bandamenn farn ir að nota samskonar aðferð- ir við áætlanir sínar. — Eg þarf skýjað loft, dimm viðri og slæmt skyggni, sem stendur vissan tíma, og enn- fremur ísingu á flugvélar óvin- anna. Ennfremur verður þetta veðurlag að færast í sömu átt og skipin, meðan þau eru að fara gegnum sundið. Látið mig vita, þegar þetta veður er fyr- ir hendi. Gera má ráð fyrir, með nokk- urnveginn fullri vissu, að sam- kvæmt þessari skipun, hafi veðurfræðingarnir hagað sér, haft vakandi auga á því um M.s. Capitaoa og b.v. Dorfinnnr íil sðla. Tilboð óskast send til Mapðsar Aedréssonar Étgerðarmanns Hétei island. það veður, sem hann vildi fá. Hann sagði: lengri tíma, hvenær þetta veð- ur gæfist. Forstjóri veðúrstof- unnar og aðstoðarmenn hans hafa rannsakað veðurskýrslur fimm ár aftur í tímann, að minnsta kosti. Þeir komust að raun um, að slíkt veður sem þetta, gafst einungis við vissa lægð, sem sennilegast var að yrði yfir þessu svæði í febrú- armánuði, og að á hverju ári um miðjan þennan mánuð fór hinn umbeðni stormur yfir Ermarsund. Það mátti því vænta þess, að svo yrði enn. En hér kom líka annað til greina. Með því að nota síðustu veðurfregnir komust þýzku veð- urfræðingarnir að raun um þ. 9. febrúar, að hálfum þriðja degi seinna myndi stormur, — sem var á leið yfir Atlantshaf, verða kominn að Ermarsundi.. Aðfaranótt hinns 11. febrúar létu skipin úr höfn í Brest. — Daginn eftir fóru þau gegnum sundið. Fréttaskeyti herma, að þennan dag hafi loft verið svo þungbúið og ísing svo mikil, að brezku tundurskeytaflugvélarn ar og sprengjuflugvélarnar komust ekki að takmarkinu. Veðurstofur Bandamanna þekkja nú þær aðferðir, sem notaðar eru til þess að spá veðri langt fram í tímann. En þar til fyrir fáum árum síðan, voru veðurspádómar aðeins samdir eftir síðustu veðurfréttum, og þá var ekki hægt að spá lengra en 24 og í hæsta lagi 36 klst. fram í tímann. Nú orðið er hægt að spá langt fram í tímann, — með aðferð, sem byggð er á hreyfingum loftstraumanna milli póla og miðbaugs, og með tilliti til efri loftlaga, sem hreyfast nokkurnveginn reglu- lega fi'á ári til árs. Hægt er að reikna út afbrigði frá þessu með mikilli nákvæmni. Þessi tækni er komin á svo hátt stig, að hernaðarsérfræð- ingar geta notað hana bæði sem sóknar og varnarvopn. Frá upphafi þessarar styrj- i þýzkir hernaðarsér- notað þessá tækni. Heimurinn undraðist „heppni“ þeirra í Póllandi, þegar heið- skírt var-og þurrviðri þá daga, sem búizt var við regni og ó- færum vegum. En veðurfræð- ingar nazista höfðu reiknað út, að hægt yrði að framkvæma árásina í september 1399, án þess nokkurt regn yrði til far- artálma eða trafala. Árás Þjóðverja á Noreg var framkvæmd í dimmviðri snemma aprílmánaðar. Árás Þjóðverja á Grikkland og Krít var hagað þannig, að heiðskírt væri lendingardag- ana. 1 árásum sínum á Breta í Libyu hefir Rommel hershöfð- ingi valið þá daga, þegar sand- fok var, til þess að hylja að- gerðir sínar og fela sig í, með- an hann var að koma sér fyrir. En hvað á þá að segja um sóknina til Rússlands, sem hófst þann 22. júní 1941, og á eftir fyígdi sá harðasti vetur, sem þar hefir komið í hundrað ár? Hitler vildi koma sökinni á þessari kórvillu yfir á veður- fræðingana. En veðurfræðing- arnir segja, að hernaðarsérfræð ingarnir hafi gert sig seka um villuna. Þeir hafi vanmetið' við- námsþrótt Rússa og ekki hafi verið hægt að brjóta þá ger- samlega. á bak aftur á hinum heiðskíru dögum, sem stóðu fram á haust og veðurfræðing- arnir höfðu spáð að stæðu fram á haust. Álitið er, að Japanir noti veð- urfregnir langt fram í tímann, og að þær geti bakað þeim vandræði, sem eiga að verja Kyrrahafsströndina á komandi vetri. Vera má, að þeir geti not að hagstæð veðurskilyrði til ó- væntra árása. Hins vegar gætu Bandamenn líka notað slík veð- urskilyrði sér til hernaðarlegs framdráttar með því að koma sér upp bækistöðvum í þeim hluta Sibiríu, sem teygir sig út að Japanshafi. Á slíkum við- fangsefnum eru veðurfræðing- ar Bandamanna nú að spreyta sig. Um tvo menn, sem glíma illa, og fólkið, sem horfir á. — Alvaran í leiknum og afstaða þeirra, sem þykir gam- an að kúnstunum. ÞAÐ ERU ÝMSIR, sem fá margt „á heilann". Jónas hefir feng ið listamennina á heilann — og Halldór Kiljan hefir fengið Jónas algerlega „á heilann“. Fyrir nokkru sá ég mjög óviðurkvæm- leg og ógeðsleg ummæli um einka- mál rithöfundarins í grein eftir J. J. — og svo þykist rithöfundur- inn vera að borga fyrir sig með illa skrifaðri orðháksgrein í Þjóð- viljanum fyrir fáum dögum. ÞAÐ ER EINKENNILEGT, hvað margir fá J. J. „á' heilann“. Eg yeit um fleiri en H. K. L., sem hafa fengið þennan sjúkdóm. í gamla daga fengu gamlar konur skrattann „á heilann“ — en það víst af því að þær óttuðust þenn- an höfuðpaur undirheima. En mér finnst alveg óþarfi að öttast J. J. Hann hefir tapað í listamannadeil- unni og listamennirnir hafa grætt á honum. Þeir eiga því að lesa hann með bros á vör en ekki með afskræmdu augliti. JÓNAS HEFIR ákveðnar hug- myndir um list og af því að hann er framúrskarandi ráðríkur hefir hann ráðist á allt og alla, sem ekki eru í samræmi við þessar hug- myndir hans. En þama hefir hon- um skjátlast. Það á ekki og má ekki steypa alla í sama form. Það er ef til vill hægt að segja að margir íslenzkir listamenn séu að leita að sjálfum sér og meðan á því stendur nota þeir allskonar gang. Þetta er skemmtilegur og at- hyglisverður leikur. Við eigum að fylgjast með í honum af lifandl forvitni og áhuga og hugsa sem svo:\„Hvað verður úr þessu?“ OG SVO GLEÐJUMST við yfir hverri einustu framför af lífi og sál, hverri einustu nýjung! En það er maður, sem grettir sig og skammast í hvert sinn, sem hann sér eitthvað sem er öðruvísi en hann álítur að það eigi að vera og svo eru aðrir, sem þjóta upp eins og ritlaunin þegar þeir sjá gretturnar. Þetta eru meiri bless- uð börnin! HALLDÓR KILJAN lýsir því yfir 1 heyranda hljóði, að hann þakki Hermanni, Eysteini, Skúla og Guðbrandi fyrir að hafa brennt J. J. á báli á föstudaginn var. Svona er hann! Hann vill láta brenna bækur og blöð, sem ekki eru eins og hann vill — og J. J. vill láta brenna Halldór, Þorvald Skúlason, Stein Steinarr og fleiri. H. K. L. lýsir því yfir að mikill sé pólitíski vanþroskinn með þjóð- inni og J. J. er á sömu skoðun. Báðir vilja því skammta fólkinu skoðanir með brennum og ein- hæfni í listum, stjórnmálum o. s. frv. EG HEF ALDREI viljað láta brenna neitt af því, sem Kiljan hefir skrifað. Mér þykir vænt um allar bækur hans og ég hef fylgst af mikilli athygli með honum allt frá 1919, er ég sá hann með ljóst hár niður á herðar, þegar hann var að skamma Þórð á Kleppi fyr- ir einhverja „borðfóta fræði“ — og það hefir verið gaman að sjá, ár frá ári, „hvað orðið hefir uppí á honum“ í öllum loftköstvmum! Þetta er snillingur! Hann hefur

x

Alþýðublaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.